Region Morza Bałtyckiego nie może konkurować pod względem walorów wypoczynkowych tradycyjnej letniej turystyki wypoczynkowej z regionem śródziemnomorskim. Trudne i zmienne warunki klimatyczne chłodnego morza czynią z bałtyckich kurortów destynacje urlopowe głównie turystyki krajowej, aktywnie wykorzystywane w krótkim zazwyczaj okresie ciepłego lata. Tymczasem bałtyckie wyspy − Gotlandia, Olandia, Bornholm, Rugia, Wolin i Uznam − oferują turystom szereg wysokiej jakości, certyfikowanych atrakcji geoturystycznych, co czyni z krajobrazów naturalnych i kulturowych tutaj spotykanych wciąż niedoceniony i nieodkryty potencjał turystyczny. Artykuł koncentruje się na opisie geodziedzictwa wybranych wysp Bałtyku, jako podstawy dla rozwoju geoturystyki. Czytelne w krajobrazie, wizualnie atrakcyjne artefakty przyrody nieożywionej jawią się tutaj jako wyjątkowo cenna ilustracja historii i ewolucji regionu bałtyckiego.
EN
Obviously, the Baltic Sea tourism region is not able to compete with the Mediterranean tourism region in terms of natural summer leisure conditions. Difficult and diverse climate of a cold sea is a main reason that the Baltic Sea region and especially its islands are used for mostly domestic tourism in a short period of warm summer. However, the Baltic islands, namely Gotland, Oland, Bornholm, Rugien, Wolin and Uznam () might offer tourists a lot of high quality and certified tourists attractions − in a range of geotourism and cultural tourism as well. Natural and cultural landscapes of the islands seem to be still unappreciated and undiscovered tourism potential. The paper focuses mainly on description of the most precious sites of the Baltic islands geo-heritage as a basis for geotourism development. Readable in landscapes, visually attractive sites of geoheritage might be regarded as the extremely precious illustration of the Baltic region history and its evolution.
Turystyka kulturowa uważana jest za jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się form współczesnej turystyki. O ile walory wypoczynkowe wydają się w swej różnorodności dość ograniczone (i sprowadzają się zwykle do tych cech środowiska, które pozwalają na bierny lub aktywny wypoczynek, względnie poprawę zdrowia), to kultura w swej niebywałej złożoności oferuje turystom ogromną liczbę wytworów czy też praktyk, które mogą wzbudzać zainteresowanie i stać się przez to atrakcjami turystycznymi. Kultura odzwierciedla się również w krajobrazach kulturowych, te zaś wchodzą w ścisłe relacje z turystyką. Celem artykułu jest prezentacja potencjału turystycznego krajobrazów kulturowych wybranych wysp Bałtyku, opisanych jako źródło wiedzy o zamieszkujących je społecznościach, jak i w kontekście rozwoju określonych form turystyki kulturowej.
EN
Cultural tourism is considered to be one of the most dynamic developing forms of contemporary tourism. In so far as leisure natural features seem to be limited in terms of their diversity (and they come down to these features of natural environment, which let tourists rest passively or actively or enhance their mental or physical health), human culture – extremely rich, multidimensional and complex – offers enormous volume of its products and cultural practices, which might be interesting to tourists. Human culture reflects itself in cultural landscapes, and they make strict relations with tourism. The paper’s aim is to describe tourism potential of cultural landscapes of the selected Baltic islands, presented as a source of knowledge on communities settled there, and with reference to development of particular forms of cultural tourism.
The article describes the process of unsteady heat transfer that occurs between the impletion of regenerative heat exchanger and the surrounding air. A mathematical model of this phenomenon and its exemplary solution using the method of elementary balances were presented. Numerical calculations using Mathcad were applied. As a result, the set temperature field is formed in the heat exchanger wall. The influence of the geometrical dimensions (length of the filling) and air velocity on the temperature distribution in the fill were analysed.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Tourists are tired of mass tourism and are therefore seeking places and experiences they could call genuine and different. In city tourism, focus is being increasingly shifted towards direct and authentic experience of urban space through spontaneous contact with the space itself and the inhabitants who create it. The authors, on the basis of three Polish cities being known as tourist destinations, analyzes the role of backyards and lanes in building up the identity of a city and the way their image as a tourist attraction is created.
