Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Miasto jako dziedzictwo kulturowe. Historyczne zdjęcia lotnicze w rozpoznaniu strategii konserwatorskich

Lokś A., Rączkowski W.

Teledetekcja Środowiska

|

2016

|

T. 54

13--32

EN

The purpose of this paper is to demonstrate suitability of historic aerial photographs for the identification of urban conservation strategies in Poland after World War II. Legal regulations on heritage protection are discussed and the historic photographs - on which urban spatial structures are visible - are compared with modern aerial photographs. The discussed regulations and their social and political contexts led to identification of several practices. Many ? Some towns were viewed as German heritage. There was also a trend to unify and typify construction projects, to change spatial functions of town parts and to eliminate some elements from the town spatial structure. These practices are illustrated by the cases of Brzeg Dolny, Koźmin Wielkopolski, Lubiąż, Sławno, Ścinawa and Śmigiel. Our studies have affirmed that historic aerial photographs are highly suitable for the recording of landscape changes and activities of institutions responsible for urban heritage. They also demonstrate that there has been no devised model of conservation policy in Poland after World War II. The cultural heritage of every town should be approached on its own terms together with individual decisions taken and their social and political contexts.

2

Problematyka osuwiskowa w działalności służby geologicznej i administracji publicznej

Marciniec P., Laskowicz I., Zimnal Z., Grabowski D., Rączkowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/1

1364--1372

EN

The development of landslides in southern Poland caused financial and public substantial losses at the turn of centuries. It became an impulse for developing of the counteraction standardized system against harmful effects of mass movements. A reconstruction of destroyed objects was the first step after every landslide event. The issue of mass movements turned up at the Polish legislation after 2000. Landslides were regarded as act of natural processes, while numerous reactivating of the landslides were regarded as state of natural disasters. An obligation of taking landslides into account in the land-use planning was established. An obligation of monitoring and registering of landslides was imposed also on self-government units. At the same time assumptions of the Landslide Counteracting System (LCS; SOPO in Polish) project were developed. The aim of the Project is to collect and archiving in a standardized format results of investigations of the landslide.Within the frame of the LCS project on seventy five percent of the Carpathian area landslide inventory has been made, while still sixty landslides are currently monitored. Results of the work are archived in on-line available LCS database. The detailed data about landslines is accessible to the local authorities. This data is a primary source of information essential for raising fouds needed for stabilization, restoration and shifting of the destroyed public infrastructure. This data is also a tool for keping the spatial sustainable policy on the local level.

3

System osłony przeciwosuwiskowej SOPO - rejestracja osuwisk i terenów zagrożonych na terenie Karpat - zarządzanie zagrożeniami związanymi z ruchami masowymi

Grabowski D., Marciniec P., Mrozek T., Nescieruk P., Rączkowski W., Wójcik A., Zimnal Z.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2009

|

Nr 88, z. 144

103-119

PL

Projekt System Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO) jest projektem kartograficznym, dotyczącym ruchów masowych. Ma on wspomagać realizację zadań dotyczących rejestracji i oddziaływania tych ruchów na zasoby środowiska i ludność. Projekt został zlecony przez Ministra Środowiska i sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Głównymi odbiorcami wyników projektu organy administracji państwowej (starostwa powiatowe, urzędy gmin, urzędy wojewódzkie i marszałkowskie) i rządowej (ministerstwa), państwowe i wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, a także instytucje pozarządowe, prowadzące działalność usługową związaną głównie z: budownictwem, transportem, obrotem nieruchomościami i ziemią oraz działalność naukowo-dydaktyczną. Projekt skupia się na pozyskiwaniu, gromadzeniu oraz zarządzaniu danymi dotyczącymi ruchów masowych i związanym z tym zagrożeniem. Projekt, realizowany etapowo, obejmuje kartowanie terenowe oraz sporządzanie map osuwisk i obszarów podatnych na osuwanie. Zgromadzone dane z wypełnionych kart osuwiskowych oraz mapy z lokalizacją osuwisk i terenów zagrożonych (w skali 1:10 000), jak również dane z monitoringu ruchów masowych zostaną wprowadzone do bazy danych, która będzie udostępniona odbiorcom poprzez stronę internetową projektu.

