Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Morphological filtration of two-process profiles

Pawlus P., Reizer R., Łętocha A., Wieczorowski Michał

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences

|

2019

|

Vol. 67, nr 1

107--113

EN

Applications of morphological filters for two-process profiles were analysed. Dilation, closing and alternating sequential (closing + opening) filters were used with a circle (disk) as a structuring element. An original method of a disk radius selection was elaborated for two-process profiles. This procedure was applied for many simulated and measured profiles. Behaviors of morphological filters were compared with those of double Gaussian (Rk) filter. Robust filter was also taken into consideration. In calculation, TalyMap software was used. The proposed procedure was found to be very useful. It was developed for 2D profiles but it can be easily extended for an areal (3D) surface topography filtering. From among morphological filters, the alternate sequential filter is suggested.

2

The effect of the shape of oil pockets on the friction force

Woś S., Koszela W., Pawlus P.

Tribologia

|

2018

|

nr 4

151--156

EN

Tests were carried out using a pin-on-disc tester under starved lubrication conditions. To achieve a conformal contact, a special construction was used with an adjustable counter sample. Textured surfaces with two dimple patterns (spiral an radial) and four shapes (circle, oval, triangle, and chevron) were tested. The contact area was lubricated with L-AN-46 oil. Before the tests, surface topographies of the discs were measured by a white light interferometer Talysurf CCI Lite. Tests showed that, in starved lubrication conditions, oil pocket shape and pattern affected the friction force.

PL

Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem testera typu trzpień–tarcza w warunkach ubogiego smarowania. Aby zapewnić warunki styku rozłożonego, została zastosowana specjalna konstrukcja z wahliwą przeciwpróbką. Badane powierzchnie tarczy teksturowano, aby uzyskać kieszenie smarowe o czterech kształtach ułożonych w dwóch szykach. Kieszenie smarowe miały kształty: okrągły, owalny, trójkątny i w kształcie zygzaka (jodełki). Strefę styku smarowano olejem L-AN-46. Przed próbami tribologicznymi wykonano pomiary struktury geometrycznej powierzchni tarcz z wykorzystaniem interferometru światła białego Talysurf CCI Lite. Przeprowadzone próby wykazały, że w warunkach ubogiego smarowania zarówno kształt kieszeni smarowych, jak ich szyk ma wpływ na opory tarcia.

3

The Effect of Surface Texturing on the Frictional Resistance of Steel-Bronze Assembly in Lubricated Sliding

Koszela W., Gałda L., Dzierwa A., Pawlus P., Sęp J., Ochwat S.

Tribologia

|

2018

|

nr 3

69--76

EN

The experiments were carried out using a block-on-ring tester. The block samples made from bronze CuSn10P of 138 HB hardness were burnished to obtain surfaces with circular oil pockets. Rings were made from 42CrMo4 steel of hardness 40 HRC. Friction tests were conducted at a constant normal load of 900 N. Tests were carried out at increasing sliding speeds of the range 0.08 – 0.82 m/s, starting from the lowest speed. The every speed was maintained for two minutes. The tested assembly was inserted in the reservoir of mineral oil L-AN 46. It was found that the dimple presence on block surface reduced the friction coefficient substantially compared to non- extured turned surfaces. The area density of dimples smaller than 15% (particularly 4.5% and 6%) was beneficial.

PL

Przeprowadzono badania tribologiczne w układzie rolka-klocek. Powierzchnie klocka (wycinka pierścienia) z brązu CuSn10P o twardości 138 HB zawierały sferyczne kieszenie smarowe uzyskane metodą wygniatania. Rolki wykonano ze stali 42CrMo4 o twardości 40 HRC. Badania tribologiczne przeprowadzono przy stałym obciążeniu normalnym wynoszącym 900 N i zwiększającej się prędkości ślizgania w zakresie 0,08–0,82 m/s, utrzymywanej w czasie dwóch minut. Skojarzenie trące smarowano olejem L-AN 46 znajdującym się w zbiorniku. Stwierdzono, że teksturowanie powierzchni klocka spowodowało istotne zmniejszenie oporów tarcia w porównaniu z parą cierną zawierającą gładkie powierzchnie, szczególnie przy niewielkich stopniach pokrycia wgłębieniami (4,5 i 6%).

