Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 18

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The paper contains a detailed assessment of three full-size football fields constructed in 2019-2022 to meet the basic conditions for proper operation and maintenance. As a result of field and laboratory tests on permeability and retention capacity of the fields' base and drainage layers, they were found to meet the requirements set out in the standard DIN 18035. It ensures that rainwater and snowmelt are quickly drained from the turf's surface. The grass turfs of the football fields under study meet the conditions for properly performing one of the basic care treatments – irrigation. The base layer can retain an average of 10.3 mm of water in comfortable water availability conditions, depending on the football field. It is the value of a single dose net, which should be used for sprinkler irrigation of grass turf of football fields. However, considering the drainage layer, this dose could be increased to 12.5 mm. Considering the percentage content of generally available water and assuming less comfortable water availability conditions, the appropriate doses net are 12.5 mm on average. In comparison, for both layers together, they are 15.4 mm on average.
EN
This study was conducted to determine crop water stress index (CWSI) values and irrigation timing in the case of Derinkuyu dry bean (Phaseolus vulgaris L.). In 2017, dry beans were grown as the main crop according to the field design consisting of plots divided into randomised blocks. Irrigation treatment comprised full irrigation (I100) and irrigation issues with three different levels of water stress (I66, I33, I0). This study applied 602 mm of water under the I100 irrigation. The yield of Derinkuyu dry beans was equal to 3576.6 kg∙ha-1 in I100 irrigation. The lower limit (LL) value, which is not necessary for the determination of CWSI, was obtained as the canopy-air temperature difference (Tc - Ta) versus the air vapour pressure deficit (VPD). The upper limit (UL) value, at which the dry beans were wholly exposed to water stress, was obtained at a constant temperature. The threshold CWSI value at which the grain yield of dry beans started to decrease was determined as 0.33 from the measurements made with an infrared thermometer before irrigation in I66 irrigation treatment. As a result, it can be suggested that irrigation should be applied when the CWSI value is 0.33 in dry beans. Furthermore, the correlation analysis revealed a negative correlation between grain yield and crop water stress index and a positive correlation between yield and chlorophyll content. According to variance analysis, significant relationships were found between the analysed parameters at p ≤ 0.01 and p ≤ 0.05.
EN
The rapidly changing quality of irrigation water requires urgent attention to understand and predict the long-term effects on soils and food crops, especially in a situation of global freshwater scarcity. The aim of the research was to assess changes in water quality in two selected lakes located in Poland in 2009–2016. The study was carried out in terms of the possibility of using selected reservoirs as sources of water for sprinkler irrigation of agricultural crops. The presented analysis was compared with a similar one carried out in 1999–2006 and 2004–2009 to determine the historic and present water quality state. Results indicate, that the source of pollution of the lakes is most often outflows from sewerage systems, the precipitation and surface runoff from the catchment areas of these lakes, which are mainly used as agricultural land. In Lake Niepruszewskie, the oxygen conditions, water transparency, phosphorus content, sestone dry matter and coliform titre increased, while the biological oxygen demand (BOD5), nitrogen, and chlorophyll content decreased. According to present research, in the Strykowskie Lake, the phosphorus content and BOD5 decreased, while the sanitary condition, nitrogen content and oxygen conditions deteriorated. The reduction of mineral fertilization in recent years has reduced the degradation of the lakes and allowed the water quality to remain in Class III of purity. Despite the visible improvement in the general condition of both studied lakes, constant monitoring of their quality is necessary, which is obligatory for the water from these reservoirs to be used for sprinkler irrigation of crops.
EN
The paper assesses the volume and type of water consumption in Poznań using a water footprint indicator (WFTP) consisting of such components as green, blue and grey water consumption. Average rainfall over many years, water retention within the city, pollution indicators found in sewage and the amount of sewage treated from the city area were assessed. The water footprint obtained for Poznań was compared with the values of indicators for Wrocław. The presented analysis of the results of WFTP calculations should constitute the basis for assessing direct and indirect water consumption by consumers and producers of Poznań and serve better water management and maintenance in the urban area.
EN
The purpose of this study was to estimate the water needs of grapevines in central Poland in 1981-2010. Water needs were calculated by the plant coefficients, which were assumed according to the Doorenbos and Pruitt method. Reference evapotranspiration was assessed by the Blaney-Criddle’s equation, modified for Polish conditions. Rainfall deficit with the occurrence probability of normal, medium dry and very dry years was determined by the Ostromęcki’s method. Water needs of grapevines during the growing season was 434 mm. Upward time trend in the water needs both in the periods May-October and June-August was estimated. Temporal variability in the water needs was significant for most of the provinces. The rainfall deficit was recorded with the occurrence probability of normal as well as medium or very dry years in the entire study area. Due to climate changes, vineyards will require irrigation in the near future. This research significantly broadens and refines the knowledge about the water needs of grapevines in central Poland, which will allow the design of resource-efficient irrigation programs for grapevines in the studied region of Poland.
EN
The paper includes a detailed water need forecasting analysis of fruit plants: apple trees, pear trees, cherry trees and plum trees, for the area of Poland with particular water deficits. The assessment was carried out for the multiannual period of 1989-2018, using three methods developed by Press, Grabarczyk and Rzekanowski, and Treder. The greatest water needs in the multiannual period (1989-2018) were demonstrated by apple and plum trees. The average water needs of apple trees in the multiannual period were 485 mm (Press method), 599 mm (Rzekanowski and Grabarczyk) and 558 mm (Treder), respectively. The average amount of water needs of plum trees was 506 mm (according to Press), 590 mm (Rzekanowski and Grabarczyk) and 548 mm (Treder). In practice, each of the methods presented should be used to forecast the water needs of fruit plants. This will minimise the risk of water shortages and will also enable determination of irrigation doses.
