Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wyznaczanie optymalnego poziomu wody gruntowej na zmeliorowanych użytkach zielonych w zależności od ewapotranspiracji rzeczywistej i rodzaju gleby

Szajda J., Łabędzki L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 1

115--134

PL

W pracy wyznaczono dla zmeliorowanych użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych (MtIbc, MtIIb1, MtIIIcc), mineralno-murszowych (Mr42), murszowatych (Me33, Me21, Me11) i murszastych (Mi33) optymalny poziom wody gruntowej w zależności od ewapotranspiracji rzeczywistej, w warunkach których podsiąk kapilarny ze strefy nasyconej w całości równoważy rozchody na ewapotranspirację, zapewnia wilgotność warstwy korzeniowej odpowiadającą pF = 1,9 w okresie IV–V, pF = 1,7 w okresie VI–VII oraz pF = 2,1 w okresie VIII–IX. Taka wilgotność w warunkach oszczędnego zużycia wody skutecznie ogranicza mineralizacją masy organicznej oraz zapewnia uzyskanie maksymalnych plonów siana. Podana w pracy charakterystyka optymalnych poziomów wody gruntowej w zależności od średniej dziennej dla dekad dobowej wartości ewapotranspiracji rzeczywistej i rodzaju gleby (tab. 2) oraz sposób wyznaczania średnich w dekadach dobowych wartości ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych (tab. 5) są przydatne do bieżącej eksploatacji systemów nawadniających w siedliskach zalewowych wilgotnych Zb, posusznych Zc i suchych Zd oraz podsiąkowych posusznych PC. Umożliwiają one wyznaczanie w sposób dynamiczny zmiennych w czasie optymalnych poziomów wody gruntowej, dostosowanych do aktualnego przebiegu ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych. Utrzymywanie optymalnego poziomu wody gruntowej na zmeliorowanych użytkach zielonych zapewnia maksymalne plonowanie oraz skutecznie ogranicza mineralizacją masy organicznej.

EN

In the paper the optimum groundwater table depth is determined for meliorated grasslands on the peat-moorsh (MtIbc, MtIIb1, MtIIIcc), mineral-moorsh (Mr42), mucky (Me33, Me21, Me11) and muckous soils (Mi33). Under conditions of optimum groundwater table depth the capillary rise from the saturated zone fully balances water uptake for evapotranspiration and ensures soil moisture corresponding to pF = 1.9 in April–May, pF = 1.7 in June–July and pF = 2.1 in August–September. Such soil moisture provides effective soil protection from mineralization of organic mass and maximum hay yield at the economical use of water. Characteristics of optimum groundwater table depth in dependence of mean decadal actual evapotranspiration and soil type as well as the method of determining mean decadal actual evapotranspiration are useful for operation of subirrigation systems in the sites: inundated moist Zb, inundated drying up Zc, inundated dry Zd and waterlogged drying up PC. It enables dynamic determining optimum groundwater table depth variable in time, adapted to actual grassland evapotranspiration. Maintenance of optimum groundwater table depth on meliorated grassland is a prerequisite for sustainable use.

2

Wyznaczanie ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na podstawie ewapotranspiracji maksymalnej i potencjału wody w glebie

Szajda J., Łabędzki L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 1

71--92

PL

W pracy przedstawiono syntetyczną analizę wyników badań lizymetrycznych ewapotranspiracji i plonowania użytków zielonych w naturalnych warunkach dostatku wody w glebie oraz w warunkach zróżnicowanego potencjału wody w glebach torfowo-murszowych i murszowatych w okresach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej na Polesiu Lubelskim. Stwierdzono, że ewapotranspiracja rzeczywista użytków zielonych w warunkach optymalnej wilgotności gleby stanowi wskaźnik maksymalnych potrzeb wodnych, zależny od czynników meteorologicznych i maksymalnych plonów siana. Wyznaczono dla dekad i okresów IV–V, VI–VII, VIII–IX średnie dobowe wartości ewapotranspiracji maksymalnej w zależności od prognozowanych aktualnych i końcowych maksymalnych plonów siana. Wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację rzeczywistą w dekadach i okresach IV–V, VI–VII, VIII–IX określono wartością współczynników glebowo-wodnych ks1 oraz zależnością ks1 od prognozowanych bezwzględnych wartości potencjału wody w glebie. Wyznaczono dla dekad i okresów IV–V, VI–VII, VIII–IX średnie dobowe wartości ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie zmniejszania ewapotranspiracji maksymalnej, wyrażonego wartością współczynników glebowo-wodnych ks1. Wyznaczone wartości ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych są przydatne na etapie eksploatacji oraz projektowania urządzeń i systemów melioracyjnych.

