W artykule, na tle ogólnej charakterystyki zasobów wodnych, omówiono najistotniejsze wyzwania w gospodarowaniu wodą, wobec jakich stoi obecnie Chińska Republika Ludowa. Wskazano przy tym na uwarunkowania przyrodnicze oraz społeczno-ekonomiczne, które w zasadniczy sposób wpływają na kierunki gospodarowania wodą w najludniejszym kraju świata.
EN
The article discusses the most significant water management issues currently faced by the People’s Republic of China, in the context of its general water resources characteristics. The authors indicate natural as well as social and economic conditions that significantly influence the directions of the water management development in the most populated country of the world.
W artykule omówiono najważniejsze wydarzenia w zakresie gospodarowania wodą, jakie w ciągu ostatnich 2500 lat obserwowano w dorzeczu największej i najważniejszej rzeki Państwa Środka - Jangcy. Wiele z nich stało się kamieniami milowymi w rozwoju cywilizacji chińskiej, wpływając na kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego Chin zarówno w przeszłości, jak i w czasach współczesnych.
EN
The article discusses the most significant water management events observed in the basin of the largest and most important river of the Middle Kingdom - the Yangtze River - during the last 2500 years. Many of them became the milestones of the Chinese civilization evolution, influencing the directions of social and economic development of China, both in the past and in the present.
Obszary bezodpływowe północno-zachodniej części Chin zajmują ponad 1/3 powierzchni kraju i mimo bardzo ograniczonej zasobności wodnej już od czasów starożytnych odgrywają znaczącą rolę w rozwoju Państwa Środka. Zachodzące w regionie od połowy XX w. przemiany społeczno-gospodarcze oraz postępujące zmiany klimatu powodują, że malejąca dostępność wody stanowi jeden z kluczowych czynników hamujących dalszy rozwój tej części Chin. W artykule, na tle ogólnej charakterystyki fizycznogeograficznej, omówiono najważniejsze problemy w gospodarowaniu wodą w Chinach Północno--Zachodnich, jak również wymieniono sposoby ich rozwiązania.
EN
Drainless areas in the northwest part of China occupy over 1/3 of the country's surface and, despite their limited water affluence, have played an important role in the Middle Country's development since antiquity. The social and economic transformation having been taking place since mid-20th century and progressing climate change have made the avail-ability of water one of the key factors inhibiting further development of this part of China. The paper presents the physical and geographical characteristics of the Northwest China region and discusses the most important water management problems as well as methods to solve them.
W artykule zaprezentowano wybrane projekty hydrotechniczne zrealizowane w Państwie Środka w okresie od V w. p.n.e. do VII w n.e.; swoją innowacyjnością nawet o kilkaset lat wyprzedziły one podobne osiągnięcia inżynierii wodnej na świecie. Omówiono podstawowe założenia i cele tych projektów, a także wskazano na rolę, jaką odegrały one w historii Chin.
EN
The article presents selected hydro-technical projects realised in the Middle Kingdom in the period between the 5th century BC and the 7th century, with their innovativeness preceding similar water engineering achievements by centuries. The article discusses the basic assumptions and goals of these projects and indicates the role they played in the history in China.
Gwałtowny rozwój gospodarczy zmusza Chiny do poszukiwania coraz nowszych źródeł zaopatrzenia w energię elektryczną. W ramach tych działań Państwo Środka realizuje w ostatnich latach wiele inwestycji zmierzających do wykorzystania olbrzymiego potencjału energetycznego swoich rzek. W artykule zarysowano aktualny stan oraz dalsze plany zagospodarowania do 2020 r., a także wymieniono i w skrócie scharakteryzowano obszary mające największe znaczenie dla rozwoju energetyki wodnej w tym kraju.
EN
lntensive economic development forces China to search for new sources of electricity. For the last several years, the Middle Kingdom has been realising numerous investments aiming at exploitation of the huge energy potential of its rivers. The article outlines the current state and further plans for their utilisation till 2020: it also lists and shortly characterises the areas of the highest importance for the water power development in this country.
W artykule omówiono rozwój regulacji prawnych oraz instytucji związanych z gospodarowaniem zasobami wodnymi w Chinach. Na tym tle zarysowano historię pomiarów hydrometeorologicznych w Państwie Środka od starożytności do czasów współczesnych.
EN
The article discusses the development of legal regulations and institutions related to the water resources management in China. On this background, it presents the history of hydro-meteorological measurements in the Middle Kingdom from the antiquity to modern times.
