Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza możliwości wykorzystania nowych paliw alternatywnych w procesie wytwarzania energii oraz opracowanie koncepcji wykorzystania paliw alternatywnych, jako paliwa do kotłów Elektrowni Bełchatów

Moroń W., Szydełko A., Rybak W., Modliński Z., Jodkowski W., Andryjowicz C., Tyrek A.

Archiwum Spalania

|

2012

|

Vol. 12, nr 4

209--215

PL

Celem jest analiza możliwości wykorzystania nowych paliw alternatywnych w procesie wytwarzania energii oraz opracowanie koncepcji wykorzystania paliw alternatywnych, jako paliwa do kotłów BB-1150 w PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Bełchatów. Do nowych paliw, które są analizowane i mogą być spalane w kotłach Elektrowni, należą: makulatura, wybrane tworzywa sztuczne, odpady komunalne i ustabilizowane, komunalne osady ściekowe. Na podstawie: 1. oznaczeń właściwości fizykochemicznych i badań zachowania się w czasie spalania paliw alternatywnych i ich mieszanin z węglem, 2. obliczeń numerycznych kotła i 3. analizy ekonomicznej zaproponowano różne koncepcje instalacji współspalania paliw alternatywnych w kotłach BB-1150 w PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Bełchatów.

2

Efekty ekonomiczno-eksploatacyjne spalania biomasy w przedpalenisku kotła energetycznego

Karcz H., Głąbik R., Kantorek M., Modliński Z., Rączka P., Zmyślony J., Folga K., Rzepa K., Kosiorek-Herbuś A.

Energetyka

|

2010

|

nr 2

115-127

PL

W polskiej energetyce zawodowej w coraz szerszym zakresie realizuje się program produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Według krajowych doświadczeń najczęściej spotyka się technologię energetycznego wykorzystania biomasy poprzez bezpośrednie współspalanie pyłu drzewnego z pyłem węglowym, w konwencjonalnych układach młynowo-palnikowych lub przez współspalanie gazu pirolitycznego i węgla drzewnego wytworzonych w konwencjonalnych zgazowarkach do drewna. Są to jednak inwestycje kapitałochłonne o dużym stopniu ryzyka eksploatacyjnego, dużym ryzyku bezpieczeństwa i efektach eksploatacyjnych na poziomie 5-7% udziału masowego biomasy w stosunku do ilości spalanego węgla. Zaproponowano technologię opartą na spalaniu biomasy w przedpalenisku kotła. Technologia ta umożliwia wytworzenie do 40% energii wyprodukowanej w kotle macierzystym.

EN

Program of energy production from renewable sources becomes more and more popular in the Polish power industry. According to our domestic experience, the most often applied is the technology of biomass utilization for energy generation through either direct co-combustion of wood dust and coal dust in a conventional pulverizer-burner system or co-combustion of pyrolytic gas and charcoal produced in conventional wood gasifiers. However, they are the capital consuming investments with a high degree of operational risk, low safety factor and exploitation effects on the level of 5-7% of biomass mass fraction compared with the quantity of combusted coal. Suggested is application of a technology based on biomass combustion in a forefurnace of a boiler. This technology enables generation of up to 40% of energy produced in a mother boiler.

3

Biomasa pochodząca z odpadów pełnowartościowym paliwem dla kotłów energetycznych

Karcz H., Modliński Z., Kantorek M., Butmankiewicz T., Grabowicz M., Szczepaniak S.

Energetyka

|

2010

|

nr 6

385-392

PL

Biomasa stała stanowi obecnie największe źródło energii odnawialnej w Polsce. Podstawowe sposoby wykorzystania biomasy w instalacjach energetycznych realizowane są poprzez jej spalanie (jako paliwa podstawowego) lub współspalanie z innym paliwem alternatywnym). W grę wchodzi także przygotowanie paliw specjalnych (brykiety, pelety itp.) Problem energetycznego wykorzystania biomasy z odpadów komunalnych jest szczególnie istotny w aspekcie zobowiązań Polski wynikających z Traktatu Akcesyjnego, a także z ustawy o odpadach, dotyczących redukcji składowanych odpadów ulegających biodegradacji. Spalanie jest praktycznie jedyną technologią "zielonej" utylizacji odpadów, pozwalająca uzyskać minimalną emisję substancji szkodliwych do otoczenia i maksymalną sprawność termiczną energetycznego recyklingu odpadów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi w blisko 50% odpady są biodegradowalne i stanowią biomasę zaliczaną do odnawialnych źródeł energii (OZE). Alternatywa ta jest szczególnie cenna z uwagi na fakt włączenia przez UE odpadów komunalnych ulegających biodegradacji do definicji odnawialnych źródeł energii - dyrektywa 2001/77/WE. Możliwość włączenia części odpadów komunalnych do odnawialnych źródeł energii (OZE) została zapewniona również w krajowym ustawodawstwie. Procentowy udział odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przeznaczonych na cele energetyczne zależy od sposobu ich wytwarzania oraz wyznaczonych prawnie poziomów biodegradacji i odzysku materiałów opakowaniowych. Odpadów ulegających biodegradacji nie można składować, lecz należy przekształcić w alternatywne paliwo energetyczne (APE), zaliczane do odnawialnych źródeł energii (OZE), które poddane zostaną energetycznemu recyklingowi w elektrociepłowni pracującej w hybrydowym systemie turbozespołu parowego w kogeneracji i olejowego systemu z turbiną ORC.