EN

The project entitled Landslide Counteracting System (LCS) (in Polish System Osłony Przeciwosuwiskowej - SOPO) is a cartographic project meant to provide support in the field of environmental protection and public safety as well as prevention from negative effects due to mass movements. The project has been commissioned by Ministry of the Environment and financed by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. The main end-users of the Project are the bodies of the state administration (country, regional, local levels), environmental protection inspectorates, appropriate ministries and : Non-Governmental Organizations acting in the area of constructing works, transportation, estate and property trade and exchange and education-research activities. The project concentrates on acquisition, storage and management of data related to mass movements and associated hazards, The project logistics involves a stage-by-stage field surveying and mapping of landslides and landslide-prone terrains. The collected data filled in the documentary forms for landslides and mass movement threatened areas, maps with locations of landslides and mass movements threatened areas (1:10 000), as well as monitoring data will be loaded to the landslide hazard database which will be accessible via a web site of the SOPO Project.

4

Identyfikacja obiektów archeologicznych przy wykorzystaniu georadaru (GPR) – średniowieczne miasto Szamotuły

Kijowski A., Słowik M., Rączkowski W.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2009

|

Vol. 19

181--191

PL

W 2006 roku odkryto miejsce lokacji średniowiecznego miasta (Szamotuły). Ślady tego miasta zidentyfikowano dzięki rekonesansowi lotniczemu. To unikatowe znalezisko zostało objęte ochroną konserwatorską i dzięki temu możliwe tam jest prowadzenie tylko badań nieinwazyjnych. Te nieinwazyjne badania polegają na cyklicznym rekonesansie lotniczym oraz pozyskiwaniu nowych danych przy pomocy metod teledetekcyjnych, takich jak: metoda geomagnetyczna czy elektrooporowa. Każda z metod dostarcza informacji o innych aspektach zachowanych obiektów archeologicznych. W niniejszym tekście zaprezentowane zostały wyniki pilotażowego rozpoznania stanowiska przy pomocy metody georadarowej. Wyniki zostały skonfrontowane z interpretacją zrektyfikowanych zdjęć lotniczych. Pozytywny wynik testu pozwala planować takie rozpoznanie metodą georadarową, które da tomograficzny obraz średniowiecznego miasta.

EN

The place where the medieval town of Szamotuły had been located was discovered in 2006. Remains of the town were identified during an archaeological aerial survey. That unique discovery has been listed on the national register of historic places and, consequently, only noninvasive investigations are allowed there. Those investigations are based on systematic aerial reconnaissance, as well as the acquisition of new data by applying remote sensing methods, such as geomagnetic or resistivity methods. Each method provides information on different aspects of buried archaeological features. First results of the pilot project of the site survey using GPR are presented herein. Results are compared with the interpretation of rectified aerial photographs. The positive output allows planning further surveys with the application of GPR to obtain a tomographic image of that medieval town.

5

Antropogeniczne formy krajobrazowe powstałe w pradziejach i wczesnym średniowieczu w dorzeczu środkowej Wieprzy