EN
According to the SRES A1B climate change scenario, by the end of the 21st century temperature in Poland will increase by 2-4°C, no increase in precipitation totals is predicted. This will rise crop irrigation needs and necessity to develop irrigation systems. Due to increase in temperature and needs of sustainable agriculture development some changes in crop growing structure will occur. An increase interest in high protein crops cultivation has been noted last years and further extension of these acreage is foreseen. Identifying the future water needs of these plants is crucial for planning and implementing sustainable agricultural production. In the study, the impact of projected air temperaturę changes on soybean water needs, one of the most valuable high-protein crops, in 2021-2050 in the Kuyavia region in Poland was analysed. The calculations based on meteorological data collected in 1981-2010 were considered as the reference period. Potential evapotranspiration was adopted as a measure of crop water requirements. The potential evapotranspiration was estimated using the Penman-Monteith method and crop coefficient. Based on these estimations, it was found that in the forecast years the soybean water needs will increase by 5% in the growing period (from 21 April to 10 September), and by 8% in June-August. The highest monthly soybean water needs increase (by 15%) may occur in August. The predicted climate changes and the increase in the arable crops water requirements, may contribute to an increase in the irrigated area in the Kuyavia region and necessity of rational management of water resources.
EN
The purpose of this investigation was to indicate the most effective method of revitalizing degraded forest area. The different modifications of wood chips were used as a substitute for humus layer. The mites (Acari), and moss mites (Oribatida) as the bio-indicators of soil succession changes were used. The study began 2 years after planting of Scots pine seedlings on the land devastated by military activity, at the former military training ground (GPS: 53.156943N, 17.986440E). The soil on this area was in the type of rusty soils and subtype of the rusty algae soils. Scots pine seedlings were planted in spring 2011, in a distance 1.5×0.8 m. In one-factor experiment four soil mulching treatments were tested: 1. uncovered soil – control (C), 2. soil mulched with wood chips (W), 3. W + mycorrhizal preparation (WM), 4. W + forest litter (WL). Three replicates of microplots arrangement was applied. Each microplot was 5 m long with 3 rows of Scots pine. Each replication covers 10 rows. Mulching with wood chips was carried out on April 12, 2012. On October 25, 2012, the wood chips on the WM microplots were inoculated with the mycorrhizal biopreparation, and on the WL microplots, a 10% addition of fresh forest litter from the ripe fresh coniferous forest was applied. After the end of the growing season of 2012, 2013 and 2014, the measurement of the plants was carried out (the height, the root neck diameter, the length of one-year increments in the last whorl, the number of one-year increments of the last whorl and the lengths of one-year increments of the last whorl). The samples for acarological tests were collected four times. In total, 40 substrate samples with a volume of 50 cm3 each were collected from each treatment. Mites extraction was carried out for 7 days in Tullgren apparatus. Mites were identified to the order, and moss mites to the species or genus, including juvenile stages. Calculated: the average density of mites, the dominance index, the species richness, the diversity of moss mites, the average number of species, and the Shannon general species diversity index. The use of soil mulching with the Scots pine wood chips did not significantly affect the growth and developmental characteristics of the Scots pine plants. After mulching with wood chips, the total number of mites increased many times, and moss mites began to dominate among micro-arthropods. Mulching treatments increased the number and the species diversity of moss mites in the substrate. The number of moss mites increased the most in wood chips without additives. The highest species diversity was observed in the wood chips with the addition of forest litter. Among moss mites Tectocepheus velatus visibly dominated in all study treatments. Oppiella nova and Scutovertex sculptus also constituted numerous mites populations. The study shows that the wood chips are very useful for use in the regeneration of the devastated and degraded forest soils.
EN
Surface run-off from areas adjacent to dirt roads may cause considerable damage to these roads. The degree of damage is determined from the amount of flowing water, run-off intensity as well as sites, in which run-off reaches the roads. These parameters result from soil conditions, as well as natural relief and the land form modified by tillage operations. Another parameter influencing the formation and the degree of erosion is connected with maintenance operations regularly repeated in the life cycle of these roads, such as e.g. surface levelling or use of paving materials. The analysis involved GIS tools, which made it possible to consider the impact of spatial variability in the surroundings of such roads on the incidence of adverse factors. The application of LiDAR data made it possible to indicate the formation of surface run-off routes and the resulting threats of damage to dirt roads.
PL
Spływy powierzchniowe z terenów przyległych do dróg gruntowych mogą wywoływać znaczne uszkodzenia tych dróg. Stopień uszkodzeń wynika z ilości spływającej wody, intensywności spływu oraz miejsc, w których spływy docierają do dróg. Parametry te wynikają z warunków glebowych oraz naturalnego i wynikającego ze stosowanych zabiegów uprawowych ukształtowania powierzchni terenu. Kolejnym parametrem wpływającym na powstawanie i stopień erozji są cykliczne zabiegi konserwacyjne stosowane w procesie utrzymania tych dróg, jak np. wyrównywanie powierzchni czy stosowanie materiałów utwardzających. W analizie zagadnienia zastosowano narzędzia GIS pozwalające na uwzględnienie wpływu przestrzennej zmienności otoczenia takich dróg na występowanie czynników szkodliwych. Wykorzystanie danych LIDAR pozwoliło na wskazanie ścieżek formowania się spływów powierzchniowych i wynikających z nich zagrożeń uszkodzeniami dróg gruntowych.
