Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ wapnowania i materii organicznej na aktywność fosfataz w glebie zanieczyszczonej niklem

Kuziemska B., Kalembasa S., Kalembasa D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 37

117--127

PL

Zbadano glebę po dwuletnim (2009–2010) doświadczeniu wazonowym przeprowadzonym w Siedlcach, w trzech powtórzeniach, W eksperymencie uwzględniono: 1 – ilość Ni w glebie (0, 75, 150 i 225 mg kg-1 gleby, przez stosowanie wodnego roztworu NiSO4 7H2O); 2 – wapnowanie (0 i Ca wg 1Hh, w formie CaCO3); 3 – materiały organiczne (słoma żytnia w dawce 4 t ha-1 i węgiel brunatny w dawce 40 t ha-1). W doświadczeniu testowano kupkówkę pospolitą zebraną 4-krotnie w sezonie wegetacyjnym trawy. W glebie oznaczono po każdym zbiorze trawy aktywność fosfatazy kwaśnej i zasadowej oraz pH i zawartość Corg. Stwierdzono, że dawka niklu 75 mg kg-1 aktywuje enzymy w glebie, natomiast dawki większe powodują ich, statystycznie udowodnioną, dezaktywację. Najmniejszą aktywność enzymów stwierdzono w glebie, do której wprowadzono 225 mg Ni kg-1 gleby. Wapnowanie zwiększyło aktywności fosfatazy zasadowej oraz zmniejszyło aktywność fosfatazy kwaśnej .Słoma i węgiel brunatny istotne zwiększyły aktywności obu enzymów w glebie. Wapnowanie, słoma oraz węgiel brunatny niwelowały negatywny wpływ wyższych dawek niklu na aktywność badanych enzymów.

EN

A study was carried out on soil following a two-year pot experiment that was conducted in 2009–2010, in three repetitions in Siedlce. The experiment included the following factors: 1 – amount of Ni in soil (0, 75, 150 and 225 mg kg-1 soil by applying an aqueous NiSO4 7H2O solution); 2 – liming (0 and Ca according to 1 Hh as CaCO3); 3 – organic waste products (rye straw at a dose of 4 t ha-1 and brown coal at a dose of 40 t ha-1). In each experimental year, orchard grass was the test plant and four swaths were harvested. The activities of acidic and alkaline phosphatase, pH and the content of carbon in organic compounds were determined in the soil samples collected after each grass swath and in each experimental year. It was found that Ni at 75 mg kg-1 soil activated the enzymes under study, whereas higher doses caused their statistically-confirmed inactivation. The lowest activity of the investigated enzymes was detected in soil supplemented with 225 Ni kg-1 soil. Liming caused an increase in the activity of alkaline phosphatase and a reduction in the activity of acidic phosphatase. Straw and brown coal induced a substantial increase in the activity of both enzymes in the tested soil samples. Both liming and straw and carbon eliminated the negative effect of higher nickel doses on the activity of the enzymes under study.

2

Wpływ wapnowania i materiałów organicznych na aktywność ureazy i dehydrogenaz w glebie zanieczyszczonej niklem

Kalembasa D., Kuziemska B, Kalembasa S

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 36

7--17

PL

W glebie pobranej po dwuletnim doświadczeniu wazonowym oznaczono aktywność ureazy, dehydrogenazy i zawartość azotu. W doświadczeniu uwzględniono trzy czynniki: 1 – ilość Ni w glebie (0, 75, 150 i 225 mg kg-1 gleby); 2 – wapnowanie (0 i Ca wg 1 Hh); 3 –materiały organiczne (słoma żytnia i węgiel brunatny). Rośliną testową była kupkówka pospolita, której w każdym sezonie wegetacyjnym zebrano po 4 pokosy. Analizowano glebę po każdym pokosie trawy, w obu latach doświadczenia. Stwierdzono, że Ni w dawce 75 mg kg-1 gleby aktywuje badane enzymy, natomiast dawki większe powodują ich wyraźną dezaktywację. Zarówno wapnowanie jak i materiały organiczne ograniczały negatywny wpływ większych dawek niklu na aktywność dehydrogenaz i ureazy. Jednocześnie słoma i węgiel brunatny powodowały niewielkie zwiększenie zawartości azotu w glebie.

EN

In soil sampled after a two-year pot experiment, the activity of urease and dehydrogenase and content of nitrogen have been determined. The experiment included three factors: 1. the amount of nickel added to the soil (0, 75, 150 and 225 mg kg-1 of soil), 2. liming (0 and Ca according to 1 Hh hydrolytic acidity), 3. organic materials (straw of rye and brown coal). Test plant was cocksfoot, which four cuts were collected in each growing season. It was found that nickel added to the soli in dose of 75 mg kg -1 activates enzymes studied, whereas higher doses cause them explicit deactivation. Both liming and waste organic materials limited the negative effect of higher doses of nickel on the activity of dehydrogenase and urease. Simultaneously, both straw and brown coal caused a slight increase in the amount of nitrogen in the soil.