PL
Zmęczeni turystyką masową turyści poszukują odmienności i autentyzmu miejsc oraz doświadczeń z nimi związanych. W turystyce miejskiej coraz więcej uwagi zwraca się na bezpośredniość i prawdziwość doświadczania przestrzeni miejskiej poprzez spontaniczny kontakt zarówno z nią samą, jak i jej wytwórcami − mieszkańcami miasta. Autorzy artykułu na przykładzie trzech turystycznych miast Polski analizują rolę podwórzy i zaułków w budowaniu tożsamości miasta, konfrontując jednocześnie wykorzystanie ich potencjału z kształtowaniem turystycznego wizerunku miasta.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule opisano procesy niestacjonarnej wymiany ciepła występujące pomiędzy wypełnieniem regeneracyjnego wymiennika ciepła a otaczającym je powietrzem. Zaprezentowano model matematyczny tego zjawiska i przykładowe rozwiązanie z wykorzystaniem metody bilansów elementarnych. Wykonano obliczenia numeryczne z zastosowaniem programu Mathcad. W efekcie otrzymano rozkład temperatury w elemencie wypełnienia regeneracyjnego wymiennika ciepła.
EN
The article describes the process of unsteady heat transfer that occurs between the impletion of regenerative heat exchanger and the surrounding air. A mathematical model of this phenomenon and its examplary solution using the method of elementary balances were presented. Numerical calculations using Mathcad were applied. As a result, the set temperature field is formed in the heat exchanger wall.
W artykule dokonano charakterystyki i oceny nowych obwodnic autostradowych/autostrad przebiegających przez miasta Wrocław i Piekary Śląskie w aspekcie krajobrazowym i do pewnego stopnia środowiskowym. Obie inwestycje przebiegają w niektórych miejscach w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zabudowanych o funkcji mieszkalnej. W obu przypadkach nastąpiła potężna ingerencja w krajobraz miasta. Nakreślono kompleksową wizję terenu wzdłuż autostrad, co posłużyło do wskazania problemów i obszarów konfliktowych. Poddano analizie zastosowane lub proponowane rozwiązania w zakresie kształtowania krajobrazu miasta w sąsiedztwie autostrady. Mają one typowy charakter i obejmują podstawowe zabiegi pielęgnacyjne: posianie trawy, nasadzenia krzewów czy drzew w formie szpalerów. Zaplanowano wprowadzenie na wybrane ekrany akustyczne pnączy celem "ożywienia" i zdynamizowania betonowych płaszczyzn ekranów. Tymczasem nie stwierdzono działań wskazujących na tworzenie bardziej wyrafinowanych kompozycji krajobrazowych w sąsiedztwie obu autostrad. Za negatywne uznano powstawanie niezagospodarowanych, niewyróżniających się krajobrazowo tzw. miejskich ugorów - terenów wyłączonych z użytkowana wskutek przebiegu pasów jezdnych oraz pod estakadami. W opinii autorów niektóre działania, na przykład nasadzenia szpalerów wysokopiennych drzew, nie mają lub długo nie będą miały wpływu na estetykę ekranów akustycznych ani też nie będą spełniać funkcji przesłaniających betonowe ściany ciągu ekranów akustycznych znajdujących się w wielu przypadkach zaledwie kilkadziesiąt metrów od budynków istniejących lub nowobudowanych osiedli mieszkaniowych. Praca nad przygotowanym materiałem opierała się w głównej mierze na analizie dokumentów oraz obserwacji w terenie. Uzyskane rezultaty wskazują na dominację funkcjonalności i tymczasowości w zagospodarowaniu terenu w pobliżu autostrady, przy pozostawieniu na dalszym planie estetyki i innych płaszczyzn fizjonomii krajobrazu.