EN

Synthetic analysis of the results of lysimeter investigations on evapotranspiration and yielding of 3-cut meadow and pasture under natural sol water supply and different soil water potential in peat-moorsh and moorsh soils, in periods of moderate, severe and extreme meteorological droughts, carried out in Polesie Lubelskie, is presented in the paper. It has been shown that grassland actual evapotranspiration under optimum soil moisture conditions ensuring maximum hay field is an indicator of the maximum water demand, dependent on meteorological factors and maximum hay yield. Mean in decades and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX daily values of maximum evapotranspiration in dependence on predicted current and final maximum hay field are determined. Effect of soil moisture on actual evapotranspiration is quantified by soil-water coefficients ks1 for decades and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX and their dependence on predicted absolute soil water potential value. Daily 10-day and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX mean actual evapotranspiration is determined by reduction of maximum evapotranspiration by soil-water coefficients ks1. Determined grassland actual evapotranspiration can be useful in an assessment of water demand for designing and exploitation of irrigationdrainage devices and systems on grasslands.

3

Szacowanie plonów rzeczywistych z użytków zielonych na podstawie plonów maksymalnych i potencjału wody w glebie

Szajda J., Łabędzki L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 1

93--114

PL

W pracy przedstawiono syntetyczną analizę wyników badań lizymetrycznych plonowania i ewapotranspiracji użytków zielonych w naturalnych warunkach dostatku wody w glebie oraz w warunkach zróżnicowanego potencjału wody w glebach torfowo-murszowych i murszowatych w okresach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej na Polesiu Lubelskim. Stwierdzono, że optymalna wilgotność gleby na użytkach zielonych zapewnia maksymalne plony siana. Plony te w dekadach i okresach IV–V, VI–VII, VIII–IX są uzależnione od czynników meteorologicznych i ewapotranspiracji maksymalnej. W pracy oszacowano aktualne i końcowe maksymalne plony siana w dekadach i okresach IV–V, VI–VII, VIII–IX w zależności od prognozowanych średnich dobowych wartości ewapotranspiracji maksymalnej. Określono wpływ wilgotności gleby na aktualne i końcowe rzeczywiste plony siana za pomocą współczynników glebowo-wodnych ks2 dla dekad i okresów IV– V, VI–VII, VIII–IX w zależności od prognozowanych bezwzględnych wartości potencjału wody glebowej. Oszacowano aktualne i końcowe rzeczywiste plony siana w dekadach i okresach IV–V, VI– VII, VIII–IX na podstawie zmniejszania plonów maksymalnych, wyrażonego wartością współczynników glebowo-wodnych ks2. Oszacowane aktualne i końcowe rzeczywiste plony siana odnoszone do plonów maksymalnych ilustrują wpływ potencjału wody w glebie na dynamikę przyrostu plonu aktualnego i końcowego. Dowodzą one, jak istotne znaczenie dla optymalnego plonowania użytków zielonych ma utrzymywanie optymalnego uwilgotnienia gleby.

EN

The paper presents a synthetic analysis of the results of lysimeter investigations on grassland yield and evapotranspiration under natural sol water supply and different soil water potential in peatmoorsh and moorsh soils, in periods of moderate, severe and extreme meteorological droughts, led in Polesie Lubelskie. It has been proved that the optimum soil moisture ensures the maximum hay field from grassland. Yields are dependent on meteorological factors and the maximum evapotranspiration. In the study current and final maximum hay yields are estimated in dependence on predicted maximum mean in 10-day and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX evapotranspiration. Effect of soil moisture on current and final actual hay yield is quantified using soil-water coefficients ks2 for decades and periods IV–V, VI–VII, VIII–IX depending on soil water potential. Current and final actual hay yield is estimated by reduction of maximum yield by soil-water coefficients ks2. These yields related to maximum yield show the effect of soil water potential on the actual and final growth dynamics. They prove as important for optimal yield of grassland is maintaining high soil moisture.