3

Rozmieszczenie cynku, niklu i chromu w biomasie wierzby po nawożeniu

Kalembasa D., Malinowska E, Wysokiński A

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 36

18--27

PL

Badano rozmieszczenie wybranych metali (Zn, Ni, Cr) w pędach i liściach trzech odmian wierzby (Salix caprea, S. purpurea, S. alba), zbieranych w I i II roku po stosowaniu nawożenia mineralnego i osadem ściekowym (w II i III roku uprawy), z dobranymi dawkami wniesionego azotu (0, 50, 150, 200 kg N ha-1). Stwierdzono, że zawartość badanych metali była istotnie zróżnicowana w zależności od części rośliny (pędy, liście), roku badań i nawożenia. Większą zawartość Zn, Ni i Cr stwierdzono w liściach, niż w pędach wierzby. Najwięcej Zn zawierała biomasa odmiany Salix purpurea, natomist najmniej Ni i Cr stwierdzono w odmianie Salix alba. Stosowanie nawożenia niejednoznacznie różnicowało zawartość badanych metali.

EN

The distribution of zinc, nickel and chromium in the leaves and branches of three varieties of Salix viminalis differentiated fertilized was investigated. The biomass of Salix viminalis was harvested for investigation in the first and second year of application of mineral fertilizers and waste activate sludge in doses which contained 50, 150 and 200 kg of total nitrogen. The content of investigated metals was significantly differentiated upon the part of plant and fertilization. The amount of zinc, nickel and chromium were higher in leaves than in branches. The biomass of Salix viminalis contained the highest amount of zinc and the lowest of chromium. The highest content of zinc was determined in the biomass of Salix purpurea but lowest nickel and chromium in S. alba. The fertilization had differentiated influence upon the content of determined elements.

4

A comparison of methods for the determination of cation exchange capacity of soils

Jaremko D., Kalembasa D.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2014

|

Vol. 21, nr 3

487--498

EN

The object of this study was to compare the results obtained with four methods of determination of cation exchange capacity (CEC) and sum of exchangeable cations (Ca, Mg, K) in soils. One of these methods is Kappen’s method and the others methods are based on different extracting reagents: sodium acetate (pH = 8.2), barium chloride and hexaamminecobalt(III) chloride. Values measured with barium ions and hexaamminecobalt(III) ions as index cations are very comparable and these two methods can be considered as equivalent. Kappen’s method gives overestimated results, especially for acid soils reach in organic matter and very calcareous soils. Sodium acetate, buffering the pH of the extracting solution, causes increase of numbers of negatively charged sites and particularly those bonded to organic matter and for this reason values obtained with this method are overestimated. Nevertheless, it is possible to correct this error for a given soil sample by regression equation considering pH of soil, clay and organic carbon content.

PL

Celem niniejszej pracy było porównanie wyników oznaczania czterema niezależnymi metodami pojemności wymiany kationów (CEC) i ilości zasadowych kationów wymiennych (Ca, Mg, K) w glebach. W badaniach zastosowano tradycyjną zmodyfikowaną metodę Kappena oraz trzy standardowe metody, w których wykorzystuje się różne odczynniki ekstrakcyjne: octan amonu (pH = 7), chlorek baru i chlorek heksaaminokobaltu(III). Wartości pojemności wymiany kationów, uzyskane z zastosowaniem jonów baru (Ba2+) i jonów heksaaminokobaltu(III) (Co(NH3)63+), są powtarzalne i porównywalne; te dwie metody można uznać za ekwiwalentne. Zmodyfikowana metoda Kappena daje zawyżone wyniki, szczególnie dla gleb kwaśnych, zasobnych w materię organiczną, oraz gleb zasadowych, zawierających znaczne ilości węglanów. W metodzie z octanem amonu roztwór ekstrakcyjny ma właściwości buforowe, co powoduje zwiększenie ilości ujemnie naładowanych miejsc zdolnych do sorpcji, szczególnie powstałych w wyniku dysocjacji kwaśnych grup materii organicznej, wskutek zwiększenia wartości pH do pH odczynnika ekstrakcyjnego. Powoduje to zawyżenie pojemności wymiany kationów głównie dla gleb kwaśnych. Błąd ten można zredukować poprzez równanie regresji uwzględniające pH gleby i zawartość węgla w związkach organicznych.

5

Osad denny w kanale odprowadzającym wody po oczyszczeniu ścieków komunalnych

Pakuła K., Kalembasa D., Becher M.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 2

117--127

PL

Osady denne stanowią ważny element regulujący obieg pierwiastków w środowisku, a zwłaszcza w ekosystemie wodnym. Skład chemiczny osadów dennych cieków wodnych jest zróżnicowany i zależy od czynników naturalnych (budowa geologiczna zlewni, pokrywa glebowa) i antropogenicznych (sposób użytkowania terenów przyległych, zanieczyszczenia przemysłowe, komunalne, rolnicze). Osady wód powierzchniowych powstają w wyniku sedymentacji na dnie cieków wodnych allochtonicznego materiału, powstałego poza obszarem sedymentacji (żwir, piasek, muły, zawiesiny mineralne i organiczne), oraz materiału autochtonicznego utworzonego w miejscu sedymentacji (wytrącające się z wody substancje nieorganiczne i organiczne oraz obumarłe szczątki roślinne i zwierzęce).

