Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wstępna ocena zawartości biogenów w wodach zalanych nieczynnych kamieniołomów położonych na terenach wiejskich

Jawecki B., Mirski J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

1--13

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości biogenów (Nog., NH4, NO3, NO2, Pog., PO4) w wodach nieczynnych kamieniołomów, których celem była ocena ich stanu. Średnia zawartość Nog. mieściła się w granicach 1,10–3,50 mgN·dm-3 a Pog. w przedziale 0,39–1,08 mgP·dm-3. Nie stwierdzono zagrożenia zbiorników azotanami ze źródeł rolniczych, maksymalne stężenie NO3 wynosiło 1,06 mgNO3·dm-3. Wysokie stężenie Pog. (>0,1 mgP·dm-3) powoduje eutrofizację, występująca we wszystkich zbiornikach, objawiająca się zakwitami glonów oraz wpływa na złą ocenę stanu wód. Najgorszą jakość wód odnotowano w zalanych kamieniołomach KG-3 i KG-2 będących pod presją ze strony ścieków z gospodarstw rolnych. Badane wskaźniki zanieczyszczeń wód w kamieniołomach KG-1, KŁ-4, KM-5 spełniają wymagania kategorii A1 i potencjalnie mogą być źródłem wody do spożycia (po uzdatnieniu).

EN

The paper presents the results of the research of nutrients concentration (total nitrogen – TN, NH4, NO3, NO2, total phosphorus – TP, PO4) in the waters of inactive quarries. The aim of research was to assess the condition of quarry lakes. Average concentration of TN was within 1.10-3.50 mgN×dm-3 and TP in the range of 0.39–1.08 mgP·dm-3. No risk of reservoir enrichment by nitrates from agricultural sources was found, the maximum NO3 concentration was 1.06 mgNO3·dm-3. High concentration of TP (>0,1 mgP·dm-3) causes eutrophication, occurring in all reservoirs, manifested by algal blooms and affects poor water status assessment. The worst water quality was found in the quarry lakes KG-3 and KG-2 exposed to the sewage from farms. The examined indicators of water pollution in quarry lakes KG-1, KŁ-4, KM-5 fulfill the requirements of category A1 and potentially may be a source of water for consumption (after water treatment).

2

Zalety i wady kompostowania osadów ściekowych w porównaniu z termicznym ich spalaniem – studium przypadku

Malczewska B., Woźniak S., Jawecki B.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2017

|

Vol. 26, No. 1

125--135

PL

Nowe wyzwania stojące przed samorządem terytorialnym w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych obligują do ograniczania składowania osadów ściekowych. Zarządzanie nimi stanowi jeden z najtrudniejszych problemów środowiskowych i gospodarczych, dlatego też niezwykle istotny jest wybór odpowiednich technologii unieszkodliwiania osadów ściekowych. Celem niniejszego artykułu jest ocena zastosowanej na analizowanej oczyszczalni metody zagospodarowania osadów ściekowych (kompostowania) z termicznym przekształcaniem osadów ściekowych. Przeprowadzona analiza potwierdza, że w omawianym przypadku zastosowanie kompostowania osadów ściekowych jest najkorzystniejszym rozwiązaniem.

EN

New challenges for the territorial government in the field of urban sewage sludge oblige to limit it storage. Sewage sludge management is one of the most difficult environmental and economic problems. Therefore, it is important to choose the right technology for the sewage sludge disposal. The purpose of this article is an evaluation of applied disposal methods on sewage treatment sludge plant and comparison of this method (sewage sludge composting) with thermal transformation of sewage sludge. Study confi rms that, in the present case, the composting of sewage sludge is the most advantageous solution.

3

Wizualna ocena roli czynnych kamieniołomów granitu w krajobrazie powiatu strzelińskiego

