W artykule przedstawiono informacje geologiczne i hydrogeologiczne o płytkich poziomach wodonośnych w zachodniej części województwa mazowieckiego, w obrębie miasta i gminy Sochaczew, w aspekcie lokalizacji projektowanego otworu geotermalnego Sochaczew IG-1 oraz (wstępnie) o ich potencjalnej przydatności dla magazynowania energii cieplnej, tj. w jednym z przyszłych wariantów systemu ATES. Analizowane informacje pochodziły z bazy danych o obiektach, które zgromadziła Państwowa Służba Hydrogeologiczna (PSH). Uwzględniając dane PSH, zależnie od parametrów pracy projektowanego otworu geotermalnego oraz od charakterystyki przyszłych odbiorców energii z systemu ATES, a także w nawiązaniu do doświadczeń europejskich, stwierdzono możliwość budowy któregoś z wariantów systemu ATES (np. wykorzystującego do magazynowania energii jedną lub dwie warstwy wodonośne). Wstępnie wskazano rejon, w którym można by skorzystać z takich dwóch warstw po przeprowadzeniu dokładniejszych badań, np. geofizycznych oraz po testach i obserwacjach w przynajmniej jednej badawczej studni sondażowej.
EN
The article presents geological and hydrogeological data about shallow aquifers in the western part of the Mazovian province within the town and commune of Sochaczew, in terms of the location of the planned Sochaczew IG-1 geothermal borehole and in terms of its potential for aquifer thermal energy storage (ATES). The analyzed data was from the drilled wells database of the Polish Hydrogeological Survey (PSH). Taking the PSH data into account, parameters of the planned geothermal boreholes, the characteristics of future energy consumers of the ATES as well as to European experiences, it has been found that it is possible to apply one of the variants of the ATES system (e.g. using one or two aquifers for storage). Initially the area was selected where two aquifers could be applied for the ATES system after detailed geophysical studies, tests and observations in at least one exploratory well.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Określono pojemności kawern magazynowych gazu ziemnego i wodoru w zależności od warunków geologiczno-górniczych. Na tej podstawie porównano ilość energii zgromadzoną w analizowanych gazach. Opracowano odpowiednie mapy izoliniowe obrazujące ilość energii, jaką można zmagazynować w przeliczeniu na jednostkę powierzchni terenu. Analiza dotyczy pokładu soli kamiennej w rejonie Zatoki Gdańskiej.
EN
Storage capacity of the gases was estd. depending on the geol. and mining conditions of NaCl salt bed located in the region of Gdańsk Gulf in northern Poland. Special maps were elaborated showing the amt. of energy that can be accumulated in the analyzed gases per unit area of land.
Składowanie nisko- i średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych wymaga opracowania długoletniej koncepcji zapewniającej bezpieczeństwo środowiska. Narzędziem pozwalającym uwiarygodnić przyjęte koncepcje składowania jest kompleksowa ocena bezpieczeństwa opracowywana zarówno indywidualnie przez organizacje zajmujące się gospodarką odpadami promieniotwórczymi w poszczególnych krajach, jak również w ramach międzynarodowej współpracy np. pod auspicjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu (MAEA). Prace prowadzone w ramach międzynarodowych projektów finansowanych przez MAEA pozwoliły na opracowanie założeń metodycznych w zakresie oceny bezpieczeństwa dla składowisk odpadów promieniotwórczych. W niniejszym artykule zostaną przedstawione zagadnienie związane z oceną bezpieczeństwa obejmującą: charakterystykę systemu składowania oraz analizy bezpieczeństwa związane z oceną możliwości uwalniania i migracji izotopów promieniotwórczych do środowiska i pozwalającą na określenie poziomu narażenia na promieniowanie jonizujące.
EN
The storage of low and intermediate level radioactive waste requires the development of a long-term safety strategy ensuring environmental safety. The tool for building confidence for the concepts of waste disposal is a comprehensive safety study which is developed individually by the organizations involved in radioactive waste management as well as within the framework of international cooperation e.g. under the auspices of the International Atomic Energy Agency in Vienna (IAEA). International cooperation within the framework of projects financed by the IAEA has allowed for the development of safety assessment methodologies for radioactive waste disposal facilities. In this article, the issues regarding the safety study including disposal system characteristics and safety assessments of the potential radionuclide release and its migration in the geosphere to identify the level of exposure to ionizing radiation will be presented.
Przedmiotem badań była analiza szybkości pełzania różnych typów soli kamiennych pobranych ze złóż Kosakowo, Sieroszowice oraz Mogilno. Rozpatrzono wpływ takich parametrów petrograficznych jak wielkość kryształów halitu, obecność inkluzji solankowo-gazowych, sposób rozmieszczenia anhydrytu i innych domieszek. Przeprowadzone badania nie wykazały wzrostu szybkości pełzania wraz ze wzrostem rozmiarów kryształów halitu co często sugerowane jest w literaturze. Nie zaobserwowano również istotnego wpływu inkluzji pierwotnych. Ze względu na liczną obecność anhydrytu i polihalitu w badanych próbkach w których występowały inkluzje pierwotne, kwestia ich wpływu na szybkość pełzania wymaga dalszych szczegółowych badań. Wpływ na wzrost szybkości pełzania niewątpliwie związany jest z obecnością inkluzji rozmieszczonych na granicach kryształów halitu.