EN

The total content of macroelements (N, P, K, Ca, Mg, Na, S) and trace elements (Fe, Al, Mn, Co, Li, Ti, Ba, Sr V) in bottom sediments were determined. Samples were collected from bottom sediments surface layer (0–10 cm) of the “Row Strzala” canal that disposes reclaimed wastewaters from municipal sewage treatment plant in Siedlce and storm sewage system, to Liwiec river, as well as in the river, upstream and downstream of the canal estuary. The mean contents of tested elements in surface layers of bottom sediments can be lined up in following decreasing sequence: macroelements (g.kg–1) Ca (6,73) > N (0,825) > Mg (0,791) > P (0,415) > S(0,272) > K (0,245) > Na (0,063); trace elements (mg.kg-1) Fe (3096,1) > Al (1524,5) > Mn (37,1) > Ba (18,9)> Ti (17,8) > Sr (13,5) > V (1,74) > Co (0,684) > Li (0,439). Higher total contents of elements were recorded in bottom sediments from canal rather than river. Statistical processing revealed significant influence of selected properties of studied bottom sediments (content of organic carbon compounds, value of cation exchange capacity, clay fraction – O < 0,002 mm) on its chemical composition.

6

Parameters of Organic Matter of Soil in the Cultivation of Miscanthus sacchariflorus

Dębska B., Kalembasa D., Gonet S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 2

193--202

EN

Selected properties of organic matter in the humus horizon of soil fertilised with sludge at 10, 20 and 30 Mg ha–1 and with mineral fertilisers (NPK), were examined in the third year after harvesting biomass of Miscanthus sacchariflorus. The following were analysed: TOC, Nt in the soil; the following were analysed in the humic acids isolated from samples – elemental composition, atomic ratios, degree of internal oxidation, absorption coefficient, hydrophilic and hydrophobic properties, IR and 13C NMR spectra (the latter two were used for determination of carbon species). The organic carbon content was found to increase in the pot fertilised with the largest dose of the sludge fertiliser (30 Mg ha–1), while the nitrogen content increased in all the pots fertilised with the organic waste material, as compared with the control pot. Humic acids, isolated from the pots fertilised with sludge and mineral fertilisers (NPK), were found to have a higher degree of internal oxidation. The variance of the other quality parameters of those acids was not significant. Fertilisation with sludge did not significantly affect the properties of humic acids in the third year of cultivation of the test grass, which is important regarding the balance of the soil.

PL

Badano wybrane właściwości materii organicznej poziomu próchnicznego gleby nawożonej osadem ściekowym w dawce 10, 20 i 30 Mg ha–1 oraz mineralnie NPK, w trzecim roku po zbiorze biomasy trawy Miscanthus sacchariflorus. Analizowano: Corg, Nt w glebie, a w wydzielonych kwasach huminowych – skład pierwiastkowy, stosunki atomowe, stopień utlenienia wewnętrznego, wartość współczynnika absorpcji, właściwości hydrofilowo-hydrofobowe, widma w zakresie podczerwieni (IR) oraz 13C NMR i na ich podstawie określono formy węgla. Stwierdzono zwiększenie zawartości węgla związków organicznych na obiekcie nawożonym największą dawką osadu ściekowego (30 Mg ha–1), a azotu na wszystkich obiektach nawożonych tym odpadowym materiałem organicznym, w stosunku do obiektu kontrolnego. Kwasy huminowe materii organicznej wydzielone z gleby obiektów nawożonych osadem ściekowym i mineralnie NPK cechowały się wyższymi wartościami stopnia utlenienia wewnętrznego. Zróżnicowanie pozostałych parametrów jakościowych tych kwasów nie było jednoznaczne. Nawożenie osadem ściekowym nie wpłynęło istotnie na zmianę właściwości kwasów huminowych w trzecim roku uprawy trawy testowej, co jest ważne z punktu widzenia stanu równowagi nawożonej gleby.

7

Content of Selected Elements in Miscanthus sacchariflorus (Maxim.) Hack Biomass under the Influence of Sewage Sludge Fertilization

Malinowska E., Kalembasa D.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 2

203--211

EN

The field experiment consisted in the examination of the sewage sludge and mineral fertilization application on contents of some elements: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba and Sr in stalks and leaves of Miscanthus sacchariflorus grass cultivated in the first year as well as in the whole biomass harvested in the second year. Total elements concentrations were analyzed by means of ICP-AES technique after combustion in a muffle furnance at 450 oC. Much higher concentrations of analyzed elements in leaves of amur silvergrass than in its stalks was found. More molybdenum, and less iron and titanium was recorded in the second year than in the first year of the experiment. Contents of other elements determinated in biomass were at similar levels in both years of cultivation. Uptake and accumulation of selected elements in yields of amur silvergrass was higher in the first as compared with the second experimental year. Leaves showed higher uptake of Fe, Mn, Li, and Ti due to sewage sludge fertilization, while stalks uptake more Mo and Sr.

PL

W doświadczeniu polowym badano wpływ nawożenia osadem ściekowym i nawozami mineralnymi (dla porównania) na zawartość wybranych pierwiastków: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba i Sr w łodygach i liściach trawy Miscanthus sacchariflorus, uprawianej w I roku oraz w całej biomasie, zebranej w II roku. Zawartość ogólną wymienionych pierwiastków oznaczono metodą ICP-AES, po mineralizacji na sucho w piecu muflowym, w temperaturze 450 oC. Stwierdzono kilkakrotnie większą zawartość analizowanych pierwiastków w liściach miskanta cukrowego niż w łodygach. W II roku zanotowano więcej molibdenu, mniej żelaza i tytanu niż w I roku eksperymentu. Zawartość pozostałych pierwiastków była na zbliżonym poziomie w obu terminach badań. Pobranie i wyniesienie badanych pierwiastków z plonem miskanta cukrowego było większe w I roku uprawy, w stosunku do II roku. Liście pobierały więcej Fe, Mn, B, Li i Ti pod wpływem nawożenia osadem ściekowym, łodygi Mo i Sr.

