W artykule opisano naturalne warunki występowania wysadu solnego "Dębina" oraz wynikające zagrożenia dla środowiska wodnego, na skutek eksploatacji w jego sąsiedztwie złoża węgla brunatnego Bełchatów. Przedstawiono sposób zabezpieczenia oraz zasady działania bariery ochronnej wokół wysadu solnego oraz informacje na temat przebiegu jej dotychczasowej eksploatacji.
EN
In the paper natural conditions of Dębina salt diapir occurrence and conseąuent hazards for water environment, due to mining operations at Bełchatów and Szczerców open pits located in its vicinity was discussed. The protective measures were presented as well as the principles of the protection well barrier operation around Dębina salt diapir, and up to date effects of the protective barrier. Well protective barrier concept actualization was discussed, relating to required depression and prognostic inflow into "new" protective barrier.
Od początku lat 60. mamy w Polsce do czynienia ze znaczącym rozwojem przemysłu węgla brunatnego. Dotychczasowa problematyka hydrogeologiczna dotycząca złóż węgla brunatnego związana była przede wszystkim z ich udostępnieniem i eksploatacją. Zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych nie stwarzało do tej pory poważniejszych problemów, gdyż nie zachodziła konieczność likwidacji wielkich wyrobisk odkrywkowych. Pomimo, że zakończenie eksploatacji węgla w kopalni "Bełchatów" planowane jest w 2036 roku, już teraz zachodzi konieczność rozstrzygnięcia sposobu zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych. Pozostaną one po zakończeniu w 2019 roku eksploatacji węgla w odkrywce "Bełchatów" oraz po zakończeniu planowanego w latach 2008-2036 wydobycia węgla w odkrywce "Szczerców". Obecne koncepcje zakładają częściowe wypłycenie obu wyrobisk poeksploatacyjnych gruntami zwałowymi, a następnie zagospodarowanie powstałych w ten sposób wyrobisk końcowych w formie akwenów. Ze względu jednak na bardzo dużą powierzchnię przyszłych zbiorników wodnych ok. 36 km2 oraz kubaturę wynoszącą ok. 2,6 mld m3, proces ich przygotowywania i powstawania może spowodować wiele problemów wynikających m.in. z potrzeby odpowiedniego ukształtowania zboczy zbiorników oraz znacznych ilości wody niezbędnej do ich napełnienia. Dodatkowym utrudnieniem w procesie rekultywacji i zagospodarowania wyrobisk będzie istnienie wysadu solnego pomiędzy odkrywkami "Bełchatów" i "Szczerców".
EN
The final reclamation in abandoned lignite open pits in Poland faced no major problems at yet owing to inconsiderable depth and volume of open pits. Considerably more difficult will be solution of problems associated with the final management of the "Bełchatów" open pit and the "Szczerców" open pit final excavations in the "Bełchatów" Lignite Mine, with volume of 2.6 billion m3 and area of approximately 36 km2. A most rational method for reclamation of such open pits is water management consisting in filling the reservoirs with ground water, sometimes supported by surface water. However, the management of huge abandoned pits will bring about appearance of a number of geotechnical and hydrogeological problems. Changes caused by filling the reservoirs with water are likely to result in the degradation of reservoir slopes and in their retreat deep into the open pit slope and also, in hazards connected with the adjacent ground waterlogging, and disadvantageous hydrogeochemical changes. Early standing with work on the solution of these problems will make it possible as early as now to carry out mining operations in view of future water management of abandoned open pits and also, will allow to provide real financial inputs w which will be allocated for reclamation of future open pits.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule opisano naturalne warunki występowania wysadu solnego „Dębina” oraz wynikające zagrożenia dla środowiska wodnego, na skutek eksploatacji w jego sąsiedztwie złoża węgla brunatnego w Polu Bełchatów i Polu Szczerców. Przedstawiono sposób zabezpieczenia oraz zasady działania bariery ochronnej wokół wysadu solnego oraz informacje na temat przebiegu jej dotychczasowej eksploatacji. Przedstawiono aktualizację koncepcji „nowej” bariery zabezpieczającej w odniesieniu do zakładanych depresji oraz prognozowanych dopływów do studni bariery.
EN
In the paper natural conditions of Dębina salt diapir occurrence and consequent hazards for water environment, due to mining operations at Bełchatów and Szczerców open pits located in its vicinity was discussed. The protective measures were presented as well as the principles of the protection well barrier operation around Dębina salt diapir, and up to date effects of the protective barrier. Well protective barrier concept actualization was discussed, relating to required depression and prognostic inflow into “new” protective barrier.
W referacie przedstawiono zarys naturalnych warunków występowania wysadu solnego Dębina na tle dotychczasowej i planowanej odkrywkowej eksploatacji złoża węgla brunatnego na polach Bełchatów i Szczerców. Dalej zawarto opis zagrożeń środowiska wodnego oraz scharakteryzowano zrealizowany sposób zabezpieczenia środowiska. Przedstawiono zakres nowych badań hydrogeologicznych w rejonie wysadu solnego dla docelowej głębokości bariery ochronnej do końca jej żywotności -do zakończenia eksploatacji na polach Bełchatów i Szczerców. Omówiono aktualny stan zabezpieczenia wód barierą ochronną oraz przedstawiono uwarunkowania dla przebudowy istniejącej bariery.
EN
The paper presented outline of natural conditions of Debina Salt Diapir occurrence against the background of previous and planned exploitation of the deposit by surface mining method in Bełchatów and Szczercoów Fields. Furthermore, description is given for water environment hazard, and effected method of protection is characterized. Scope of new hydrogeological investigations in the region of salt diapir is outlined for target depth of protective barrier till the end of service life, i.e. when exploitation in the Bełchatów and Szczerców Fields has been finished. Discussion is given for present-day state of water protection by the protective barrier, and conditions are specified for reconstruction of existing barrier.
W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące problematyki rekultywacji wodnej wyrobisk poeksploatacyjnych KWB Bełchatów. Na podstawie badań modelowych obliczono czas napełniania woda wyrobiska końcowego bełchatowskiego i szczercowskiego. Przeanalizowano wariant napełniania zbiorników wodą w sposób naturalny oraz w warunkach wspomagania tego procesu dodatkowym zasilaniem wodami spoza leja depresyjnego. Przedstawiono potencjalne zagrożenia związane z rekultywacją wodną zbiorników oraz możliwości ich ograniczenia.
EN
The U.S. Geological Survey's program Modflow. Was used to simulate the process of filling with water two post-mining excavations in the Bełchatów lignite mine. The cumulative volume of the Bełchatów and Szczerców reservoirs will reach 2,4 bilion m3 and the area about 32,5 km2. The results obtained during simulation performed in the regional groundwater flow model has shown that the process of filling the reservoirs with water in a natural way will last for about 60 years, but the steady-state conditions will be reached after 120 years. In the case of additional recharge of both reservoirs with water from outside the cone of depression at rate of 2 m3/s and 4 m3/s this process will last 28 and 18 years, respectively. Endangering connected with filling with water the final excavation were presented.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.