Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Obszary współpracy między uczelnią, biznesem a samorządem w zakresie przekształceń przestrzeni zurbanizowanej

Stachura E.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2017

|

Vol. 2

147--160

PL

Celem artykułu jest identyfikacja i opis wzajemnych powiązań i obszarów współpracy między uczelnią, biznesem a samorządem. Ich współdziałanie jest warunkiem powodzenia podjętych zadań. Efektywność współpracy uczelni, biznesu i samorządu w zmieniających się warunkach ekonomicznych i społecznych wpływa bowiem na jakość uzyskanych rezultatów. Każdy z podmiotów formułuje strategie i cele działania, uwzględniając współdziałanie z partnerami. Kolejnym celem artykułu jest sformułowanie przesłanek do modelu współpracy, który uwzględniając różnice misji i zadań uczelni, biznesu oraz samorządu, wzmacniałby i przyspieszał działania na rzecz przekształceń przestrzeni zurbanizowanej. Włączenie społeczności lokalnych w opisane działania byłoby ważnym elementem realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Istnieje bogata praktyka inicjowania i realizacji projektów na rzecz przestrzeni zurbanizowanej w różnej skali przy udziale trójkąta: uczelnia, biznes, samorząd. W artykule zaprezentowany zostanie case-study: Projekt placu Długosza w Raciborzu.

EN

The aim of the paper is to identify and describe the interrelationships and fields of cooperation between university, local government and business. The effectiveness of this cooperation in constantly changing economic and social conditions influences the quality of results. Entities representing business, local government and university formulate their objectives and strategies separately but including future relationships with the partners. Another aim of this paper so is to propose prerequisites for such a model of cooperation university – business – local government that might strengthen and accelerate city space transitions. Incorporating local communities into these activities may help achieving sustainable development goals. There is already a rich practice of initiating and implementing projects for the city space at various scales involving partners as university, business and local government. This paper will present one of them, a case study: Dlugosz Square Project in Raciborz.

2

A linear city development under contemporary determinants

Tufek-Memisevic T., Stachura E.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2015

|

nr 14

190--195

EN

The Linear City concept in spatial planning has been present since Soria y Mata’s proposal in 1882 (Collins, 1959). Yet, naturally conditioned elongated urban developments have not been a frequent subject of research. However, dynamic urbanization under ongoing processes of globalization have brought new conditions and challenges for cities, among them a strong impact of international financial markets on a city space. Cultural and recreational areas are being systematically replaced by commercial and office buildings what disrupts correct city structure. The set of conditions mentioned above relate to linear cities as well. Apart from analyzing possible causes of developing existing linear cities, this paper aims to examine their contemporary development possibilities determined by mentioned above factors. Sarajevo, BiH serves as case example. On the basic of extensive literature review the development possibilities have been recognized. In case of Sarajevo possible interventions appear as strengthening main transportation axes and establishing new centers along the city spine1.

3

Urban and architectural design problems in the contemporary city : the case of Sarajevo

Stachura E., Tufek-Memišević T., Sokołowska-Moskwiak J.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2015

|

Vol. 8, no. 1

35--46

EN

In the era of globalisation cities grow and develop according to the global rules that get more important comparing to the local environmental and cultural impact. Analysing the case of one city we can discuss the directions that can be implemented in similar cases (comparing scale, geographical features, urban layout and history). Such an approach was the subject of the International Students Workshop that took place 10-14 November 2014. Sarajevo is a very good example of a city of rich cultural background, stages of successful development and high regional importance. Diversity of the urban layout is the result of development inconsistency due to the frequent shift in regimes [7]. The raises and falls of Sarajevo’s development manifest in city structure. They caused imbalance between potential on the one hand and existing standard on the other in some centrally located areas which is the case of Sarajevo’s current city center – Marijin Dvor. Therefore the workshop topics and afterwards the workshop design proposals relate directly to the mentioned area. The paper presents and points out Sarajevo center’s present urban and architectural potential and obstacles as well as proposes different solutions and approaches in order to improve the city standard.