EN
Many factors affect the quality of water in rivers, including: types of pollution sources, the shape of the catchment, the type of land use, the amount of pollution flowing in. The construction of a retention reservoir is one of the factors affecting changes in the river valley related to the landscape, the environment, and water flow hydraulics. Reducing the velocity of water flow on the section of the reservoir causes changes in the characteristics of the movement of pollutants, some of them are deposited in the reservoir. The article analyzes water quality parameters at intake points located below (Uniejów) and above (Biskupice) of the Jeziorsko dam on the Warta River. The variability of such parameters as BOD5, TOC, pH, temperature, Ntot, Ptot was analyzed. The research also analyzed the dynamics of water inflow and outflow from the reservoir. The actual water retention time in the reservoir, which makes interpretation of the results difficult. The most indicators were characterized by the significance of differences for research in 2014.
PL
Na jakość wody w rzekach wpływa wiele czynników do których należą: rodzaje źródeł zanieczyszczeń, ukształtowanie zlewni, rodzaj użytkowania terenu, ilość dopływających zanieczyszczeń. Budowa zbiornika retencyjnego jest jednym z czynników wpływających na zmiany w dolinie rzecznej związane z krajobrazem, środowiskiem, hydrauliką przepływu wody. Zmniejszenie prędkości przepływu wody na odcinku zbiornika powoduje zmiany w charakterystyce przemieszczania się zanieczyszczeń, część z nich osadza się w zbiorniku. W artykule przeanalizowano parametry jakości wody w punktach poboru zlokalizowanych poniżej (Uniejów) i powyżej (Biskupice) zapory zbiornika Jeziorsko na rzece Warcie. Analizie poddano zmienność takich parametrów jak BZT5, OWO, pH, temperatura, Nog, Fog. W badaniach przeanalizowano również dynamikę dopływu i odpływu wody ze zbiornika. Rzeczywisty czas retencji wody w zbiorniku jest różny co utrudnia interpretację wyników. Najwięcej wskaźników charakteryzowało się istotnością różnic dla badań w 2014 roku.
EN
The purpose of the present study was to determine the water needs of bird cherry (Padus avium Mill.) over three years after planting on the reclaimed areas. The estimations were performed for the period of two months, including July and August, which are critical in terms of the amount of water available to the plants. The water requirements of bird cherry plants were calculated in the years 1981-2010 for five agro-climatic regions of Poland with the representative meteorological stations located in Olsztyn, Bydgoszcz, Warsaw, Wrocław and Krakow. The bird cherry water needs were determined using the plant coefficient method. The plant coefficients for bird cherry trees over three years after planting were adapted to the reference evapotranspiration that was calculated using the Blaney-Criddle’s formula, modified for Polish conditions by Żakowicz. The rainfall deficit with the probability of occurrence of average dry years (N50%), medium dry years (N25%) and very dry years (N10%) was determined according to the Ostromęcki’s method. On average, in the years 1981-2010, in July and August, the highest water needs of bird cherry trees, grown on the reclaimed areas over three years, were estimated in the central-north-west (271 mm) and central-east (270 mm) region of Poland. While, the lowest water requirements of bird cherry (240 mm) in the south-east region of the country was calculated. In August, the highest bird cherry water needs (121 mm) were estimated also in the central-north-west and central-east region of Poland, whereas the lowest water requirements (111 mm) occurred in the south-east region of the country. In each considered region of Poland, in the years 1981-2010, a visible increase in bird cherry water needs in the period of the highest water requirements, was noted. With the exception of the central-north-west region of the country, the temporal variability of bird cherry water needs was significant throughout Poland. The highest increase of the water requirements (by 6.7 mm per every ten-year period) in the south-east region of Poland was found. In the period covering July and August, the highest rainfall deficit, 131 and 133 mm, in the average dry years (N50%) was noted in the central-east and central-north-west region of Poland, respectively. In the north-east, central-north-west and central-east region of the country, the rainfall deficit in the medium dry years (N25% ranging from 206 to 214 mm) and very dry years (N10% ranging from 269 to 300 mm) was higher than in the south-west and south-east region of Poland (N25% ranging from 146 to 159 mm and N10% ranging from 195 to 211 mm).
PL
Celem przedstawionych badań było oszacowanie zapotrzebowania na wodę czeremchy zwyczajnej (Padus avium Mill.) w okresie powyżej trzech lat po wykonaniu nasadzeń na obszarach objętych rekultywacją. Obliczenia przeprowadzono dla okresu obejmującego dwa miesiące, lipiec i sierpień, które są krytyczne pod względem ilości wody dostępnej dla roślin. Wymagania wodne roślin czeremchy zwyczajnej zostały oszacowane w latach 1981-2010 dla pięciu agro-klimatycznych regionów Polski wraz z reprezentatywnymi stacjami meteorologicznymi zlokalizowanymi w Olsztynie, Bydgoszczy, Warszawie, Wrocławiu i Krakowie. Potrzeby wodne drzew czeremchy zwyczajnej zostały określone za pomocą metody współczynników roślinnych. Współczynniki roślinne dla drzew czeremchy zwyczajnej w okresie powyżej trzech lat po wykonaniu nasadzeń na obszarach objętych rekultywacją dostosowano do ewapotranspiracji wskaźnikowej, którą obliczono za pomocą wzoru Blaneya-Criddle'a, zmodyfikowanego dla warunków polskich przez Żakowicza. Niedobory opadów atmosferycznych z prawdopodobieństwem wystąpienia roku przeciętnie suchego (N50%), roku średnio suchego (N25%) oraz roku bardzo suchego (N10%) oznaczono za pomocą metody Ostromęckiego. Średnio, w latach 1981-2010, w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia, najwyższe zapotrzebowanie na wodę drzew czeremchy zwyczajnej w okresie powyżej trzech lat po wysadzeniu na obszarach zrekultywowanych obliczono w centralno-północno-zachodnim (271 mm) oraz centralno-wschodnim regionie Polski (270 mm). Z kolei najniższe zapotrzebowanie na wodę czeremchy zwyczajnej (240 mm) wystąpiło w południowo-wschodnim regionie kraju. W sierpniu najwyższe zapotrzebowanie na wodę drzew czeremchy zwyczajnej (121 mm) obliczono również w centralno-północno-zachodnim oraz centralno-wschodnim regionie Polski, natomiast najniższe zapotrzebowanie na wodę (111 mm) wystąpiło w południowo-wschodnim regionie kraju. We wszystkich rozpatrywanych regionach Polski, w okresie od 1981 do 2010, odnotowano tendencję do zwiększania się potrzeb wodnych czeremchy zwyczajnej w czasie największego zapotrzebowania na wodę, czyli w lipcu i w sierpniu. Z wyjątkiem centralno-północno-zachodnim regionu Polski, trend zmienności czasowej potrzeb wodnych czeremchy zwyczajnej był istotny we wszystkich pozostałych regionach kraju. Najwyższy wzrost zapotrzebowania na wodę (o 6,7 mm w każdym kolejnym dziesięcioleciu) wystąpił w południowo-wschodnim regionie Polski. W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia największe niedobory opadów atmosferycznych, 131 i 133 mm, w przeciętnie suchym roku (N50%) odnotowano odpowiednio w środkowo-wschodnim oraz środkowo północno-zachodnim regionie Polski. W północno-wschodnim, środkowo-północno-zachodnim i środkowo-wschodnim regionie kraju niedobory opadów atmosferycznych w średnio suchym roku (N25% w zakresie od 206 do 214 mm) i w bardzo suchym roku (N10% w przedziale od 269 do 300 mm) był wyższy niż w południowo-zachodnim i południowo-wschodnim regionie Polski (N25% od 146 do 159 mm i N10% od 195 do 211 mm).
