Dzięki procesowi partycypacji społecznej w wiedeńskim Aspern Seestadt powstały tereny sportowe położone pod wiaduktem linii metra. Pełnią one nie tylko funkcję terenów rekreacji czynnej, są także polem edukacji młodych użytkowników terenów miejskich.
Rzeki, choć zawsze stanowiły istotny element krajobrazu kulturowego, na przestrzeni wieków odgrywały różne role w zagospodarowaniu przestrzennym miast. Historia lokacji osad ludzkich jest nierozerwalnie związana z obszarami rzek i ich rozlewisk: miejsc schronienia i zaopatrzenia w wodę pitną. Jednocześnie związek człowieka z rzekami polegał często na próbach – zazwyczaj udanych – ich ujarzmienia i uregulowania. Wody płynące były i wciąż są narażone na degradację i zanieczyszczenia, co stanowi ogromne wyzwanie dla rozwoju miast i jakości życia ich mieszkańców, także w obszarze architektury krajobrazu.
Każdy rok przynosi nowe rekordy upałów na świecie. Sposób organizacji miast sprawia, że w okresie letnim wzrasta zapotrzebowanie na energię do chłodzenia, zaś ludzie w przestrzeniach publicznych pojawiają się rzadko lub wcale. Dlatego nowo budowane struktury miejskie powinny być odporne na przewidywane fale upałów.
Środki komunikacji i sposoby przemieszczania się, które wybierają mieszkańcy miast, mają kluczowe znaczenie dla codziennego funkcjonowania zarówno przestrzeni miejskiej, jak i środowiska przyrodniczego. Zmotoryzowany transport indywidualny ma największy udział w emisji gazów cieplarnianych i powoduje dalsze zanieczyszczenia środowiska poprzez zużycie surowców naturalnych, emisję spalin i hałas. Środki transportu indywidualnego zajmują poza tym dużo miejsca w przestrzeni publicznej, które z powodzeniem mogłoby zostać spożytkowane na zieleń.
Projektowanie terenów zieleni jest doskonałym pretekstem do uwzględnienia potrzeb pozaludzkich użytkowników parków i skwerów. Żyjemy w coraz bardziej uporządkowanych przestrzeniach, które nie sprzyjają zwierzętom. Koszone trawniki, otwarte przestrzenie czy dokładnie uszczelnione budynki nie są miejscami, w których notowane są duże ilości miejskiej fauny.
Modele klimatyczne opracowane na potrzeby planów adaptacji polskich miast do zmian klimatu wskazują, że niezależnie od występowania na ich obszarze zjawisk o charakterze katastroficznym, takich jak deszcze nawalne, burze czy przedłużające się okresy suche, to stres cieplny będzie głównym czynnikiem środowiskowym zagrażającym zdrowiu mieszkańców.
Wiedeńska dzielnica Aspern Seestadt jest uważana za jeden z największych współczesnych projektów urbanistycznych w Europie pod względem skali inwestycji i wielkości osiedla, na którym jest on realizowany. Na terenie dawnego lotniska Aspern i pól uprawnych, na powierzchni przeszło 240 ha, powstaje wielofunkcyjny obszar, który docelowo ma zamieszkiwać ponad 25 tys. mieszkańców i w którym ma pracować ok. 20 tys. osób. Projekt urbanistyczny dzielnicy powstał w drodze konkursu, ostatecznie został zatwierdzony przez Radę Miasta Wiednia w 2007 r. i stanowi podstawę do dalszego projektowania tego obszaru, położonego w północno-wschodniej części miasta.
Współcześnie w ofercie muzeów jest coraz więcej miejsca na naturę, a tym samym na działalność architektów krajobrazu. Rośliny mogą stać się częścią programu edukacyjnego, a także obiektami sztuki. Znajdują się już nie tylko w otoczeniu budynku, ale śmiało wkraczają do jego wnętrz.
Mnogość różnych gatunków i ich siedlisk w miastach jest niezwykle istotna dla ludzi w nich mieszkających, bo wspiera np. świadczenie tzw. usług ekosystemowych. Pozwala też na zachowanie kontaktu człowieka z dziką przyrodą. Natomiast nieuwzględnianie tego rodzaju relacji i zależności to duży błąd.
Początek listopada jest kojarzony z zadumą. Święto Zmarłych, szczególnie uroczyście obchodzone w Polsce, oraz coraz krótszy dzień i przewaga ciemności skłaniają do refleksji. To także miesiąc, w którym wyraźnie zauważana jest zmiana w przyrodzie. Drzewa liściaste tracą ostatnie liście, zaś dni stają się nie tylko coraz krótsze, ale i coraz zimniejsze. Nie bez powodu to właśnie w okresie pomiędzy równonocą jesienną a przesileniem zimowym od wieków ludzie czcili zmarłych – koniec października oznaczał bowiem koniec sezonu żniw i początek ciemniejszej połowy roku.
Uprawa warzyw i owoców na własne potrzeby na terenach miejskich nie jest niczym nowym: sięga co najmniej okresu grynderskiego i tradycji osiedli robotniczych, na których powstawały ogrody dzierżawne, stanowiące podstawę wyżywienia utrzymujących je rodzin. W latach 20. XX w. niemiecki architekt krajobrazu Leberecht Migge głosił hasła samowystarczalności żywieniowej oraz nawoływał do zakładania ogrodów dla każdego mieszkańca miasta. O ile hasła te mogły być traktowane przez modernistów także jako wyraz politycznych poglądów, o tyle ogrody warzywne – przydomowe, przyszkolne czy towarzyszące zakładom pracy – stały się koniecznością w dobie międzywojennego kryzysu ekonomicznego i żywieniowego.