4

The Effect of Surface Texture of Steel Disc on Friction and Fretting Wear

Lenart A., Pawlus P., Dzierwa A., Tupaj M.

Tribologia

|

2018

|

nr 4

39--48

EN

Fretting tests were performed using an Optimol SRV5 tribotester in a ball-on-flat scheme. Balls from 100Cr6 steel of 60 HRC hardness and diameters of 10 mm co-acted with discs from 42CrMo4 steel of 47 HRC hardness under dry gross fretting conditions. Tests were performed at 30°C and 25–35% relative humidity, and the number of cycles was 18000. During each test, the normal load was kept constant. Six sets of experiments were conducted. Discs had different surface textures as the result of machining. It was found that the lowest coefficients of friction were obtained for anisotropic surfaces when ball movements were perpendicular to main disc texture directions.

PL

W badaniach zastosowano tester tribologiczny Optimol SRV5. Kulka ze stali 100Cr6 o twardości 60 HRC kontaktowała się z tarczą o średnicy 10 mm wykonaną ze stali 42CrMo4 o twardości 47 HRC w warunkach frettingu. Temperatura wynosiła 30°C, wilgotność względna 25–35% przy liczbie cykli równej 18000. Tarcze charakteryzowały się zróżnicowaną strukturą geometryczną powierzchni uzyskaną w wyniku obróbki. Najmniejsze współczynniki tarcia osiągnięto, kiedy ruch kulki odbywał się prostopadle do głównego kierunku ukształtowania powierzchni tarczy.

5

Comparison of results of surface texture measurement obtained with stylus methods and optical methods

Pawlus P., Reizer R., Wieczorowski M.

Metrology and Measurement Systems

|

2018

|

Vol. 25, nr 3

589--602

EN

The results of surface texture measurements obtained with the stylus equipment, white light interferometer and confocal profilometer of the same samples were compared. Machined isotropic and anisotropic surfaces, of symmetric and asymmetric ordinate distribution were measured. Forms were removed using polynomials. Sampling intervals and measuring areas during computations of parameters were the same. Discrepancies between the results obtained with various methods were observed and discussed. It was found that errors of surface texture measurement with the optical methods depend on the type of surface topography.

6

Wpływ rozdzielczości pionowej na błędy pomiaru topografii obrabianych powierzchni

Pawlus P., Reizer R., Czach D.

Mechanik

|

2018

|

R. 91, nr 11

988--991

PL

Przeprowadzono badania wpływu błędu kwantyzacji na wartości parametrów stereometrii powierzchni. Wykonano pomiary struktury geometrycznej powierzchni z wykorzystaniem profilometru optycznego o rozdzielczości pionowej 0,01 nm. Przedmiotem badań było 20 powierzchni izotropowych i anizotropowych, jedno- i dwuprocesowych, losowych i okresowych. Rozdzielczość pionową zmieniano z zastosowaniem programu TalyMap. Przeanalizowano szczegółowo tendencje zmian parametrów stereometrii trzech powierzchni, wywołane błędami kwantyzacji. Wyodrębniono parametry najbardziej i najmniej wrażliwe na błędy.

EN

The effect of the quantization error on values of surface topography parameters was examined. Surface topography was measured using an optical profilometer of 0.01 nm vertical resolution. Twenty isotropic and anisotropic, one- and two-process, random and deterministic surfaces were objects of investigations. The vertical resolution was changed using TalyMap software. Tendencies of changes of three surfaces due to quantization errors were analyzed in details. Parameters of the highest and the smallest sensitivity on errors were selected.

7

The effect of wear debris removal on the fretting of rough surfaces

Lenart A., Pawlus P., Dzierwa A., Woś S.