8

Assessment of the Chemical Composition of Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.) as Energy Feedstock

Sawicka B., Kalembasa D.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 6

689--699

EN

This work concerns the analysis of variation of chemical composition of ash of aboveground part of Jerusalem artichoke as a renewable energy source. Factors of the experiment were a cultivars of Helianthus tuberosus: Albik and Rubik, grown on sandy soil, good rye complex under constant fertilization and full dose of manure. In the ash were determined: the content of macro- and microelements and some heavy metals. Phenotypic variation of Jerusalem artichoke, in terms of each trait was the combined effect of genetic variation and environmental. Decisive share of cultivars, the total variance, had the contents of potassium, magnesium, nitrogen, phosphorus and manganese. Dominant role in the overall volatility of chlorine, zinc, cadmium, cobalt and copper play environmental variability, in the case of sodium, sulphur, molybdenum, iron, aluminium, chromium and lead interaction of varieties and years. Biomass of aboveground parts of Jerusalem artichoke contain smaller amounts of cadmium, lead and zinc than the limit values set out in the German DIN 51731st.

PL

Praca dotyczy analizy zmienności składu chemicznego popiołu części nadziemnych słonecznika bulwiastego, jako odnawialnego źródła energii. Czynnikami eksperymentu były odmiany Helianthus tuberosus: Albik i Rubik, uprawiane na glebie lekkiej, kompleksu żytniego dobrego, w warunkach stałego nawożenia mineralnego i pełnej dawki obornika. W popiele tych roślin oznaczano: zawartość makro i mikroelementów oraz wybranych metali ciężkich. Zmienność fenotypowa odmian słonecznika bulwiastego, pod względem każdej cechy, była łącznym efektem zmienności genetycznej i środowiskowej. Decydujący udział odmian, w wariancji całkowitej, miała zawartość: potasu, magnezu, azotu, fosforu i manganu. Dominującą rolę w zmienności ogólnej chloru, cynku, kadmu, kobaltu i miedzi odgrywała zmienność środowiskowa, zaś w przypadku sodu, siarki, molibdenu, żelaza, glinu, chromu i ołowiu – współdziałanie odmian i lat. Biomasa części nadziemnych słonecznika bulwiastego zawierała mniejsze ilości kadmu, ołowiu i cynku niż wartości dopuszczalne, określone w niemieckiej normie DIN 51731.

9

Pobranie pierwiastków śladowych przez miskanta cukrowego nawożonego osadem ściekowym

Malinowska E., Kalembasa D.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

749--753

PL

W doświadczeniu polowym badano wpływ nawożenia osadem ściekowym i nawozami mineralnymi (dla porównania) na zawartość wybranych pierwiastków: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba i Sr w biomasie trawy Miscanthus sacchariflorus w I i II roku uprawy. Doświadczenie założono w układzie całkowicie losowym, w trzech powtórzeniach. Zawartość ogólną wymienionych pierwiastków w suchej masie trawy oznaczono metodą ICP-AES po mineralizacji „na sucho”. W I roku doświadczenia zastosowany osad ściekowy w dawkach 20 i 30 Mg ha–1 spowodował znacznie większą bioakumulację wszystkich badanych pierwiastków w porównaniu z obiektem kontrolnym. W II roku uprawy zanotowano więcej molibdenu, a mniej żelaza i tytanu niż w I roku; zawartość pozostałych pierwiastków była na zbliżonym poziomie w obydwu latach badań.

EN

In a field experiment investigated the effect of fertilization with sewage sludge and mineral fertilizers (for comparison) on the content of selected elements: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba and Sr in the biomass of the grass Miscanthus sacchariflorus first and second year of cultivation. The experiment was a completely randomized, in triplicate. Total content of these elements in dry matter of grass was determined by ICP-AES after “dry” mineralization. In the first year of the experiment used sludge doses (20 and 30 Mg ha–1) resulted in significantly higher bioaccumulation of all analyzed elements, compared with the control, in the first year of the experiment. In the second year of cultivation there was more of molybdenum, and less iron and titanium than in the first year, the contents of other elements were at a similar level in both years of study.

10

Chemistry of tap water in selected localities on South Podlasie Lowland

Kalembasa D., Jaremko D., Becher M., Pakuła K., Stefański K.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

523--528

EN

The aim of this paper is presentation of results of chemical composition of tap water in selected localities on South Podlasie Lowland. Samples of water were taken from water treatment station and taps situated in various parts of Lukow, Sokolow Podlaski and selected localities in Lochow, Wierzbno and Mokobody commune. Quarterly investigations covered analysis of water reaction (pH) by potentiometric method, electrical conductivity (EC) by electrochemical method and total concentration of 26 elements by inductively coupled plasma atomic emission spectrometry (ICP-AES). It was found that untreated waters being the source of tap water in selected localities on South Podlasie Lowland contained excessive iron and manganese amounts, that were efficiently removed during the treatment. Concentration of analyzed elements in treated water did not exceed the permissible limits and quality of analyzed tap water changed a little during its transport due to the secondary contamination.