PL

W dobie globalizacji miasta wzrostają i rozwijają się zgodnie z zasadami ogólnymi, które wydaje sie, że są bardziej istotne niż wpływ lokalnego środowiska kulturalnego i jego oddziaływania. Analizując przypadek Sarajewa na podstawie jednego miasta możemy omówić kierunki, które można wdrożyć w podobnych przypadkach (porównując skalę, cechy geograficzne, układ miejski i historię). Takie podejście było przedmiotem Międzynarodowych Warsztatów Studenckich, które odbyły się w dniach 10-14 listopada 2014 w Sarajewie. Sarajewo jest bardzo dobrym przykładem miasta o bogatym zapleczu kulturowym, posiadające uwidocznione w strukturze miasta etapy rozwoju i o dużym znaczeniu regionalnym. Zróżnicowany układ urbanistyczny jest wynikiem niespójności rozwoju miasta będącego konsekwencją częstych zmian ustrojowych [7]. Okresy wzrostów i upadki w rozwoju Sarajewa uwidocznione są w strukturze miasta. Wyraźny jest brak równowagi między potencjałem z jednej strony oraz obowiązującymi standardami z drugiej szczególnie uwidoczniony w przestrzeni centralnego obszaru miejskiego w Sarajewie – Marijin Dvor jako jednego z najważniejszych problemowych punktów miasta. Podkreślając znaczenie tego obszaru w artykule przedstawiono i wskazano na obecny potencjał jak również i problemy urbanistyczno-architektoniczne centralnego obszaru Sarajewa oraz zaproponowano różne rozwiązania i podejścia pojektowe w celu poprawy miejskich standardów.

4

Znaczenie zabytkowych obiektów i układów przestrzennych w procesie określania tożsamości i kreowania wizerunku miasta

Stachura E.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2013

|

Z. 29

109--116

PL

Historycznie ukształtowana struktura centrum miasta, wyrażająca jego walory naturalne i szeroko rozumiane dziedzictwo, określa tożsamość miasta i bezpośrednio wpływa na proces jej kształtowania. Wyrazem tożsamości miasta jest jego wizerunek. Jest on zawsze konstrukcją wielowymiarową, skomplikowaną i kształtuje się w długim przedziale czasu. Celem artykułu jest przedstawienie metody oraz wyników badań percepcji i akceptacji zabytkowych obiektów i zespołów przestrzennych znajdujących się w polskich miastach. Badanie, które przeprowadzono w Bielsku-Białej, miało na celu ujawnienie sposobu percepcji obiektów zabytkowych i detalu architektonicznego oraz pokazanie stopnia świadomości związanej z dziedzictwem kulturowym w mieście i wskazanie form edukacji mieszkańców w tym zakresie. Ujawnienie postaw i oczekiwań mieszkańców wobec zabytkowych przestrzeni w swoim mieście może pomóc lepiej wykorzystać jego potencjał w procesie kreowania atrakcyjnej tożsamości miasta i jego bardziej korzystnego wizerunku.

EN

Historically shaped the structure of the a city center, expressing, as already mentioned, its natural assets and heritage broadly defined, is important for determining the identity of a city and thereby directly affects the process of making. Expression of the identity of a city is its image. It is always design multi-dimensional, complex and shaped over a long period of time. This article aims to present methods and results of perception and acceptance of historic buildings and complexes that are spatial in Polish cities. The study will aim to determine the perception of objects of historic and architectural detail, and to show the degree of awareness of cultural heritage in the city and residents of this form of education in this field, Bielsko-Biala - the medium-sized city located in the Silesian region was chosen. Disclosure of the attitudes and expectations of residents to the historic spaces in their cities can help to better exploit their potential in the process of creating an attractive identity of the city and its more favorable image.