EN

Solid waste biomass became the biggest renewable energy source in Poland. Basic methods of biomass utilization in power installations are combustion (as a basic fuel) or co-combustion with some other alternative fuels. A method of preparing special type fuels (pellets, briquettes) is also used. The problem of municipal waste biomass utilization for energy generation is particularly essential in the aspect of obligations resulting from the Treaty of Accession, and also from Waste Act, concerning reduction of stored wastes subject to biodegradation. Combustion is practically the only "green" utilization method, enabling minimum emission of harmful substances and maximum thermal efficiency of waste power recycling. According to the obligatory UE and domestic rules, almost 50% of wastes are the biodegradable ones and make biomass reckoned to be a renewable energy source. This alternative is of great worth because of 2001/77/WE Directive which includes biodegradable municipal wastes to the category of renewable energy sources. This possibility is also secured in our domestic legislation. Percentage share of biodegradable municipal wastes destined for energy generation depends on the method of their production as well as on legally delimited biodegradation levels and packaging recovery. Biodegradable wastes cannot be stored but they must be converted into an alternative power fuel reckoned to be a renewable energy source - they will be subject to energy recycling in a CHP plant working in a hybrid system of a TG steam set in cogeneration and an oil system with ORC turbine.

4

Hybrydowy układ skojarzony z produkcją energii z wykorzystaniem kogeneracji parowej

Karcz H., Kantorek M., Modliński Z., Kozakiewicz A., Folga K., Szczepaniak S.

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2010

|

T. 41, nr 3

80-86

PL

Analiza techniczna i technologiczna potencjalnych paliw energetycznych wytworzonych z odpadów komunalnych wykazała, że najbardziej ekonomicznym i ekologicznym sposobem Energetycznego Recyklingu Odpadów (ERO) jest wytworzenie Formowanych Alternatywnych Paliw Energetycznych (FAPE) w postaci brykietów lub peletów służących do opalania kotłów elektrociepłowni pracujących w układzie kogeneracji, łączącej w sobie układ turbogeneratora parowego i turbogeneratora ORC.

EN

Analysis of technical and technological potential of energy fuel derived from municipal waste separation has shown that the most economical and ecological way of the Energy Waste Recycling is production of Alternative Energy Fuels (FAPE) in the form of briquettes or pellets. They are provided for firing boilers in electrical heating plants working in a co-generation system, combining a steam and ORC turbo-generator system.

5

Litostratygrafia ordowiku w obniżeniu podlaskim i w podłożu niecki płocko-warszawskiej (wschodnia Polska)

Modliński Z., Szymański B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 430

79-112

PL

W artykule zaprezentowano sformalizowany schemat podziału litostratygraficznego osadów klastyczno-węglanowych ordowiku polskiego fragmentu obniżenia podlaskiego (wschodnia Polska) oraz podłoża niecki płocko-warszawskiej. W sekwencji litologicznej systemu wyróżniono, opierając się na makroskopowej zmienności cech sedymentacyjnych i sedymentacyjno-diastroficznych osadów, 18 formalnych jednostek litostratygraficznych, w tym: 15 o randze formacji oraz 3 w randze ogniwa. Z proponowanych formacji 11 wyróżniono w obniżeniu podlaskim, pozostałe 4 w podłożu niecki płocko-warszawskiej. Część ustanowionych jednostek jest ograniczona regionalnymi powierzchniami nieciągłości sedymentacyjnych lub sedymentacyjno-erozyjnych i spełnia kryteria właściwe kategoriom Iitostratygraficznym o charakterze allostratygraficznym (allostratigraphic units). Przedstawiono zasięg stratygraficzny, zgeneralizowaną litologię, miąższość i charakter granic poszczególnych jednostek litostratygraficznych, ich następstwo pionowe i wzajemne relacje przestrzenne. Zespoły skalne poszczególnych formacji skorelowano z ich litostratygraficznymi i genetycznymi odpowiednikami w profilach obszarów sąsiednich: Polski, Białorusi, Ukrainy, Litwy i Rosji (Obwód Kaliningradzki).

EN

Investigations of Ordovician rocks of the Podlasie Depression and Płock-Warsaw Trough (eastern Poland) have resulted in establishing and defining of 18 new formal Iithostratigraphical units, including 15 formations and 3 members. Out of the units of formation rank four units have been established within the basement of the Płock-Warsaw Trough, and 11 units in the Podlasie Depression. Some of them show features of allostratigraphic units sensu "North American..." (1983) because they are bordered by sedimentary or sedimentary-erosional unconformities. The units have been defined in accordance with the rules of the Polish stratigraphic nomenclature. The description includes as follows: name, history, subdivision, type section, other sections, boundaries, lithology, organic remains and age, sedimentary environment, thickness and age equivalents. The lithology, stratigraphical position, thickness, palaeontological data and spatial relation of the particular units are presented in this paper. Rock sequences of different formations have been correlated with lithostratigraphic and genetic equivalents from the adjacent regions of Poland, Belarus, Ukraine, Lithuania and Russia (Kaliningrad District).