EN
In the article authors characterize new highways run through Wrocław and Piekary Śląskie and survey them in landscape and environmental dimensions. In many sections both road investments run in neighbourhood of urban areas with residential functions. As a result of field investigations problems and conflict areas are indicated. Authors analyzing adopted and proposed solutions in urban landscaping in highway neighbourhood. They are typical and represented by placed greenery, decorative bushes, line of tree seedlings. There are plans to introduce creepers on selected acoustic baffles for 'revival' and making 'grey concrete landscape' more dynamie. More exquisite landscape architecture has not been discovered around highways in Wrocław and Piekary Śląskie. A negative phenomenon is creation of so-called 'urban fallows' - areas excluded from usage due to cutting off by a run of roads run and under viaducts. In authors opinion placed (high) tree seedlings along acoustic baffles is not effective - since now for many years they will have a limited influence (if any) to landscape aesthetics, being also too smali to covered grey, concrete walls. Methods, which have been applied for preparation of the article, include mainly documents analysis and landscape observations. Results suggest that funetionality are in main concern of highway constructors and other dimensions of landscape physiognomy, like for example aesthetics, are receded into the background.
Erozja współczesnego sakralnego krajobrazu kulturowego oraz rytuałów dnia codziennego i odświętnego pozwala niektórym wysnuć wniosek o laicyzacji świata zachodniego. Autorzy artykułu rozważają różne przejawy sakralizacji przestrzeni w przeszłości i współcześnie, w przestrzeni prywatnej i publicznej, zwracając przy tym uwagę na jej formę, znaczenia, genezę, upatrując w naznaczaniu przestrzeni religijnymi symbolami nie tylko chęci zamanifestowania wiary, ale również zapewnienia sobie bożej przychylności i protekcji, zaakcentowania miejsc ważnych uświęconych krwią czy tragizm gwałtownej śmierci. Sakralizacja niejednokrotnie może być przejawem terytorialności. Przeprowadzoną analizę uzupełniają wybrane przykłady. Autorzy konkludują, iż nie ma krajobrazu zdesakralizowanego, wolnego od jakiś form sacrum; nawet totalitaryzmy zwalczające religie tworzyły system odniesień na ich podobieństwo. Współcześnie mamy zatem do czynienia raczej z poszukiwaniami nowej niż z rezygnacją z duchowości.
EN
Erosion of present sacred landscape and rituals of everyday life (holidays etc.) let someone to conclusion about secularization of the Western Civilization. Authors consider different manifestations of space sacralization in the past and in present time, in public and private sphere, paying attention to its forms, meanings and genesis. Filling space with sacred signs and symbols means not only manifestation of faith, also a will to get of God’s Favour or Protection, to elevate and enshrine important blood or death sanctified places. Sacralization can be also a manifestation of territoriality. Analysis completed selected case studies. Authors come to conclusions that desacralised, free from sacred signs and meanings landscapes do not exist. Even global totalitarian ideologies (generally antireligious) create own points of reference similar to religious one. Contemporary, we can observe a search of new spirituality (more eclectic, more private) − it's not a secularization.
Środki transportu jako atrakcje turystyczne oraz inne funkcje turystyczne transportu miejskiego we Wrocławiu. Rozwój funkcji turystycznej transportu miejskiego Wrocławia na tle wybranych przykładów innych miast.