5

Oczekiwania Polaków wobec przyszłego domu i mieszkania w kontekście wymogów projektowania zrównoważonego (w świetle badań)

Stachura E.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2013

|

nr 12

142--148

PL

Architektura mieszkaniowa tworzy ramy dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, umożliwia odczuwanie satysfakcji estetycznej, może wyrażać wartości związane ze stylem życia, reprezentowane przez odbiorcę, manifestować jego prestiż i informować o pozycji społecznej. Spektakularne osiągnięcia współczesnej architektury sprawiły, że została ona „celebrytką”, przedmiotem medialnych doniesień dotyczących najnowszych architektonicznych realizacji i ich twórców: tym samym śledzenie rozwoju architektury stało się rodzajem hobby, któremu poświęcają się nie tylko profesjonaliści. Opisany splot uwarunkowań (wzmocniony dodatkowo przez kody kulturowe) sprawia, że aspiracje Polaków związane z zamieszkiwaniem są wysokie i stale rosną. Uwarunkowania ekonomiczne i prawne sprawiają jednak, że marzenia o „domu jutra” zostają urealnione i stają się preferencjami mieszkaniowymi, czyli konglomeratem potrzeb, wyobrażeń i możliwości nabywczych Polaków. Powstaje więc pytanie o obraz tychże preferencji, szczególnie w kontekście wymogów projektowania zrównoważonego. Znajomość oczekiwań wobec środowiska mieszkaniowego pozwala na wdrożenie działań edukacyjnych i przekonanie Polaków do architektury lepszej jakościowo. Celem artykułu jest prezentacja tych wyników ogólnopolskich badań mieszkańców miast, które dotyczą oczekiwań w zakresie prośrodowiskowych cech architektury mieszkaniowej.

EN

Residential architecture creates a framework for meeting housing needs. It offers users aesthetic satisfaction, the expression of values associated with lifestyle, prestige and social status. Contemporary architecture has made spectacular advances achieving “celebrity” status in media reports with respect to the latest architectural work and its creators. Architecture has also become a kind of ‘hobby of interest’ not only for professionals but also the general public. These conditions along with cultural codes have contributed to a rapid growth in the aspirations of Poles about their residence. Economic and legal considerations, however, bring the dream “house of tomorrow” back to reality. Housing preferences are a conglomerate of needs, dreams, aspirations, perceptions and household purchasing power. Knowledge of these preferences, especially in the context of sustainable design, calls for creative, high quality housing environments. The principal aim of the paper is to present the results of nationwide survey of city dwellers on housing preferences in Poland and to highlight the barriers that could limit the development of future sustainable housing environments. Survey respondents were asked, among other things, about their expectations in relation to pro-environmental characteristics of residential architecture. The findings show the main problem with respect to sustainable housing in Poland is social rather than physical. Hence this knowledge of the residents’ expectations in relation to the residential environment reinforces the need for educational and the promotion of activities about urban design and architecture and how it can lead to better quality and more sustainable environments.

6

Studies on current housing conditions in Poland: urban scale and commonly used areas attributes in housing estates

Stachura E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2013

|

R. 110, z. 2-A

125--135

EN

Urbanization taking place in Poland in the second half of the twentieth century was characterized by high dynamics. The development of residential architecture in the years 1945‒1989 should be considered in the strict context of the Polish former economic system, which determined the framework for the development of the country. Due to the political transformation that occurred in 1989, Polish architecture preceded to then opened up new opportunities for residential development. The aim of the paper is to present contemporary housing conditions in Poland. The housing environment can be separated into three areas each based the relationship between the space and its user. In the first is the urban scale attribute of the public space in the housing estate (complex). The second the semi-public space character at the neighborhood level; and the third is the private space being the interior of the flat where the inhabitants have greatest ability to change. The paper focuses on the urban scale attributes of the housing environment and the quality of commonly used areas within the building.