4

Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych

Szajda J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 4

95--122

PL

Na podstawie badań polowych na użytkach zielonych określono, dla okresów kwiecień–maj, czerwiec–lipiec i sierpień–wrzesień, współczynniki glebowo-wodne ks1, do oceny wpływu wilgotności gleby na ewapotranspirację rzeczywistą, oraz współczynniki glebowo-wodne ks2, do oceny wpływu wilgotności gleby na plony rzeczywiste, w zależności od bezwzględnej wartości potencjału wody glebowej w warunkach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej, spowodowanej występowaniem ciągów dni bezopadowych definiowanych wg KOŹMIŃSKIEGO [1983, 1986]. Wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację i plon roślin można określić poprzez redukcję wyznaczonych empirycznie maksymalnych wartości ewapotranspiracji [SZAJDA 1997a, b; 2009] i ilości plonów [SZAJDA 1995a,b; 2011] za pomocą tych współczynników. Są one szczególnie przydatne na etapie projektowania melioracji użytków zielonych.

EN

Soil-water coefficients ks1 were determined during field studies in grasslands in April-May, JuneJuly and August-September to assess the effect of soil moisture on actual evapotranspiration. Moreover, coefficients ks2 were determined to assess the effect of soil moisture on actual yields in relation to absolute soil water potential at moderate, severe and extreme drought caused by a set of rain-free periods defined acc. to KOŹMIŃSKI [1983, 1986]. The effect of soil moisture on evapotranspiration and plant yield may be estimated by the reduction of empirically determined values of evapotranspiration [SZAJDA 1997a,b; 2009] and yield [SZAJDA 1995a,b; 2011] using these coefficients. They are particularly useful when designing grassland reclamation.

5

Structural Behavior of Sandwich Panels with External Deep-Profiled and Internal Soft Facing

Pozorski Z., Sol R., Szajda J., Błaszczuk J.

Engineering Transactions

|

2013

|

Vol. 61, iss. 3

173--184

EN

Sandwich panels made of deep-profiled steel facesheet, thick and soft PUR core and thin aluminum facesheet are considered. The structural behavior of the panel in two arrangements is analyzed by the way of real experiments. Three-point bending tests were carried out. The laboratory tests unraveled non-linear characteristics of structural behavior. The local instability of the compressed faces was observed. The real experiments were compared with the results of numerical simulations.

6

Ocena suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym na Polesiu Lubelskim za pomocą wybranych wskaźników

Szajda J., Czerwiński M., Jakimiuk S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

313-326

PL

W pracy przedstawiono ocenę intensywności i częstotliwości występowania suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym (IV-IX) w latach 1965-1998 na Polesiu Lubelskim metodą ciągów dni bezopadowych oraz za pomocą: wskaźnika względnego opadu RPI, rozkładu prawdopodobieństwa nieprzekroczenia opadów p, wskaźnika standaryzowanego opadu SPI i wskaźnika standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego KBWs. Podstawę oceny stanowiły wyniki obserwacji i pomiarów prowadzonych w stacji meteorologicznej w Sosnowicy, położonej w centralnej części Polesia Lubelskiego. Wykorzystując metodę ciągów dni bezopadowych Koźmińskiego, wyróżniono okresy susz trwające 11-15, 16-20 oraz >20 dni. Częstotliwość występowania suszy meteorologicznej, określona metodą ciągów dni bezopadowych, wynosi 23%, za pomocą wskaźnika RPI - 33%, rozkładu prawdopodobieństwa p - 32%, wskaźnika SPI - 28% oraz wskaźnika KBWs - 32%. Zróżnicowanie to dowodzi przyjmowania zbyt małej wartości opadu (1,5-2,0 mm) jako przerywającej oraz skracającej ciąg dni bezopadowych. Wskazuje ono również na odmienny wpływ kompleksowego układu czynników meteorologicznych (wyrażonego wartością wskaźnika KBWs) i zmienności opadów (wyrażonej wartością wskaźnika SPI) na klasyfikację intensywności i częstotliwości występowania suszy.