The article presents the Red Flag Canal, constructed in the eastern China in the sixties of the 20th century and seen as one of the most significant water projects completed after the establishment of the People's Republic of China.
W pierwszej części artykułu omówiono rozwój regulacji rzecznych w dorzeczu Rzeki Żółtej od starożytności do drugiej połowy XX w., a w drugiej zarysowano problemy gospodarowania wodą, jakie pojawiły się na omaiwanym obszarze w ciagu ostatnich 60 lat.
EN
The first section of the article is devoted to the Yellow River basin regulation development from the Antiquity to the second half of the 20th century; the second part describes water management issues that have appeared in the discussed region during the last 60 years.
W artykule omówiono główne zagadnienia związane z gospodarowaniem zasobami wodnymi i realizacją projektów hydrotechnicznych w stolicy Chin w ostatnim 1000-leciu. Wskazano ponadto na główne problemy wodnogospodarcze, z którymi obecnie boryka się Pekin, jak również na środki podejmowane w celu ograniczenia pogłębiających się w mieście deficytów wody.
EN
The article discusses main issues related to water resources management and hydrotechnical projects realisation in the capital of China in the last millennium. It also indicates main water and economic problems faced currently by Beijing, as well as measures taken in order to reduce increasing water deficits in the city.
W artykule przedstawiono opracowany przez Przedwojskiego (2008) model matematyczny umożliwiający w szybki sposób wyznaczenie prędkości i szorstkości hydraulicznej przy przepływach w korytach i dolinach rzecznych porośniętych roślinnością. Model uwzględnia warstwowość roślinności zatopionej i częściowo zatopionej poprzez określenie średnicy i gęstości elementów roślinnych na różnych głębokościach. Przyjęto założenie, że opływane rośliny generują wiry prze-mieszczające się w kierunku poziomym, powodując poziomą wymianę pędu. Analizowany typ roślinności podzielono na warstwy o równej gęstości elementów roślinnych, a rozkłady prędkości między warstwami łączy się strefą przejściową. Opracowany model poddano szczegółowej weryfikacji na podstawie danych z pomiarów terenowych.
EN
The industrialisation of Magchuria, initiated on the turn of the 19th and 20th centuries, was possible mainly due to the realisation of numerous hydro-technical projects aiming at exploitation of energy potential of rivers in this part of China. Those works were continued after the end of the World War II and foundation of the People's Republic of China. The industrialisation was followed by settlement processes and development of agriculture, based mainly on artificial irrigation. The article, using source materials in Chinese language, discusses the main aspects of water management in the North Eastern China for the last 100 years, as well as indicates consequences of water circulation changes in the region.
Projekt przerzutu wody z południa na północ Chin jest obok budowy Zapory Trzech Przełomów na rzece Jangcy jednym z największych przedsięwzięć hydrotechnicznych realizowanych obecnie w ChRL. Ma on na celu poprawę stosunków wodnych na suchych i półsuchych obszarach Chin Północnych, które w drugiej połowie XX w. stały się terenami szybkiego rozwoju gospodarczego. Projekt zakłada wybudowanie trzech dróg wodnych: Kanału Wschodniego, Kanału Środkowego i sieci Kanałów Zachodnich, które połączą dorzecza Jangcy, Rzeki Żółtej oraz rzek Hai i Huai. Łączny koszt całego przedsięwzięcia, którego zakończenie przewidziano na 2050 r., oszacowano na 72 mld dolarów.
EN
The South-North Water Transfer Project in China is, next to the construction of the Three Gorges Dam on the Yangtze River, one of the biggest hydrotechnical enterprises being realised in the People's Republic of China. Its goal is to improve water relations in the dry and semi-dry areas of the North China, which in the second half of the 20th century became the zones of rapid economic development. The project assumes building three water routes: the Eastern Route, the Central Route, and a network of Western Routes that will connect the basins of the Yangtze, Yellow, Hai and Huai rivers. The total cost of the entire enterprise, scheduled to be completed in 2050, was evaluated at 72 billion dollars.
W artykule omówiono najważniejsze projekty hydrotechniczne zrealizowane w dorzeczu najdłuższej rzeki Chin i Azji -Jangcy, w ciągu ostatnich 2500 lat. Wskazano na ich kluczowe znaczenie dla społecznego i gospodarczego rozwoju Państwa Środka zarówno w odległej przeszłości, jak i w czasach współczesnych.
EN
The article describes the most important hydrotechnical projects realised in the basin of Yangtze, the longest river of China and Asia, in the last 2500 years. It indicates their key importance to the social and economic development of the Middle Kingdom in the distant past, as well as in modern times.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.