PL

Proces urbanizacji, mający miejsce w II poł. XX w., miał dynamiczny charakter. Powstałą w tamtym okresie zabudowę mieszkaniową należy traktować w ścisłym kontekście systemu ustrojowego, który określał reguły ekonomiczne i negatywnie wpływał na tempo rozwoju kraju. Transformacja ustrojowa rozpoczęta w roku 1989 sprawiła, że zmieniły się warunki ekonomiczne, techniczne i przestrzenne określające warunki zamieszkiwania. Celem artykułu jest prezentacja wybranych elementów środowiska mieszkaniowego w Polsce. Na jego atrakcyjność dla użytkownika składa się konglomerat cech związanych z lokalizacją, standardem rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych budynku oraz jego otoczenia, standardem i rozplanowaniem mieszkania. Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest ocena urbanistycznych atrybutów środowiska mieszkaniowego, w tym szczególnie jakości przestrzeni półprywatnej i półpublicznej.

7

Design guidelines for multi-service centre in municipality Wilkowice

Stachura E., Borowska M., Domańska J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2013

|

R. 110, z. 2-A

137--155

EN

The transition period in Poland has allowed to establish a new segment of investors which are small towns and municipalities. This new group of investors undertake the task of new investment building new objects and elements of infrastructure. services, many of which manages to successfully finalize. New investments are usually successful in case of favorable location of the town in the region, its tourism attractiveness and good communication links. Already existing services and development also enable to start the new ventures as well as a precise vision and mission of the local government competently translates into strategic objectives then expressed by the idea of investment. This study presents a method of creating an information system for investment decisions in a small town - a seat of the municipality. It is related to the service buildings development. This paper shows the method of analysing and evaluating the location of the planned investment options in the context of the local master plan and the characteristics of the land. A method of a questionnaire survey was used to measure the level of acceptance for the planned investment by the future users. Selected segments of stakeholder groups were interviewed to get the opinions on the future program and architecture of the planned buildings.

PL

Okres transformacji w Polsce uaktywnił nowy segment inwestorów, jakimi są małe miasta i gminy. Coraz częściej i z coraz większym powodzeniem podejmują one inwestycje infrastrukturalne techniczne i usługowe, z których wiele udaje się z sukcesem sfinalizować. Nowym inwestycjom sprzyjają korzystne położenie miasta lub gminy w regionie, atrakcyjność turystyczna i dobre powiązania komunikacyjne. Ułatwia je rozwinięta infrastruktura usługowa (szczególnie techniczna) oraz wizja i misja jednostki samorządowej trafnie przełożona na jej cele strategiczne wyrażone ideą inwestycji. Niniejsze opracowanie prezentuje metodę tworzenia systemu informacyjnego dla decyzji inwestycyjnych podejmowanych w małym ośrodku – siedzibie gminy i dotyczy realizacji obiektów związanych ze sferą usług. Przedstawione zostały sposoby analizy i oceny wariantów lokalizacji planowanych inwestycji w kontekście zapisów planu miejscowego oraz właściwości terenu objętego lokalizacją. Jednocześnie zaprezentowano metodę badań ankietowych, które pozwalają ujawnić poziom akceptacji dla planowanej przez gminę inwestycji wśród przedstawicieli wybranych grup interesariuszy.

8

Kulturowe czynniki warunkujące architekturę mieszkaniową. Przykład Polski i Turcji

Stachura E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 1-A/2

207--216

PL

Zjawisko globalizacji sprawia, że unifikują się style życia ludzi należących do różnych kultur, żyjących w odmiennych warunkach klimatycznych i przyrodniczych. Potrzeby mieszkaniowe w różnych kręgach kulturowych ulegają współcześnie szybkim przekształceniom, nie tracą jednak specyfiki związanej z kulturową przynależnością. Różnice w postrzeganiu i odczuwaniu przestrzeni mieszkalnej w różnych częściach świata są traktowane najczęściej jako mało istotne wobec problemu głodu mieszkaniowego; są więc lekceważone (marginalizowane) w procesie projektowania i traktowane wyłącznie jako lokalny koloryt. W dobie globalizacji, na szybko urbanizujących się obszarach na całym świecie, upowszechnia się nowy „styl międzynarodowy”, nie uwzględniający specyfiki kulturowej w opisywanym znaczeniu. Artykuł prezentuje metodę badań porównawczych dotyczących potrzeb mieszkaniowych w różnych kręgach kulturowych. Badania potrzeb mieszkaniowych służą określeniu ich rdzenia, są również pomocne w sformułowaniu międzykulturowych wytycznych do projektowania architektury mieszkaniowej. Tezę ilustrują przykłady tureckich osiedli mieszkaniowych w mieście Konya i w Stambule.