Tribologia

|

2017

|

nr 4

47--54

EN

Experiments were conducted using an Optimol SRV5 ball-on-disc tribotester under dry gross slip fretting conditions. A sphere of 10 mm diameter from 100Cr6 steel of 64 HRC hardness contacted a disc made of 42CrMo4 steel of lower hardness (42 HRC). Normal load was set to 45 N, the test duration was 15 min, the number of cycles was 18000, and the frequency was 20 Hz. Tests were performed at 30oC temperature, and displacement amplitude was set to 0.1 mm. Wear of the disc and ball was examined by a white light interferometer Talysurf CCI Lite. Wear particles were removed from a contact zone using blow-by with compressed air of constant pressures of 0.1, 0.3, and 0.5 MPa. Disc samples had different surface topography after polishing, vapour blasting, grinding, rough milling, and finishing milling. Due to debris removal, total wear of the analysed tribological system typically increased. Debris ejection led to a decrease in the wear of discs and an increase in the wear of balls.

PL

Badania przeprowadzono z wykorzystaniem testera Optimol SRV5 w układzie kulka-tarcza w warunkach frettingu całkowitego przy tarciu technicznie suchym. Kulka o średnicy 10 mm i twardości 64 HRC była w kontakcie z tarczą ze stali 42CrMo4 o twardości 42 HRC. Obciążenie normalne wynosiło 45 N, czas trwania testu 15 minut, liczba cykli wynosiła 18000 przy częstotliwości 20 Hz. Badania przeprowadzono w temperaturze 30oC, amplituda przemieszczeń wynosiła 0,1 mm. Zużycie kulek i tarcz określono z zastosowaniem interferometru światła białego Talysurf CCI Lite. Cząstki zużycia usuwano ze strefy styku stosując przedmuchy przy stałym ciśnieniu powietrza wynoszącym 0,1, 0,3 i 0,5 MPa. Tarcze charakteryzowały się zróżnicowaną strukturą geometryczną powierzchni po polerowaniu, obróbce strumieniwo-ściernej, szlifowaniu i frezowaniu. Na skutek usuwania cząstek zużycia zazwyczaj zużycie systemu tribologicznego wzrastało. Zmniejszało się zużycie tarcz i wzrastało zużycie kulek.

8

The effect of oil pocket arrays on friction coefficient

Woś S., Koszela W., Pawlus P.

Tribologia

|

2017

|

nr 4

97--105

EN

Experiments were carried out using pin-on-disc tester in conformal lubricated contact conditions for different normal loads. Surface texturing was done using abrasive jet machining with the application of laser cut mask. In order to eliminate the effect of different input variables in all the experiments, pit-area ratio and sizes of oil pockets were very similar. Five types of oil pocket arrays were tested: radial, concentric, spiral, of a square arrangement, and of a random arrangement for 5% and 17% of pit-area ratio. Different dimple diameters caused various oil pocket densities. The experiments were also made for untextured polished discs. During tests, the friction force was monitored as a function of time. Before and after tests, disc surface topography was measured using a white light interferometer Talysurf CCI Lite. The beneficial effect of surface texturing was obtained for spiral arrays of dimples on disc surface. The presence of a radial array of oil pockets resulted in the worst tribological properties of tribological assemblies containing textured discs.

PL

Badania przeprowadzono z wykorzystaniem testera tribologicznego typu trzpień-tarcza w warunkach styku rozłożonego, a ich celem było wykazanie zmian współczynnika tarcia wynikających z różnego szyku kieszeni smarowych. Węzeł cierny składał się z teksturowanej próbki (tarczy) i nieteksturowanej przeciwpróbki. Przeciwpróbka w celu zapewnienia styku rozłożonego mocowana była wahliwie na ramieniu pomiarowym urządzenia. Badania przeprowadzane były w warunkach ubogiego smarowania z wykorzystaniem typowego oleju maszynowego L-AN-46. Prędkość poślizgu, promień tarcia oraz ilość oleju podawanego w miejscu styku były stałe, zmieniano natomiast obciążenie normalne. Przedmiotem badań były tekstury wykonane w 5 szykach: spiralnym, promieniowym, koncentrycznym, kwadratowym i losowym. Przed i po badaniach mierzono topografię powierzchni próbek przy pomocy interferometru światła białego Talysurf CCI Lite. Wykazano, że szyk kieszeni smarowych przy tym samym stopniu pokrycia i głębokości tekstury ma wpływ na wartości współczynnika tarcia.