Jawecki B.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 36

79--97

PL

W artykule przedstawiono rolę kamieniołomów granitu w krajobrazie powiatu strzelińskiego. Oceny wizualnej roli kamieniołomów w krajobrazie dokonano w oparciu o cyfrowo-bonitacyjną ocenę punktową oraz wskaźniki oceny wizualnej i poziomu widzialności kamieniołomu. Wskaźniki wyznaczono dla frontu robót, czynnych zwałowisk, roślinności, zbiorników wodnych, maszyn i urządzeń oraz budynków i budowli górniczych. Przy ocenie wnętrza łomu kierowano się możliwością wkomponowania łomu w krajobraz, trudnością rekultywacji, potencjalną atrakcyjnością geoturystyczną. W ocenie widoku bliskiego i panoramy dalekiej przyjęto założenie, że elementy kopalni są czynnikiem degradującym, zawsze negatywnie wpływającym na krajobraz. Na podstawie przyjętych kryteriów oceny wizualnej stwierdzono, że wpływ kamieniołomu stokowo-wgłębnego Górka Sobocka na krajobraz jest większy niż kamieniołomów wgłębnych Gębczyce i Strzelin I. Wnętrza wszystkich kamieniołomów otrzymały ocenę neutralną. Rolę kamieniołomu Górka Sobocka w widoku bliskim oraz panoramie dalekiej oceniono neutralnie, natomiast łomów Gębczyce i Strzelin I, pozytywnie.

EN

The article discusses the role of granite quarries in the landscape of Strzelin County. Evaluation of the visual role of quarries in the landscape was conducted basing on digital bonitation scoring and visual assessment indicators including the level of visibility. These indicators were defined for the mining front, active dumps, the vegetation, water reservoirs, machinery and equipment and mining buildings and structures. The interior of the quarry was evaluated in terms of the possibility to incorporate it in the landscape, the difficulty of reclamation and the potential geotouristic attractiveness. The evaluation of close view and distant panoramic view was based on the assumption that mining elements are a degrading factor that always has a negative influence on landscape. Basing on the adopted visual assessment criteria it was determined that the influence of the Górka Sobocka quarry on the landscape is higher than that of the Gębczyce and Strzelin I deep quarries. The interiors of all the analysed quarries were rated as neutral. The role of the Górka Sobocka quarry was rated neutral both in the close view and in distant panorama, while the role of the Gębczyce and Strzelin I quarries was rated positive.

4

Operating household wastewater treatment plants in the light of binding quality standards for wastewater discharged to water bodies or to soil

Jawecki B., Pawęska K., Sobota M.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 32

31--39

EN

The study presents the legal requirements concerning the quality of wastewater discharged to waterbodies and to soil after treatment in household wastewater treatment plants located in agglomerations or outside them. The procedure of stopping the operation of a household treatment plant that doesn't meet the statutory wastewater treatment efficiency was presented. The decision ordering to stop the use of a household wastewater treatment plant has to be preceded by a decision ordering to take measures to limit its adverse impact on the environment. The clarification procedure has to determine the adverse impact on the environment in a doubtless manner and it has to be reflected in the documentation. The assessment of adverse impact should take into account the binding standards of use of the environment. Stopping the operation of a household wastewater treatment plant may result in issuing a decision ordering the user to connect to the sanitary sewage system.

PL

W pracy przedstawiono wymogi prawne, dotyczące jakości ścieków wprowadzanych do wód i do ziemi po oczyszczeniu w przydomowych oczyszczalniach ścieków zlokalizowanych na terenie aglomeracji lub poza nią. Wskazano procedurę wstrzymania eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków, w sytuacji gdy nie spełnia ona wymaganej przepisami skuteczności oczyszczania ścieków. Decyzja o wstrzymaniu eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków musi być poprzedzona decyzją nakazującą ograniczenie negatywnego oddziaływania przydomowej oczyszczalni ścieków na środowisko. Postępowanie wyjaśniające negatywne oddziaływanie na środowisko musi zostać stwierdzone w sposób niebudzący wątpliwości oraz znajdować odzwierciedlenie w dokumentacji postępowania, a ocena negatywnego oddziaływania na środowisko powinna uwzględniać obowiązujące standardy korzystania ze środowiska. Konsekwencją wstrzymania eksploatowanej przydomowej oczyszczalni może być wydanie decyzji nakazującej podłączenie się do kanalizacji sanitarnej.

5

Analiza zasadności projektowania i wyposażania nieruchomości w przydomową oczyszczalnię ścieków w kontekście warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi

Jawecki B., Pawęska K.