6

Stratygrafia osadów pogranicza ordowiku i syluru północno-wschodniej Polski i ich korelacja ze stratotypowymi profilami Estonii

Modliński Z., Nolvak J., Szymański B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 427

61-78

PL

Seria osadów pogranicza ordowiku i syluru w profilach otworów wiertniczych Widowo IG 1 (głęb. 700,0-730,0 m) i Prabuty IG 1 (głęb. 3348,0-3372,0 m) zawiera urozmaicony taksonomicznie i bogaty ilościowo zespół Chitinozoa. Zidentyfikowano okazy 57 taksonów, w tym 48 w randze gatunku i podgatunku, dokumentujących odpowiedniki 6 standardowych poziomów i dwóch podpoziomów regionalnej skali bałtoskańskiej. Są to następujące poziomy i podpoziomy (od najstarszego): w ordowiku -(fungiformis) = spinifera z podpoziomami angusta i reticulifera, bergstroemi; w sylurze - longicollis, margaritana, proboscifera oraz mamilla. Znaczny stopień kondensacji osadów i niedostatecznie urozmaicony skład taksonomiczny zespołów Chitinozoa w interwale 706,0-708,3 m profilu Widowo IG 1 uniemożliwia wyróżnienie odpowiedników poziomów acuminata i banwyensis, a tym samym niemożliwe jest rozgraniczenie poziomów proboscifera i margiritana. Identyfikacja odpowiedników standardowych poziomów i podpoziomów Chitinozoa regionalnego podziału bałtoskańskiego pozwala na jednoznaczne i precyzyjne korelacje sekwencji węglanowo-klastycznej z pogranicza ordowiku i syluru profilów Widowo IG 1 i Prabuty IG 1 z równowiekowymi sekwencjami obszarów sąsiednich: Polski (otw.: Kętrzyn IG 1, Proniewicze IG 1, Klewno 1), Estonii (otw.: Rapla 1, Tartu (453), Taga-Roostoja (25A), Ruhnu, Mehikoorma (421), Viljandi) oraz zachodniego WołynianaUkrainie (otw. Kowel 1 - nr 5415).

EN

The carbonate-silicoclastic sequence at the Ordovician and Silurian boundary in the Widowo IG 1 (depth 700.0-730.0 m) and Prabuty IG 1 (depth 3348.0-3372.0 m) boreholes contains a diversified and abundant Chitinozoa assemblage. A total of 57 taxa were identified (48 of them to the species and subspecies rank) which document 6 standard zones of the regional Baltoscandian scale. These are the following zones and subzones: in the Ordovician -(fungiformis) = spinifera Zone, including angusta and reticulifera subzones, bergstroemi; in the Silurian - longicollis, margaritana, proboscifera and mamilla zones. The chitinozoan zones of margaritana and proboscifera from the Widowo IG 1 borehole (depth 706.0-708.3 m) could not be identified. It was also impossible to distinguish the acuminata and banwyensis zones due to very strong condensation of the succession. The determination of extent and boundaries as well as the position of the zones and subzones within the section enables precise correlation of the Ordovician and Silurian carbonate-silicoclastic sequence from the Widowo IG 1 and Prabuty IG 1 boreholes with the isochronous sections in the adjacent areas of Poland (Kętrzyn IG 1, Proniewicze IG 1, and Klewno 1 boreholes), Estonia (Rapla 1, Tartu (453), Taga-Roostoja (25A), Ruhnu, Mehikoorma (42I) and Viljandi boreholes) and western Volhynia of Ukraine (Kowel 1 borehole - no 5415).

7

Litostratygrafia syluru polskiej części obniżenia perybałtyckiego - część lądowa i morska (N Polska)

Modliński Z., Szymański B., Teller L.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 9

787-796

EN

The Silurian rocks of the Peri-Baltic Depression area (N Poland) were penetrated by 208 boreholes (Fig. 1). Seven new formal lithostratigraphical units were recognized and defined: The Barciany Nodular Limestones Formation (Lower Llandoverian–Rhuddnian, Aeronian), the Pasłęk Bituminous Claystones Formation with the Jantar Bituminous Black Claystone Member (Llandoverian), the Pelplin Green Claystones Formation (Wenlockian–Ludlovian), the Kociewie Claystones and Siltstones Formation with the Reda Marly Siltstones Member (Wenlockian–Ludlovian) and the Puck Marly Claystones and Siltstones Formation (Ludlovian (Ludfordian)–Pridolian). Some of the units have a character of the allostratigraphical ones sensu „North American...”, (1983) because are bordered by the sedimentary or sedimentary-erosional unconformities. The lithology, stratigraphical position, thickness, paleontological data and spatial relation of the particular units are presented (Fig. 2). Their boundaries have been established and stratotypic sections are proposed. Rock sequences of different Formations have been correlated with lithostratigraphical and genetical equivalents of the adjacent regions of Lithuania and Russia (Kaliningrad District) and also with Denmark (Bornholm) and Germany (western part of the Peri-Baltic Depression).

8

Korelacja litostratygraficzna ordowiku rejonu Biłgoraj-Narol z równowiekowymi osadami sąsiednich obszarów brzeżnej strefy kratonu wschodnioeuropejskiego Polski i Ukrainy

Drygant D., Modliński Z., Szymański B.