Kiedy w 1881 r. uruchomiono pola irygacyjne we Wrocławiu, zapewne nie spodziewano się korzyści dla środowiska przyrodniczego, jakich w przyszłości będzie dostarczał ten zalewany ściekami teren.
Zmienność sezonowa opadów atmosferycznych i ewolucja ich charakteru na przestrzeni lat, wynikająca ze zmian klimatycznych, jest przyczyną poszukiwania nowych rozwiązań mających na celu zmniejszenie ilości nawierzchni nieprzepuszczalnych, szczególnie na terenach miast.
Punktem wyjścia dla współczesnych rozważań o krajobrazie na gruncie europejskim jest w wielu przypadkach definicja przyjęta na potrzeby Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Krajobraz istnieje zatem w relacji z obserwatorem, zaś jego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i/lub ludzkich.
Dzisiejsze poszukiwania „błękitnych” rozwiązań – sposobów na jak najdłuższe opóźnienie odpływu wód opadowych do kanalizacji deszczowej lub całkowite zatrzymanie jej w terenie – powinny zostać zintensyfikowane. Przez lata miasta zostały nadmiernie uszczelnione, zaś przyrost powierzchni zabudowanych ogółem przyczynia się do pogorszenia bilansu wodnego. Szukając sposobów retencjonowania deszczówki, warto jednak nie tylko spoglądać w przód na metody innowacyjne, ale także przyjrzeć się rozwiązaniom urbanistyki okresu międzywojennego.
Do najistotniejszych zagadnień w kontekście funkcjonowania miast należy kwestia dotycząca właściwej organizacji ich systemu żywnościowego. Strategie zrównoważonego rozwoju terenów zurbanizowanych bezwzględnie powinny odnosić się do spraw związanych z ich bezpieczeństwem żywnościowym, a także zapewnieniem krótkich dróg transportu z miejsca produkcji żywności do miejsc jej spożycia.
The article aims to present the assumptions and a part of the chamber study results conducted on the Księże Małe estate in Wrocław. The starting point for the research was the observation that the pre-war German housing estates were planned in a functional way, with great care for the surroundings of the buildings, as well as with the use of solutions that would now be defined as elements of blue or green infrastructure. Thus, the pre-war spatial arrangement manner is in line with the contemporary postulates of sustainable development and "healthy" cities. However, the functions of green areas and their elements have degraded over time and nowadays it is often possible to read the former planning concept only by means of comparative cartographic studies. The results of the preliminary research confirm that the subsequent housing development transformations were of a degrading nature, and the pre-war character of the building surroundings is illegible for residents and readable in archival materials that have not been elaborated so far. Recalling the memory of the former arrangement method may contribute to project activities in the area of urban adaptation to climate change, and past practices, a model for shaping contemporary urban plans.
PL
Artykuł ma na celu przedstawienie założeń i części wyników badań kameralnych prowadzonych dla osiedla Księże Małe we Wrocławiu. Punktem wyjścia do rozpoczęcia badań było spostrzeżenie, że przedwojenne osiedla niemieckie zostały zaplanowane w sposób funkcjonalny, z dużą dbałością o otoczenie budynków, a także z zastosowaniem rozwiązań, które obecnie określono by jako elementy błękitnej czy zielonej infrastruktury. Tym samym przedwojenny sposób zagospodarowania wpisuje się we współczesne postulaty zrównoważonego rozwoju i „zdrowych” miast. Funkcje terenów zieleni oraz ich elementów uległy jednak z czasem degradacji i obecnie odczytanie dawnego zamysłu planistycznego możliwe jest często jedynie za pomocą kartograficznych badań porównawczych. Wyniki wstępnych badań potwierdzają, że kolejne przekształcenia sposobu zagospodarowania osiedli miały charakter degradujący, a przedwojenny charakter otoczenia budynków jest nieczytelny dla mieszkańców i możliwy do odczytania w archiwalnych materiałach, które do tej pory nie były opracowane. Przywrócenie pamięci o dawnym sposobie zagospodarowania może być przyczynkiem do działań projektowych w nurcie adaptacji miast do zmian klimatu, a dawne praktyki – wzorcem dla kształtowania współczesnych zamierzeń urbanistycznych.
Coraz częściej w odniesieniu do miejskiej przestrzeni publicznych używa się przymiotnika "inkluzywny", mając na myśli to, że tereny ogólnodostępne powinny być przeznaczone dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich wieku czy stopnia sprawności. Tendencją obserwowaną od kilku lat jest budowanie w parkach i na skwerach siłowni zewnętrznych, z coraz większą świadomością projektuje się też place zabaw dla dzieci przeznaczone dla różnych grup wiekowych.
Likwidacja dawnej fabryki Walter Motors w czeskiej Pradze stała się przyczynkiem do powstania osiedla mieszkaniowo-usługowego. Waltrovka - nowa część dzielnicy Jinonice - powstała w miejscu terenów przemysłowych.
W europejskiej sztuce ogrodowej od wieków czerpano inspiracje z czasów minionych, choćby umieszczając w parkach antykizujące budowle ogrodowe czy też stylizowane ruiny, oraz zapożyczano motywy z innych kultur.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.