EN
Modes of transport as tourist attractions and other tourist functions of urban public transport in Wrocław. Development of public transport tourist function in Wrocław with reference to other cities.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Współczesna przestrzeń miejska jest złożoną formacją elementów organicznych (ludzkich i przyrodniczych), miejskich i architektonicznych form oraz funkcji tworzących zeń jeden spójny system. Procesy humanizacji i dehumanizacji zachodzą w przestrzeni miejskiej jednocześnie, przekształcając ją w pole walki przeciwstawnych elementów: starego i nowego, tradycyjnego i nowoczesnego, piękna i użyteczności, tego, co organiczne i co sztuczne, spontaniczne i zorganizowane, wreszcie ludzkie a mechaniczne. Autorzy starają się zilustrować wspomniane zjawisko na przykładzie Wrocławia, nowoczesnego miasta w południowo-zachodniej Polsce, stawiając pytania o miejsce człowieka i jego potrzeb w technokratycznej, skomercjalizowanej przestrzeni.
EN
Contemporary urban space is a multidimensional formation of organic elements (human and nature), still urban and architectural forms and function connected them together in one coherent system. Processes of humanization and dehumanization happen simultaneously in it and transform it in a battlefield for opposite elements: new and old, traditional and modern, useful and beautiful, organic and artificial, spontaneous and organized, finally - human and mechanical. Authors try to illustrate this phenomenon on a case of Wrocław, the metropolitan city in the south-western Poland, asking about human place and its needs in technocratic, commercial space.
Rola rond jako elementów układów komunikacyjnych. Przykłady zagospodarowania wysp środkowych na rondach w Polsce. Ronda we Wrocławiu. Krajobraz wysp środkowych wrocławskich rond.
EN
The role of roundabouts as the elements of transportation systems. The examples of the central island development in the roundabout in Poland. The roundabouts in Wroclaw. The landscape of central island in wroclavian roundabouts.
Autorzy poruszają problematykę zmian w lokalnej przestrzeni toponimicznej Śląska w XX wieku. Analizowano przemiany i zanikanie nazw lokalnych na przykładzie dwóch miejscowości: dolnośląskiego Chełmska Śląskiego i górnośląskich Racławiczek, na tle procesów historyczno-politycznych i społeczno-kulturowych regionu, ze szczególnym uwzględnieniem zróżnicowania krajobrazowego i społecznego miejscowości.
EN
Toponomastic research is rarely conducted by geographers. Such research is however essential at the time when many local names are disappearing, because they contain often underrated and unused information about human relations with the environment. They tell how Man cultivated the Land, how he dominated the landscape and described his daily environment. Thus local names can add to the research of XXth century geography, history, culture, society and economy. Two locations were selected for the research, Chełmsko Śląskie in the Lower Silesia and Racławiczki in the Upper Silesia. They differ in many respects. Differences in spatial, functional, economic and social characteristics and different history made it possible to account for factors which could have affected the state and changes in local toponymy. Due to the lack of source data about local names, field research turned out to be necessary. 47 interviews were conducted (30 in Chełmsko Śląskie and 17 in Racławiczki), with respondents chosen with the method of purposive sampling. As a result a set of 150 local names (40 in Chełmsko Śląskie and over 100 in Racławiczki) was assembled, which in most regards can be treated as complete. The article discusses changes in local toponymy, accounting for historie, landscape and social condi-tions. It points out variety of toponymic spaces which can overlap or exist separately and independently, sometimes at the same location. Analyzed local names carry various funetions. Most important funetions are: descriptive, sociological, factographic. It seems that in most cases local names serve as 'geographic markers'. Most intensiveness unanimously agree that perspectives of development of toponyms are not optimistic. Therefore it is even more important to preserve or at least archive local names.
