Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The use of FPXRF in the determinations of selected trace elements in historic mining soils in the Holy Cross Mts., south-central Poland

Migaszewski Z., Gałuszka A., Dołęgowska S.

Geological Quarterly

|

2015

|

Vol. 59, No. 2

248--256

EN

In this study, concentrations of As, Cu, Mn, Pb, and Zn were determined in 231 samples of mine soils and spoils by field portable X-ray fluorescence (FPXRF), and by inductively coupled plasma-mass spectrometry (ICP-MS) as a comparison method. The use of both spectrometric methods allows for comparison of the total and aqua regia-extractable contents of elements. The study areas encompassed three historic metal-ore mining sites and one abandoned mine tailings site in the Holy Cross Mountains, in south-central Poland. Sample collection in these areas, which are characterized by various bedrock mineralogy and lithology and different anthropogenic impacts, enabled us to test the FPXRF performance for a wide range of element concentrations. The results of FPXRF and ICP-MS determinations were found to be significantly correlated with the highest r2 (coefficient of determination) value of 0.987–0.991 for Pb, irrespective of the soil mineralogy, bedrock lithology or concentration levels of this element. Overall, the FPXRF showed excellent performance in determining selected trace elements in contaminated soils.

2

Problemy zrównoważonego użytkowania surowców mineralnych

Gałuszka A., Migaszewski Z.

Problemy Ekorozwoju

|

2009

|

Vol. 4, nr 1

123-130

PL

Surowce mineralne należą do nieodnawialnych zasobów przyrody. Ich ilość w skorupie ziemskiej jest ograniczona a regeneracja możliwa jedynie w specyficznych warunkach geologicznych oraz w czasie obejmującym setki, tysiące, a nawet miliony lat. Trwałość użytkowania surowców mineralnych zależy przede wszystkim od ochrony i racjonalnej gospodarki tymi zasobami przyrody, jednak w obliczu rosnącej liczby mieszkańców Ziemi, oszczędność ta tylko w niewielkim stopniu przyczyni się do zaspokojenia wzrastającego zapotrzebowania na surowce mineralne. W artykule przedstawiono metody, które służą przedłużeniu trwałości użytkowania surowców mineralnych oraz zasygnalizowano problemy, z jakimi może być związane wdrażanie zrównoważonej gospodarki surowcami mineralnymi.

EN

Mineral raw materials belong to non-renewable resources. Their content in the Earth’s crust is limited and they undergo regeneration only in specific geologic conditions during hundreds, thousands or even millions of years. The sustainable use of mineral resources depends mostly on their protection and efficient management. However, due to growing population on Earth, the economy will not fulfill an increasing demand for mineral resources. This article presents various methods of extending the future availability of mineral resources, as well as indicates some potential problems in implementation of sustainable management of mineral resources.

3

Badania izotopowe czertów oraz zębów dinozaurów

Durakiewicz T., Sharp Z., Migaszewski Z.

Eksploatacja i Niezawodność

|

2000

|

nr 4(7)

38-43

PL

Zastosowania izotopów stabilnych w geologii przedstawiono na dwóch przykładach. Skład izotopowy tlenu w emalii zębowej zdjętej z kopalnych zębów dinozaurów posłużył jako narzędzie do określenia warunków paleoklimatycznych panujących na Ziemi pod koniec okresu kredowego. Zaproponowano nowa metodę określania paleowilgotnośei przy wykorzystaniu zapisu izotopowego w zębach ankylozaurów. Badania izotopów tlenu i wodoru w czortach wskazują na niestabilność procesu ich formowania, charakteryzującą się cyklicznymi zmianami składu izotopowego.

EN

Applications of stable isotopes in geology are illustrated by use of two examples. Isotopic composition of teeth enamel taken from fossil dinosaur's teeth was used as a tool for estimating the palaeoclimatic conditions on Earth at the end of the Upper Cretaceous period. A new method of paleotemperature estimation by use of isotope signature of Ankylosaurid teeth was proposed. Isotope investigations of oxygen and hydrogen in cherts indicate the instability of their formation process, being characterized by cyclic changes of isotopic composition.

4

Geochemistry of soils and vegetation of the Holy Cross Mts. between 1994 and 1996

Migaszewski Z.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 1

99-112

EN

The results of element and sulphur isotope determinations performed on soils from the Holy Cross Mts. Region showed that many elements were elevated primarily due to air pollution. The chemical analyses performed on samples collected in 1996 indicated the raised content of many elements, especially Hg, Pb and S, in topsoil. The most contaminated site was Łysica Mt., the tallest mountain of the region, showing the maximum content of many elements. In addition, the lowest pH values and the highest concentrations of PAHs were recorded here. The geometric mean values of a large number of elements, especially As, Cr, Hg, Pb and S, were higher in the Holy Cross Mts. Than those in Poland. Scots pine needles from Holy Cross Mountain National Park contained much Mg than those from the remaining part of the Holy Cross Mts. Compared to the oldest needles, the youngest from the same crop revealed the raised content of Cu, K, Mg, Ni, P and heavy sulphur isotope and the drop of Al., Ba, Ca, Fe, Hg, Mg, Pb, Sr, Ti and Zn. On the other hand, the one-year needles collected in 1994 to 1996 showed the decrease of Cu, K, Mg, Ni, P and S. The needles of all age classes yielded elevated concentrations of B, Mn, P, S, Zn and heavy sulphur isotope; the bark revealed more Al., Ba, Cd, Cr, Fe, Hg, La, Pb, Ti, V, Y and Yb. In turn the lichen species Hypogymnia physodes (L) Nyl. Was enriched in Fe, Hg, K, Mg, P, S, Ti, Zn and heavy sulphur isotope relative to pine bark. The content of sulphur in pine needles and lichens was generally close to that from Finnish Lapland or rural parts of Scandinavia. Moreover, concentrations of heavy metals in pine needles were similar, whereas those in lichens were higher compared to those in northern and eastern Finland.

