The 19th century brought key changes in the way cities and their green areas were shaped. One of the key decisions implicating the process of industrialisation, and thus the development of Lublin, was the determination of the location of the Vistula River Railroad Line and the railway station building in Przedmieście Piaski. This process was to be counterbalanced by the newly created public green areas. The aim of the article is a comparative analysis of Lublin's parks in the context of the trends in garden art and realisations of public parks in Europe.
PL
Wiek XIX przyniósł kluczowe zmiany w sposobie kształtowania przestrzeni miast i ich terenów zieleni. Jedną z kluczowych decyzji implikującą proces industrializacji, a tym samym rozwój Lublina, była decyzja dotycząca lokalizacji przebiegu Linii Kolei Nadwiślańskiej oraz miejsca posadowienia budynku dworca na Przedmieściu Piaski. Przeciwwagę do tego procesu stanowić miały nowo powstające tereny zieleni publicznej. Celem artykułu jest analiza porównawcza lubelskich parków w kontekście prądów sztuki ogrodowej i realizacji ogrodów publicznych w Europie.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
One of the most interesting facilities which were supposed to improve the quality of education of the poorest social strata were community houses. The popularity of this kind of institutions, dating back to the end of the 19th century and the first half of the 20th century, resulted in the construction of the Community House in Nałęczów, which, based on best practices, was to be a model of the realisation of a new, progressive society. The article presents the principles and "rules" for establishing such facilities by local communities in the context of activities undertaken in the difficult social and political situation of the areas under Russian rule. The history, operating principles, and architecture of the Community House in Nałęczów, which is an example of an out-of-the-box facility maintained in the national style, were herein analysed.
PL
Jednym z bardziej interesujących obiektów, które miały poprawić jakość kształcenia najbiedniejszych warstw społecznych były domy ludowe. Ich szczególna popularność datowana na koniec wieku XIX i pierwszą połowę XX wieku znalazła swoje odzwierciedlenie w realizacji Domu Ludowego w Nałęczowie, który oparty na najlepszych wzorcach, stanowić miał przykład realizacji nowego - postępowego społeczeństwa. Artykuł prezentuje założenia programowe oraz „zasady” zakładania tego typu obiektów przez lokalne społeczności na tle działań podejmowanych w trudnym kontekście społeczno – politycznym ziem zaboru rosyjskiego. Szczegółowej analizie poddane zostały losy, zasady funkcjonowania oraz architektura Domu Ludowego w Nałęczowie będącego przykładem obiektu nieszablonowego utrzymanego w stylu narodowym.
Lombardy poplar is a tree with a distinctive cypress shape, which grows very fast and has little soil requirements. The species probably originated at the turn of the 17th and 18th century in Lombardy, where it spread via France and Germany, arriving at the territory of the Crown in the second half of the 18th century. However, it was only in the 19th century that its popularity reached its peak. The Lombardy poplar was being planted as a popular avenue plant. It was also an important part of the park complexes designed in a sentimental landscape style inspired by the work of Jean Jacques Rousseau. The article analyses the phenomenon of the popularity of poplar trees on the territory of the Kingdom of Poland in the context of the then literary and philosophical programme of the garden, whose two key sources are to be found in Arcadian literature – J. Milton's Paradise Lost, J. J. Rousseau's works such as New Heloise or Jacques Dellille's Gardens.
PL
Topola włoska jest drzewem posiadającym charakterystyczny cyprysowaty kształt o dosyć niewielkich wymaganiach glebowych, rosnącym bardzo szybko. Prawdopodobnie gatunek ten powstał na przełomie XVII i XVIII wieku w Lombardii, skąd rozprzestrzenił się przez Francję i Niemcy, docierając do terytorium Korony w drugiej połowie XVIII wieku. Jednak dopiero w XIX wieku jej popularność osiągnęła swoje apogeum. Topola włoska sadzona była jako popularna roślina alejowa, stanowiła tez ważny element założeń parkowych utrzymanych w stylu sentymentalnym inspirowanym twórczością Jean Jaques Rousseau. Artykuł analizuje fenomen popularności tego gatunku na terytorium Królestwa Polskiego w kontekście ówczesnego programu literacko – filozoficznego przestrzeni ogrodu, którego dwóch kluczowych źródeł należy szukać w literaturze arkadyjskiej – J. Miltona Raju utraconym, dziełach J. J. Rousseau takich jak Nowa Heloiza czy Ogrody Jacquesa Dellille’a.