Rączkowski W.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

143--153

PL

W dolinie Wieprzy znajduje się stosunkowo niewiele form antropogenicznych o genezie pradziejowej lub wczesnośredniowiecznej widocznych obecnie w krajobrazie. Są to głównie kurhany oraz grodziska. Kurhany pochodzą z okresów od epoki brązu po wczesne średniowiecze, natomiast grodziska reprezentują wyłącznie okres wczesnego średniowiecza. Tradycyjnie funkcja kurhanów sprowadzana jest do miejsca pochówku zmarłego, a grodziska miały pełnić głównie rolę związaną z obronnością. Coraz częściej pojawiają się interpretacje wskazujące, że kurhany mogły również odgrywać rolę legitymizowania praw do danego terytorium, wyznaczać granice terytorialne poszczególnych grup społecznych. Unikatowy wczesnośredniowieczny zespół osadniczy z okolic Wrześnicy pozwala na jego interpretację (w tym krajobrazowych form antropogenicznych) jako złożoną strukturę społeczno-kulturową, w której wszystkie elementy były ze sobą powiązane znaczeniowo.

EN

Anthropogenic forms within the landscape of the central catchment of the Wieprza river are only a small part of the traces of primeval and medieval cultural activity. Likewise, the range of these remains is very narrow. So far only two types of such remains have been identified. They are barrows (earth or stone-earth mounds connected with burials) and the ramparts of medieval strongholds. The burial mounds currently identified in the landscape date from different periods – from the Bronze Age (approx. 1000 BC.) to the early Middle Ages. They not only occur in clusters numbering from several to hundreds, but also in isolation. It is hard to define any clear cultural patterns connected with the location and construction of the mounds in any specific period. In the regions of Janiewice and Żukowo the burial mounds were built on elevated ground, on small morainic hills. It has not been ruled out that such locations were chosen consciously, so that the form of the mound would not only dominate the past landscape but also serve as a point of reference for the local community (as well as any travellers). The second category of archaeological sites whose form in the landscape has survived are strongholds. In the catchment of the central Wieprza river all the strongholds date from the early Middle Ages. Three are situated in the Wieprza valley: Wrześnica (site 7) and Sławsko (site 5) on the flood plain, and Stary Kraków (site 6) on the edge of the valley. Three remaining sites are located a few kilometres east of the Wieprza valley: in Gać (site 2), Kczewo (site 2) and Dobrzęcin (site 3). Each of the six strongholds is in a specific position and of particular size and shape, therefore we can rule out any repetition of construction design. All the strongholds (except for Sławsko) date from the 8th–9th/10th centuries. The largest concentration of anthropogenic earthworks in the central Wieprza catchment can be found around Wrześnica. There is an early medieval stronghold and a complex of six burial mounds. We can also include the remains of medieval villages (all on the left bank of the Wieprza) of which there are no traces visible as landscape forms. The whole settlement complex is unique in Pomerania and the archaeological and environmental research carried out so far leads to discussion as to how the medieval landscape was shaped. I assume that for the elite living in the stronghold the range of visibility related to power, control over the living and the relation between this world and the one of the dead. But there is also another visual relation which seems to be important – the range of visibility from the burial mounds, particularly where larger mounds are concerned. The ancestors buried on the top of the burial mounds had a huge range of visibility over the micro-region and in a symbolic way they controlled the whole range of activities of the living – their settlements, fields and other places of activity. The elite living in the stronghold were also under the control of their ancestors. The whole community could be safe from enemies, inner disturbances in social relations as well as spiritual influences. The community was controlled and protected by their ancestors. Thanks to mutually inclusive relations between the inhabitants of the settlement and those of the stronghold, as well as the ancestors’ graves, a complex structure was created and social structure was authorised and strengthened. From a social aspect both the stronghold and the burial mounds became the proof of power, symbolizing the prestige of the group as well as its elite. The elite who lived in the stronghold could, thanks to the range of visibility, in a both practical and symbolic way control the area and be, in a way, intermediaries for contact between the world of the living (on the left bank of the Wieprza river) and that of the dead (on the right bank of the river). And vice versa, the ancestors could control the world of living. How the positions of the strongholds and burial mounds to be constructed were chosen was not therefore due to environmental conditions but the juncture of the whole social and cultural structure which was essential for the community.