EN

Meteorological drought frequency and intensity in growing seasons (IV-IX) of the years 1965-1998 were evaluated by 5 different methods: the sequences of days without precipitation (dry periods), the relative precipitation index RPI, the standardised precipitation index SPI, the probability distribution of precipitation p and the standardised climatic water balance KBWs. Meteorological data from the weather station at Sosnowica (central part of Lublin Polesie) was used for the assessment. Dry periods lasting 11-15 days, 16-20 days and above 20 days were distinguished, using Koźmiński's method of dry periods. Meteorological drought frequency is 23% according to the dry periods method, 33% according to the RPI, 28% according to the SPI, 32% according to the probability p and 32% according to the KBWs method. The above differences show that minimum rainfall able to break a dry period is higher than the currently adopted value of 1.5-2.0 mm. Moreover, the comparison of KBWs and the SPI proves that the drought index derived from the complex of meteorological variables is different from the drought index based only on precipitation.

7

Optymalna głębokość wody gruntowej w glebach murszowatych zapewniająca duże uwilgotnienie warstwy korzeniowej łąki

Szajda J., Olszta W., Grzywna A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 2

359-372

PL

Na podstawie przeprowadzonych w latach 1976-1981 na Polesiu Lubelskim badań krzywych pF, pomiarów lizymetrycznych ewapotranspiracji maksymalnej łąki na glebie MtIIbb w Sosnowicy oraz poziomów wody gruntowej i wilgotności w profilach gleb murszowatych właściwych Me11 i Me33 na obiekcie Żarnica określono optymalne głębokości wody gruntowej, zapewniające wilgotność warstwy korzeniowej odpowiadającą pF = 1,9; 1,7; 2,1 w kolejnych pokosach. Wilgotności takie ograniczają mineralizację substancji organicznej i umożliwiają uzyskanie maksymalnych plonów w warunkach oszczędnego zużycia wody. Podane w pracy optymalne głębokości wody gruntowej, zapewniające wysoką wilgotność gleby, odpowiadającą wartości pF od 1,7 do 2,1, różnicują się w zależności od rodzaju gleby i wielkości ewapotranspiracji. Głębokości te mogą być wykorzystane do sterowania nawadnianiem użytków zielonych na glebach murszowatych właściwych w celu uzyskania maksymalnych plonów i jednoczesnej ochrony tych gleb przed degradacją.

EN

Studies were carried out in Lublin Polesie in the years 1976-1981. Based on pF graphs, lysimetric measurements of the maximum meadow evapotranspiration in soil MtIIbb in Sosnowica and groundwater and moisture levels in the proper mucky soil profiles Me11 and Me33 in Żarnica, the optimum ground water level was determined that would provide rhizosphere moisture respective to pF = 1.9; 1.7; 2.1 in three consecutive swaths. Such moisture levels limit the mineralization of organic substances and allow to obtain maximum yields with economic amounts of water. The optimum ground water depths given in the present study which provide soil moisture respective to pF from 1.7 to 2.1, differed with respect to soil type and evapotranspiration. These depths can be used to control watering of grasslands on the proper mucky soils to ensure maximum yields and to protect these soils against degradation.

8

Ocena ewapotranspiracji rzeczywistej użytków zielonych na podstawie plonu aktualnego

Szajda J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 1

403-412

PL

Wyniki badań lizymetrycznych ewapotranspiracji rzeczywistej ET i plonów łąki 3-kośnej (nawożonej w ilości 270, 540, 660 kg NPK·ha-¹ w czystym składniku), łąki 6-kośnej (nawożonej 660 kg NPK·ha-¹) i systematycznie ciętej runi (270 kg NPK·ha-¹), prowadzonych w latach 1974-1990 na Polesiu Lubelskim, dowodzą, że na kształtowanie się rzeczywistych wartości ET istotny wpływ ma plon aktualny q, czyli ilość powietrznie suchej masy roślinnej jaka urosła od początku przyrostu do danej chwili. Określone w pracy zależności ET = f(q) w okresach IV-V, VI-VII, VIII-IX mogą być wykorzystane do oceny rzeczywistych wartości ET użytków zielonych na podstawie mierzonego, obliczonego lub szacowanego plonu aktualnego q.

EN

Results of lysimetric studies on actual evapotranspiration ET and final yields Q of a meadow (fertilised with 270, 540 and 660 kg NPK·ha-¹ in pure component), pasture (fertilised with 660 kg NPK·ha-¹) and systematically cut sward (270 kg NPK·ha-¹) carried out in the period 1974-1990 in Polesie Lubelskie showed that the actual ET was significantly influenced by current yield q, i.e. the amount of air dry plant mass that grew from the onset of growth to a given date. Relationship ET = f(q) determined in the present study for the periods April-May, June-July, Aug-Sept can be used to evaluate the actual ET values for grasslands on the basis of current levels of yield q measured, calculated or estimated.