EN

The phenomenon of globalization makes unify the lifestyles of people belonging to different cultures, living in different natural and climatic conditions. Housing needs in different cultural circles undergo rapid transformation today, but do not lose their specific characteristics associated with the cultural status. Differences in perception and the sense of space in different parts of the world are treated rather as less important to the problem of the lack of flats, and are therefore ignored (marginalized) in the design process and recognized as only as a local color. In the era of globalization, intensive urbanization and urban sprawl, a new “international style” develops around the world and it does not take into account the cultural specificities in the described sense. My paper presents a method for comparative studies of housing needs in different cultures. Tests are designed to identify the core of housing needs and they can also be helpful in creating of guidelines for designing cross-cultural residential architecture. Thesis are illustrated with the examples of Turkish housing estates in Konya and Istanbul.

9

New housing architecture in Poland after 1990 - attempt at classification

Stachura E.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2011

|

Vol. 4, no. 1

5-13

EN

The scope of the paper is to present the results of studies on modern Polish housing architecture emerging after 1990: the classification, description and analysis of characteristic features of new houses and housing estates in their urban context. In the majority of cases new housing architecture is blended into the existing urban and social structures and, together, they provide a new quality of the housing environment. To describe and analyze Polish housing architecture examples representing the classified categories were selected out of abounding works of architecture, i.e. the houses and estates that are typical of a certain category and representing different concepts of space, unique in view of some urban and architectural solutions and novelty of form. Rapid changes that occurred in the Polish housing architecture in the last 20 years were supported by creative attitudes: openness to architectural trends worldwide, ability to implement new technological and material solutions. The conditions for effective use of knowledge and abilities of specialists involved in the construction process, especially architects, were created by new institutional and administrative solutions. However, liberal economy in the period of transition did not result in many council and communal housing ventures. The role of the state investor was taken over by developers who build houses and housing estates for sale or rent. This is a typical feature of the Polish housing architecture in the discussed period.

PL

Celem artykułu jest prezentacja wyników badań współczesnej polskiej architektury mieszkaniowej powstałej po 1990 roku: klasyfikacja, opis oraz analiza cech charakterystycznych nowych budynków i zespołów mieszkaniowych w kontekście otoczenia urbanistycznego. Na potrzeby opisu i analizy współczesnej polskiej architektury mieszkaniowej, spośród bogatego jej dorobku, wybrane zostały przykłady reprezentujące wyodrębnione kategorie.Wybrano najbardziej charakterystyczne dla swoich kategorii budynki i zespoły mieszkaniowe: reprezentujące różne koncepcje kontekstu przestrzennego, unikalne w warstwie rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych oraz charakteryzujące się nowatorstwem formalnym. Zmiana w polskiej architekturze mieszkaniowej ma szeroki zasięg i dokonała się bardzo szybko. Sprzyjały jej postawy kreatywne: otwartość na idee architektury światowej, zdolność do implementacji nowych rozwiązań technologicznych i materiałowych. Warunki do wykorzystania takiej wiedzy i umiejętności przez specjalistów zaangażowanych w proces budowlany, a przede wszystkim przez architektów, powstały dzięki nowym rozwiązaniom instytucjonalnym na szczeblu państwowym i samorządowym. Liberalna gospodarka okresu transformacji nie zaowocowała natomiast wieloma inicjatywami budownictwa komunalnego. Rolę inwestora państwowego przejął inwestor prywatny wznoszący domy i mieszkania na sprzedaż oraz na wynajem. Jest to cecha charakterystyczna dla budownictwa mieszkaniowego w Polsce omawianego okresu.