9

Problem of Non-Measured Points in Surface Texture Measurements

Pawlus P., Reizer R., Wieczorowski M.

Metrology and Measurement Systems

|

2017

|

Vol. 24, nr 3

525--536

EN

This work is focused on the issue of non-measured points – one of the most important problems in surface texture measurements using optical methods. The fundamental aim of this research is to analyse errors of surface texture measurements caused by the presence of non-measured points. This study is divided into two parts. In the first part, circles with non-measured points were artificially created on peak portions of measured surfaces. In the second part – the results of measurement by a Talysurf CCI Lite interferometer were analysed. A measurement area of 3.3 × 3.3 mm contained 1024 × 1024 points. The measurements were performed with different intensity of light. Changes of parameters regarding the analysed errors depended on a surface type. The following parameters are susceptible to errors: skewness Ssk, areal material ratio Smr, as well as the following feature parameters: Spd, Sda, Sdv, Sha and Shv. Inaccuracies of measurement in valley parts of two-process textures led usually to larger errors of parameter computations compared with deviations in peak portions.

10

The effect of sampling interval on the predictions of an asperity contact model of two-process surfaces

Pawlus P., Reizer R., Wieczorowski M., Żelasko W.

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences

|

2017

|

Vol. 65, nr 3

391--398

EN

Contact of random machined two-process steel textures with a smooth, flat steel surface is discussed in this paper. Two-process surfaces were machined by vapour blasting followed by lapping. An elastic-plastic contact model was applied, assuming distributed radius of asperities. Calculation procedures allowed the mean surface separation, contact pressure, and area fraction to be computed as functions of sampling intervals. Parameters characterizing the summits important in contact mechanics were calculated for different sampling intervals. Plasticity index of two-process textures was calculated using the modified procedure. It was found that the influence of sampling interval on normal contact depended on the rough surface ability to plastic deformation. The use of a traditional method of calculation overestimated the plasticity index. Peaks from plateau surface region governed contact characteristics of two-process surfaces.

11

The effect of surface topography on dry fretting in the gross slip regime

Lenart A., Pawlus P., Dzierwa A., Sęp J., Dudek K.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2017

|

Vol. 17, no. 4

894--904

EN

This paper describes the tribological influence of surface topography on friction and wear under dry fretting gross slip regime in a point contact. Experiments were made using ball-on-disc tribotester in oscillatory motion. 100Cr6 sphere co-acted with a disc made of 42CrMo4 steel. During tests, the friction force was monitored as a function of time. Wear of discs and balls was measured after the tests using white light interferometer. Disc surfaces were prepared by various techniques, including milling, vapour blasting, polishing, lapping and grinding. Initial surface roughness height of discs, determined by the Sq parameter was in the range: 0.01–9 μm. During tests, normal load was kept constant at 45 N within the contact with frequency of 20 Hz. Tests were carried out with different displacement amplitudes: 0.02, 0.05 and 0.075 mm. It was found that initial surface roughness height had a significant influence on friction and wear.

12

The effects of surface roughness on friction reduction as the result of surface texturing by abrasive jet machining

Woś S., Koszela W., Pawlus P.

Tribologia

|

2016

|

nr 3

195--204

EN

Various machining methods are currently used to obtain the best co-action of sliding surfaces. Application of two-process surfaces led to a decrease of frictional resistance. Textured surfaces after abrasive jest machining are practical examples of two-process topographies. The results of the application of textured discs with the same array of oil pockets of similar sizes, but with different roughness in areas free of dimples, are presented in this paper. It was determined that after this type of machining, the effect of the friction force decrease was caused by surface texturing.