Instal

|

2017

|

nr 3

59--65

PL

W pracy przedstawiono analizę zasadności wyposażania nieruchomości w przydomowe oczyszczalnie ścieków (POŚ) pod względem wymogów, jakie należy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wód lub ziemi. Obowiązujące przepisy dzielą POŚ na dwie grupy: zlokalizowane na terenie aglomeracji i poza nią, dla których ustanowiono różne standardy jakości ścieków oczyszczonych. Analizowano różne warianty projektowe stężenia ścieków surowych i ich skuteczności oczyszczania, dla rożnych rodzajów POŚ. Wszystkie z badanych rodzajów POŚ zlokalizowanych poza aglomeracją spełniają wymagania dla wprowadzania ścieków do ziemi. Większość analizowanych rodzajów POŚ zlokalizowanych poza aglomeracją spełnia wymagania dla wprowadzania ścieków do wód i urządzeń wodnych, przy czym część POŚ nie powinna być stosowana na terenach, z których ścieki dopływają do jezior i sztucznych zbiorników wodnych. Zaobserwowano, że w przypadku, gdy nie ma jeszcze kanalizacji, niezalecane jest wyposażenie nieruchomości w POŚ położonych na terenie aglomeracji o RLM >10 000. Odnotowano, że w określonych przypadkach, POŚ z drenażem rozsączającym, filtrem piaskowym, złożem biologicznym, osadem czynnym, złożem gruntowo-roślinnym, może spełniać standardy, jakości dla ścieków wprowadzanych do środowiska, z aglomeracji o RLM 2000-9999. Stwierdzono, że przy projektowaniu POŚ nie należy przyjmować optymistycznych, najbardziej korzystnych, założeń projektowych (niskie stężenia ścieków surowych, zbyt wysoka skuteczność oczyszczania), gdyż konsekwencją niedotrzymania wymogów stawianych ściekom odprowadzanym do wód lub ziemi, może być decyzja administracyjna wstrzymująca eksploatację POŚ.

EN

The paper analyses the advisability of equipping real properties with household wastewater treatment plants (HWTP) in the light of the conditions that must be fulfilled when discharging wastewater to waters or to soil. Pursuant to binding regulations, HWTPs are divided into two groups: those located in urban agglomerations and those outside them, for which different standards of treated wastewater quality have been determined. Different variants of raw sewage concentration and treatment efficiency were tested for various types of HWTPs. All of the analysed HWTPs located outside agglomerations meet the requirements for discharging wastewater to soil. Most of the analysed HWTP types located outside agglomerations fulfil the requirements for discharging wastewater to waters and water facilities. However, some of them should not be used in areas from which wastewater is discharged to lakes and artificial water reservoirs. It was noted that in cases where sewage systems have not been installed yet, it is not recommended to equip properties located in areas of an equivalent number of inhabitants (E.P.) >10 000 in household wastewater treatment plants. It was also observed that in certain cases, HWTPs with infiltration drainage, sand filter, biological system, activated sludge and soil and vegetation filter may meet the quality standards for wastewater discharged to the environment from agglomerations of P.E. 2000-9999. It was determined that the designing of HWTPs, should not be based on optimistic, most beneficial design assumptions (low concentrations of raw sewage, excessively high treatment efficiency), because failure to meet the requirements for wastewater discharged to waters or to soil may result in an administrative decision suspending the operation of the HWTP.

6

Budowa i funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków w świetle obowiązujących przepisów - część 2

Jawecki B., Marszałek J., Pawęska K., Sobota M., Malczewska B.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr II/2

569--580

PL

Przedmiotem publikacji są wymagania prawne stawiane budowie i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Publikacja składa się z dwóch części. W drugiej części artykułu wskazano ograniczenia wynikające m.in. z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odnośnie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Zaprezentowano wymagania techniczne jakie należy spełnić przy lokalizowaniu indywidualnej oczyszczalni w obrębie działki budowlanej. Przedstawiono standardy jakości ścieków oczyszczonych wprowadzanych z przydomowych oczyszczalni do wód lub do ziemi z uwzględnieniem wymagań jakie należy spełnić w zależności od ich położenia (w obrębie lub poza aglomeracją). Podano przypadki, w których wymagane jest zgłoszenie eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Stwierdzono, że część przydomowych oczyszczalni ścieków, szczególnie tych położonych na terenie aglomeracji, może nie spełniać współczesnych wymogów skuteczności oczyszczania ścieków odprowadzanych do wód, urządzeń wodnych lub ziemi. W pierwszej część (Jawecki i in. 2016) przedstawiono definicję oraz główne rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków, wymagane pozwolenia, a także przypadki, w których możliwa jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków.