Przegląd Geologiczny

|

2006

|

Vol. 54, nr 3

219-227

EN

Presented is an attempt to correlate the Ordovician formal lithostratigraphic units of the Biłgoraj-Narol area with their counterparts in the adjacent regions of the marginal zone of the East European Craton in the territories of Poland and Ukraine. The comparison embraces profiles of 8 structural units representing various palaeogeographical environments, with different structure and facies. They differ in degree of drilling status as well. In the area of Poland these are: the Baltic Basin, the Łysogóry Unit of the Holy Cross Mts and the Lublin area. In Ukraine the comparison embraced: the Lviv Basin, the Carpathian Foredeep, the substratum of the Carpathians and the Volhynia and Podolia. The paper does not deal with the isochronous deposits known from the substratum of the Warsaw Basin and the Podlasie-Brest Basin

9

Stratygrafia i wykształcenie facjalne osadów ordowiku i syluru strefy Koszalin–Chojnice : podobieństwa i różnice z obszarami zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i Rugii

Podhalańska T., Modliński Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

T. 186

39--78

PL

Przedstawiono zarys lito- i biostratygrafii osadów ordowiku i syluru występujących w sąsiadujących ze sobą, po obu stronach linii tektonicznej Teisseyre’a–Tornquista, strefie Koszalin–Chojnice oraz zachodniej części obniżenia bałtyckiego. Charakterystykę tę dokonano na podstawie usystematyzowania i aktualizacji wcześniej wykonanych badań stratygraficznych, uzupełnionych o nowe dane i uszczegółowienia. Ponieważ rozpoznanie utworów dolnego paleozoiku w strefie TESZ jest dużo słabsze niż na kratonie wschodnioeuropejskim, badania stratygraficzne uzupełniono elementami analizy sedymentologicznej, paleontologicznej oraz mikro- i biofacjalnej ordowiku i syluru strefy Koszalin–Chojnice. W rozwoju lito- i biofacjalnym strefy Koszalin–Chojnice wykazano podobieństwa i różnice w stosunku do obszarów obecnie sąsiadujących: zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i obszaru Rugii, chociaż możliwości porównawcze z tym ostatnim obszarem, ze względu na częściowe mijanie się „sekwencji” stratygraficznej, są ograniczone. W świetle zgromadzonych faktów nie można wykluczyć związków paleogeograficznych i facjalnych między obszarem Koszalin–Chojnice i zachodnią częścią basenu bałtyckiego, szczególnie w sylurze. W ordowiku natomiast stwierdzono pewną odmienność reżimu depozycyjnego w części basenu, którego wypełnienie stanowią osady strefy Koszalin–Chojnice, w stosunku do obszarów sąsiednich: obszaru Rugii i brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego. Uzyskane dane wydają się jednak przemawiać za stosunkowo bliskim, choć niekoniecznie bezpośrednim, sąsiedztwem omawianych obszarów w dolnym paleozoiku.

EN

The paper summarizes the general outline of litho- and biostratigraphy of Ordovician and Silurian deposits from the areas of the Koszalin-Chojnice zone and the western part of the Baltic Depression, situated near each other and located on both sides of the Teisseyre-Tornquist Zone. The characterisation is based on a systematisation and updating of earlier stratigraphical studies complemented with new data and details. As the degree of recognition of Lower Palaeozoic deposits along the TESZ is much poorer than in the East European Craton, stratigraphical investigations have been supported by sedimentological, palaeontological, microfacies and biofacies analyses of Ordovician and Silurian deposits from the Koszalin-Chojnice zone. The investigations have shown that both similarities and differences can be observed in the areas which are now situated close to each other: the western margin of the East European Craton and Rügen Island. It may suggest palaeogeographical connections of these areas with both Baltica and Avalonia. In the light of available facts, it cannot be precluded that there were palaeogeographical and facies relationships between the Koszalin-Chojnice zone and the western part of the Baltic Basin, in particular during Silurian times. In this part of the basin which is filled by the Koszalin-Chojnice zone deposits, the Ordovician depositional regime shows its distinctness from the neighbouring areas of Rügen Island and the East European Craton margin. However, the data obtained seem to suggest that the discussed areas were located relatively close to each other during. Early Palaeozoic times, although not necessarily in direct nearness.

10

Litostratygrafia ordowiku strefy Biłgoraj-Narol (SE Polska)

