Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Socio-cultural challenges of coal regions and their transformative capacities – a case study of Silesia

Kowalik Wojciech, Hubert Wit, Pepłowska Monika, Kryzia Dominik, Gawlik Lidia, Komorowska Aleksandra

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2024

|

T. 40, z. 1

167--186

EN

This article presents the results of a study of the determinants of energy transformation of coal-dependent regions. The case study was on the region of Silesia. This region is the main producer of hard coal and coking coal in Poland, with nineteen mines and numerous coal-fired power plants. Silesia is highly industrialized and urbanized, contributing significantly to Poland’s GDP. However, it is also a leader in terms of methane and carbon dioxide emissions. The study used an approach based on Alvin L. Bertrand’s ‘stress-strain’ theory, to investigate the socio-cultural stresses emerging as a result of the interaction of external factors and internal process dynamics within the region itself. Then, using Marc Wolfram’s systems-based analytical framework approach, the current transformative capacity of Silesia was analyzed. The theoretical framework adopted assumes that socio-cultural stress can be inferred from past situations of tension, influencing the social structure of the region and shaping accepted patterns of adaptation to change. Socio-cultural stress emerges as a key determinant of a region’s coping strategy and shapes its ability to transform in the long term. The research approach presented in this article adopts a comprehensive framework that integrates socio-cultural, socio-ecological and technological dimensions, providing a holistic view of a region’s transformation challenges and opportunities. The research was conducted using focus group interviews and a structured interview questionnaire. Participants in the research were individuals representing a diverse community of experts and activists involved in the energy transition process in Silesia, including local government officials, businesses, professional associations and social activists.

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań nad uwarunkowaniami transformacji energetycznej regionów węglowych na przykładzie Śląska. Region ten jest głównym producentem węgla kamiennego i koksującego w Polsce, z 19 kopalniami i licznymi elektrowniami węglowymi. Śląsk jest wysoce uprzemysłowiony i zurbanizowany, wnosząc znaczący wkład w polski PKB. Jest jednak również liderem pod względem emisji metanu i dwutlenku węgla. W prezentowanych badaniach wykorzystano podejście bazujące na teorii „napięć-odkształceń” Alvina L. Bertranda, do badania stresu społeczno-kulturowego pojawiającego się w efekcie oddziaływania czynników zewnętrznych i wewnętrznych procesów w samym regionie. Następnie, korzystając z ram analitycznych Marca Wolframa opartych na podejściu systemowym, przeanalizowano obecne zdolności transformacyjne Śląska. Przyjęte ramy teoretyczne zakładają możliwość wnioskowania o stresie społeczno-kulturowym z przeszłych sytuacji napięć, wpływających na strukturę społeczną regionu i kształtujących przyjęte wzory adaptacji do zmian. Stres społeczno-kulturowy wyłania się jako kluczowy czynnik determinujący strategię radzenia sobie regionu i kształtuje jego zdolność do transformacji w perspektywie długoterminowej. Zaprezentowane w artykule podejście przyjmuje perspektywę, która integruje wymiar społeczno-kulturowy, społeczno-ekologiczny i technologiczny, zapewniając holistyczny obraz wyzwań i możliwości transformacji w regionie. Badania przeprowadzone były przy wykorzystaniu zogniskowanych wywiadów grupowych oraz ustrukturyzowanego kwestionariusza wywiadu. Uczestnikami badań były osoby reprezentujące zróżnicowane środowisko ekspertów i działaczy zaangażowanych w proces transformacji energetycznej Śląska – samorządowców, przedsiębiorstw, stowarzyszeń zawodowych czy działaczy społecznych.

2

Potencjał materiałów pochodzenia naturalnego zawierających mangan w katalitycznym oczyszczaniu gazów odlotowych z instalacji kwasu azotowego

Inger Marek, Rajewski Jakub, Kowalik Wojciech, Hubicki Zbigniew, Bąk Justyna, Wójcik Dominika

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 12

1334--1341

PL

W pracy zbadano możliwość zastosowania dwóch naturalnych materiałów zawierających tlenek manganu, Pyrolox® iPurolite MZ-10® , jako układu wyjściowego przy opracowaniu nowego katalizatora wtechnologii oczyszczania z N₂O lub NOₓ strumienia gazów resztkowych z instalacji kwasu azotowego. Obie badane próbki poddano charakterystyce fizyczno-chemicznej. Wykonane pomiary wykazały, że jedynie Pyrolox® wykazuje aktywność w reakcji rozkładu N₂O. Uzyskano konwersję N₂O wynoszącą 31 i 70% wtemp. odpowiednio 480 i 495°C. Po dodaniu do strumienia gazów resztkowych amoniaku stwierdzono aktywność obu badanych materiałów w reakcji redukcji NOₓ. Wtym przypadku stwierdzono również znaczące zwiększenie stężenia N₂O w strumieniu gazów poreakcyjnych, co powoduje znikomą przydatność tych materiałów jako katalizatorów selektywnej redukcji NOₓ.