EN

The main aims of the paper are legal requirements demanding to construction and operation of domestic treatment plants. The publication consists of two parts. In these part of article (2nd part) the limitation arising a.i. from local development plans, water protection zones, according to constructions of domestic wastewater treatment plants are pointed. Technical requirements that should be met by locating domestic wastewater treatment plant in real property area are presented. The standards of treated wastewater quality, discharged into water or soil including the requirements to be met depending of location (in or out of agglomeration) are shown. Additionally, cases in which operating application of domestic wastewater treatment plant to the mayor is required, are listed. It was concluded, that part of the domestic wastewater treatment plants, especially those located in agglomeration area, will not met present requirements of the effectiveness of wastewater treatment discharged into surface water, water facilities or soil. In the first part of article (Jawecki i in. 2016) the definition and basic types of domestic wastewater treatment plants was described, required permissions, as well as cases in which it is possible the construction of domestic wastewater treatment plants.

7

Budowa i funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków w świetle obowiązujących przepisów - część 1

Jawecki B., Marszałek J., Pawęska K., Sobota M., Malczewska B.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr II/2

501--516

PL

Przedmiotem artykułu są wymagania prawne stawiane budowie i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Publikacja składa się z dwóch części. W prezentowanej pierwszej części przedstawiono definicję i podstawowe rodzaje przydomowych oczyszczalni oraz ich skuteczność. Zaprezentowano w jakich przypadkach można wyposażyć nieruchomość w taką oczyszczalnię, m.in. brak kanalizacji oraz ograniczeń wynikających z ustaleń aktów prawa miejscowego. Wyszczególniono przypadki, w których budowa przydomowej oczyszczalni wymaga uzyskania pozwolenia na budowę i/lub pozwolenia wodnoprawnego (w tym wymagania stawiane projektom) oraz innych zezwoleń wynikających z przepisów szczególnych. W drugiej części artykułu (Jawecki i in. 2016) wskazano ograniczenia lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków wynikające z aktów prawa miejscowego. Zaprezentowano wymagania techniczne jakie należy spełnić przy lokalizowaniu indywidualnej oczyszczalni w obrębie działki budowlanej. Przedstawiono także standardy jakości ścieków oczyszczonych wprowadzanych z przydomowych oczyszczalni do wód lub do ziemi. Wskazano na obowiązek zgłoszenia eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków.

EN

The main aims of the paper are legal requirements demanding to construction and operation of domestic treatment plants. The publication consists of two parts. In the first part of article the definition and basic types of wastewater treatment plants and its effectiveness are described. In the paper, cases in which real properties can be equipped with domestic wastewater treatment plant for example: lack of sewage system and restrictions arising under the local legislation are presented. Cases, where construction of domestic wastewater treatment plant requires a building permit and/or water permit (including requirements for project) and other permits under the special provisions, were specified. In the second part of article (Jawecki et. al. 2016) limitation the location of domestic wastewater treatment plant under the local law were presented. Technical requirements that should be met by locating domestic wastewater treatment plant in real property area was presented. The standards of treated wastewater quality, discharged into water or soil was described. Cases in which operating application of domestic wastewater treatment plant to the mayor is required, were listed.

8

Instrumenty prawne w ramach odpowiedzialności karnej w zarządzaniu wodami

Sobota M., Jawecki B, Budny A

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 41

97--107

PL

Praca przedstawia przegląd zagadnień dotyczących odpowiedzialności karnej związanej z gospodarką wodną. Pojęcie odpowiedzialności jest spornym tematem i było wielokrotnie definiowane w nauce prawa zarówno pod względem określenia jednolitego znaczenia, jak i stworzenia ogólnego podziału. Podmiot nieprzestrzegający przepisów prawa zostaje pociągnięty do odpowiedzialności, poprzez nałożenie odpowiednich kar będących instrumentem prawnym w ramach omawianej odpowiedzialności. Instrumenty prawne oraz zasady ich zastosowania są określone w przepisach prawa karnego materialnego.

EN

The work is a review of issues relating to criminal liability relating to water. The concept of liability is a contentious subject and has been repeatedly defined in the study of law, both in terms of defining a single meaning, and to create a general breakdown. It is not in compliance with the law to be held accountable by imposing appropriate penalties which legal instrument discussed in the context of accountability. Legal instruments are specified in material criminal law.