Modliński Z., Szymański B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

nr 416

45-79

PL

Zaprezentowano propozycję sformalizowanego schematu podziału litostratygraficznego osadów klastyczno-węglanowych ordowiku strefy Biłgoraj-Narol (SE Polska), których sekwencja składa się z trzech cyklów transgresyjno-regresywnych: dolnego - tremadockiego, środkowego - arenidzko-lanwirnskiego i górnego - górnolanwirnsko (uhaku)-aszgilskiego. W sekwencji litologicznej systemu wyróżniono - opierając się na makroskopowej zmienności pierwotnych cech sedymentacyjnych i sedymentacyjno-diastroficznych osadów - 10 formalnych jednostek litostratygraficznych, w tym: 5 jednostek o randze formacji oraz 5 rangi ogniwa. Są to następujące formacje, poczynając od najstarszej: formacja piaskowców i iłowców z Biłgoraja, formacja iłowców Tanwi, formacja wapieni z Suśca, formacja iłowców i wapieni z Cieszanowa i formacja iłowców wapnistych z Narola. W obrębie trzech wyróżnionych formacji ustanowiono jednostki niższego rzędu o randze ogniwa: w formacji biłgorajskiej - ogniwo piaskowców z Frampola i ogniwo iłowców i mułowców z Goraja; w formacji wapieni z Suśca - ogniwo wapienia z Paar i ogniwo wapienia z Rebizant oraz w formacji cieszanowskiej - ogniwo wapienia z Osuch. Z ustanowionych jednostek część ograniczona jest regionalnymi powierzchniami nieciągłości sedymentacyjnych lub sedymentacyjno-erozyjnych i spełnia kryteria właściwe kategoriom litostratygraficznym o charakterze allostratygraficznym (allostratigraphic units). Zespoły skalne poszczególnych formacji skorelowano z litostratygraficznymi i genetycznymi ich odpowiednikami w profilach obszarów sąsiednich: bloku małopolskiego, regionu lubelskiego, zachodniej części obniżenia bałtyckiego i regionu łysogórskiego Gór Świętokrzyskich.

EN

The Ordovician rocks of Biłgoraj - Narol area were penetrated by 6 boreholes: Doliny 1, Osuchy 1, Kozaki 1, Dyle IG 1, Narol IG 1 and Narol PIG 2. Ten new formal lithostratigraphical units were distinguished and defined: the Biłgoraj Sandstones and Claystones Formation (Lower Tremadoc) with the Frampol Sandstones Member and Goraj Claystones and Silstones Member; next: the Tanew Claystones Formation (Lower Arenig); the Susiec Limestones Formation (Upper Arenig-Llanvirn) with the Paary Limestone Member and the Rebizanty Limestone Member; then the Cieszanów Claystones and Limestones Formation (Upper Llanvirn-Caradoc) with Osuchy Limestone Member. The youngest unit described is the Narol Limy Claystones Formation (Ashgill). Some of the units have a character of the allostratigraphical units ones sensu "North American..." (1983), because are bordered by the sedimentary or sedimentary-erosional unconformities. The lithology, stratigraphical position, thickness, paleontological data and spatial relation of the particular units are presented in Figure 3. Their boundaries have been established and stratotypical sections are proposed.

11

Skały silikoklastyczne górnego arenigu (volkhov) z otworu wiertniczego B5–1/01 (N Polska)

Domżalski J., Modliński Z., Pokorski J., Szymański B.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 2

151-159

EN

Two silicoclastic beds separated by the 0.75 m thick bed of marly limestone were discovered inside the upper portion of the section of Pieszkowo Red Limestone Formation in the offshore B5–1/01 borehole (Fig. 1). The lower bed (0.2 m thick) consists of brownish-grey limy sandstones with intraclasts. The upper one (0.25 m thick) is represented by light grey quartz sandstones and limy quartz sandstones with glauconite. The beds under study belong to theMegistaspis limbata Trilobite Zone (Late Arenig) and can be the equivalent of quartz sandstones in the carbonate Kriukai Formation in western Latvia (Figs 2, 3). The Latvian sandstones are known as “Volkhov collector” and considered a potential hydrocarbon reservoir (Todorovskaya et al., 1976; Laškov & Vosilus, 1987).

12

Nowelizacja stratygrafii syluru w wybranych profilach wiertniczych obniżenia bałtyckiego (Polska północna)

Szymański B., Modliński Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2003

|

nr 405

109--138

PL

Zaprezentowano wyniki rewizji podziału graptolitowego serii sylurskiej w wybranych profilach wiertniczych polskiej części obniżenia bałtyckiego. Dotychczasowy podział był oparty na autorskim schemacie E. i H. Tomczyków (1962-1990), który zawiera szereg błędnych rozwiązań. Zakres proponowanych korekt obejmuje m.in.: ujednolicenie granic systemu, dolnej - ordowik/sylur i górnej - sylur/dewon, eliminację jednostek rangi oddziału określanych jako siedlce i podlasie, zdefiniowanie granic i zasięgów standardowych oddziałów systemu (landower, wenlok, ludlow, pridoli) oraz pięter (gorst i ludford), wreszcie rezygnację z szeregu wyróżnianych dotychczas regionalnych poziomów graptolitowych. Niektóre z nich nie mają wszystkich cech umożliwiających ich identyfikację na obszarze całego basenu. Dla innych niemożliwe jest udokumentowanie ich granic i zasięgów. Jeszcze inne są niedostatecznie udokumentowane, co uniemożliwia jednoznaczne korelacje ze standardowymi poziomami graptolitowymi skali globalnej. Zmodyfikowany schemat podziału serii sylurskiej ilustrują profile otworów wiertniczych: Słupsk IG 1, Lębork IG 1, Kościerzyna IG 1, Żarnowiec IG 1, Gdańsk IG 1, Hel IG 1, Pasłęk IG 1 i Bartoszyce IG 1.