PL

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wyników analizy składu chemicznego wody wodociągowej dostarczanej mieszkańcom wybranych miejscowości Niziny Południowopodlaskiej. Punkty pobrania próbek do badań wyznaczono na wyjściu ze stacji uzdatniania oraz w kurkach czerpalnych, położonych w różnych dzielnicach Łukowa i Sokołowa Podlaskiego, a także w różnych miejscowościach gmin Łochów, Wierzbno i Mokobody. Próbki wody pobierano w odstępach kwartalnych. W pobranych próbkach oznaczono odczyn (pH) wody metodą potencjometryczną, przewodnictwo właściwe metodą elektrochemiczną oraz stężenie K, Ca, Mg, Na, S, Fe, Mn, B, Li, Ba, Sr, Cu, Zn, Ni metodą optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie sprzężonej indukcyjnie (ICP-AES). Stężenie pierwiastków objętych badaniami na ogół nie przekraczało obowiązujących wartości dopuszczalnych. Sporadycznie odnotowano podwyższone wartości analizowanych parametrów w próbkach wody pobieranych w kurkach czerpalnych, wskazujące na zanieczyszczenie wody w systemie dystrybucji. W wodzie surowej stwierdzono ponadnormatywne stężenia żelaza i manganu, ale pierwiastki te były skutecznie usuwane w procesie uzdatniania.

11

Water Chemistry of Selected South Podlasie Lowland Rivers

Kalembasa D., Jaremko D., Pakuła K., Becher M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 12

1509--1517

EN

In this paper results of the water quality investigations were presented. Samples of water were taken from four rivers in middle-eastern Poland: Kostrzyn, Mienia, Osownica and Wilga. Quarterly investigations covered analysis of water reaction, electrical conductivity, dissolved oxygen and biochemical oxygen demand, total concentration of twenty six elements by inductively coupled plasma atomic emission spectrometry (ICP-AES). The resulting data were processed statistically using arithmetic means, concentration ranges, standard deviations and relative standard deviations. Due to the effect of sample collection date on concentrations of analyzed elements, a single factor analysis of variance and Tukey post-hoc test were completed. It was found that the quality of water in the rivers was differential if selected water quality indicators were taken account. The values of this indicators were dependent on location of checkpoints, season and type of surrounding grounds cultivation. The quality of water in particular checkpoints was affected by anthropogenic sources of contamination: community waste from private possessions and sewage from fertilized arable land and greenlands.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wód rzek w środkowo-wschodniej części Polski: Kostrzynia, Mieni, Osownicy i Wilgi. Próbki wody pobierano sezonowo w odstępach kwartalnych. Badano w nich odczyn, przewodnictwo właściwe, stężenie tlenu rozpuszczonego w wodzie i BZT5 oraz zawartość 26 pierwiastków metodą ICP-AES. Uzyskane dane opracowano statystycznie podając średnie arytmetyczne, zakresy stężeń, odchylenie standardowe (SD) oraz względne odchylenie standardowe (RSD). Z uwagi na wpływ terminu pobrania próbki na zawartość pierwiastków przeprowadzono jednoczynnikową analizę wariancji. Stwierdzono, że jakość wód analizowanych rzek była zróżnicowana w zakresie badanych wskaźników jakości. Na wartość wybranych wskaźników wpływała głównie lokalizacja pobrania próbki wody, pora roku oraz sposób użytkowania terenów przyległych. Zróżnicowaną jakość pobieranej wody powodowały antropogenne źródła zanieczyszczeń, a przede wszystkim zrzuty ścieków komunalnych z prywatnych posesji i spływy z nawożonych terenów rolniczych. Sporadyczne występowanie podwyższonych wartości niektórych wskaźników miało charakter punktowy i zmniejszało się w dalszym biegu rzek.

12

Specjacja niklu w ornych glebach płowych opadowo-glejowych Wysoczyzny Siedleckiej

Jaremko D., Kalembasa D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

19-25

PL

Wermikompostowano kuchenne odpady organiczne w skrzynkach ekologicznych z wykorzystaniem dżdżownic Eisenia fetida . Celem pracy była ocena wpływu insektycydu Nomolt 150SC, ograniczającego występowanie konkurencyjnych dla dżdżownic i uciążliwych dla prowadzącego skrzynkę , muchówek Sciaridae, w dawce wskazanej przez producenta jako "bezpieczna" środowiskowo, na populację dżdżownic. Wykazano, ż e preparat acylomocznikowy redukował liczebność larw muchówek, ale nie był obojętny dla rozmnażania si ę dżdżownic - istotnie obniżał zarówno liczebność jak i biomasę składanych przez nie kokonów.

EN

Organic kitchen wastes were vermicomposted in ecological boxes, using Eisenia fetida earthworms. The aim of the studies was the assessment of the effect of Nomolt 150SC on the earthworm population. An insecticide Nomolt 150SC (reducing occurrence of Diptera Sciaridae, being competitive for earthworms and burdensome to the person making us e of the ecological boxes) was applied at the dose recommended by the producers as "environmentally safe". It was demonstrated, that acylourea preparation reduced the number of Diptera larvas, but it did not have a neutral effect on earthworm reproduction - it significantly reduced both the number and biomass of the cocoons laid by them and the number of the young specimens.

