Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Bioindykacja kadmu u dzieci narażonych na wpływ biernego palenia papierosów, za pomocą migdałków gardłowych, w zależności od wieku, płci i miejsca zamieszkania

Nogaj E., Kwapuliński J., Suflita M., Babula M., Szilman P., Szilman-Sprycha M., Bebek M., Mitko K., Bażowska M., Krawczyk Ł., Musielińska R.

Journal of Ecology and Health

|

2011

|

R. 15, nr 3

142-149

PL

Przedmiotem badań były migdałki gardłowe, które ze względu na swoje położenie anatomiczne, stanowią pierwszą tkankę, mającą styczność z zawartymi we wdychanym powietrzu substancjami. Migdałki gardłowe pochodziły od dzieci zamieszkujących województwo śląskie, zostały podzielone ze względu na wiek, płeć, narażenie na bierne palenie oraz miejsce zamieszkania. Zawartość kadmu w migdałkach gardłowych oznaczono metodą z indukcyjnie sprzężoną plazmą (ICP-AES) za pomocą aparatu Solar 2000. Przeciętna zawartość kadmu w poszczególnych przedziałach wiekowych była największa u dzieci najmłodszych w wieku od 0 do 4 lat. Średnia geometryczna zawartość kadmu w migdałkach gardłowych dziewczynek - 0,48 ug/g była nieznacznie wyższa w porównaniu do chłopców - 0,40 ug/g. Podobnie sytuacja przedstawia się u dziewczynek (0,09 ug/g) i chłopców (0,07 ug/g) narażonych na bierne palenie, gdzie średnie geometryczne stężenie kadmu było wyższe w porównaniu do dzieci nienarażonych. W pracy analizowano także tendencje zmian zawartości kadmu w migdałkach gardłowych chłopców i dziewczynek zamieszkałych w różnych rejonach województwa śląskiego. Można dostrzec, że dzieci zamieszkujące obszary pozostające pod bezpośrednim wpływem emisji pyłów elektrownianych, posiadały większe ilości kadmu w migdałkach gardłowych w porównaniu do dzieci z terenów rekreacyjnych. Wyniki badań potwierdziły, że płeć, wiek, narażenie na bierne palenie i miejsce zamieszkania odgrywają istotną rolę w kumulacji kadmu w migdałkach gardłowych dzieci.

EN

Subject of this research was pharyngeal tonsils which his anatomic location it is an interesing tissue. They are first tissue which has contact content in air inhalation substances in selective way. Pharyngeal tonsils came from children who lived in the Silesia province, samples of tonsils were divided with regard to children's age, sex, exposure to tobacco smoke and the place of residence. Contains cadmium in pharyngeal tonsils was marked by the method of Inductively Coupled Plasma (ICP-AES) which helped apparatus Solar 2000. The environmental level of cadmium in partitions aged was the maximum in children's age from 0-4 . Geometrical mean of contents of cadmium in pharyngeal tonsils on girls - 0,48 ug/g was high in comparison to boys - 0,40 ug/g. This sytuation was present in girls (0,09 ug/g) and boys (0,07 ug/g) exposed to tobacco smoke, where averaged concentration of cadmium has been high compared to children's unexposed. In the present study we analyzed the influence of living in the Silesian Region with concentration of cadmium in analyzed samples. Here was perceive clearly, that for the children living in areas near power-station the larger concentration of cadmium was observed in pharyngeal tonsils in comparison to children living in recreational region. The results have verified that sex, living place and exposure to tobacco smoke matter in accumulation cadmium in pharyngeal tonsils from to children.