Założenie ogrodowe Ordynacji Zamoyskiej w Zwierzyńcu, fundacji Jana Zamoyskiego, stanowi przykład ogrodu łowieckiego przekształconego w barokową, jednoosiową kompozycję ogrodową, a później w ogród romantyczny. W artykule przedstawiono analizę wpływów XVIII-wiecznych wzorników sztuki ogrodowej polskich i zagranicznych oraz realizacji, które przyczyniły się do sposobu ukształtowania układu. W artykule opisano poszczególne etapy powstawania założenia willowego Zamoyskich, a także współcześnie podejmowane działania rewaloryzacyjne mające na celu odtworzenie zabytkowego układu wodnego. Praca ma na celu usystematyzowanie dotychczasowej wiedzy dotyczącej przekształceń zwierzynieckiego ogrodu, jego substancji historycznej stanowiącej punkt wyjścia późniejszych interwencji ordynatów, dostosowujących założenie ogrodowe do ówcześnie panujących tendencji w kształtowaniu parków rezydencjonalnych.
EN
The garden complex of the Zamoyski Family Entail (Ordynacja Zamoyska) in Zwierzyniec, founded by Jan Zamoyski, is an example of a hunting garden transformed into a Baroque, one-axis garden layout and later into a romantic garden. The aim of the article is to analyse the influence of the 18th-century models of Polish and foreign garden art and their realisations that contributed to the way of shaping the landscape of the garden. The paper describes the subsequent stages of the creation of the Zamoyski villa complex as well as modern restoration activities aimed at reconstructing the historical water system. The author made an attempt to systematise the existing knowledge on the transformations of the Zwierzyniec’s garden, its historical substance being a starting point for later interventions of the Entailers adapting the garden to the newest trends in the shaping of residential parks at that time.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zespół pałacowo-parkowy w Krzesimowie zlokalizowany jest we wschodniej części gminy Mełgiew około 20 kilometrów od Świdnika. Obecnie składa się z części rezydencjonalnej – „pałacu na wyspie” i krajobrazowego parku.Pierwsze wzmianki dotyczące majątku pochodzą z XVI wieku, jednak krajobrazowy park wraz z zachowanymi zabudowaniami powstał w I połowie XIX wieku kiedy to właścicielami dóbr była rodzina Stamirowskich. W roku 2016 na potrzeby projektu rewaloryzacji zabytkowego założenia przeprowadzona została szczegółowa inwentaryzacja dendrologiczna oraz projekt gospodarki drzewostanem. Dokumentacja została wykonana po raz pierwszy na mapie do celów projektowych i objęła osiem hektarów parku wraz z alejami wyznaczającymi granice zespołu. Artykuł prezentuje wyniki powyższych badań w kontekście stanu zachowania drzewostanu i kompozycji parku
EN
The palace-park complex in Krzesimow located is in the eastern part of the municipality of Melgiew about 20 kilometers from Swidnik. Nowadays, it consists of the residential part (the „palace on the island) and a park dated back to 19th centaury. The first mention of the residential area dates back to the 16th century. In 19th century, when the Stamirowski family owned the property, the park and the preserved buildings were built. In 2016 the detailed dendrological inventory and a tree management project were carried out. It was the first time when the documentation was made on the map for design. It covered eight hectares of the park along with the alleys. The paper presents the results of the studies in the context of park composition and its state of preservation.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zespół dworsko-parkowy w Romanowie jest siedzibą rodową rodziny Kraszewskich. W chwili obecnej zabytkowy dwór wraz z trzyhektarowym parkiem pełni funkcję Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego. Celem artykułu jest przedstawienie historii oraz stanu zachowania zespołu rezydencjonalnego, jego przekształceń ze szczególnym uwzględnieniem obiektów małej architektury towarzyszących całości. Do czasów obecnych na terenie parku zachowały się bowiem dwa tego typu obiekty budowlane, którymi są kaplica parkowa fundacji Konstancji Mochorowskiej z 1810 roku oraz eklektyczna brama wjazdowa datowana na pierwszą połowę XIX wieku. W artykule przytoczone zostaną także opisy nieistniejących już obiektów parkowych między innymi neogotyckiej cieplarni oraz samotnej chaty stanowiącej niegdyś element romantycznego założenia.