EN
Asparagus (Asparagus officinalis L.), due to their deep and well-developed root system, are relatively resistant to the water deficits in the soil. On the other hand, asparagus plants grown on the light soil positively respond to the irrigation treatments. The aim of the present study was the determination of water needs of asparagus plants in the different agro-climatic regions of Poland. The calculations of asparagus water requirements, considered as the crop evapotranspiration, based on the precipitation measurements collected during the thirty-year period from 1981 to 2010. The estimations were achieved for the months, including July and August, critical in terms of the amount of water available to the plants. The calculation of asparagus water needs using the plant coefficients was performed. The plant coefficients for asparagus cultivated in the Polish field conditions were determined by Rolbiecki. Published by him calculations based on the long-term observations of the irrigated asparagus crop. The reference evapotranspiration was calculated according to Grabarczyk's method. The Grabarczyk's formula was chosen because it allowed estimating the reference evapotranspiration in a simplified way, i.e. based only on the precipitation measurements. The rainfall deficit was considered using the Ostromęcki's method. The precipitation deficit in the period from July 1 to August 31 was calculated as the difference between the water needs of asparagus, expressed as the crop evapotranspiration for a considered month and the total precipitation in this month. The water needs of asparagus plants were determined for five agro-climatic regions of Poland with the representative meteorological stations located in Olsztyn, Bydgoszcz, Warszawa, Wroclaw and Krakow. The highest variability of asparagus water requirements was calculated in the central-north-west (C-N-W) region of the Poland. The variation coefficient in July and August was 7.7% and 7.6%, respectively. In contrast, the lowest variability of asparagus water needs were find in the south-west (S-W) and south-east (S-E) region of Poland. The highest water needs of asparagus plants, on average 228 mm, in the period from July to August were noted in the C-N-W and central-east (C-E) region of Poland. The highest rainfall deficit, calculated for medium dry years, average dry years and very dry years, was 91 mm and 89 mm, 157 mm and 166 mm, and 209 mm and 245 mm, respectively, in the C-N-W and C-E region, re-spectively. Generally, higher precipitation deficiencies were noted in August than in July.
PL
Szparagi (Asparagus officinalis L.), ze względu na swój głęboki oraz dobrze rozwinięty system korzeniowy, są roślinami uważanymi za stosunkowo odporne na niedobory wody w glebie. Z drugiej strony, rośliny szparagów uprawiane na glebie lekkiej bardzo pozytywnie reagują na przeprowadzone zabiegi nawadniające. Podstawowym celem niniejszej pracy było określenie potrzeb wodnych roślin szparagów w różnych regionach agro-klimatycznych Polski. Obliczenie zapotrzebowania roślin tego gatunku warzywnego na wodę, wyrażonego jako ewapotranspiracja potencjalna, wykonano na podstawie pomiarów opadów atmosferycznych przeprowadzonych w okresie trzydziestu lat licząc od 1981 do 2010 roku. Obliczenia wykonano dla dwóch miesięcy, dla lipca oraz dla sierpnia. Miesiące te stanowią okres krytyczny pod względem ilości wody dostępnej dla roślin. Potrzeby wodne roślin szparaga oszacowano przy użyciu współczynników roślinnych. Współczynniki roślinne dla roślin szparaga uprawianych w Polsce w warunkach polowych zostały ustalone przez Rolbieckiego w oparciu o długoterminowe obserwacje nawadnianych nasadzeń szparaga. Ewapotranspirację wskaźnikową obliczono zgodnie z metodą zaproponowaną przez Grabarczyka. Metoda Grabarczyka została wybrana do niniejszych badań, ponieważ pozwoliła ona na określenie ewapotranspiracji wskaźnikowej w uproszczony sposób, to znaczy tylko na podstawie pomiarów opadów atmosferycznych. Niedobory opadów zostały obliczone przy użyciu metody Ostromęckiego. Deficyt opadów w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia obliczono, jako różnicę między potrzebami wodnymi roślin szparagów, wyrażonymi jako ewapotranspiracja potencjalna dla danego miesiąca, a sumą opadów atmosferycznych w tym miesiącu. Potrzeby wodne roślin szparaga określono dla pięciu różnych regionów agro-klimatycznych Polski wraz z reprezentatywnymi stacjami meteorologicznymi zlokalizowanymi na terenie Olsztyna, Bydgoszczy, Warszawy, Wrocławia i Krakowa. Największą zmienność potrzeb wodnych roślin szparaga obliczono w środkowo-północno-zachodnim (C-N-W) regionie Polski. Współczynnik zmienności w lipcu oraz w sierpniu wyniósł odpowiednio 7,7% i 7,6%. Natomiast najmniejszą zmienność potrzeb wodnych roślin szparaga stwierdzono w południowo-zachodnim (S-W), a także południowo-wschodnim (S-E) regionie Polski. Największe potrzeby wodne roślin szparagów, średnio 228 mm, w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia, odnotowano w C-N-W, a także środkowo-wschodnim (C-E) regionie Polski. Największy deficyt opadów atmosferycznych, obliczony dla przeciętnie suchych lat, średnio suchych lat oraz bardzo suchych lat, wynosił odpowiednio 91 mm i 89 mm, 157 mm i 166 mm oraz 209 mm i 245 mm, odpowiednio w C-N-W i C-E regionie Polski. Podsumowując, większe niedobory opadów atmosferycznych odnotowano w sierpniu niż w lipcu.