9

Optymalny poziom wody gruntowej jako czynnik skutecznej ochrony zmeliorowanych ekosystemów torfowiskowych w okresach posusznych

Szajda J., Olszta W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

T. 5, z. spec.

301-313

PL

Na podstawie badań przeprowadzonych na Polesiu Lubelskim na zmeliorowanych glebach torfowo-murszowych głębokich (gleba MtIbc) i płytkich (gleba MtIIb1), reprezentatywnych dla ekosystemów torfowiskowych słabo i średnio zmurszałych, stwierdzono, że optymalny poziom wody gruntowej, zapewniający wilgotność warstwy korzeniowej odpowiadającą pF = 1,7 w drugim, pF = 1,9 w pierwszym i pF = 2,1 w trzecim pokosie, skutecznie chroniącą gleby przed niekorzystnymi przemianami po odwodnieniu oraz powodującą uzyskanie maksymalnych plonów bez luksusowego zużycia wody, różnicuje się w zależności od rodzaju gleby i wielkości ewapotranspiracji. Podane w pracy optymalne głębokości zwierciadła wody gruntowej mogą być wykorzystane do sterowania nawadnianiem badanych ekosystemów w celu uzyskania maksymalnych plonów oraz skutecznej ochrony gleb przed degradacją.

EN

Based on a study carried out on meliorated peat-moorsh soils both deep (Mtlbc soil) and shallow (MtIIb1 soil) representative for peat ecosystems, the optimum ground water depths have been determined. The depths ensured soil moisture in the root zone respective to pF of 1.7 in the second swath, pF of 1.9 in the first swath and pF of 2.1 in the third swath. These levels effectively protecting soils against unfavourable transformations following dehydration and resulting in the maximum yields without excessive water consumption varied depending on the soil type and evapotranspiration. The optimum levels quoted in this study can be used for controlling irrigation of the studied ecosystems in order to obtain maximum yields and to effectively protect soils against degradation.

10

Dekadowe współczynniki roślinne do oceny ewapotraspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie wzoru Penmana i plonu aktualnego

Szajda J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 1

79-90

PL

Wyniki badań lizymetrycznych wykonywanych w warunkach wilgotności gleby zbliżonej do polowej pojemności wodnej dowodzą, że na kształtowanie się ewapotranspiracji maksymalnej łąki nawożonej NPK w ilości 270, 540, 660 kg·ha-¹, pastwiska (660 kg NPK·ha-¹) i systematycznie ciętej runi (270 kg NPK·ha-¹) w sezonach wegetacyjnych, pokosach, odrostach i dekadach, wyrażone wartością dekadowych współczynników roślinnych kc obliczonych na podstawie wzoru Penmana w modyfikacji francuskiej wpływ ma maksymalny plon aktualny qmax. Podane w pracy zależności kc(qmax) dla badanych użytków zielonych mogą być wykorzystane do oceny dekadowych wartości współczynników kc w pokosach i odrostach na podstawie zmierzonego, obliczonego lub szacowanego maksymalnego plonu aktualnego w podanych przedziałach wartości qmax. Zależności te są niezbędne do obliczeń dekadowych wartości ewapotranspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie wzoru Penmana w modyfikacji francuskiej oraz dekadowych wartości ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie ciśnienia ssącego gleby F i ewapotranspiracji maksymalnej.

EN

Results of lysimetric studies carried out in soil moisture conditions close to the field water capacity proved that the influence of the over-ground grass mass on the formation of the maximum evapotranspiration of meadows fertilized at a level of 270, 540, 660 kg NPK·ha-¹ pasture (660 kg NPK·ha-¹) and the greenness growth (270 kg NPK·ha-¹) in the periods of vegetative seasons, swathes, outgrowths and decades, expressed as decade values of plant coefficients kc, calculated further to Penman's equation as modified in France which varied in relation to the size of the actual maximum yield qmax. The relations given in the present study kc(qmax) for meadows, pasture and greenness growth can be used for the evaluation of decade values of kccoefficients in swathes and outgrowths on the basis of measured, calculated or assessed maximum actual yield in the intervals of the qmax values given. The above relations are indispensable for the calculations of decade values of the maximum evapotranspiration levels of grasslands further to Penman's equation as modified in France on the basis of soil suction pressure F and maximum evapotranspiration.