EN

A lab. flow reactor with a fixed bed of catalyst (Pyrolox® or Purolite MZ-10®) was fed with a stream of tail gases from the HNO₃ plant. The process of N₂O decompn. and NOₓ redn. was studied at temp. of 249-458°C. Only Pyrolox® was active in the N₂O decompn. reaction with conversions of 31 and 70% at 480 and 495°C, resp. After adding NH₃ to the tail gas stream, both tested materials were found to be active in the NOₓ redn. reaction. However, in this process, a significant increase in the N₂O concn. was found in the post-reaction gas stream, which makes these materials of little use as a catalyst for selective NOₓ redn. Pyrolox® and Purolite MZ-10® were analyzed for the sp. surface area, pore size as well as chem. compn.

3

Obliczenia symulacyjne spadków ciśnienia na półce sitowej kolumny absorpcyjnej

Rajewski Jakub, Kowalik Wojciech, Inger Marek, Olszak Artur, Wilk Marcin

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 10

1022--1028

PL

Do obliczeń symulacyjnych kolumny absorpcyjnej wybrano metodę numerycznej mechaniki płynów CFD (computational fluid dynamics). Wykazano, że znaczący wpływ na opory przepływu fazy gazowej miała technologia wykonania perforacji w półkach sitowych. Niezależnie od zadanych w symulacji warunków procesowych jednostkowe spadki ciśnienia dla poszczególnych próbek wzrastały w szeregu: nawiercane < wytłaczane < wycinane wodą. Doświadczalna weryfikacja otrzymanych wyników dla wybranych wariantów perforacji i parametrów procesowych wykazała satysfakcjonującą dokładność zastosowanej metody obliczeniowej. Wykorzystanie CFD do wyznaczania oporu przepływu gazu przez półkę sitową umożliwia wykonanie obliczeń sprawdzających dla różnych wariantów wielkości i kształtu otworów oraz ich rozmieszczenia, bez koniecznego wykonywania długotrwałych i kosztownych testów półek sitowych wykonanych z blach perforowanych. Podjęte badania mają na celu analizę możliwości zastosowania tej metody obliczeniowej do optymalizacji konstrukcji półki sitowej.

EN

The numerical fluid dynamics (CFD) method was selected for simulation calcns. of the sieve tray in the absorption column. Simulations were carried out for perforated plates made in three different hole cutting technologies: by drilling, pressing and water cutting. The perforation technology of sieve plates had a significant impact on the unit pressure drop of the gas phase, which increased in the order of drilled < pressed < water cut plates. Exptl. verification of the obtained results for selected perforation variants and process parameters showed satisfactory accuracy of the applied calcn. method.

4

Territorial trauma or modernization experience? The Kraków Metropolitan Area and Silesia as case studies affected by intensive energy transition processes

Hubert Wit, Kowalik Wojciech, Komorowska Aleksandra, Kryzia Dominik, Pepłowska Monika, Gawlik Lidia

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 3

125--148

EN

Energy transition is a process that affects entire regions, not only reducing the prevailing socio-economic conditions but most importantly, creating a new framework of functioning for their inhabitants. The changes that are taking place can be described as territorial stresses, which are factors that affect not only the psychological well-being of residents but also the economic, demographic, technological and ecological conditions of the regions. The article presents the partial results of research work conducted within the ENTRANCES project. The authors compare two carbon-intensive regions: Kraków Metropolitan Area (high air pollution area) and Silesia (coal mining area). Comparing the results of the two components and thus the research methods: the identification and systematization of the socio-cultural stress situation (a component describing events relevant to the transformation of the regions from 1945-2022 and the sparing of its significance on the development conditions in the regions; the assessment of the adaptive capacity of the residents based on their attachment to the place, individual adaptation strategies for resolving tensions and the level of life satisfaction (socio-psychological component).

PL

Transformacja energetyczna jest procesem oddziaływującym na całe regiony, nie tylko zmieniając panujące w nich warunki społeczno-gospodarcze, ale przede wszystkim tworzy nowe ramy funkcjonowania dla ich mieszkańców. Zmiany, które zachodzą, określić można mianem stresu terytorialnego, który jest czynnikiem wpływającym nie tylko na dobrostan psychiczny mieszkańców, ale oddziałującym również na kondycje ekonomiczną, demograficzną, technologiczną i ekologiczną regionów. Artykuł stanowi prezentację częściowych wyników prac badawczych prowadzonych w ramach projektu ENTRANCES . Autorzy dokonują porównania dwóch regionów intensywnych węglowo: Krakowski Obszar Metropolitalny (obszar wysokiej emisji) oraz Śląsk (obszar górniczy). Badanie przedstawia także zestawienie wyników dwóch analizowanych komponentów i tym samym metod badawczych: identyfikacji i usystematyzowania sytuacji stresu społeczno-kulturowego (komponent analizujący wydarzenia istotne z punktu transformacji regionów z lat 1945-2022) oraz oszacowanie jego znaczenia na warunki rozwoju w regionach; oceny zdolności adaptacyjnych mieszkańców na podstawie ich przywiązania do miejsca, indywidualnych strategii adaptacji, rozwiązywania napięć oraz poziomu satysfakcji życiowej (komponent socjopsychologiczny).