9

Seasonal variability of basic pollution parameters in atmospheric precipitation in Strzelin

Jawecki B., Burszta-Adamiak E.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 20

31--37

EN

Electrical conductivity and pH are the basic indices of rainfall pollution, constituting the basis for evaluation of the general nature of rainwater. This article presents an analysis of these two parameters in samples of rainfall collected in the years 2008–2010 (in the heating season and outside it) in three measurement sites P1, P2 and P3, located in the city and commune Strzelin (Lower Silesian Voivodeship). Preliminary results show a high variation of pH and electrical conductivity of rainfall occurring in the analysed area. Approximately 30% of the samples were characterised by a pH that allowed to qualify them, according to JANSEN et al. [1988], as normal rainfall. A similar share in all the collected samples represented rainfall of pH < 5.1 that was classified as slightly, considerably and highly acidic. The problem of acid rain occurred in the analysed area mainly during the heating season, when rainfall of pH < 5.1 accounted for a considerable share in all rainfall samples collected in the said period. The electrical conductivity of most samples fell below 60 μS·cm–1, which allowed us to classify them as slightly polluted rainfall (site P2), considerably polluted (site P3) and highly polluted (site P1).

PL

Odczyn i przewodność elektrolityczna należą do podstawowych miar zanieczyszczenia opadów, na podstawie których można dokonać oceny ich ogólnego charakteru. W artykule dokonano analizy tych dwóch parametrów w opadach pobranych w latach 2008–2010 (w sezonie grzewczym i pozagrzewczym) w trzech punktach pomiarowych: P1, P2 i P3 zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Strzelin (województwo dolnośląskie). Wyniki badań wykazują dużą zmienność odczynu i przewodności elektrolitycznej opadów występujących na analizowanym terenie. Około 30% prób miało odczyn, który zgodnie z klasyfikacją JANSENA i in. [1988] pozwalał je zakwalifikować jako opady normalne. Podobny udział opadów w całości zebranych prób stanowiły opady o pH < 5,1, klasyfikowane jako mające lekko, znacznie i silnie obniżone pH. Problem kwaśnych deszczów występował na analizowanym terenie głównie w sezonie grzewczym, w którym opady o pH < 5,1 stanowiły znaczną część wszystkich opadów pobranych w tym okresie. Przewodność elektrolityczna większości próbek wynosiła poniżej 60 μS·cm–1, co pozwoliło zakwalifikować je do klasy lekko zanieczyszczonych (stanowisko P2), znacznie zanieczyszczonych (stanowisko P3) oraz mocno zanieczyszczonych (stanowisko P1).

10

The spatial variation of oxygen condition in carp pond located in nature reserve „Stawy Milickie”

Jawecki B., Jaroszewicz-Smyk T., Drabiński A.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 19 [VII-XII]

47--52

EN

The paper presents the results of research on the spatial variation of oxygen condition in a carp pond. The analysis of dissolved oxygen was carried out in the summer in 29 measuring points. In the analysed months the differences were determined between dissolved oxygen concentration in the strip of rushes and the part of the pond free from macrophytes. In the strip of rushes, the average concentration of dissolved oxygen was between 4.69–6.49 mg O2·dm–3. In the part of pond located near the strip of rushes the oxygen concentration was between 6.23–7.91 mg O2·dm–3 and in open water concentration of dissolved oxygen was in range 7.60–9.09 mg O2·dm–3. It was found that the biggest differences in oxygen concentration occur between the strip of rushes and the open water column: 40% in June, 26% in July, 28% in August, 38% in September, respectively. In the south-western part of the pond, covered with macrophytes and shaded by trees, the worst oxygen conditions were observed – below the optimum level for carps, sometimes reaching lethal values. The best oxygen conditions, noted in July and August, were in the central and northern part of the pond including the fishery and feeding point. In order to improve the oxygen conditions in macrophytes zone it is recommended to remove the rushes periodically and to remember to leave the part of emergent plants that are necessary for breeding and living avifauna. The scope and timing of the removal of plants has to be consulted and co-ordinated with the Regional Conservator of Nature.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań przestrzennego zróżnicowania warunków tlenowych w stawie karpiowym, narybkowo-kroczkowym. Badania tlenu rozpuszczonego w wodzie przeprowadzono w lecie w 29 punktach. W badanych miesiącach określono różnice między stężeniem tlenu rozpuszczonego w pasie szuwarów a częścią stawu wolną od makrofitów. W pasie szuwarów średnie stężenie tlenu rozpuszczonego kształtowało się w przedziale 4,69–6,49 mg O2·dm–3. W części stawu położonej przy pasie szuwarów mieściło się w granicach 6,23–7,91 mg O2·dm–3, a w otwartej toni wodnej w zakresie 7,60–9,09 mg O2·dm–3. Stwierdzono, że największe różnice zawartości tlenu występują pomiędzy pasem szuwarów a otwartą tonią, średnio: 40% w czerwcu, 26% w lipcu, 28% sierpniu, 38% we wrześniu. W południowo-zachodniej części stawu, porośniętej przez makrofity i zacienionej przez drzewa, odnotowywano najgorsze warunki tlenowe, poniżej poziomu optimum tlenowego dla karpi, czasami osiągające wartości letalne. Najlepsze warunki tlenowe, odnotowane w lipcu i sierpniu, występowały w centralnej i północnej części stawu, obejmującej punkt karmienia i łowisko. W celu poprawy warunków tlenowych w pasie makrofitów można okresowo częściowo wykaszać szuwary, pamiętając o pozostawieniu części pasa roślinności wynurzonej niezbędnej dla rozrodu i bytowania ornitofauny. Zakres i termin planowanego koszenia należy konsultować z ornitologami i uzgadniać z regionalnym konserwatorem przyrody.