13

Azot i węgiel wydzielone hydrolizą kwasową z podłoża popieczarkowego

Kalembasa D., Becher M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

26-32

PL

Celem pracy było zbadanie zawartości azotu w formach mineralnych oraz azotu i węgla we frakcjach, uzyskanych w wyniku sekwencyjnej, dwuetapowej hydrolizy kwaśnej (przy różnym stężeniu jonów wodorowych w roztworach ekstrakcyjnych) w podłożu po uprawie pieczarki, w perspektywie jego wykorzystania do nawożeniu gleb. Przeprowadzono sekwencyjne wydzielenie związków azotu i węgla, stosując roztwory 0,25 mol KCl dm-3 (do wyekstrahowania mineralnych form azotu oraz najbardziej labilnych organicznych form azotu i węgla) oraz 0,25 mol H2SO4 dm-3 i 2,5 mol H2SO4 dm-3 (hydroliza na gorąco ? do wydzielenia organicznych połączeń azotu i węgla, łatwo i trudno ulegających hydrolizie). W uzyskanych roztworach oznaczono ogólną zawartość azotu metodą Kjeldahla, a węgla metodą oksydacyjno-miareczkową. Badane podłoże po uprawie pieczarki, pochodzące z jednej nowoczesnej pieczarkarni, charakteryzowało się jednorodnością całkowitej zawartości węgla i azotu, a także ilością i udziałem badanych pierwiastków w wydzielonych frakcjach. Stwierdzono duży potencjał podłoża popieczarkowego wzbogacania nawożonych gleb w związki organiczne azotu i węgla, w znacznym stopniu potencjalnie podatnych na procesy rozkładu. W sumie, przy zastosowaniu procedury ekstrakcyjnej, z badanych podłoży po uprawie pieczarki, wydzielono 52,7% całkowitej zawartości azotu oraz 39,0% węgla organicznego. We frakcji rozpuszczalnej, łatwo i trudno hydrolizującej stwierdzono niskie i zbliżone wartości stosunku C/N. Najszerszą wartość tego ilorazu stwierdzono we frakcji nie hydrolizującej, potencjalnie najbardziej odpornej na procesy rozkładu w glebie.

EN

The aim of the work was the investigation of the mineral nitrogen and the organic nitrogen and carbon in extracts of two steps acidic hydrolysis in spent mushroom substrate with the aim of use of this organic material for soil fertilization. A sequence extraction of nitrogen and carbon applying solutions of 0.25 M KCl (to extract of mineral nitrogen and the most soluble organic forms of nitrogen and carbon) and 0.25 M H2SO4 and 2.5 M H2SO4 (the boiling temperature hydrolysis to separate organic compounds of the nitrogen and carbon readily and hard hydrolyzing) has been carried. In the solutions the total content of the nitrogen has been determined by Kjeldahl method and organic carbonby oxidation-titration method. The investigated spent mushroom substrate coming from the cultivation hall showed homogeneity of the total content of carbon and nitrogen and their share in separated fractions. It has been definitively determined that spent mushroom substrate gives great possibility of enriching soils with organic nitrogen and carbon which are considerably susceptible to decomposition. From investigated material using extraction solutions about 53% of the total content of nitrogen and 39% of organic carbon has been separated. Low and similar values of the ratios C/N has been obtained. The highest quotient has been found in the non-hydrolyzing fraction, thus suggesting that the compounds of this fraction are the most resistant to decompositions in soil.

14

Zasobność w fosfor gleb i użyków zielonych doliny Liwca na Wysoczyźnie Siedleckiej

Kalembasa D., Becher M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 3

107-117

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości fosforu ogólnego oraz oznaczonego w wyciągu glebowym, ekstrahowanym 0,5 mol·dm-³ HCl (fosfor rozpuszczalny), w poziomach genetycznych 33 gleb (hydrogenicznych i napływowych) trwałych użytków zielonych, zlokalizowanych w dolinie rzeki Liwiec na Wysoczyźnie Siedleckiej. Stwierdzono zróżnicowanie fizykochemicznych i chemicznych właściwości poszczególnych typów i poziomów genetycznych badanych gleb, w tym zawartości fosforu ogólnego i rozpuszczalnego. Najbardziej zasobne w fosfor ogólny były poziomy genetyczne z morfologicznie wyróżnioną akumulacją żelaza. Ilość i udział rozpuszczalnych form fosforu zależały głównie od ogólnej zawartości fosforu w badanych glebach. Proces murszenia istotnie przyczynił się do zwiększenia zawartości fosforu ogólnego i rozpuszczalnego w masie gleby. Materiał glebowy z poziomów obejmujących rizosferę w większości przypadków zawierał dużo i bardzo dużo fosforu rozpuszczalnego.

EN

The paper presents results of studies on the content of total phosphorus and phosphorus determined in the 0.5 M·dm-³ HCl soil extract (soluble phosphorus) from the genetic horizons of 33 soils (Histosols and Luvisols) of permanent grasslands located in the Liwiec River valley (Siedlce Upland). Physico-chemical and chemical properties, including total and soluble phosphorus content, differed between individual types and genetic horizons of examined soils. The genetic horizons with morphologically distinguished iron accumulation were richest in total phosphorus. The amount and contribution of soluble phosphorus forms depended mainly on the total phosphorus content in analysed soils. The mucking process significantly increased total and soluble phosphorus content in the soil mass. Soil material from the rhizosphere usually contained large or very large quantities of soluble phosphorus.