EN

This study revises the graptolite zonation of the Silurian System in selected boreholes from the Polish sector of the Baltic Depression. The previous zonation was based on the scheme by Tomczykowa & Tomczyk (1962-1990) and contained many errors. The revision resulted in, among others, unification of the basal and top boundaries of the Silurian System, elimination of the Siedlce series and Podlasie series, determination of limits and ranges of the standard Series (Llandovery, Wenlock, Ludlow and Pridoli) and Stages (Gorstian and Ludfordian), and relinquishment of several regional graptolite zones. Some of the zones do not posses enough attributes to allow their identification across the entire basin. For others it is impossible to dating their limits and ranges. Yet others are insufficiently documented, that makes them impossible to correlate with the standard graptolite zones. The modified stratigraphic scheme of the Silurian System is illustrated by borehole sections: Słupsk IG 1, Lębork IG 1, Kościerzyna IG 1, Żarnowiec IG 1, Gdańsk IG 1, Hel IG 1, Pasłęk IG 1 and Bartoszyce IG 1.

13

Zespoły Chitinozoa serii ordowickiej otworu Proniewicze IG 1 (NE Polska)

Modliński Z., Nõlvak J., Szymański B.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 1

67-74

PL

Seria ordowickich osadów węglanowych profilu Proniewicze IG 1 (głęb. 601,7- 647,9 m) zawiera urozmaicony taksonomicznie i bogaty ilościowo zespół szczątków Chitinozoa. Zidentyfikowano okazy 79 taksonów, dokumentujących ekwiwalenty 6 standardowych poziomów regionalnej skali bałtoskańskiej (cucumis, regnelli, striata, stentor, fungiformis, bergstroemi. W obrębie trzech poziomów striata, stentor i fungiformis wyróżniono łącznie 6 podpoziomów: w pierwszym - podpoziomy sebyensis, clavaherculi i tuberculata, w dwu pozostałych odpowiednio: w pierwszym - podpoziom rhenana, w drugim - podpoziomy angusta i reticulifera (ryc. 4). Zdefiniowanie zasięgów i granic oraz pozycji w profilu wyróżnionych poziomów i podpoziomów umożliwia precyzyjne korela- cje sekwencji węglanowej ordowiku profilu Proniewicze IG 1 z równowiekowymi profilami obszarów sąsiednich: Polski (otw. Kętrzyn IG 1), Estonii (otw. Rapla 1, Tartu )453), Taga-Roostoja (25A) i Zachodniego Wołynia na Ukrainie (otw. Kowel 1; no 5415).

EN

The Ordovician carbonate sequence in the Proniewicze IG 1 borehole (depth. 601.7-647.9 m) contains diversified, abundant Chitinozoa assemblage. 79 taxons were identified which document 6 standard zones of regional Baltoscandian scale (cucumis, regnelli, striata, stentor, fungiformis, bergstroemi). ósubzones were established within the striata, stentor and fungiformis zones. In the striata - the sebyensis, clavaherculi and tuberculata subzones. In the two latter ones -respectively in the stentor - the rehnana subzone and in the second one - the angusta and reticulifera subzones (rye. 4). Definition of extent and boundaries as well as position in the profile of the distinguished zones and subzones enables precise correlation of the Ordovician carbonate sequence of the Proniewicze IG 1 borehole with the isochronous profiles in the adjacent Polish areas (Kętrzyn IG 1 borehole), in Estonia (Rapla 1), Tartu (453), Taga-Roostoja (25A) borehole, and in western Volhynia, Ukraine (Kowel 1; no 5415) borehole.

14

The Silurian of the Nida, Holy Cross Mts. and Radom areas, Poland - a review

Modliński Z., Szymański B.

Geological Quarterly

|

2001

|

Vol. 45, No 4

435-454

EN

The Silurian de posits of the area are known from both natural exposures and bore holes drilled mainly in the period of 1955-1980. In the south (Nida area) and north (Radom region) they are known from bore holes only. The Silurian succession is monotonous. It comprises shaly deposites in the lower part (Llandovery and Wenlock), and shales, siltstones and sandstones (greywackes) in the upper part (Ludlow and Pridoli).

15

The Ordovician stratigraphy and palaeogeography of the Nida-Holy Cross Mts. area, Poland - a review

Modliński Z., Szymański B.

Geological Quarterly

|

2001

|

Vol. 45, No 4

417-434

EN

The Ordovician stratigraphy in the Holy Cross Mts. and the Nida region is reviewed. In the Holy Cross Mts. Ordovician rocks have been identified in the Łysogóry and the Kielce segments in tens of outcrops and borehole sections, in the Nida area in three boreholes. The deposits comprise a thin clastic-carbonate succession including palaeontologically dated Tremadoc, Arenig, Llanvirn, Llandeilo, Caradoc and Ashgill sediments. Their lithology, litho- and biostratigraphy and facies distribution are discussed. The most distinct lithofacies boundary and thickness contrast is observed between the Kielce and Łysogóry regions. The former is characterised by carbonates and clastics of shallower shelf with much greater thicknesses.