EN
The study was conducted in the years 2008-2010 in the bare root nursery Białe Błota that produced pine, beech and linden, and belonged to Bydgoszcz Forest District. The experiments included the following variants: C – control, O – organic fertilization, M – mulching with raw humus, OM – organic fertilization and mulching with raw humus. Relatively small but significant increase in the number and diversity of Oribatida species was observed in O variant for the deciduous trees. Mulching was the soil revitalization method that clearly improved the density and biodiversity of Oribatida species. In total, the investigated area harbored 37 species of oribatid mites. The most effective bioindicator and stimulant of soil revitalization was a common fungivorous species Tectocepheus velatus.
PL
Badania były prowadzone w latach 2008-2010 w należącej do Nadleśnictwa Bydgoszcz, szkółce leśnej Białe Błota produkującej sosnę, buk oraz lipę. Badania prowadzone były w następujących wariantach: C – kontrola, O – nawożenie organiczne, M – mulczowanie świeżym humusem, OM – nawożenie organiczne i mulczowanie świeżym humusem. Stosunkowo mały, ale znaczący wzrost liczby i zróżnicowania gatunkowego mechowców zaobserwowano w wariancie O dla drzew liściastych. Mulczowanie było metodą rewitalizacji gleb, która wyraźnie wpłynęła na intensywność i zróżnicowanie gatunkowe mechowców. Na badanej powierzchni stwierdzono ogółem 37 gatunków mechowców. Najskuteczniejszym bioindykatorem i stymulatorem rewitalizacji gleby był powszechnie występujący gatunek grzybożerny Tectocepheus velatus.
EN
The study identifies irrigation (sprinkler and slope) as a critical component in the biological reclamation and management of the municipal waste landfill in Boduszewo, the commune of Murowana Goślina in the Wielkopolska province. Irrigation was carried out in the vegetative periods during which, due to the rate and distribution of precipitation (2015 and 2016), it was considered necessary. The irrigation doses were determined corresponding to the water consumption by the vegetation covering the landfill. Results show that precise irrigation with the use of two complementary systems: sprinkler and slope, allows for the prevention and accurate control of the drought, resulting in continuous and uninterrupted growth and development of vegetation in the landfill. During the vegetative period of 2015, when the total precipitation (242 mm) was lower by 78 mm than the multi-year average for this season, rainfall deficiencies were supplemented by means of irrigation with doses from 18 mm to 25 mm. These were varied depending on the vegetation water consumption. On the southwest scarp of the landfill, the water consumption was 124 mm on average, whereas in the same period on the northeast scarp it was 46% lower. During the vegetative period of 2016, there was identified an additional need for irrigation of shrubs and trees. Sprinkler irrigation combined with slope irrigation was carried out with doses ranging from 25 mm to 35 mm, depending upon the water consumption by plants. During the vegetative period of 2017, there was no additional irrigation due to the favourable distribution of precipitation and its high rate (459 mm), higher than the multi-year average (by 139 mm), which retained optimal moisture in the root layer of grasses, trees and shrubs in the landfill. The use of irrigation of plants in the municipal waste landfill proved to be an indispensable process contributing to its effective and fast biological reclamation.
PL
W pracy przedstawiono nawodnienie (deszczowniane i stokowe), jako jeden z elementów niezbędnych w przeprowadzeniu rekultywacji biologicznej, składowiska odpadów komunalnych we wsi Boduszewo, gmina Murowana Goślina w województwie Wielkopolskim. Nawodnienia prowadzono w okresach wegetacyjnych: 2015 i 2016 roku, w których ze względu na wysokość a przede wszystkim rozkład opadów występowała potrzeba nawadniania. Określono dawki polewowe, odpowiadające zużyciu wody przez rośliny pokrywające składowisko. Wykazano, że precyzyjne nawadnianie, przy pomocy dwóch uzupełniających się systemów: deszczownianego i stokowego, pozwala uniknąć i zapobiegać okresom suszy, wpływając tym samym na niezakłócony wzrost i rozwój roślinności na składowisku. W okresie wegetacyjnym 2015 roku, w którym suma opadów (242 mm), była niższą o 78 mm od średniej z wielolecia, występujące niedobory opadów uzupełniono nawadnianiem dawkami w ilości od 18 mm do 25 mm. Były one zróżnicowane w zależności od zużycia wody przez rośliny. Na skarpie południowo-zachodniej składowiska, zużycie wody wynosiło średnio 124 mm, podczas gdy w tym samym okresie na skarpie północno-wschodniej było o 46% niższe. W okresie wegetacyjnym 2016 roku, wystąpiła dodatkowo potrzeba nawadniania krzewów i drzew. Nawodnienie deszczowniane połączone ze stokowym przeprowadzono dawkami w ilości od 25 mm do 35 mm, uzależnionymi od zużycia wody przez rośliny. W okresie wegetacyjnym 2017 roku, nawodnień nie prowadzono, z powodu wystąpienia opadów o dużej wysokości (459 mm), wyższych od średniej z wielolecia (o 139 mm), a przede wszystkim korzystnego ich rozkładu. Spowodowały one optymalne uwilgotnienie w warstwie korzeniowej roślin trawiastych oraz drzew i krzewów na składowisku. Zastosowanie nawodnienia roślin na składowisku odpadów komunalnych, okazało się niezbędnym zabiegiem, przyczyniającym się do efektywnej i szybkiej jego rekultywacji biologicznej.