15

Frakcje azotu w glebach torfowo-murszowych w dolinie górnego Liwca

Kalembasa D., Becher M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 2

73-82

PL

Celem pracy było zbadanie właściwości trzech płytkich gleb torfowo-murszowych, zlokalizowanych w dolinie górnego biegu rzeki Liwiec, a także określenie zmian zawartości i udziału azotu glebowego w sekwencyjnie wydzielonych frakcjach tego pierwiastka. W poziomach murszowych, w stosunku do torfowych, stwierdzono większą zawartość popiołu surowego oraz ogólnego azotu i fosforu, a mniejszą - węgla związków organicznych, a także mniejsze wartości Corg/Nog oraz Corg/Pog. Proces murszenia spowodowany odwodnieniem badanych gleb przyczynił się do zwiększenia ilości mineralnych form azotu, organicznego azotu rozpuszczalnego oraz azotu łatwo i trudno hydrolizującego. W warstwach murszu, w stosunku do torfu, stwierdzono zwiększenie udziału organicznych związków azotu łatwo i trudno hydrolizujących, a zmniejszenie udziału związków niehydrolizujących.

EN

The purpose of this work was to study the properties of three shallow peat-muck soils located in the upper Liwiec River valley, and to determine changes in soil nitrogen content and the share of sequentially separated fractions of this element. Compared with peat levels, higher ash, total nitrogen and phosphorus contents and lower organic carbon contents were found in muck soils. The Corg/Ntot and Corg/Ptot ratios were also lower. The mucking process caused by draining of examined soils contributed to an increased amount of mineral nitrogen, dissolved organic nitrogen and of easily and hardly hydrolyzable fractions of the element. An increased share of easily and hardly hydrolyzable organic nitrogen and a smaller fraction of non-hydrolyzing compounds were found in muck soils as compared with peat.

16

Properties of organic matter in chosen soils fertilized with sewage sludge

Kalembasa D., Becher M.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 2

165-171

EN

The properties of organic matter from Dystric Arenosols and Stagnic Luvisol fertilized with sewage sludge produced in biological-chemical treatment plants have been examined. Organic matter (fractions: post-decalcination, bitumins, fulvic acids, humic acids, humines) has been fractionated and humic acid properties (elemental composition, UV, VIS, FT IR spectra) have been determined. Organic matter from the soils has been characterized by similar per cent of carbon and nitrogen and a similar humification level in the separated fractions. The most humified and matured acids (i.e. with higher proportion of aromatic groups, lower content of aliphatic side-chains, and higher condensation of aromatic rings) have been found in Stagnic Luvisol.

PL

Badano właściwości materii organicznej gleb rdzawych i gleby płowej nawożonych osadami ściekowymi z biologiczno-chemicznych oczyszczalni ścieków. Przeprowadzono frakcjonowanie materii organicznej (frakcja po dekalcynacji oraz frakcje bituminów, kwasów fulwowych, kwasów huminowych i humin) oraz badano właściwości kwasów huminowych (skład pierwiastkowy, UV, VIS, FT IR). Materia organiczna badanych gleb charakteryzowała się podobnym udziałem węgla i azotu w wyróżnionych frakcjach i podobnym stopniem humifikacji. Silniej zhumifikowane i dojrzałe kwasy huminowe (o większym udziale ugrupowań aromatycznych, mniejszym udziale bocznych łańcuchów alifatycznych, większej kondensacji jąder aromatycznych) stwierdzono w glebie płowej.

17

Influence of sewage sludge fertilization on heavy metal content in biomass of silver grass during field experiment

Kalembasa D., Malinowska E.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 2

149-155

EN

The field experiment allowed us to compare the influence of sewage sludge fertilization applied at varied rates with that of mineral fertilizers (NPK) on heavy metal content (Pb, Cd, Cr, Co, Cu, Zn, and Ni) in stems and leaves of silver grass (Miscanthus sacchariflorus) harvested in the first year of experiment and in the whole biomass harvested in the second year. Higher concentration of heavy metals (except for zinc) was found in the leaves than in the stems of the grass. No cadmium was detected in the silver grass biomass in the first year, while large amounts of this element were recorded in the second year of the experiment. The doses of sewage sludge (10, 20, and 30 t.ha-1 d.m.) did not cause the excessive accumulation of heavy metals in the plant biomass in the first and the second vegetation seasons.

PL

W doświadczeniu polowym badano wpływ nawożenia osadem ściekowym, zastosowanym w różnych dawkach, oraz dla porównania nawozami mineralnymi (NPK) na zawartość metali ciężkich: Pb, Cd, Cr, Co, Cu, Zn i Ni w łodygach i liściach trawy Miscanthus sacchariflorus w I roku eksperymentu oraz w całej biomasie zebranej w II roku. Stwierdzono, że badana trawa gromadzi więcej metali ciężkich (oprócz cynku) w liściach niż w łodygach. W I roku badań nie wykryto kadmu w biomasie miskanta, a w II roku zanotowano znaczne jego stężenie. Zastosowane dawki osadu ściekowego (10, 20 i 30 t.ha-1 s.m.) nie spowodowały nadmiernej bioakumulacji badanych metali ciężkich w biomasie testowanej rośliny ani w pierwszym, ani drugim okresie wegetacji.