16

Stratygrafia i litologia ordowiku Suwalszczyzny (północno-wschodnia Polska)

Modliński Z., Szymański B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 394

55-71

PL

Osady ordowickie na obszarze Suwalszczyzny napotkano w profilach czterech otworów wiertniczych: Jezioro Okrągłe IG 1, Jezioro Okrągłe IG 2, Łopuchowo IG 1 i Filipów IG 1. W otworze wiertniczym Jezioro Okrągłe IG 2 profil rozpoczyna się serią klastyków o niewielkiej miąższości, zaliczanych do tremadoku dolnego (pakerort). W pozostałych otworach wiertniczych brak jest osadów tremadoku, a na rozmytej powierzchni osadów klastycznych kambru środkowego (poz. Paradoxides paradoxissimus) spoczywają bezpośrednio osady arenigu dolnego (latorp). Zapis litologiczny serii tworzą głównie osady węglanowo-margliste - wapienie, wapienie margliste i margle. Podrzędnie występują utwory niewęglanowe: terygeniczne - piaskowce kwarcowe (tremadok dolny) i iłowce; chemogeniczne - glaukonityty (latorp) i piroklastyczne - bentonity i tufity. Skały członu węglanowego wykształcone są jako pakstony-wakstony trylobitowo-ramienionogowe (arenig), greinstony bioklastyczne i bioklastyczno-ooidowe (lanwirn) oraz pakstony i wakstony bioklastyczne (landeil-aszgil). Zespół skał węglanowych zawiera liczne skamieniałości, w tym trylobity i brachiopody dobrze dokumentujące obecność poszczególnych pięter systemu. Z uwagi na odmienne wykształcenie litologiczne profilu ordowiku Suwalszczyzny, w porównaniu z pozostałym obszarem polskiej części obniżenia bałtyckiego, dotychczas wypracowany schemat podziału litostratygraficznego systemu może być tu stosowany jedynie w ograniczonym zakresie.

EN

The Ordovician sediments in the Suwałki area have been penetrated in 4 boreholes: Jezioro Okrągłe IG 1, Jezioro Okrągłe IG 2, Łopuchowo IG 1 and Filipów IG 1. In the Jezioro Okrągłe IG 2 borehole the sequence begins from the very small thickness clastic sediments of Early Tremadoc (Pakerort) age. In the other section the Tremadoc sediments are absent and the Lower Arenig (Latorp) strata rest unconformably on the clastics of Middle Cambrian age (Paradoxides paradoxissimus Zone). The Ordovician sequence consists of mainly carbonate-marly sediments. Quartz sandstones (Lower Tremadoc) and claystones, as well as characteristic glaukonitite (Latorp) or pyroclastics (bentonites, tuffites) occur subordinately. Carbonate rocks are represented by the brachiopod-trilobitic packstones-wackestones (Arenig) or by the bioclastic and bioclastic-ooidal grainstones (Lanvirn) and by the bioclastic packstones and wackestones (Landeil-Ashgill). Carbonate rocks contain rich fossils. Abundant trilobites and brachiopods clearly prove the presence of separate stages of the system. The Ordovician lithologic section in the Suwałki area differs from other section of the Polish part of the Baltic Depression, thus the lithostratigraphical scheme proposed by Modliński and Szymański (1997) may be adapted only for the lower part of section (Tremadoc-Lowermost Caradoc).

17

Zastosowanie modelowania matematycznego spalania do zmniejszania emisji NOx z kotłów pyłowych: możliwości i ograniczenia

Kordylewski W., Modliński Z.

Prace Naukowe Instytutu Techniki Cieplnej i Mechaniki Płynów Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2000

|

Vol. 56, nr 10

455-463

PL

W pracy przedstawiono niektóre problemy modelowania matematycznego procesów spalania w kotłach pyłowych. Scharakteryzowano modele matematyczne ważniejszych procesów występujących w paleniskach kotłowych: aerodynamika przepływu, przekazywanie ciepła, spalanie pyłu węglowego i generacja zanieczyszczeń. Przeanalizowano krytyczne elementy stosowanych modeli matematycznych procesów spalania w paleniskach kotłowych. Przedyskutowano wiarogodność uzyskiwanych drogą modelowania informacji o ważniejszych procesach w komorze paleniskowej oraz danych o emisji zanieczyszczeń z kotłów. Problemy matematycznego modelowania procesów kotłowych zilustrowano na przykładzie analizy efektywności zastosowania dodatkowego poziomu dysz OFA w kotle pyłowym OP-650b w celu dalszego zmniejszenia emisji tlenków azotu.

EN

In the paper some problems of mathematical modeling of the combustion processes in puverized-coal fired boilers were presented. The mathematical models of the most important processes in the combustion chambers: aerodynamics, heat transfer, combustion of pulverized coal and pollutant generation were characterised. The critical aspects of the applied mathematical models of combustion processes in boilers were analysed. It was discussed the reliability of the predictions of the most important features of the combustion chamber operation and data of pollutant emissions. The problems of mathematical modeling of combustion in pulverized-coal fired boilers were illustrated by simulation of the NOx emission reduction by installation of additional OFA ports in OP-650b boiler.

18

Wskaźniki ropo- i gazonośności w wodach środkowokambryjskich poziomów zbiornikowych syneklizy bałtyckiej

Andriuszczenko J., Modliński Z., Puroniene I., Sokołowski A.