EN
The aim of presented study was to analyse the creep rate of different types of rock salt taken from the Kosakowo, Sieroszowice and Mogilno salt deposits. Petrological parameters such as: size of halite crystals, the presence of liquid-gas inclusions, arrangement of anhydrite and others minerals impurities were taken into account. Research did not reveal correlation between the creep rate and the size of halite crystals, what is frequently suggested in a literature. Moreover, the presence of primary fluid inclusions did not influence on the creep rate. In view of numerous anhydrite and polihalite ingrowth in the samples where primary fluid inclusions occur, this issue needs further investigations. However, the increase of the creep rate is connected with the fluid inclusions distributed on the boundaries of halite crystals.
In this article the methods of energy storage in salt caverns in the form of hydrogen, compressed air and natural gas were compared. Also the general issues concerning the geological, ecological and legal requirements for the storage of substances in rock salt deposits as well as the possibility of analyzed substances storage in the Zatoka Gdańska region and in the Goleniów salt dome were discussed. Moreover the suggestions concerning management of the brine coming from caverns leaching were also presented in this article.
Safety of radioactive waste repositories operation is associated with a multibarrier system designed and constructed to isolate and contain the waste from the biosphere. Each of radioactive waste repositories is equipped with system of barriers, which reduces the possibility of release of radionuclides from the storage site. Safety systems may differ from each other depending on the type of repository. They consist of the natural geological barrier provided by host rocks of the repository and its surroundings, and an engineered barrier system (EBS). The EBS may itself comprise a variety of sub-systems or components, such as waste forms, canisters, buffers, backfi lls, seals and plugs. The EBS plays a major role in providing the required disposal system performance. It is assumed that the metal canisters and system of barriers adequately isolate waste from the biosphere. The evaluation of the multibarrier system is carried out after detailed tests to determine its parameters, and after analysis including mathematical modeling of migration of contaminants. To provide an assurance of safety of radioactive waste repository multibarrier system, detailed long term safety assessments are developed. Usually they comprise modeling of EBS stability, corrosion rate and radionuclide migration in near fi eld in geosphere and biosphere. The principal goal of radionuclide migration modeling is assessment of the radionuclides release paths and rate from the repository, radionuclides concentration in geosphere in time and human exposure to ionizing radiation.
Modelowanie migracji radionuklidów w środowisku geologicznym w sąsiedztwie powierzchniowych składowisk promieniotwórczych odpadów nisko- i średnioaktywnych jest jednym z istotniejszych elementów wpływającym na ocenę długotrwałego bezpieczeństwa tych składowisk. Poza opisem zagadnień związanych z numerycznym modelowaniem migracji radionuklidów w środowisku geologicznym artykuł przedstawia również w skrócie metodykę oceny bezpieczeństwa polegającą na: określeniu scenariuszy uwalniania radionuklidów do środowiska, sformułowaniu modeli koncepcyjnych migracji radionuklidów w środowisku geologicznym, stworzeniu modelu geologicznego i hydrogeologicznego oraz implementacji tych modeli do obliczeń numerycznych i oceny narażenia człowieka na promieniowanie.
EN
Radionuclide migration modelling in geosphere in vicinity of near surface low and intermediate radioactive waste is one of the most important components of long term safety assessment of this type facility. In addition to the issues related to the numerical modelling of radionuclides migration in geosphere also methodology for safety assessment scenarios involving the determination of radionuclides release into geosphere as well as formulating conceptual models of radionuclides migration and geological and hydrogeological models and implementation of these models for numerical calculations allowing assessment of human exposure to radiation were briefly presented in this article.
Do chwili obecnej jedynymi mapami geologicznymi wykorzystywanymi przy projektowaniu lokalizacji podziemnych magazynów gazu w pokładach soli kamiennej były mapy miąższościowe i mapy głębokości stropu lub spągu pokładów. Na ich podstawie wytypowano m.in. potencjalne lokalizacje takich magazynów na monoklinie przedsudeckiej i wyniesieniu Łeby. Dane te nie pozwalają jednak na określenie optymalnej lokalizacji, która w przypadku komór magazynowych gazu jest wypadkową miąższości i głębokości posadowienia. W publikacji przedstawiony zostanie sposób konstrukcji map ilustrujących atrakcyjność analizowanych rejonów pod kątem krótko- i długotrwałej pojemności magazynowej. Zaprezentowane rezultaty stanowią pierwszy etap prac i dotyczą wyłącznie analizy warunków geologiczno-górniczych.
