Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Archeologiczna ceramika "siwa" na przykładzie Zofipola

Dobrzańska H., Kielski A., Wodnicka K.

Materiały Ceramiczne

|

2006

|

R. 58, nr 1

35-39

PL

Zbadano właściwości ceramiki archeologicznej siwej z Zofipola (k. Krakowa) pochodzącej z okresu późnorzymskiego oraz próbek potencjalnych surowców służących do jej wytwarzania po wypaleniu w warunkach laboratoryjnych w atmosferze redukującej i utleniającej. W badaniach posłużono się pomiarami gęstości, gęstości pozornej, porowatości całkowitej, nasiąkliwości, powierzchni właściwej BET, termicznymi różnicowymi, termograwimetrycznymi oraz prędkości rozchodzenia się ultradźwięków. Stwierdzono, że właściwości próbek wypalonych w warunkach redukujących są nieco lepsze w porównaniu do wypalonych w warunkach utleniających. Główną przyczyną barwy ceramiki siwej jest pozostałość węglowa pochodząca ze stosunkowo znacznej zawartości substancji organicznej w surowcach.

EN

Properties of the archeological ceramics (Late Roman period) from Zofipole near Cracow, Poland, were tested as well as samples made from potential sources and fired in laboratory furnace in oxidising and reducing atmospheres. Density, bulk density, porosity, specific surface area BET, DTA, DTG and ultrasonic waves speed were measured. It was stated that properties of the samples fired in reducing atmosphere were slightly better in comparison with oxidising one. The main reason of the grey colour of archeological ceramics is carbon residue as the result of relatively high content of the organic compounds in the sources and reducing firing conditions. The main reasons of this phenomenon were: abundance of clayel sources with relatively high content of organic compounds, simplicity of firing process in reducing atmosphere at Iow temperatures, and slightly better properties of the pottery products.

2

Zofipole koło Krakowa - ośrodek produkcji ceramiki i rezerwat archeologiczny z piecami garncarskimi (III-IV w. n.e.)

Dobrzańska H.

Materiały Ceramiczne

|

2003

|

R. 55, nr 2

47-52

PL

Osada z okresu rzymskiego w Zofipolu znajduje się na cyplu lewego brzegu lessowej terasy Wisły, około 28 km na wschód od Krakowa. W trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych w latach 40-tych minionego stulecia odkryto tam 34 piece garncarskie. Nad czterema z nich zbudowano pawilon. Ten rezerwat archeologiczny wymieniany jest na liście muzeów świata. Do ważnych rezultatów projektu badawczego, zrealizowanego w latach 90-tych, należało odkrycie ponad dwudziestu, nieznanych dotąd, pieców garncarskich z okresu rzymskiego. Liczba pięćdziesięciu siedmiu pieców czyni ze stanowiska w Zofipolu największe centrum produkcji ceramiki na obszarze środkowo-wschodniej Europy, poza granicami prowincji rzymskich. Miejscowi garncarze wytwarzali naczynia na kole w dwóch podstawowych grupach, szorstkie (kuchenne) i gładkie (stołowe). Wypalali je w warunkach redukcyjnych w piecach dwukomorowych o pionowym ciągu, zbudowanych na planie koła.

EN

The Roman period settlement at Zofipole is located within the promontory of the left bank loess terrace of the Vistula river about 28 km to the east of Cracow. During excavation work in the 1940s, 34 pottery kilns were found. Over four of them a pavilon had been built. This archaeological reserve is listed in the book "Museums of the World". As a result of an interdisciplinary research project in the 1990s, more than twenty new finds of pottery kilns were discovered. Fifty-seven kilns make the site the biggest ceramic producing centre in the area of mid-Eastern Europe in the Roman period, out of the Roman provinces. The potters from Zofipole manufactured two basic groups of grey wheel-made pottery, coarse, so-called kitchen pots and fine, so-called table vessels. The kilns were of the two-chamber, updraught variety, round-shaped and sunken with permanent open-topped superstructure.

3

Archeologiczna ceramika ogniotrwała na przykładzie Zofipola

Dobrzańska H., Kielski A., Wodnicka K., Żurek U.

Materiały Ceramiczne

|

2002

|

R. 54, nr 2

62-70

PL

Zbadano próbki ogniotrwałej ceramiki archeologicznej w postaci obmurza lessowego oraz rusztów wgłębnych pieców garncarskich do wypalania ceramiki "siwej" z Zofipola (27 km na wschód od Krakowa). W rejonie tym w okresie rzymskim (III—IV w n.e.) znajdował się jeden z większych ośrodków ceramicznych w ówczesnej Europie. Stwierdzono, że jakkolwiek w obmurzu lessowym utworzyła się wyraźna budowa strefowa wskutek długotrwałego oddziaływania temperatury to jednak zmiany właściwości poszczególnych stref nie są zbyt duże. Dotyczą one przede wszystkim składnika ilastego lessu co się uwidacznia w zmianach powierzchni właściwej BET. Natomiast skład fazowy i tekstura odznaczająca się znaczną porowatością ok. 40% pozostają bez większych zmian. W konsekwencji temperatura wypalania ceramiki "siwej" nie mogła być wysoka. Opierając się na przeprowadzonych badaniach oraz analogii z badaniami modelowymi, które wykonano w Haarhausen przy wytwarzaniu podobnego rodzaju ceramiki "siwej" temperatura jej wypalania wynosiła ok. 700 stopni C. W związku z tym obmurze lessowe pieców mogło pracować długo. Przeprowadzone badania próbek rusztów z pieców, które pracowały długo i krótko wskazują na to, że właśnie ruszt wyznaczał czasokres eksploatacji pieców.

EN

Samples of the archaeological refractory ceramics taken from the lining and oven floors of the pottery kilns for firing the grey wheel-made ceramics from Zofipole (27 km east of Kraków) were tested. In this area in the Roman period (III—IV c.) one of the greatest ceramic centers in the Europe was dicovered. It had been stated that however in the loess lining of the kilns the clear zone structure was formed as the result of the long lasting temperatura action, but the properties changes in the individual zones were not too great. The changes are connected mainly with the clayey component of the loess what is well visible on the basis of the specific surface area measurements by the BET method. However the phase composition and the texture of high porosity about 40% remain without greater changes. Basing on these results and the analogy with the model research, which were done in Haarhausen, the firing temperature of this type of ceramics not exceeds about 700 Celcius degrees. In the consequence the loess kiln lining could work by the long period of time. The oven floors determined the life of the kilns. Lowering of its mechanical strength led to destruction.