EN
The Romanów complex is home of Kraszewski family. At the moment, the historic mansion works as the Museum of Józef Ignacy Kraszewski. The purpose of this article is to present the history and state of preservation of the residential complex, its transformation with special emphasis on objects of landscape architecture. To the present day two objects of small architecture exist in this residential complex. There are park chapel founded by Constance Mochorowska and eclectic gate dating from the first half of the nineteenth century. The article will present state of preservation of this objects and descriptions of park buildings that no longer exist: the neo-gothic greenhouse and lonely hut once constituting as an element of the romantic park.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Kultura południa Hiszpanii oparta została na zdobyczach cywilizacyjnych chrześcijan, wandalów i imperium muzułmańskiego. Stanowi ona przykład współistnienia różnych kultur i wierzeń. Okres jej największego rozwoju datowany jest na czas panowania kalifa Abd ar-Rahmana i jego następcy Hakma II, jednak najsłynniejsze obiekty, będące najlepiej zachowanymi przykładami architektury i sztuki ogrodowej Islamu, powstały w wieku XIV, kiedy to następował powolny upadek emiratu ze stolicą w Grenadzie. Wówczas wzniesione zostały takie zespoły pałacowo – parkowe jak Alhambra i letni pałac Generalife. Celem artykułu jest zaprezentowanie najważniejszych osiągnięć arabskiej sztuki ogrodowej południa Hiszpanii. Autorka omawia wybrane założenia ogrodowe Andaluzji opisując ich historię, kompozycję i zastosowaną roślinność ze szczególnym podkreśleniem jej symboliki.
EN
Culture of southern Spain was based on the achievements of Christians, Vandals and the Muslim empire civilization. It is an example of coexistence of different cultures and beliefs. The period of its greatest development dates back to the time of the reign of Caliph Abd al-Rahman and his successor Hakma II, but the most famous objects, which are the best preserved examples of architecture and garden art of Islam, originated in the fourteenth century, when it was followed by a slow decline of the emirate, with its capital in Granada. Then the bands were erected palace – parks as the summer palace of the Alhambra and the Generalife. The aim of the article is to present the most important achievements of Arab art of gardening in southern Spain. The author discusses the chosen garden assumptions Andalusia, describing their history, composition and vegetation followed with particular emphasis on its symbolism.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zespoły rezydencjonalne wraz z folwarkami miały za zadanie tworzenie spójnych, samowystarczalnych układów. Budynkowi pałacu bądź dworu zawsze towarzyszył rozległy park w którym właściciele wznosili różnego rodzaju obiekty małej architektury. Część stanowiły obiekty sakralne takie jak: kaplice parkowe, kapliczki, krzyże czy grobowce. W artykule Autor szczegółowo przedstawia historię trzech wybranych kaplice grobowych z terenu województwa lubelskiego (kaplica w Neplach, Trawnikach, Stryjowie). W pracy przeanalizowana zostanie ich lokalizacja w zespole parkowym, forma architektoniczna oraz obecne wykorzystanie na tle ogólnej charakterystyki kaplic grobowych Lubelszczyzny.
EN
Residential complexes were designed to create coherent and self-sufficient systems. The building of palace or manor house was always accompanied by a large park. In the park objects of small landscape architecture were located. Part of them was represented by sacral buildings such as chapels, crosses, tombs. In the article author presents the story of three selected funerary chapels of Lublin province (chapel in Neple, Trawniki, Stryjów). The work will analyze their location in the residential complex, architectural form and current use in the general characteristics of the tomb chapels in Lublin region.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Marsylia jest drugim do wielkości miastem Francji liczącym blisko milion mieszkańców. W roku 2013 pełniła funkcję gospodarza Europejskiej Stolicy Kultury. W ramach przygotowań do tego wydarzenia została przeprowadzona kompleksowa rewitalizacja Vieux Port pod kierunkiem pracowni Normana Fostera, architekta krajobrazu Michel Desvigne oraz lokalnych urbanistów i planistów. Prace prowadzone były prawie trzy lata. W wyniku tego procesu miasto zyskało nową przestrzeń publiczną dostępną dla pieszych, przeprojektowano układy komunikacyjne, a na potrzeby stolicy kultury wzniesiono budynki użyteczności publicznej, począwszy od muzeów, a kończąc na lustrzanym zadaszeniu Vieux Port Pavilion. Nową ikoną współczesnej architektury tego miasta został budynek MuCEM – Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée będący przykładem kształtowania współczesnej architektury wpisującej się bezbłędnie w kontekst otoczenia.
EN
Marseille is the second largest city in France of nearly one million inhabitants. In 2013 Marseille was the host of the European Capital of Culture. In preparation for this event comprehensive revitalization of the Vieux Port was carried out under the direction of Norman Foster studio, landscape architect Michel Desvigne and local urban planners and architects. The work was conducted almost three years. As a result of this process, the city gained a new public space available for pedestrians, redesigned communication systems and built new public buildings such as museums and mirror Pavilion. MuCEM – Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée is the new icon of the contemporary architecture. This building is an example of object which is situated flawlessly in the context of the surrounding.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.