11

Wykorzystanie poziomu wody gruntowej jako wskaźnika uwilgotnienia gleby torfowo-murszowej w warunkach różnej ewapotranspiracji

Szajda J., Olszta W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2002

|

T. 2, z. 2

33--45

PL

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w warunkach gdy straty wody na parowanie są w całości pokrywane przez podsiąk kapilarny ze strefy nasyconej, optymalny dla badanej gleby poziom wody gruntowej oscyluje w pobliżu 70 cm, ciśnienie ssące w warstwie korzeniowej, wyrażone wartością pF, przyjmuje wartość stałą, niezależnie od wielkości ewapotranspiracji, a wartość tego ciśnienia różnicuje się w zależności od poziomu wody gruntowej. Charakterystyki liczbowe uzyskanych zależności, wykorzystane do oceny minimalnej i optymalnej głębokości odwodnienia, zapewniającej wilgotność warstwy korzeniowej, przy której uzyskuje się maksymalne plony bez luksusowego zużycia wody na ewapotranspirację oraz skuteczną ochronę gleby przed niekorzystnymi przemianami po odwodnieniu dowodzą, że minimalna i optymalna głębokość odwodnienia jako wskaźnik uwilgotnienia jest wielkością zmienną, zależną od ewapotranspiracji. Podane w pracy zależności mogą być podstawą sterowania nawadnianiem, a materiał empiryczny może być stosowany do kalibracji modeli symulujących udział podsiąku w pokrywaniu rozchodów wody na ewapotranspirację dla ustalonych i zmiennych warunków przepływu.

EN

Basing on performed measurements the authors found a diversification of moisture (pF) in the root zone layer, in dependence on soil water level and evapotranspiration. Soil water depth, as an indicator of moisture, varied depending on evapotranspiration; the optimum soil water level was about 70 cm. Numerical characteristics of obtained relationships, used to estimate the minimum water level depth that should provide maximum yield without the luxury water usage for evapotranspiration and efficient soil protection against unfavourable changes after dehydration, confirmed this thesis. Relationships presented in the paper can be a base for irrigation management and the empirical material for calibrating numerical models, which simulate the contribution of capillary uptake in covering evapotranspiration consumption at steady state and dynamic flow conditions.

12

Sezonowe współczynniki roślinne do oceny ewapotranspiracji maksymalnej użytków zielonych na podstawie parowania z lustra wody

Szajda J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. 1

147--158

PL

W pracy określono zależności sezonowych współczynników roślinnych kc od plonów końcowych łąki 3-kośnej, pastwiska kwaterowego i darni. Zależności te stanowią podstawę obliczania ewapotranspiracji maksymalnej tych użytków zielonych w okresach wegetacji i pokosów łąki, odrostów pastwiska i dekad darni na podstawie parowania z lustra wody mierzonego za pomocą ewaporometru zainstalowanego na łące, na równi z powierzchnią terenu, a także ilości maksymalnych plonów końcowych.

EN

Obtained results seem to indicate that the variability of above-ground biomass yield, resulting from different fertilization and cutting frequency, is the reason for differentiation of grassland evapotranspiration compared to water evaporation in an evaporometer. The influence of above-ground grass biomass on maximum evapotranspiration was studied on a 3-cut meadow fertilized with 1, 2 and 3 NPK doses, on a pasture fertilized with the 3 NPK dose and on a 1 NPK fertilized sward during a vegetative season, during cuts, regrowth and 10-days periods. The influence expressed by the seasonal plant coefficients kc2 manifested itself in a significant differentiation of the coefficients in relation to the final yield of a meadow, pasture and sward. A quantitative characteristic of the relationships was a basis for assessing the effect of a final yield (within the given ranges of Q) on the maximum evapotranspiration of the studied grasslands. Presented relationships between plant coefficients kc2 and maximum final yields refer to the meadow, pasture and sward on moderately transformed peat-moorsh soil of nearly optimum root-zone moisture. The relationships may be used to estimate the seasonal maximum grassland evapotranspiration as a function of water evaporation (measured in an evaporometer placed at a meadow surface) and the maximum final yields.