EN
The article presents the results of investigations carried out in the hydrological years of 2015, 2016 and 2017 in the Przebędowo reservoir basin (in areas adjacent to the reservoir). It is located in the Wielkopolskie province, 25 kilometres north of Poznań in the Murowana Goślina commune. The analysed catchment with an area of approx. 100 km2 is mostly covered by forests, while in the immediate vicinity of the reservoir it also comprises arable land. The entire catchment is covered by postglacial deposits, such as sands and clays. Areas adjacent to the reservoir are composed of quaternary (Pleistocene) fluvial deposits. The analysis of layers contained within piezometers showed the predominance of medium sands, which were deposited up to a depth of about 3 m. The groundwaters in those layers formed a continuous aquifer horizon. The analysed reservoir was constructed in the valley of the Trojanka river, from km 6 + 915 to km 8 + 371 of the river course, by the Greater Poland Provincial Land Drainage and Water Units Board in Poznań. It was put into operation in November 2014. The earth dam of the reservoir is class IV it is 334 meters long and 3.30 meters high. The reservoir with a length of 1450 m and a maximum bed-width of 120 m at a normal damming level has a flooded surface of 12.03 ha. The main purpose of the reservoir is to store water for agricultural purposes, improve climatic and water conditions in the adjacent agricultural areas, provide protect against flooding and fire for areas lying both below the dam and adjacent to the reservoir. Around the reservoir an ecological buffer zone was made in the form of tree and shrub plantings. It reduced runoff of biogenic compounds (nitrogen and phosphorus) and pesticides from adjacent agricultural areas. The conducted analysis of precipitation data according to the criterion developed by Kędziora (1995) (following Kaczorowska, 1962) showed that the water year of 2015 was dry. The precipitation total in that year was 429 mm and was lower than the average of the multi-year period by 131 mm, while temperature was higher than average by 0.5°C. In contrast, the water year of 2016 was wet, as the precipitation total in that year was 682 mm, i.e. by 122 mm higher than the average of the multi-year period, with the air temperature higher than the average by 0.4°C. The last water year analysed (2017) was very wet, because the precipitation total exceeded the multi-year average by 244 mm, with the air temperature close to the average. Results indicated that next to the character of the reservoir, also meteorological conditions had a considerable impact on changes in water levels in the analysed reservoir and groundwater levels in the adjacent area. Research showed a hydraulic connection between the water retained in the reservoir and groundwater in the adjacent areas. It was found that over a greater part of the water years analysed in this paper the water retained in the Przebędowo reservoir fed groundwaters of the adjacent areas. The longest supply time, which ranged from 282 days to 366 days, was recorded for wells P-2 to P-21. They are located within a short distance from the dam. In contrast, in the case of wells 1' to 6', located near the middle part of the reservoir, two-way water flow was found. In the analysed years the water in reservoir was fed by the groundwater from the wells for a period between 7 days (st. 2') to 365 days (st. 5'). The analyses carried out in the winter and summer half-years of the discussed water years indicated mostly strong relations between the elevation of water levels in the reservoir and groundwater elevation in the studied wells. However, it was found that the interrelationships between the discussed values were stronger in the summer half-years. The obtained research results generally showed that the waters accumulated in the Przebędowo reservoir have a positive impact on groundwaters in the adjacent areas and feed them during drought periods.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w latach hydrologicznych 2015, 2016 oraz 2017 w zlewni zbiornika Przebędowo (w terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika), zlokalizowanej w województwie wielkopolskim, 25 km na północ od Poznania w gminie Murowana Goślina. W omawianej zlewni, o powierzchni około 100 km2 przeważają lasy, a w mniejszym stopniu w terenie bezpośrednio przyległym do zbiornika występują grunty orne. Na całym obszarze zalegają utwory polodowcowe takie jak piaski i gliny. W ogólnym ujęciu tereny przyległe do zbiornika zbudowane są z osadów czwartorzędowych (plejstocen) fluwialnych, a analiza warstw objętych piezometrami wykazała przewagę piasków średnich zalegających do głębokości około 3m, w których wody gruntowe tworzą ciągły poziom wodonośny. W terenie bezpośrednio przyległym do zbiornika występują grunty orne. Analizowany zbiornik został wykonany w dolinie rzeki Trojanki, od km 6+915 do km 8+371 jej biegu przez Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu i został oddany do eksploatacji w listopadzie 2014 roku. Ziemna zapora czołowa na zbiorniku jest klasy IV, jej długość wynosi 334 m, przy wysokości 3,30 m. Zbiornik o długości 1450m i szerokości maksymalnej 120m, przy normalnym poziomie piętrzenia (NPP) ma powierzchnię zalewu 12,03ha. Głównym celem zbiornika jest magazynowanie wody dla celów rolniczych, poprawa warunków klimatycznych i wodnych na przyległych użytkach rolnych, oraz ochrona