18

Influence of processed sewage sludge on nitrogen content in plants and soils

Wiśniewska B., Kalembasa D.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 2

141-148

EN

The influence of vermicomposts in different stages of decomposition on the content, intake, and utilization of nitrogen by Italian ryegrass as well as the element accumulation in the soil after two years of a pot experiment was examined. The vermicomposts were produced on the basis of sewage sludge with various waste material additives and their fresh mixtures. A total biomass yield of the grass cultivated in sand was higher if plants were fertilized with vermicomposts made of sewage sludge with other waste material additives than that of plants treated with fresh mixtures of these materials. Sludge vermicomposted for four months and sludge vermicomposted with peat and poultry droppings additives for two months proved to promote the intake of nutrients and improved the coefficient of their utilization. Fertilization with two-month-old vermicomposts led to higher nitrogen accumulation in the soil.

PL

Badano wpływ wermikompostów o różnym stopniu rozkładu, wytworzonych na bazie osadu ściekowego z dodatkiem różnych materiałów odpadowych, oraz ich świeżych mieszanin na zawartość, pobranie i wykorzystanie azotu przez życicę wielokwiatową, a także na akumulację tego pierwiastka w glebie po dwóch latach doświadczenia wazonowego. Sumaryczny plon biomasy trawy uprawianej na piasku był wyższy, gdy rośliny nawożono wermikompostem z osadu ściekowego z dodatkiem innych materiałów odpadowych, niż gdy nawożono je świeżymi mieszaninami tych materiałów. Stwierdzono, że wermikompostowanie osadów ściekowych przez cztery, a z dodatkiem torfu i kurzeńca przez dwa miesiące wpływa korzystnie na pobranie azotu oraz wartość współczynnika jego wykorzystania przez uprawianą trawę. Lepszą akumulację azotu w glebie spowodowało nawożenie dwumiesięcznymi wermikompostam

19

Heavy metal fractions in soils fertilized with sewage sludge

Kalembasa D., Pakuła K.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 2

157-164

EN

The influence of fertilization with municipal sewage sludge on Zn, Cr, Ni, Pb, and Cu content in exchangeable, reducible, oxidizable, and residual fractions (separated by means of the method recommended by the European Community's Bureau of References (BCR)) and their distribution in the profiles of four soil types (Stagnic Luvisols and Cambic Arenosols) that were agriculturally utilized was evaluated. The most metals were found in residual fraction (F4), while the fewest - in exchangeable fraction (F1). The sequential analysis revealed that sewage sludge introduced into the soil increased heavy metal content in exchangeable fraction (F1), reducible fraction associated with Fe and Mn oxides (F2), and oxidizable organic fraction (F3), whereas their content in residual fraction (F4) decreased.

PL

Badano wpływ nawożenia komunalnym osadem ściekowym na ilość Zn, Cr, Ni, Pb i Cu we frakcji wymiennej, redukcyjnej, utlenialnej oraz rezydualnej, wydzielonych za pomocą metody rekomendowanej przez European Community's Bureau of References (BCR) oraz ich rozmieszczenie w profilach czterech gleb (płowe opadowo-glejowe i rdzawe właściwe) użytkowanych rolniczo. Najwięcej metali stwierdzono we frakcji rezydualnej (F4), a najmniej we frakcji wymiennej (F1). Analiza sekwencyjna wykazała, że wprowadzenie do gleby osadu ściekowego zwiększyło zawartość metali ciężkich we frakcji wymiennej (F1), redukcyjnej związanej z tlenkami Fe i Mn (F2) i utlenialnej - organicznej (F3), a zmniejszył się ich udział we frakcji rezydualnej (F4).

20

Fractions of chromium and lead in forest Luvisols of South Podlasie Lowland

Pakuła K., Kalembasa D.

Environment Protection Engineering

|

2009

|

Vol. 35, nr 1

57-64

EN

The aim of this work was to separate the fractions of chromium and lead in forest Luvisols by means of three extraction methods (Tessier's at al. method modified by the authors, Zeien's and Brümmer's method, and Hedley's method modified by Tiessen and Moir) and to compare the content of these metals separated in four selected fractions: easily soluble, exchangeable, organic and residual. The results of the sequential fractionation have shown different amounts of Cr and Pb in selected fractions in the genetic horizons of the soils investigated. The highest amount of both metals was found in easily soluble and exchangeable fractions (Zeien's and Brümmer's method); in organic matter fraction (Hedley's method) and in residual fraction (Tessier's at al. method). In general, the statistical evaluation of the results demonstrated that the amounts of Cr and Pb in easily soluble, exchangeable, organic matter and residual fractions showed significant correlation with some properties of the forest Luvisols analyzed.

PL

Celem pracy było wydzielenie frakcji chromu i ołowiu z leśnych gleb płowych za pomocą trzech metod ekstrakcji sekwencyjnej (zmodyfikowanej metody Tessiera, metody Zeiena i Brümmera oraz metody Hedleya w modyfikacji Tiessena i Moira), a także porównanie zawartości tych metali w czterech wybranych frakcjach: łatwo rozpuszczalnej, wymiennej, organicznej i rezydualnej. Najwięcej chromu i ołowiu stwierdzono we frakcjach łatwo rozpuszczalnej i wymiennej, wydzielonych za pomocą metody Zeiena i Brümmera, we frakcji organicznej wydzielonej metodą Hedleya oraz w stabilnych połączeniach frakcji rezydualnej wydzielonej metodą Tessiera. Obliczenia statystyczne wykazały, że cztery badane frakcje chromu i ołowiu były na ogół wysoko istotnie i istotnie skorelowane ze sobą oraz z wybranymi parametrami analizowanych gleb.