EN
Until now, the only geological maps used in design of the location of underground gas storage facility in rock salt beds were contour maps showing thickness and depth of the deposit. On their basis, the possible locations of such storage facilities on the Foresudetic Monocline and the Leba elevation have been selected. Nevertheless, these types of maps are not sufficient enough to determine the optimal location, which in the case of gas storage caverns is a function of thickness and depth of the deposit. In the paper it is explained how maps of the attractiveness of the regions in terms of short-term and long-term storage capacity have been constructed. The presented results represent the first stage of the research and relate only to the analysis of geological and mining conditions.
Spent nuclear fuel (SNF) and high-level waste (HLW) resulting from the SNF reprocessing produce significant amount of heat during retardation of alfa, beta, y, particles and emit ionizing radiation, as well as neutrons even after cooling. Therefore, it is recommended to store SNF and HLWin deep geological formations capable to provide isolation from ground waters for a sufficiently long time. Only a few rock types could meet such requirements and a rock salt is among them. In the paper the following topics are presented: categories of radioactive wastes, worldwide review of nuclear waste disposal developments, selection of the appropriate rock formations for location of safe storage facilities as well as the concept of potential site selection for such storage facility in the territory of Poland.
Jednym z czynników decydujących o pojemności komory magazynowej jest głębokość jej posadowienia. Decyduje ona między innymi o wartości minimalnego ciśnienia magazynowania i szybkości konwergencji, czyli zaciskania się komory na skutek pełzania górotworu solnego. Praca dotyczy wyznaczenia głębokości, przy której otrzymać można największą pojemność magazynową. Oszacowana została również krótko i długotrwała pojemność magazynowa w zależności od miąższości złoża i głębokości posadowienia komory w porównaniu z pojemnością maksymalną. Zaprezentowane wyniki uzyskane zostały w oparciu o uproszczone wzory analityczne, opracowane na podstawie wieloletnich doświadczeń projektowych w zakresie geomechaniki i technologii ługowania komór magazynowych.
EN
One of the main factors, which have an influence on storage cavern capacity, is its depth. Based on the depth of storage cavern, the one can calculate minimal storage pressure and the rate of convergence, which is the process of cavern tightening resulting from creeping rate of salt massif. The paper presents calculations of cavern depth, appropriate to determine the maximal cavern capacity. Besides, based on a deposit thickness and the depth of storage cavern, short-term and long-term capacities were estimated, to compare with maximal storage capacity. The results presented in this paper were carried out by simplified analytic formulas calculations, based on broad design experience in geomechanics and storage cavern leaching technology.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy porównano wyniki badań naprężenia i odkształcenia krytycznego oraz szybkości pełzania stacjonarnego iłowców solnych z rezultatami uzyskiwanymi dla soli kamiennej. Stwierdzono, że efektywne naprężenie i odkształcenie krytyczne iłowców jest niższe i maleje wraz z zawartością części nierozpuszczalnych. Efektu tego nie zaobserwowano w przypadku szybkości pełzania, co świadczy, że wytrzymałość długotrwała iłowców solnych może być niższa od wytrzymałości soli kamiennej, szczególnie w wysokich temperaturach.
EN
Critical stresses and deformations as well as steady-rate creep of salt mudstones and rock-salt are compared. It has been stated that the effective critical stresses and deformations of mudstones are lower and decrease along with the content of insoluble parts. This effect has not been observed in case of the creep speed what chows that the long-lasting stress of salt mudstones can be lower than the stress of rock-salt, especially at high temperatures.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The principal safety requirement for an underground radioactive waste repository (RWR) is its tightness which must ensure that radioisotopes will not be released to the biosphere. The paper presents two eonceptual models of the RWR: in salt dome and in clay series which are the only rock formations in Poland suitable for localization of the RWR. Selected aspects of safety problems were presented including the geological and geotechnical barriers. It was found that under conditions encountered in salt domes in Poland the construction of repository of a relevant capacity must include the waste storage in "zubers", which requires further laboratory and field studies.
PL
Podstawowym warunkiem bezpieczeńtwa jaki musi spełniać podziemne składowisko odpadów promieniotwórczych (SOP) jest jego szczelność, gwarantująca nieprzedostanie się radionuklidów do biosfery. W pracy zaprezentowane zostały dwa modele koncepcyjne SOP w wysadzie solnym i pokładzie skał ilastych, jako jedynych strukturach skalnych, w których istnieją możliwości zlokalizowania składowiska na ziemiach polskich. Przedstawione zostały wybrane aspekty zapewnienia bezpieczeństwa z zakresu barier geologicznych i geotechnicznych. Stwierdzono, że w warunkach polskich wysadów solnych dla uzyskania odpowiedniej pojemności składowiska należy rozpoznać możliwości składowania odpadów w solach zubrowych, co wymagać będzie dalszych badań laboratoryjnych i in-situ.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.