2

Planktonowa fauna skorupiakowa wybranych zbiorników zapadliskowych województwa śląskiego

Deryło A., Kostecki M., Kowalczyk D., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2002

|

Vol. 28, no. 3

99-111

PL

Przedstawiono skład gatunkowy oraz liczebność zespołów skorupiaków planktonowych na tle wstępnej charakterystyki hydrochemicznej wody i osadów dennych sześciu zbiorników zapadliskowych w centralnej części województwa śląskiego. Cechą terenów silnie zantropogenizowanych, o zdeformowanej powierzchni ziemi, jest występowanie tuż obok siebie zbiorników wodnych znacznie różniące się od siebie hydrochemicznie. Sąsiedztwo hałd i materiałów nasypowych, wywiera widoczny wpływ na skład chemiczny wody. W badanych 6 zbiornikach zapadliskowych centralnej części GOP stwierdzono ogółem występowanie 20 gatunków wioślarek (Cladocera) i 14 gatunków widłonogów (Copepoda). Spośród nich, w strefie bentosowej odnotowano 18 gatunków Cladocera i 14 gatunków Copepoda, a w toni wodnej 19 gatunków wioślarek i 10 gatunków widłonogów. Liczebność skorupiaków planktonowych z grupy Cladocera wykazywała pewną zależność od stopnia zmineralizowania wody. Zależności tej nie stwierdzono w przypadku Copepoda. Liczba gatunków występujących w badanych zbiornikach nie jest zależna od stężenia rozpuszczonych soli mineralnych, w zakresie stwierdzonym w badanych zbiornikach

EN

The quality and quantity of crustacea groups the hydrochemistry of water and bottom sediments conditions, in the six selected anthropogenic hollow ponds in the central part of Silesian vojevodship are presented taking into consideration. On strongly deformed area of the Silesian region one can find water reservoirs adjojning each other but differing the hydrochemical components. The nearness of spoil banks and slag damps affects hydrochemistry of water. In the inspected hollow ponds 20 taksons of Cladocera and 14 taksons of Copepoda were indentified. In the benthos zone these were determined 18 taksons of Cladocera and 14 taksons of Copepoda. In the pelagial zone 19 taksons of Cladocera and 10 taksons of Copeopda. Were identified the number of taksons in the investigated hollow ponds does not depended on dissolved mineral matter concentrations

3

Wybrane wskaźniki fizyczno-chemiczne jakości wody rzeki Przemszy (woj.śląskie) na przestrzeni lat 1979-1999

Deryło A., Kostecki M., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2001

|

Vol. 27, no. 3

89-117

PL

W roku 1999, w porównaniu z rokiem 1979, nastąpiła poprawa warunków tlenowych w rzece Przemszy. Maksymalne wartości BZT(5) obniżyły się około 20-krotnie, wartości minimalne od 3 do 10 razy. Na podstawie zmian ChZT stwierdzono, że ilość zanieczyszczeń trudno rozkładalnych jest obecnie taka sama, jak w latach 1979/80. Zmniejszyła się ilość azotu amonowego. Poprawa dotyczy przede wszystkim stężeń maksymalnych, które w latach 1979/80 były wyższe. Wyraźnemu zmniejszeniu uległy stężenia azotu azotynowego. Poprawa nastąpiła zarówno w przypadku stężeń najniższych jak i najwyższych. Zmniejszyła się ilość azotanów, prawdopodobnie przyczyną tego stanu jest zmniejszenie intensywności nawożenia gleb użytków rolnych w zlewni rzeki. Na przestrzeni ostatnich 10 lat stopień zasolenia rzeki Przemszy nie uległ zmniejszeniu. Pod względem stężenia substancji rozpuszczonych, podobnie jak w przypadku chlorków i siarczanów, sytuacja niewiele się zmieniła. Zmniejszyła się ilość zawiesin, co wskazuje na wzrost skuteczności oczyszczania ścieków przemysłowych. Z biegiem rzeki jakość wody ulega pogorszeniu. Szczególnie widoczne jest to na odcinku w sąsiedztwie miejscowości Mysłowice i Jeleń.