10

Polish housing architecture in the process of transformation -macro-environment and competitive environment factors

Stachura E.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2008

|

Vol. 1, no. 2

13-22

EN

The process of transformation and introduction of the free market economy transformed the real estate market in Poland. The most serious changes dropped in on the housing market. Developers offering new houses and flats to chosen segments of consumers replaced the state edifying investor for anonymous recipient. Cooperative and municipal building became however minimized. Many houses and flats were introduced on the secondary market, intermediaries deal with the service of this segment of the market. The development of the housing market depends now in the large measure on the shape of developers' and intermediary firms condition; this however is conditioned by the factors influencing enterprises in the free market. The aim of my paper is the identification and description of macro-environment and competitive environment factors influencing active subjects on the housing market. The analysis of the factors of surroundings lets one subordinate them to the groups of factors: supporting or inhibiting the development of the housing market and to qualify their character. Factors encouraging development are first of all the competition on the market of materials and services connected with the real estate market and also the development of the electronic media which offer facilities in the communication among the participants of the market and also makes easier education of the consumers', producers and intermediaries. The most important factor that hampers development on the housing market is the price barrier of the demand and also lack of the effective housing politics of the state. The legal system does not help: neither difficult procedures connected with all structural constituents of the investment process and lack of legal settlements of relating spaces.

PL

Proces transformacji ustrojowej i wprowadzenie gospodarki rynkowej przeobraziły polski rynek nieruchomości. Najpoważniejsze zmiany zaszły na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Państwowego inwestora budującego dla anonimowego odbiorcy, zastąpił deweloper oferujący nowe domy i mieszkania wybranym segmentom odbiorców. Budownictwo spółdzielcze i komunalne zostało natomiast zmarginalizowane. Na rynek wtórny wprowadzono wiele domów i mieszkań, obsługą tego segmentu rynku zajmują się pośrednicy. Obecnie rozwój budownictwa mieszkaniowego zależy, więc w dużej mierze od kondycji firm deweloperskich oraz pośredników w obrocie nieruchomościami; ta natomiast uwarunkowana jest czynnikami oddziałującymi na przedsiębiorstwa w warunkach wolnego rynku. Celem mojego artykułu jest identyfikacja i opis czynników makrootoczenia i otoczenia konkurencyjnego wpływających na podmioty aktywne na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Analiza czynników otoczenia pozwala przyporządkować je jednej z grup uwarunkowań: wspierających lub hamujących rozwój rynku nieruchomości mieszkaniowych oraz określić ich charakter. Rozwojowi sprzyja przede wszystkim konkurencja na rynku materiałów i usług związanych z rynkiem nieruchomości, a także rozwój mediów elektronicznych, który ułatwia komunikację między poszczególnymi uczestnikami rynku i przyczynia się do edukacji jego uczestników. Najistotniejszym czynnikiem hamującym rozwój rynku nieruchomości mieszkaniowych jest cenowa bariera popytu na domy i mieszkania oraz brak skutecznej polityki mieszkaniowej państwa. Rynkowi nieruchomości mieszkaniowych nie sprzyja także system prawny: skomplikowane procedury związane z wszystkimi fazami procesu inwestycyjnego oraz brak uregulowań prawnych dotyczących przestrzeni.