11

Kopalnie w krajobrazie powiatu strzelińskiego – strzeliński granit w architekturze

Jawecki B., Lorenc M. W., Mazurek S.

Architektura Krajobrazu

|

2013

|

nr 3

108--123

PL

Powiat strzeliński leży w południowo- wschodniej części Dolnego Śląska. Budowa geologiczna tego obszaru jest dość skomplikowana, a odnosi sie to zwłaszcza do południowej części regionu, leżącej w obrębie jednostki geologicznej zwanej Masywem Strzelińskim. Jego zasadniczą część stanowią hercyńskie granitody, reprezentowane głównie przez biotytowe granity i granodioryty ze znacznie mniejszym udziałem granitów dwułyszczykowych, tonalitów i diorytów kwarcowych. Naturalną osłonę granitoidowej intruzji stanowią neoproterozoiczne oraz dolnopaleozoiczne skały metamorficzne, głównie gnejsy, granitognejsy, łupki, kwarcyty, amfibolity i marmury. Występujące tu również bazalty reprezentują trzeciorzędową formację magmową. Poza wyniesioną częścią Wzgórz Strzelińskich, cały obszar przykryty jest trzeciorzędowymi osadami morskimi w postaci iłów niebieskawych oraz iłów i piasków kaolinowych, a warstwę powierzchniową stanowią plejstoceńskie osady lodowcowe, piaszczysto-żwirowe oraz gliny zwałowe i gliny lessopodobne. Eksploatacja materiału skalnego na tym terenie datuje się od X wieku, kiedy to granit zaczął być wydobywany w kamieniołomach w Strzelinie i w Górce Sobockiej. Skały wydobywane w rejonie strzelińskim są bardzo dobrej jakości i zawsze miały szerokie zastosowanie w lokalnej architekturze i budownictwie. Kamień ten wykorzystywany jest m.in. w nawierzchniach, elementach małej architektury, detalach architektonicznych, rzeźbach, parapetach, schodach, podmurówkach ogrodzeń, murkach, podmurówkach budynków oraz samych budynkach. Te ostatnie mogą być w całości wzniesione z kamienia, względnie mieć tylko fasadę pokrytą granitowymi płytami okładzinowymi. Warto wspomnieć, że bardzo dobrej jakości drobnoziarnisty granit z okolic Strzelina został użyty do budowy pierwszej katedry we Wrocławiu (ok. 1000 r.), kolumn w budynku Deutsche Bank oraz schodów i podłóg w budynku Riechstagu w Berlinie, a także do budowy Portu Północnego w Gdańsku oraz Pałacu Kultury i Nauki czy pomnika Nike w Warszawie. W artykule przedstawiono opisy wybranych budowli wzniesionych z gra nitu strzelińskiego, gównie z rejonu powiatu strzelińskiego. Przykładem obiektu wzniesionego z tego materiału z dala od tego powiatu jest mauzoleum feldmarszałka Gebharda L. von Blüchera w Krobielowicach koło Wrocławia.