6

Numeryczne modelowanie deformacji stoku osuwiskowego - Maślana Góra w Szymbarku koło Gorlic

Rączkowski W., Zabuski L.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 4

733-742

PL

W pracy przedstawiono metodę i wyniki numerycznego modelowania procesów deformacji osuwiska na stoku Maślanej Góry w okolicach Szymbarku k. Gorlic (Beskid Niski). Jest to stare, rozległe osuwisko o skomplikowanej strukturze i o zaawansowanych deformacjach, jednak wciąż aktywne. W masywie skalnym zbocza przeważają słabe i miękkie łupki ilaste. Symulacja numeryczna zsuwu przy zastosowaniu programu FLAC 2D opartego na metodzie różnic skończonych pozwoliła na oszacowanie wpływu warunków wodnych na aktywność osuwiska i na wielkość potencjalnego przemieszczenia. Wyniki symulacji wykazały, że równoczesny zsuw całego zbocza jest mało prawdopodobny, natomiast możliwe są zsuwy lokalne o względnie małym zasięgu. Zwrócono również uwagę na możliwość interpretacji procesów deformacji zbocza na podstawie kształtu krzywych obliczonego przemieszczenia w wytypowanych profilach pionowych.

EN

The paper presents the method and results of numerical modelling of deformations on the landslide slope Maślana Góra in neighbourhood of Szymbark near Gorlice (Beskid Niski Mts.). It is complex, large landslide in advanced stage, but still active. The slope is composed of weak and soft clay shale. Numerical analysis performed using FLAC 2D program, based on finite difference method allowed to estimate the influence of water conditions on the landslide activity. It has been proved that the slide probability of the whole slope in the same time is low, but the zones having smaller extent can move gradually. Attention has been paid on the possibility of the interpretation of deformation processes basing on the displacement curves in vertical profiles.

7

Osuwiska jako ważny element geozagrożeń we Włoszech

Graniczny M., Rączkowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 2

123--126

8

Osuwiska Karpat

Poprawa D., Rączkowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 8

685-692

PL

W artykule omówiono zagrożenia wypływające ze środowiska geologicznego Karpat, ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk. Ponad 95 % osuwisk występujących w Polsce znajduje sie na terenie Karpat. Osuwiska po raz pierwszy w 2002 roku zostały zaliczone do zjawisk powodujących klęski żywiołowe. Prace Rządu RP zaowocowały propozycjami zmian w kilku Ustawach. Mają one polegać na wprowadzeniu uwarunkowań związanych z ruchami masowymi m.in. w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

EN

Hazards resulting from the geological environment of the Carpathians, with particular emphasis on landslides, have been discussed because over 95% of all landslides in Poland occur in the Flysch Carpathians. In 2002, landsliding was officially included in the list of events causing a natural disaster for the first time. Efforts of the Polish government yield to proposals of changes in certain legal acts. Landsliding risk must be considered in spatial planning and management. This is likely the best method of mitigating the related hazards.

9

Osuwiska w dolinie Wisłoki na terenie projektowanego zbiornika w Kątach (Beskid Niski)

Wójcik A., Rączkowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

Vol. 49, nr 5

389-394

PL

Przedstawiono rozmieszczenie osuwisk na terenie projektowanego zbiornika Krempna w Beskidzie Niskim. Omówione zostało przewidywane oddziaływanie osuwisk na zaporę i zbiornik wodny. Niektóre z występujących w tej części doliny Wisłoki osuwisk mogą utrudniać budowę zapory i wpływać na zmiany linii brzegowej powstającego zbiornika. W tym wypadku należy przeprowadzić dokładne badania i prace monitoringowe w czasie planowych prac budowlanych.

10

Stratotypes and other important geosites of the Polish Carpathians

Alexandrowicz Z., Poprawa D., Rączkowski W.