11

Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna skał krzemionkowych ze strefy kontaktu trzeciorzęd-mezozoik w złożu węgla brunatnego "Bełchatów"

Gilarska A., Stachura E.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2005

|

z. 269

97-107

PL

Skały krzemionkowe ze strefy kontaktu trzeciorzęd-mezozoik w złożu "Bełchatów" wykazują zróżnicowany skład mineralny i posiadają różnorodną genezę. Są reprezentowane przez skały pochodzenia: organicznego - diatomity, wietrzeniowego - opoki odwapnione oraz o genezie diagenetycznej - krzemienie. Część z nich ma charakter przejściowy pomiędzy skałami węglanowymi (opoki) a okruchowymi (gezy bezwapniowe). Budująca te utwory substancja krzemionkowa przybiera postać opalu A i CT, chalcedonu oraz kwarcu. Opal i chalcedon wchodzą w skład tła skalnego, budują szczątki organiczne oraz tworzą wtórne wypełnienia porów skalnych. Kwarc występuje w formie ziarn terygenicznych i tworzy pseudomorfozy po minerałach węglanowych. Ponadto skały te zawierają w swoim składzie: minerały ilaste, miki, skalenie oraz minerały ciężkie i siarczki żelaza.

EN

The siliceous bodies of the Tertiary-Mesozoic contact zone in the Bełchatów deposit reveal diversified mineral composition and varied origin. The siliceous bodies are represented by different types of rocks. They are: diatomites - of organogenic genesis, delime silicate rock (light "opoka-type" rock) - of weathering origin and flint stones - formed during diagenesis process. Some of the rocks show transitional character between carbonate rocks and clastic rocks (unlime geiza). The silica matter shows a variety of types and it is represented by opal - A and opal - CT, chalcedony and quartz. Opal and chalcedony make up the rock background, organic remains as well as pores' filling within in rocks. Where as quartz occurs as terygenic grains as well as pseudomorphs after carbonate minerals. The siliceous rocks include also clay minerals, micas, feldspars as well as heavy minerals and iron sulfides.

12

Związki siarki i pierwiastki toksyczne w węglu brunatnym ze złoża "Bełchatów"

Stachura E., Ratajczak T.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 257

177-184

PL

Węgiel brunatny ze złoża "Bełchatów należy do węgli średnio zasiarczonych. Za obecność związków siarki odpowiedzialne są głównie siarczki żelaza reprezentowane przez piryt, sporadycznie markasyt, a także siarczany wapnia - gips i żelaza -melanteryt. Siarczany w analizowanym węglu występują w ilościach śladowych. Za obecność pierwiastków toksycznych w węglu brunatnym ze złoża "Bełchatów" w znacznej mierze są odpowiedzialne siarczki żelaza.

EN

The lignite from Bełchatów deposit belongs to the average sulphur - bearing coal. Iron sulphides, mainly pyrite and rarely marcasite are responsible for occurrence of sulphur compounds. Sulphureous, represented by gypsum and melanterite, occur in trace amounts in the lignite. The iron sulphides are mainly responsible for occurrence of toxic elements in the lignite.