EN

Strzelin county is situated in the southeastern part of the province of Lower Silesia (SW Poland). The geological structure of the area is relatively complex, particularly in the southern part of the region that is contained within the geological unit of the Strzelin massif. Hercynian granitoids predominate, represented mostly by biotite granites and granodiorites with a lesser proportion of two-mica granites, tonalities, and quartz diorites. The natural cover of the granitoid intrusion consists of Neoproterozoic and Lower Palaeozoic metamorphic rocks, mainly gneisses, granite gneisses, schists, quartzites, amphibolites and marbles. Tertiary basalt intrusions represent a much younger igneous formation. Apart from the elevated part of the Strzelin Hills, the entire area is covered with Tertiary sediments of marine origin: bluish clays as well as kaolinite clays and sands. The surface layer over most of the area is composed of Pleistocene glacial sediments, sand-gravel sediments, tills and loess-like clays. The extraction of rock material in this area dates back to the 10th century, when granite started to be quarried in Strzelin and Górka Sobocka. Rocks extracted in numerous quarries in the Strzelin county area are of very good quality and have been widely used in local architecture and civil engineering. This stone has been used to build road surfaces, street furnitures, architectural details, sculptures, windowsills, stairs, fence basements, low walls, building foundations or entire structures. Buildings have been made either entirely of stone or using only external wall claddings of granite. There are many noteworthy examples: the highest quality fine-grained granite from the Strzelin vicinity was used in the construction of the first cathedral in Wrocław (ca. 1000 AD), the columns of the Berlin Deutsche Bank, the stairs and floors in the Reichstag building in Berlin, the north port in Gdańsk, the Palace of Science and Culture in Warsaw, and the Nike goddess monument in Warsaw. This paper provides a description of selected stone-clad buildings made of Strzelin granite mainly from Strzelin county. The mausoleum of marshal Gebhard L. von Blücher in Krobielowice near Wrocław is an example of a Strzelin granite construction outside of Strzelin county.

12

Kształtowanie się stosunków wodnych na zalesionych gruntach porolnych we Wrocławiu w okresach mokrych

Kowalczyk T., Pokładek R., Orzepowski W., Jawecki B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

139-148

PL

W pracy przedstawiono wyniki analizy geostatystycznej danych z monitoringu stosunków wodnych. Badania prowadzono w latach hydrologicznych 2001-2010 na zalesionych gruntach porolnych, leżących w dolinie cieku Ługowina, w granicach administracyjnych miasta Wrocławia. W okresie tym zaobserwowano kilkakrotnie nadmierne uwilgotnienie siedlisk leśnych w sezonie wegetacji, wywołane opadami atmosferycznymi, przekraczającymi 200% normy miesięcznej. Najwyższe poziomy wody odnotowano w lipcu 2009 r., a stany płytsze o ok. 50 cm od średnich z analizowanej dekady utrzymywały się przez około miesiąc. Do skali i długotrwałości zaburzeń stosunków wodnych, obserwowanych w tym okresie, mógł przyczynić się stan koryta głównego cieku, powodujący pogorszenie warunków odbierania i odprowadzania nadmiaru wody poza obiekt.

EN

The paper presents results of geostatistical analysis of water relations in hydrological years 2001-2010 in afforested farmlands situated in the Ługowina River valley within the Wrocław administrative boundaries. In this period an excessive moisture in forest habitats was observed several Times in the growing seasons caused by precipitation exceeding 200% of monthly mean. The highest water levels were noted in July 2009 and ground water depths shallower by about 50 cm than the decadal mean lasted 1 month. The scale and duration of disturbed water relations observed in this period could be affected by the status of the main stream channel that deteriorated the receiving and dis charge of water excess out of the object.

13

Kopalnie w krajobrazie powiatu strzelińskiego - wybrane przykłady zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych

Jawecki B.

Architektura Krajobrazu

|

2012

|

nr 4

24--34

EN

The paper presents issues dedicated to the extraction of natural resources and land use voids. Briefly sketched the geological structure of the county, the size of resources and raw material extraction in the county Strzelin. The selected examples of land reclamation of mined land and the exploitation of clastic sedimentary rocks, and extrusive igneous rocks and metamorphic rocks deep. Presented are the dominant trends in the county Strzelin rehabilitation of mined land and consequences no reclamation of mined land.

14

Wpływ temperatury wody na natlenienie strefy eufotycznej stawu karpiowego

Jawecki B., Krzemińska A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

275-276

15

Dobowe ekstrema tlenowe w stawie rybnym

Jawecki B.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

272-275