przeciwpowodziowa i przeciwpożarowa terenów leżących poniżej zapory, a także terenów przyległych do zbiornika. Wokół zbiornika wykonano ekologiczną strefę buforową w postaci nasadzeń z drzew i krzewów, redukującą spływy związków biogennych (azot, fosfor) i środków ochrony roślin z przyległych terenów użytkowanych rolniczo. Przeprowadzona analiza wilgotnościowa omawianych w pracy lat według kryterium Kędziory 1995 (za Kaczorowska 1962) pozwoliła stwierdzić, że pierwszy analizowany w pracy rok hydrologiczny 2015 był rokiem suchym, w którym suma opadów wyniosła 429 mm i była niższa od średniej z wielolecia o 131 mm, przy temperaturze powietrza wyższej od średniej o 0,5°C. Natomiast rok hydrologiczny 2016 był rokiem wilgotnym, w którym suma opadów wyniosła 682 mm i była wyższa od średniej z wielolecia o 122 mm, przy temperaturze powietrza wyższej od średniej o 0,4°C. Ostatni analizowany w pracy rok hydrologiczny 2017 był bardzo wilgotny, gdyż suma opadów przekroczyła w tym roku średnią z wielolecia aż o 244 mm, przy zbliżonej do średniej temperaturze powietrza. Uzyskane wyniki badań potwierdziły, że duży wpływ na zmiany stanów wody w analizowanym zbiorniku i wód gruntowych w terenie przyległym, poza charakterem zbiornika, miał przebieg warunków meteorologicznych. Badania wykazały, że pomiędzy wodami retencjonowanymi w zbiorniku a wodami gruntowymi w terenach przyległych istnieje więź hydrauliczna. Stwierdzono, że przez większą część analizowanych w pracy lat hydrologicznych retencjonowane w omawianym zbiorniku wody zasilały wody gruntowe terenów przyległych, przy czym najdłuższy czas zasilania, wynoszący od 282 dni do 366 dni, stwierdzono dla studzienek od P-2 do P-21 zlokalizowanych w niedalekiej odległości od zapory. Natomiast w przypadku studzienek od 1’do 6’ zlokalizowanych w okolicach środkowej części zbiornika stwierdzono dwukierunkowy przepływ wód. W analizowanych latach wody gruntowe zasilały od strony tych studzienek wody zbiornika przez okres od 7 dni (st. 2’) do 365 dni (st. 5’). Przeprowadzone w analizowanych półroczach zimowych i letnich omawianych lat hydrologicznych obliczenia związków pomiędzy rzędnymi stanów wody w zbiorniku, a rzędnymi zwierciadła wód gruntowych w badanych studzienkach wykazały w większości silne zależności. Stwierdzono jednak, że wzajemne powiązania pomiędzy omawianymi wielkościami silniejsze były w półroczach letnich analizowanych lat. W ogólnym ujęciu uzyskane wyniki badań wykazały, że zasoby wodne gromadzone w zbiorniku Przebędowo pozytywnie oddziaływają na wody gruntowe terenów przyległych, zasilając je w okresach posusznych.
EN
Drainage systems are responsible for maintaining adequate soil moisture levels and alleviating negative consequences of excess water coming from the spring thaw as well as torrential rains. In the face of the climate change and pervasive extreme weather conditions, the importance of these ameliorative measures will be increasing. It is imperative to ensure appropriate functioning of these drainage systems. To be effective they need to be adequately operated and maintained, with maintenance measures performed appropriately and with required frequency. Basic ditch conservation procedures include mowing to remove vegetation overgrowth and cleanout to remove sediment. A significant problem in Poland results from an insufficient number of renovation and conservation operations performed on drainage systems, their gradual deterioration and depreciation. As a result, it is crucial to assess the need for renovation and modernisation of drainage ditches. It needs to be remembered that these operations interfere with the environment and may cause some unfavourable ecological changes. In view of the above, the authors of this publication conducted a thorough evaluation of both the required renovation of the investigated drainage ditch system and its current ecological status. The study area comprised the Strumień Junikowski catchment with the main outlet, i.e. Strumień Junikowski, its tributaries (the Skórzynka, Ławica, Plewianka, Ceglanka) as the main collection ditches and field ditches. During the field inspection the existing drainage structures were inventoried, with their technical condition assessed according to Kaca and Interewicz (1991). In this paper the characteristics of habitats found in the drainage area of the watercourse are presented along with the bioindicator analysis performed using the Macrophyte River Assessment Method. Based on the MIR index the ecological status of the stream was assessed and classified in accordance with the Water Framework Directive. The results demonstrate a significant variation of the ecological state of Strumień Junikowski over its entire course. The condition of the drainage structures in the drainage area varies. In the main watercourse of Strumień Junikowski the inspected culverts are in a good condition in contrast to the ones located on the tributaries. Vegetation overgrowth and sediment deposition in the ditches are major problems of the drainage area. This is caused by a lack of effective and systematic maintenance and renovation of the watercourses. The Strumień Junikowski drainage area is further being developed, which is associated with a rapid and increased discharge of rainwater and snowmelt. Thus it is necessary to maintain drainage ditches to ensure their optimal condition, which is essential to decrease the risk of flooding in the urban areas adjacent to the watercourse.