13

Skały ilaste byłego województwa bielskiego jako surowce ceramiki budowlanej

Ratajczak T., Stachura E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

T. 16, z. 2

5-24

PL

Występujące na terenie byłego województwa bielskiego skały ilaste można podzielić na dwie grupy: plastyczne - iły i gliny oraz lite - łupki. Do pierwszej należą czwartorzędowe gliny aluwialne, zwietrzelinowe i lessowe, a także iły mioceńskie. Druga reprezentowana jest przez odmiany łupków zalegające w różnych ogniwach litostratygraficznych Karpat. Okolice Bielska-Białej nie należą do rejonów szczególnie zasobnych w te odmiany skał. Można je uznać za mało zróżnicowane genetycznie i nie najlepsze surowcowo. Złoża ceramiki budowlanej tego rejonu reprezentują typ wielosurowcowy. Eksploatuje się w nich dwie, trzy, a nawet cztery odmiany surowców. Z uwaqi na ich własności wyróżnia się odmiany mogące mieć zastosowanie w następujących technologiach: - ceramika budowlana; ten kierunek wykorzystania dotyczy czwartorzędowych glin zwietrzelinowych i lessowych oraz częściowo aluwialnych, a także iłów mioceńskich i łupków cieszyńskich; - produkcja keramzytu; takie możliwości istnieją w przypadku m. in. łupków warstw hieroglifowych czy istebniańskich. Zasoby surowców ilastych tego rejonu - zarówno udokumentowanych, jak i zarejestrowanych - są nieduże. W złożach zalega około 14 mln m3 kopalin udokumentowanych w różnych kategoriach. Eksploatacja prowadzona jest w 10 złożach. Dysponują one około 9,5 mln m3 surowców. W pięciu zakładach produkcja odbywa się okresowo. Wydobycie surowca w 1998 r. wynosiło około 25 tys. m3. Wykorzystywany on był głównie do produkcji zróżnicowanych wyrobów ceramiki budowlanej. Forma zdecydowanej większości złóż jest pokładowa. Obecny w nich surowiec zazwyczaj reprezentuje klasę III B (Wyrwicka, Wyrwicki 1994). Powierzchnie ich są nieduże, nie przekraczają 1 ha. Charakter i jakość kopaliny powodują, że system produkcji i eksploatacji pozostaje bezodpadowy. Szansę na powiększenie zasobów i produkcji należy upatrywać w: - udokumentowaniu nowych zasobów w istniejących złożach; - uruchomieniu wydobycia i produkcji w złożach obecnie nieczynnych. W większości przypadków złoża surowców ceramiki budowlanej w byłym województwie bielskim można zaliczyć do grupy 3A kwalifikacji sozologicznej. Nieczynne i wyeksploatowane wyrobiska po surowcach ceramiki budowlanej mogą stać się dogodnym miejscem deponowania odpadów. Z uwagi na walory krajobrazowe rejonu należy zwrócić uwagę na dbałość przeprowadzanych w nich prac rekultywacyjnych.

EN

Clay rocks occurring in the area of the former Bielsko-Biała Voidvodship can be divided into two groups: plastic varieties - clays and loams, and indurated varieties - shales. The first are reperesented by Quaternary alluvial, residual and loess loams as well as Miocene clays, the other by clay-shales belonging to various lithostratigraphical units of the Carpathians. The vicinity of Bielsko-Biała is not particularly rich in these rock types, which can be considered as: - poorly diversified from the point of view of their lithology and genesis; - of inferior quality. The deposits of raw materials of building ceramics in this area should be classified as multifunctional, providing two, three and even four useable rock types. The clay rocks of the former Bielsko-Biała Voivodship can be further divided considering their industrial properties into groups applicable in the following technologies: - building ceramics. Into this category we can include Quaternary residual and loess loams, part of alluvial loams, Miocene clays and Cieszyn shales; - production of keramsite (artificial ilght aggregate). the appropriate properties are displayed, among others, by shales of the Hieroglyphic and Istebna Beds. Resources of raw materials of building ceramics in the area, both proved and recorded, are not big. The deposits there contain about 14 mln m3 of proved raw materials, documented in various categories. Open pit mining proceeds in ten deposits with total reserves of 9,5 mln m3. In five brickyards mining of clays and firing of bricks is a periodic activity. In 1998 some 25,000 m3 of rock was mined; the material was used in production of various types of building ceramic materials. Most of the deposits have the layered form. They belong to the IInd (Wyrwicka, Wyrwicki 1994) category of deposits considering their geological and mining conditions of occurence. Their areas are rather small, not exceeding 1 ha. The character and properties of raw materials mined decide about the waste-free system of exploitation and production. The chances for enlargement of resources and intensification of production can be seen in: - proving new reserves in existing deposits; - opening of mining and production in deposits documented but currently not mined. A substantial number of deposits of raw materials of building ceramics in the former Bielsko-Biała Voivodship can be included into the group no. 3A (Wyrwicka, Wyrwicki 1994) in the environmental classification. Not used and abandoned opencast workings after mining of building clay raw materials may cecome suitable places for disposing of various waste materials. Considering the landscape amenities of the region, special care should be taken during recultivation of such pits.