Polish Geological Institute Special Papers

|

1999

|

Vol. 2

33-46

EN

The Carpathians are a part of the Alpine orogen. In the territory of Poland they are characterized by a large diversity of facial-tectonic units and numerous nappes. The relief of the Carpathians is characterized by polygenesis, and developed under influence of denudational, glacial, and fluvial processes. Moreover, the relief clearly reflects the geological structures of the discussed region. The nature conservation in the Carpathians has a long tradition and substantial achievements. Geological/geomorphologic values protected in several areas and objects take a considerable part here. The currently proposed European geologic network of areas/sites representative of the Polish Carpathians consists of four national parks (category II according to IUCN classification) and 21 relatively small areas comprising individual sites or complex-sites out of which 7 are already protected. The standard list should be augmented with geosites typical of the northern zone of Eastern Carpathians and with reference to geosites candidates from the Ukrainian territory. The idea of site system of European geological heritage is to represent type localities of main lithostratigraphic units of the Central Carpathians and Outer Carpathians as well as to represent main relief features.

PL

Karpaty polskie, będące częścią orogenu alpejskiego, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem jednostek facjalno-tektonicznych i płaszczowinową budową. Rzeźba gór jest poligeniczna i odzwierciedla wyraźnie budowę geologiczną obszaru. Ochrona przyrody Karpat ma długą tradycję i duże osiągnięcia. Geologiczne i geomorfologiczne wartości są tu uwzględniane w ustanawianiu ochrony wielu obszarów i obiektów. Proponowana obecnie sieć geostanowisk o znaczeniu europejskim, reprezentatywnym dla Karpat polskich, składa się z czterech parków narodowych (kategoria II w klasyfikacji IUCN) oraz 21 małych obszarów zawierających pojedyncze stanowiska lub ich zespoły (siedem z nich znajduje się już pod ochroną). Standardowa lista powinna być w przyszłości uzupełniona zwłaszcza o typowe obiekty północnej części Karpat Wschodnich w odniesieniu do ich rozprzestrzenienia na Ukrainę. System stanowisk o randze dziedzictwa geologicznego Europy reprezentuje główne litostratygraficzne jednostki Karpat wewnętrznych i zewnętrznych oraz znaczące elementy ich rzeźby.

11

The regional network of geosites in the Polish Carpathians

Alexandrowicz Z., Poprawa D., Rączkowski W.

Przegląd Geologiczny

|

1998

|

Vol. 46, nr 8/2

775-781

EN

Polish part of the Carpathians represents a region with valuable, diversified geological structures and a wide spectrum of landforms. Nature protection in the Carpathians is regulated by the successive nature conservation acts of 1934, 1949 and 1991. The legal framework of geoconservation of the Inner and Outer Carpathians comprises: 6 national parks, 11 landscape parks, 15 geological reserves, 77 monuments and 14 documentary sites. About 90 individual sites and site-sets of a regional importance are proposed for protection. At present, inventory and documentary workfocuses on protection ofstratotypes oftheflysch sequences and their reference sections, classic sites with fossils, sedimentary and tectonic structures, landforms as well as important sites of Quaternary deposits and evidences of morphological processes. Among the localities that are already protected or proposed to be protected the 25 most valuable sites/objects have been selected for the European List of GEOSITES compiled by IUGS in collaboration with ProGEO Association

12

Using tls for monitoring talus slope morphodynamics in the Tatra Mts

Rączkowska Z., Cebulski J., Rączkowski W., Wojciechowski T., Perski Z.

Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica

|

2017/2018

|

Vol. 51/52

179--198

EN

This paper presents changes of surface relief of talus slopes in the Tatra Mts. based on terrestrial laser scanning (TLS) surveys conducted over five years. The changes are results of rapid mass movements, mainly debris flows and rockfalls. The results of the TLS surveys were analyzed with regards to meteorological conditions. It was found that debris flow activity is strongly related both to rainfalls and loose debris availability. The usefulness of the TLS survey for evaluation of the volume of rock material transported by rapid mass movement as well as the way this transport takes place was proven.