PL
Systemy melioracyjne odpowiadają za zapewnienie prawidłowego uwilgotnienia gleb oraz niwelowanie negatywnych skutków nadmiaru wód pochodzących z roztopów oraz deszczy nawalnych. W obliczu zmian klimatycznych oraz coraz częstszego występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych rola urządzeń melioracyjnych będzie wzrastać. Niezwykle ważne jest zatem zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tych systemów. Warunkiem skutecznego działania urządzeń wodnomelioracyjnych jest ich właściwa eksploatacja, a także konserwacja, prowadzona w odpowiednim zakresie oraz z określoną częstością robót. W Polsce dużym problemem jest niewystarczająca ilość przeprowadzanych renowacji i konserwacji urządzeń melioracyjnych oraz ich stopniowe starzenie się i dekapitalizacja. Dlatego też niezwykle ważne jest dokonanie oceny potrzeb renowacji i modernizacji rowów melioracyjnych. Należy pamiętać przy tym, że zabiegi te istotnie ingerują w środowisko i mogą przyczynić się do niekorzystnych zmian ekologicznych. Autorzy niniejszej publikacji przeprowadzili kompleksową ocenę zarówno potrzeb renowacji systemu rowów odwadniających jak i jego aktualnego stanu ekologicznego.Obiekt badań stanowiła zlewnia Strumienia Junikowskiego z rowem pierwszego rzędu – Strumieniem Junikowskim (główny odbiornik), rowami drugiego rzędu – dopływy Strumienia Junikowskiego (Skórzynka, Ławica, Plewianka, Ceglanka) oraz rowami trzeciego rzędu. Podczas wizji terenowej zinwentaryzowano istniejące budowle wodnomelioracyjne oraz oceniono ich stan techniczny według metody Kacy i Interewicza (1991). W pracy przedstawiono również charakterystykę siedlisk występujących w obrębie cieku oraz wykonano badania bioindykacyjne z wykorzystaniem Makrofitowej Metody Oceny Rzek (MMOR). Na podstawie otrzymanego wskaźnika MIR (Makrofitowego Indeksu Rzecznego) sklasyfikowano stan ekologiczny wód strumienia wg wytycznych Ramowej Dyrektywy Wodnej. Otrzymane wyniki badań wskazują na duże zróżnicowanie stanu ekologicznego Strumienia Junikowskiego na całej jego długości. Stan budowli melioracyjnych w zlewni również nie jest jednolity. W obrębie głównego cieku – Strumienia Junikowskiego, zinwentaryzowane przepusty są w dobrym stanie w przeciwieństwie do tych znajdujących się na jego dopływach. Dużym problemem zlewni jest też wzrastające zarastanie oraz zamulenie rowów. Przyczyną tego stanu jest brak wystarczającej i systematycznej konserwacji i renowacji cieków. Zlewnia Strumienia Junikowskiego cały czas jest poddawana dalszej zabudowie, co wiąże się nagłym i zwiększonym odpływem wód opadowych i roztopowych. Z tego powodu zachowanie rowów odwadniających w optymalnym stanie jest bardzo ważne i ma ogromny wpływ na zmniejszenie ryzyka podtapiania terenów zurbanizowanych przyległych do cieku.
EN
The ash-leaved maple (Acer negundo L.) has low habitat requirements, which is why this species is often used in the reclamation of industrial areas. The development of the reclamation plantings depends on the optimal water soil conditions that can be controlled by watering treatments. However, the use of irrigation requires determining the water needs of the cultivated species. The objective of the study was to evaluate the water needs of the ash-leaved maple in the reclamation plantings, in the period of over three years after planting. The water needs of the ash-leaved maple were determined using the crop coefficients method. Potential evapotranspiration was calculated using the Blaney-Criddle’s formula that was modified for the Polish conditions by Żakowicz. The water needs of the ash-leaved maple were assessed for five agro-climatic regions of Poland, in the years 1981-2010. The water needs of the ash-leaved maple in the growing period (April-October) were the highest in the C-E (638 mm) and C-N-W (637 mm) regions, and the lowest in the N-E (598 mm) and S-E (601 mm) regions. In July, the highest water needs were noted in the C-N-W region (149 mm) and the lowest in the S-W region (129 mm). In the studied thirty-years period, there was a significant upward trend in the water needs of the ash-leaved maple both during the growing season (except for the C-N-W region) and in July, in all the considered regions.
EN
The aim of this study was to estimate the water needs of grapevines (Vitis vinifera L.) in the different regions of Poland. The requirements of grapevines water, considered as the crop evapotranspiration, were determined using the plant coefficient method. The grapevine plants crop evapotranspiration was measured using the reference evapotranspiration and plant coefficients. The plant coefficients were adapted to the reference evapotranspiration that was calculated using the Blaney‑Criddle’s formula, modified for Polish conditions by Żakowicz. The water needs of grapevines were determined for five agro‑climatic regions of Poland with the representative meteorological stations. The calculations of grapevines water requirements were carried out for the thirty‑year period determined from 1981 to 2010. The study was based on the six‑month growing season established from May 1 to October 31. Four months, including May, June, July and August, were considered as the irrigation period. The highest grapevines water requirements (440 mm) during the growing season, were observed in the north‑west and central‑east region of Poland. In turn, the lowest water requirements were revealed in the south‑east (414 mm) and north‑east (415 mm) region of the country. During the irrigation period, the highest grapevines water needs occurred in the central‑north‑west (355 mm) and central‑east (353 mm) region of Poland, while the lowest (329 mm) – in the south‑east region of the country. The upward time trend of the grapevines water requirements was observed both in the growing season and in the irrigation period. With the exception of the central‑north‑west region, this time trend was significant throughout Poland. The highest increase in the water needs of grapevines during the growing season (by 6.9 mm in each subsequent ten‑year period) occurred in the central‑east and south‑east region of Poland. In the irrigation period, the highest rise of grapevines water requirements was noted in the south‑west (7.4 mm decade ‑1) and south‑east (7.6 mm decade ‑1) region of the country. The highest rainfall deficit was observed in the central‑north‑west region of Poland; 125 mm during the growing season, and 117 mm in the irrigation period.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.