Przegląd Geologiczny

|

1999

|

Vol. 47, nr 8

737-739

PL

Analiza mapy hydrochemicznej kambru środkowego syneklizy bałtyckiej wykazała, że na obszarze Polski, na zachód od okolic Bartoszyc, na większości obszaru Obwodu Kaliningradzkiego Rosji, w skrajnie zachodniej części Litwy oraz na przyległym akwenie Bałtyku występują wody o mineralizacji 150-200 g/dm3 i wyższej. Charakteryzują się one wysoką stabilnością składu chemicznego, wartością rNa : rCl poniżej 0,5 i wartością wskaźnika genetycznego Cl : Br - 100. Wszystkie te wskaźniki świadczą o bardzo korzystnych warunkach dla zachowania się złóż węglowodorów.

19

Palaeotectonic evolution of the Baltic Syneclise during the Early Palaeozoic as documented by palaeothickness maps

Modliński Z., Jacyna J., Kanev S., Khubldikov A., Laskova L., Laskovas J., Lendzion K., Mikazane I., Pomeranceva R.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 3

285-296

EN

Analysis of palaeothickness maps of the uppermost Vendian -Lower Cambrian and Middle Cambrian of the Baltic Syneclise has shown that thickness variability of those sediments was controlled by subsidence differentiation and palaeorelief of the buried crystalline basement. During the Late Cambrian-Tremadoc uplifting movements dominated with the exception of the westernmost part of the Baltic Syneclise which was undergoing subsidence. During the Ordovician the Jelgava Depression was the most prominent palaeotectonic element. It embraced the northeastern part of the analysed area. Since the Early Silurian times a distinct subsidence increase had taken place. During the Early Silurian this phenomenon was restricted to the peripheral part of the Pre-Vendian Platform. Later, on in the Late Silurian times this process embraced the whole analysed area.

PL

W ramach współpracy międzynarodowej geologów polskich, litewskich, łotewskich i rosyjskich opracowano serię map paleomiąższościowych najmłodszego wendu-starszego paleozoiku syneklizy bałtyckiej. Analiza tych map pozwala na prześledzenie ewolucji paleotektonicznej obszaru w badanym okresie. Paleomiąższości najwyższego wendu-kambru dolnego ilustruje fig. 2. Dolnokambryjski zalew morski wkroczył na dość zróżnicowane morfologicznie podłoże. Na obszarze Polski najwybitniejszą paleostrukturą jest tzw. wyniesienie Zaręb w części centralnej całkowicie pozbawione osadów kambru dolnego. Na obszarze Obwodu Kaliningradzkiego i Litwy rejestrowane są wąskie grzędy rozdzielone obniżeniami, których pochodzenie związane jest ze zróżnicowaną morfologią fundamentu krystalicznego. W kambrze środkowym zmienność miąższościowa jest silniejsza niż w kambrze dolnym. Na obszarze Polski najbardziej zróżnicowane miąższości obserwuje się na wschód od Wisły. W Obwodzie Kaliningradzkim i na Litwie podstawowe trendy zmian miąższościowych w kambrze środkowym są podobne jak w kambrze dolnym. Kolejny etap rozwoju paleotektonicznego reprezentowany jest przez kambr górny-tremadok dolny. Ciągła pokrywa osadów tego wieku zachowana jest jedynie w zachodniej części badanego obszaru, gdzie wyraźnie zarysowane jest paleotektoniczne obniżenie Ławicy Słupskiej o kierunku W-E. Na pozostałym obszarze osady tego wieku zachowane są jedynie lokalnie w postaci płatów erozyjnych i brak jest tam wystarczających podstaw przeprowadzenia rejonizacji paleotektonicznej. Kolejna etapy rozwoju paleotektonicznego to ordowik dolny i ordownik środkowy-górny. Analiza map paleomiąższościowych wykazuje iż najwybitniejszym elementem paleostrukturalnym było wtedy rozległe obniżenie jełgawskie obejmujące większość obszaru Łotwy i część Litwy oraz przyległy akwen Bałtyku. Natomiast strefa wyraźnie zredukowanych miąższości w brzeżnej części platformy prewendyjskiej w rejonie Kościerzyny nie stanowiła prawdopodobnie wyniesienia, lecz obszar, w którym subsydencja nie była kompensowana przez sedymentację. W etapie dolnosylurskim większość istniejących wcześniej. lokalnych elementów paleostrukturalnych uległa rozformowaniu lub znacznej modyfikacji. W zachodniej części obszaru wzdłuż krawędzi platformy prewendyjskiej formuje się wyraźna skarpa strukturalna Bornholmu-Słupska o wysokim gradiencie zmian miąższościowych. W tym też rejonie w sylurze górnym została zarejestrowana najsilniejsza subsydeneja, a zrekonstruowane paleomiąższości osadów osiągają 2500-3000 m. Jak się przypuszcza (R. Dadlez, 1994) u schyłku syluru, w pridoli, nastąpiła pewna przebudowa planu strukturalnego polegająca na przesunięciu centrum subsydencji ze skrajnej części platformy w głąb kratonu w kierunku wschodnim w rejon Zatoki Gdańskiej.

20

Regulacja temperatury pary przegrzanej za pomocą recyrkulacji spalin przy zmianie rodzaju paliwa

Sikorski W., Modliński Z.

Zeszyty Naukowe. Elektryka / Politechnika Opolska

|

1998

|

z. 46

295-300