EN

In 1999, in comparison to 1979, oxygen conditions in the Przemsza River improved. The maximal concentrations of BOD decreased about 20 times, whereas minimal concentrations from 3 to 10 times. On the basic changes of COD it was found that the quality of recalcitrant pollutants is the same as 10 years ago, the salinity of water is also the same. The volume of ammonia and nitrites has decreased. The probable cause of decrease of nitrates was the reduction of fertilizers levels in the basin area of the Przemsza River. The suspended solids concentrations in the water are abatemanted. The water quality of the river gets worse along the river, coupe especially near the towns of Myslowice and Jelen.

4

Niektóre metale ciężkie w wodzie i osadach dennych rzeki Przemszy

Deryło A., Kostecki M., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2001

|

Vol. 27, no. 4

119-127

PL

Od czerwca do grudnia 1999 r. prowadzono badania nad zawartością metali ciężkich w wodzie i osadach dennych rzeki Przemszy, w celu uzyskania tła dla prowadzonych równolegle badań hydrobiologicznych. W wodzie rzeki, w górnym jej biegu średnie stężenie poszczególnych metali wynosiło: 0,05 mg Fe/dm3, 0,028 mg Mn/dm3, 0,001 mg Cu/dm3, 0,046 mg Zn/dm3, 0,0 mg Cd/dm3 0,008 mg Pb/dm3, oraz 16,5 mg Mg/dm3. W dolnym biegu rzeki wartości te były wyraźnie większe i wynosiły odpowiednio: 0,23 mg Fe/dm3, 0,142 mg Mn/dm3, 0,003 mg Cu/dm3, 0,190 mg Zn/dm3, 0,0005 mg Cd/dm3, 0,006 mg Pb/dm3 oraz 45,6 mg Mg/dm3. Stężenie metali w osadach dennych na stanowisku w górnym biegu rzeki wynosiło: 4122,8 mg Fe/kg, 1195,3 mg Mn/kg, 7,78 mg Cu/kg, 172,74 mg Zn/kg, 3,25 mg Cd/kg, 277,78 mg Pb/kg oraz 3293 mg Mg/kg. W dolnym biegu rzeki wartości te były wyraźnie większe i wynosiły odpowiednio: 14303,8 mg Fe/kg, 425,7 mg Mn/kg, 117,6 mg Cu/kg, 2998,7 mg Zn/kg, 32,73 Cd/kg, 456,5 mg Pb/kg oraz 6202,4 mg Mg/kg. Stwierdzono, że o zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Przemszy decyduje ich zawartość w wodzie tej rzeki, do której doprowadzone są ze ściekami przemysłowymi i komunalnymi. Z biegiem rzeki wzrasta zarówno stężenie metali w wodzie, jak i w osadach dennych. Wskazuje to wyraźnie na antropogeniczny charakter tych zanieczyszczeń.

EN

From June to December 1999 investigations on determination of heavy metals in water and bottom sediments of the Przemsza River concentration were carried out. In the headwaters, the average concentration of metals was: 0.05 mg Fe/dm3, 0.028 mg Mn/dm3, 0.001 mg Cu/dm3, 0.046 mg Zn/dm3, 0.0003 mg Cd/dm3, 0.008 mg Pb/dm3, 16.5 mg Mg/dm3. In the down-water-course the concentration of metals was increased: 0.23 mg Fe/dm3, 0.142 mg Mn/dm3, 0.003 mg Cu/dm3, 0.190 mg Zn/dm3, 0.0005 mg Cd/dm3, 0.006 mg Pb/dm3, 45.6 mg Mg/dm3. Concentrations of heavy metals in the bottom sediments of the head waters was: 4122.8 mg Fe/kg, 1195.3 mg Mn/kg, 7.78 mg Cu/kg, 172.74 mg Zn/kg, 3.25 mg Cd/kg, 277.78 mg Pb/kg 3293 mg Mg/kg. In the dawn-water-course these values were: 14303.8 mg Fe/kg, 425.7 mg Mn/kg 117.6 mg Cu/kg, 2998.7 mg Zn/kg, 32.73 Cd/kg, 456.5 mg Pb/kg, and 6202.4 mg Mg/kg. The contents of heavy metals in bottom sediments dependent on the concentrations in the rivers water. During the course of the river the concentrations in water and bottom sediment are increased. It is indicative showing for anthropogenic character of these pollutants.