PL

Głównym celem trzyletnich badań gleb i roślinności w regionie świętokrzyskim było ustalenie bazowej koncentracji pierwiastków chemicznych i izotopów siarki oraz określenie ich rozkłady przestrzennego. Cel ten osiągnięto stosując pięcio -oraz czteropoziomową, niewyważoną, gniazdową analizę wariancji (ANOVA). Badaniami objęto: gleby, igły sosny Pinus sylvestris L., plechy porostów Hypogymnia physodes (L) Nyl. I częściowo Xanthoria parietina (L) Th.Fr., tkanki mchów Entodon schreberi Hedw., Hylocomium splendens Hedw. I Hypnum cupressiforme Hedw., wody ze źródeł oraz pyły przemysłowe i węgiel z największych zakładów przemysłowych regionu. Zainicjowano również oznaczenia wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), polichlorobifenyli (PCB), pestycydów chloroorganicznych i fenoli. Najwyższy poziom glebowy zawierał podwyższoną koncentrację wielu pierwiastków, szczególnie Hg (do 0,628 ppm), Pb(do 398 ppm) i S (do 0,152%). Najwyższe zawartości wielu pierwiastków, w tym również wyżej wymienionych, stwierdzono na Łysicy. Zarejestrowano tu również najniższą wartość pH (3,3) oraz maksymalną koncentrację WWA (do 1905,83 ppb). Średnie geometryczne wielu pierwiastków, w tym As, Cr, Hg, Pb i S są wyższe na terenie Świętokrzyskiego parku narodowego i Gór Świętokrzyskich niż na pozostałym obszarze Polski, a nawet na Górnym Śląsku. Wynika to po części ze specyficznej budowy geologicznej Gór Świętokrzyskich. Znaczna ich część zbudowana jest ze zwięzłych i słabo przepuszczalnych piaskowców kwarcytycznych kambru i dewonu dolnego charakteryzujących się łabo rozwiniętym profilem glebowym (rankery). Układ ten sprzyja akumulacji wielu pierwiastków, a szczególnie siarki i metali ciężkich. Igły sosny zwyczajnej z terenu parku zawierały więcej manganu niż ich odpowiedniki z pozostałego obszaru badań. Najmłodsze igły (z 1996 r.) w porównaniu ze starszymi (1994 i 1995 r.) pochodzącymi z tego samego zbioru zawierały więcej U, K, Mg, Ni i P, wykazując jednocześnie większe wzbogacenie w cięższy izotop siarki. Igły jednoroczne pobrane w 1994, 1995 i 1996 r. ujawniały spadek zawartości Cu, K, Mg, Ni, P i S. W porównaniu z korą igły sosny reprezentujące wszystkie badane przedziały wiekowe były wzbogacone w B, Mn, P, S, Zn i cięższy izotop siarki, natomiast kora zawierała więcej Al., Ba, Cd, Fe, Hg, La, Pb, Ti, V, Y i Yb. Porosty H.physodes ujawniały w stosunku do kory wzbogacenie w Fe, Hg, K, Mg, P, S, Ti, Zn i cięższy izotop siarki. Porosty z 1996 r. wykazywały w porównaniu z porostami z 1994 r. znaczny spadek zawartości siarki. Koncentracja siarki oraz niektórych metali ciężkich i toksycznych w igłach sosny oraz siarki w porostach były prawie takie same jak w północnej i wschodniej Finlandii i Norwegii. Z kolei porosty z obszaru Gór Świętokrzyskich ujawniały wyższy poziom skażenia metalami. Skład izotopowy siarki w różnych elementach środowiska przyrodniczego oraz pyłach przemysłowych potwierdził jej pochodzenie antropogeniczne. Analiza rozkładu przestrzennego pierwiastków chemicznych w glebach oraz róży wiatrów wykazała, że zanieczyszczenia pochodzą głównie z sektora południowo-zachodniego. Nie jest zbadany jednak zasięg oddziaływania zakładów przemysłowych i kotłowni zlokalizowanych w południowo-zachodniej części badanego obszaru (Bukowa, Małogoszcz, Nowiny, Trzuskawica, Kielce) oraz w dolinie Kamiennej (Ostrowiec Świętokrzyski, Suchedniów, Skarżysko-Kamienna). Analizy chemiczne pyłów i węgli pobranych z największych zakładów przemysłowych regionu wskazują na istnienie, obok ponadregionalnego tła, szeregu lokalnych potencjalnych źródeł skażeń.