This research paper deals with an area of subsidence monitored in association with sliding waste dump in Soma-Eynez colliery that is located in westen Turkey. Soma lignite basin is a predominant lignite source that accounts for one third of the total coal production of Turkey. In our case, the initial subsidence was observed after a heavy rain in December, 1992 and took the form of a collapse beneath a Road surface on the west side of the permit area. Subsidences continued in the field until the underground coal mining activity was ceased in 1998. Besides, putting the situation in a more complicated nature, landslide occurred within the spoil tip which is located at the very east of the subsidence field, and the spoil tip material moved to the west covering top of the northeastern boundary of subsidence areas. In this case, a complex geomorphological landform arose which is called the "subsidence + landslide influence zone". The accurate position of this boundary was crucial to find out the active influence angle. Pertaining to the determination of the subsidence boundary, three different methods were employed and the obtained results were correlated with each other. In the initial method, the possible contact plane in the area was drawn by means of mapping of the subsidence fractures since it was very important to distinguish the morphology that was affected from the movements of masses. The second method was the measurement method of movement magnitude on caliper bars. While no movement was observed on some caliper bars, motion was recorded at some others. Thus, the northeastern boundary of the subsidence area could be embedded between active and inactive caliper bars. In the latter technique, stability analysis utilizing the related software was conducted. The horizontal distance (x-distance of sliding material toward the west direction) could be identified by changing the values of groundwater level, spoil tip angle and the height of spoil tip on relevant computer software. The total combination of 80 analyses were performed at bench heights of 50, 40 and 20 m for the spoil tip comprising slopes of 37,5%, 40%, 42,5% and 60%. As a result of these analyses, maximum and minimum x-distances were determined as 600 m and 510 m, respectively. Provided that the ground point (horizontal distance of 510 meters) obtained from the stability analysis is considered in association with the coal production limits underground, the active break angle is obtained nearly 34°. In case the horizontal distance is prospected as 600 m, the value of the active break angle seems to exceed 40°. In his situation, the possible contact plane in the area, which was covered with the landslide material belonging to the spoil tip could be drawn near the point of 510 meters because this distance tends to yield a much coherent break angle with the afore mentioned literature survey. Moreover, landslide is proven to have occurred by the flow of spoil tip material over plastic grayishgreen clay belonging to the P1 formation. Having defeated the fricitional force at the contact of waste and clay, the marl-limestone blocks slid in the western direction at an angle of 13° in which the slide plane looks more linear than the shape of a bowl.
PL
Artykuł przedstawia badania wielkości strefy osiadania monitorowanej w związku z osunięciem się składowiska (hałdy) w kopalni Soma-Eynez w zachodniej części Turcji. Zagłębie lignitów w Soma-Eynez jest głównym źródłem lignitu w Turcji, stanowiąc jedną trzecią całkowitej produkcji węgla w tym kraju. W naszym przypadku początkowe osiadanie gruntu zaobserwowano po większych deszczach w grudniu 1992 roku. Proces osiadania przyjął formę załamania pod powierzchnia drogi w zachodniej części terenu użytkowanego przez kopalnię. Osiadanie na tym terenie postępowało nadal, a w 1998 zaprzestano w tym regionie podziemnej działalności górniczej. Sytuacja dodatkowo skomplikowała się gdy nastąpiło osunięcie wierzchołka hałdy zlokalizowanej we wschodnim krańcu niecki osiadania a osuwający się materiał hałdy przemieścił się w kierunku zachodnim, zajmując północno-zachodnią granicę strefy osiadania. W tym miejscu powstały niezwykle złożone formacje geomorfologiczne, określane jako strefa osiadania i wpływów osuwisk. Precyzyjne określenie granicy tej strefy miało pierwszorzędne znaczenie dla znalezienia efektywnego kąta wpływu eksploatacji. W celu określenia granic strefy osiadania zastosowano cztery wzajemnie skorelowane metody. W metodzie początkowej rysuje się możliwą płaszczyznę kontaktu poprzez rzutowanie załamań powstałych wskutek osiadania, ponieważ należy wyróżnić formacje które zostały naruszone przez ruchy górotworu. Druga metoda polega na pomiarach wielkości przemieszczeń dokonywanych za pomocą taśm mierniczych. W niektórych przypadkach nie notowano żadnych przemieszczeń na jednym przymiarze, za to notowano je na pozostałych. W ten sposób północno-wschodnia granica strefy osiadania może zawierać się pomiędzy aktywnymi i nieaktywnymi przymiarami. W trzeciej metodzie położenie pęknięć powstałych wskutek osiadania definiuje się w oparciu o metody sejsmiczne stosowane w geofizyce. Następnie łączy się wszystkie punkty krańcowe zdefiniowanych pęknięć i oblicza efektywny kata pękania (w tym przypadku jest to 34o). W ramach obliczeń przeprowadzanych tą metodą dokonano także analizy stabilności z użyciem specjalistycznego oprogramowania. Odległość pozioma (x - odległość w kierunku poziomym osuwającego się materiału przemieszczającego się w kierunku zachodnim) określić można poprzez zmianę takich parametrów jak: poziom wód gruntowych, kąt zsypu i wysokość wierzchołka hałdy w programie komputerowym. Łącznie przeprowadzono 80 analiz dla poszczególnych wysokości ławy: 59, 40 i 20 m od wierzchołka hałdy, dla nachylenia: 37.5%, 42.5% i 60%. W wyniku badań obliczono maksymalne i minimalne odległości (x = 600 m i x = 510 m). Zakładając, że punkt terenu określony współrzędną poziomą x = 510 m uzyskany w wyniki analizy stabilności zostanie przeanalizowany z uwzględnieniem limitów wydobycia węgla pod ziemią, to otrzymujemy kąt wpływu eksploatacji 34o. W przypadku gdy rozważana odległość w kierunku poziomym wyniesie 600 m, wartość kąta wpływu przekraczać będzie 40o. W tym przypadku możliwa płaszczyzna kontaktu w tym regionie, pokryta przez materiał przemieszczającej się hałdy, zbliży się do punktu x = 510 m. Odległość ta jest parametrem który znacznie lepiej przybliża kąt wpływu eksploatacji niże uprzednio wymienione metody, cytowane w literaturze przedmiotu. Ponadto, wykazano, że osunięcie terenu odbyło się poprzez płynięcie materiału wierzchołka hałdy po plastycznym podłożu z szaro-zielonej gliny, należącej do formacji P1. Po pokonaniu sił tarcia w strefie kontaktowej pomiędzy materiałem hałdy a gliną, bloki marglowe i wapienne przesuwać się będą w kierunku zachodnim pod kątem 13°, a płaszczyzna zsypu okaże się bardziej liniowa niż kształt niecki.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.