5

Badania hydrobiologiczne zbiornika zaporowego w Przeczycach. Cz.2. Organizmy makrobentosowe w zbiorniku

Deryło A., Narloch L., Kostecki M., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 3

89-99

PL

W okresie od marca do października 1998 roku przeprowadzono badania hydrobiologiczne zbiornika w Przeczycach, utworzonego w wyniki przegrodzenia zaporą ziemną doliny Czarnej Przemszy. Powierzchnia zbiornika wynosi około 500 ha, a jego pojemność 20,75 mln m(3) wody. W wyniku badań stwierdzono, że - mimo iż rzeka Czarna Przemsza doprowadza do zbiornika zanieczyszczenia - woda w zbiorniku utrzymuje się na poziomie b-mezosaprobowym. W wyniku rozcieńczania oraz procesów wewnątrzzbiornikowych (opisanych w pierwszej części pracy) widoczne są efekty samooczyszczania, co znajduje wyraz w składzie gatunkowym oraz liczebności osobników makrobentosu . Niewielka liczebność osobników fauny bentosowej wskazuje na wpływ zanieczyszczeń na kształtowanie się zbiorowisk tych organizmów.

EN

From march to October 1998 carried out hydrochemical and hydrobiological researches on reten-tional water reservoir Przeczyce on the Czarna Przemsza river were. Surface area of this reservoir is 570 ha. Maximal depth is 10 m, total volume 20 mln m(3). In results self-purification processes water in the ecosystem is in I and II quality class. In the saprobity clasassification it is in betame-zosaprobic class. Low number of macrobenthos organisms is the result of the Czarna Przemsza river pollution. In the I Part of this paper results of hydrochemical investigation was given.

6

Badania hydrobiologiczne zbiornika zaporowego w Przeczycach. Cz.1. Fizyczno-chemiczne wskaźniki jakości wody

Deryło A., Kostecki M., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 3

67--87

PL

W okresie od marca do października 1998 roku przeprowadzono badania hydrochemiczne zbiornika w Przeczycach, utworzonego w wyniki przegrodzenia zaporą ziemną doliny Czarnej Przemszy. Powierzchnia zbiornika wynosi około 500 ha, a jego pojemność 20,75 mln m(3) wody. Wskutek systematycznego doprowadzania rzeką Czarną Przemszą zanieczyszczeń jakość wody w zbiorniku wskazuje na stan eutrofii. Podwyższone stężenia ortofosforanów w wodzie dopływającej, pochodzące z wymywania gleb zlewni (współczynnik Schindlera wynosi 64) oraz ze ścieków bytowo-gospodarczych, stanowią, mimo stosunkowo niskich stężeń azotanów, zagrożenie dla zbiornika. Niekorzystny stosunek azotu do fosforu wynoszący na dopływie 56, w zbiorniku 20, a w odpływie 14, sprzyja eutrofizacji zbiornika. Wskazuje on, że w zbiorniku Przeczyce fosfor stanowi czynnik limitujący wykorzystanie azotu w procesie produkcji pierwotnej. Bilans azotu i fosforu a zwłaszcza równoważenie się ładunku fosforanów doprowadzanych do zbiornika z ładunkiem odpływającym świadczy o utraceniu przez zbiornik zdolności do odkładania w osadach dennych nadmiaru biogenów. Bliski jest zatem moment uruchomienia procesu wzbogacania wewnętrznego w zbiorniku. W części II (końcowej) niniejszego opracowania przedstawione zostaną wyniki badań hydrobiologicznych (makrobentosu) zbiornika Przeczyce.