Former German cemeteries (civil and military) are one of the components of the Lower Silesia cultural landscape. As a result of territorial changes of Poland after the Second World War, not only a certain geographical area has been attached to Poland, but also many products of the German material culture, including cemeteries. They belong to the so-called 'dissonant heritage'. Despite the fact that many decades have passed since the end of the WW II, various matters connected with them, like uncertain future, their place and functions in contemporary cultural landscape, protection of the premises and ways of conduction, require quick solutions. Spontaneous destruction of German cemeteries in post-war times was directly connected with the WW II trauma which has decided on the negative and hostile perception of any product of German material culture. German cemetery liquidation and so-called 'censorship of graves' were manifestations of a political process called 'Repolonization' of Lower Silesia. The uncertain political situation of Lower Silesia after the end of the WW II, devaluation of death and lack of lasting connections between the space and new local communities were conducive to destructive activities. Confrontation with different cultural traditions and patterns preserved in the landscape brought about a sense of strangeness, lack of concern with the leftover German heritage and the need of "getting used to" this cultural landscape. Nowadays the biggest problems facing German cemeteries in Lower Silesia are vandalism and lack of social and administrative supervision. Destructive activities, which have taken place in German cemeteries, are diverse with regards to the extent of intensity and kinds of results - there is total liquidation, partial liquidation, devastation, partial adaptation and total adaptation. Concern for preservation of the Lower Silesian German civil cemeteries is dictated by a need to protect their values, especially landscape ones, thus it shouldn't arouse any resentment. Cemeteries of foreign nations testify to the former multicultural nature of the region, which had been influencing its physiognomy for centuries and decided on a great diversity and abundance of its material and spiritual heritage. The contemporary functions of former cemeteries, which lost their original burial use, should be in creating new public and individual spaces of penetration intended for recreational and tourist activities. Thus, the protection of German cemeteries in the Lower Silesia cultural landscape may consist of incorporating them into a 'living' cultural environment (through fulfilling a useful social function, not necessarily utilitarian), avoiding their spatial and functional exclusion, featuring mainly their universal aesthetic, symbolic and landscape values.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Współczesność cechuje dynamika procesów społeczno-ekonomicznych kształtujących przestrzeń przede wszystkim na potrzeby utylitarne człowieka. Ukierunkowanie na zysk staje się często przyczyną degradacji środowiska przyrodniczego i kulturowego. Unifikacja przestrzeni kulturowej (również w sferze architektury), będąca skutkiem współczesnych dążeń do standaryzacji oraz ujednolicenia w zakresie produktów ludzkiej wytwórczości, prowadzi do zubożenia relacji między przestrzenią a zamieszkującymi ją społecznościami ludzkimi. Autentyzm oraz nawiązywanie formą do przeszłości jest więc w tym świetle wartością szczególnie cenną i poszukiwaną. Architektura, w tym również regionalna, pełni dziś różnorodne funkcje: [...] wraz z naturalnymi elementami środowiska współtworzy tożsamość miejsc, wzbogaca je o nowe wartości, względnie przekazuje treści z przeszłości [6, s. 126]. Regionalizm we współczesnej architekturze oraz zachowanie i twórcze wykorzystanie istniejącego budownictwa regionalnego w celach turystycznych staje się podstawą atrakcyjnego produktu turystycznego. Przemyślane, racjonalne czerpanie z potencjału obiektów tradycyjnego budownictwa ludowego jest dla wielu regionów szansą na "zdrową" turystykę, z korzyścią dla turystów, lokalnych społeczności oraz unikatowego dziedzictwa kulturowego.
EN
The Bystrzyckie and Orlickie Mountains, the south-western border of the Kłodzko Valley, are a region characterized by a specific, unique, also in the scale of the Sudety Mountains, style of regional architecture. Its fringe location along with depopulation processes have contributed to the "preservation" of rural settlement formations and architectural substance that form them. Socioeconomic transformations along with reduction of agricultural production led to the increase of the unused area of farms. Local regional architecture, due to its authenticity and trendy regionalism has become an attractive element of the region's tourist offer. The specificity of the Bystrzyckie and Orlickie Mountains as a tourism subregion creates three main spheres of interplay between tourism and regional architecture with its features such as: using traditional objects for the development of agricultural tourism, establishing "second homes" for inhabitants of large agglomerations (mostly for the City of Wroclaw) and application of regional architecture features in contemporary objects of tourism infrastructure.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.