EN

In the period from march to October 1998 hydrochemical researches on a dam-reservoir Przeczyce were carried out. This reservoir is an effect of the partition of Czarna Przemsza valley, by ground barrier. Surface area of the reservoir is 570 ha, and its total cubic content is 20.75 mln m(3) of wa-ter. Researches proved that in effect of systematic conveyance of pollutans by the Czarna Przemsza River, water quality in the reservoir is in eutrophy state. Raised concentration of orto-phosphates in output originating from washing out of drainage basin soils (the Schindler coefficient is 64), and from domestic sewage causes, notwithstanding relatively low concentration of nitrates, a threat for the reservoir. Disadvantageous nitrogen-phosphorus proportion, which amounts 56 od a tributary stream, 20 in the reservoir, and 14 in a autflow, is conductive to eutrophication of the reservoir. This proportion indicates that process of primary production. Balance of nitrogen and phosphorus, and especially that a load of phosphates leaded to the reservoir counterbalances itself with a load of water diversion. This evidences the loss of the reservoir ability to lay surplus nutrients, especially phosphorus in bottom sediments, and consequentlyattests to the near moment of starting the process of anrichment from the inside of ecosystem. In the next, last part of this paper, results hydrobiol-ogycally (macrobentos) investigations will describe.

7

Badania hydrobiologiczne rzeki Bobrek (woj.katowickie). Cz.2 Organizmy mikrobentosu na tle wskaźników hydrochemicznych

Deryło A., Kostecki M., Narloch L., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

1999

|

Vol. 25, no. 1

109-116

PL

Na tle zmian chemizmu wody rzeki Bobrek wzdłuż jej biegu dokonano klasyfikacji środowiska wodnego na podstawie kryteriów saprobowości. Stwierdzono, że zarówno stopień zanieczyszczenia chemicznego, jak i stopień saprobowości wzrastają w dół biegu rzeki. Wskazuje to na - wynikające z obciążenia zanieczyszczeniami komunalnymi i przemysłowymi - upośledzenie procesów samooczyszczania. Zanieczyszczenie rzeki powoduje kształtowanie się charakterystycznych zespołów mikrobentosu. Ocena jakości wody pod względem hydrochemicznym odpowiada klasyfikacji hydrobiologicznej.

EN

Against te background of chemical changes of water quality of Bobrek river, saprobic classification criteria was given. Level of chemical pollution and saprobility increase down the river. To come of municipally and industry sewage waters precipitation the selfpurufication process are discriminate. In effect microbentos groups are rising specifically. Hydrochemical qualification of water quality is the same as hydrobiological qualification.

8

Badania hydrobiologiczne rzeki Bobrek (woj. katowickie). Cz.1 Charakterystyka hydrochemiczna rzeki Bobrek.

Deryło A., Kostecki M., Narloch L., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

1998

|

Vol. 24, no. 4

119-130

PL

Rzeka Bobrek (woj. Katowickie) jest zanieczyszczona w sposób typowy dla Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest ona odbiornikiem dołowych wód kopalnianych oraz ścieków komunalnych. W celu uzyskania fizyczno-chemicznego tła dla wyników badań hydrobiologicznych określono zmiany jakości wód rzeki wzdłuż jej biegu. Jakość wody pogarsza się w profilu podłużnym od II klasy czystości (bieg górny) do wartości pozaklasowych (bieg dolny). Wzrost stężenia azotu amonowego przy spadku stężenia azotu azotanowego wskazuje na niekorzystny bilans tlenowy i upośledzenie procesów samooczyszczania. Stwierdzono, że warunki środowiskowe , z punktu widzenia kształtowania się zespołów organizmów wodnych mikrobentosu, są niekorzystne i pogarszają się wzdłuż biegu cieku.

EN

The Bobrek River (Katowice distr.) is polluted typically for the Upper Silesian Industry Region. To the river downmining water and communally sewage waters are precipitate. The results of investigation on the changes of physicochemical parameters of water quality have been shown. Water quality in the down-stream ist decreasing. Oxygen balas in the river is unprofitable. Conditions of organisms groups shaping are unfavourable.