PL

Obecnie stosowane są różne metody obróbki w celu zapewnienia jak najlepszych warunków współpracy powierzchni ślizgowych. Zmniejszenie oporów ruchu uzyskuje się w przypadku powierzchni dwuprocesowych, których przykładem jest powierzchna teksturowana z wykorzystaniem metody strumieniowo-ściernej. W pracy zaprezentowano wyniki badań przeprowadzone dla tarcz zawierających jednakowy układ kieszeni smarowych o podobnych wymiarach, natomiast powierzchnia między wgłębieniami miała różną chropowatość. Określono, przy jakiego typu obróbce powierzchni bazowej następuje zanik efektu zmniejszenia siły tarcia spowodowanego teksturowaniem powierzchni.

13

Distinguishing the Plateau and Valley Components of Profiles From Various Types of Two-Process Textures

Graboń W., Pawlus P.

Metrology and Measurement Systems

|

2016

|

Vol. 23, nr 4

593--602

EN

This paper presents methods of separating the plateau part for various types of two-process profiles, having the traces of two processes. The traditional method based on the plateau-valley threshold, according to the ISO 13565-3 standard, is not always sufficient, since the valley portion can include plateau roughness. Starting and finishing points of each plateau in the measured profiles should be determined. The procedure found in the technical literature depends on setting not only the plateau-valley threshold but also a lower threshold. This approach was a little modified for profiles that contain both random and deterministic topography components. A new procedure of determination of the lower threshold was proposed for stratified profiles containing two deterministic parts. The valleys can be characterized by their widths and the distance between them. In addition, a description of the material probability curve is proposed.

14

Wyodrębnianie wgłębień na powierzchniach cylindrycznych

Pawlus P., Podulka P., Dobrzański P.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 11

1700--1701

PL

W pracy przedstawiono metodę wyodrębniania szerokich wgłębień struktury geometrycznej. Wgłębienia zostały następnie wypełnione gładkim kształtem. Analizowano powierzchnie cylindrów silników spalinowych po gładzeniu płasko-wierzchołkowym zawierających dodatkowo wygniatane kieszenie smarowe. Badano parametry z normy ISO-25178.

EN

In this paper the method of extraction of wide valleys in surface topography measurement was presented. Deep valleys were then filled by a smooth shape. Surface topography of plateau-honed cylinder liners with burnished oil pockets was taken into consideration. Parameters from ISO-25178 standard were analysed.

15

Technologia obróbki tulei cylindrowych gładzeniem plateau i ślizgowym osełkami z warstwą diamentową

Pawlus P., Michalski J.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 10

1528--1529

PL

Zamieszczono analizę powierzchni wewnętrznej tulei cylindrowych po gładzeniu o topografii plateau (płaskowierzchołkowej) i ślizgowej, silników o zapłonie samoczynnym i pojemności 13 dm3. Silniki z tymi tulejami cylindrowymi spełniały wymagania norm czystości spalin EURO 5 oraz EURO 6. Gładzenie przeprowadzono w maszynie dwu- i trzywrzecionowej z zastosowaniem kilku zabiegów. Tuleje cylindrowe obrabiano odmiennymi osełkami z warstwą diamentową z odpowiednimi nastawami procesu.

EN

The analysis of micro-geometry of inner surface of cylinder liner after plateau and slide honing from compression-ignition engines and a capacity of 13 dm3 is given. Engines of the cylinder liners meet the requirements of exhaust emission EURO 5 and EURO 6. Honing was performed in two spindle and three spindle machines using several treatments. Cylinder liners were treated using different diamond sticks with the appropriate settings of the process.

16

Porównanie topografii powierzchni boków zębów zębników daszkowych przekładni lotniczej obrobionych różnymi technikami obróbki mechanicznej

Pawlus P., Michalski J.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 10

1322--1323

PL

Przedstawiono wyniki badań porównawczych topografii powierzchni bocznych zębników o zębach daszkowych. Obróbkę wykończeniową uzębienia wykonano kolejno szlifowaniem kształtowym według metody Kappa, wygładzaniem rotacyjno- ściernym w medium ściernym według metody Almco oraz gładzeniem obwiedniowym według metody Fässlera. Przeprowadzono pomiar topografii powierzchni bocznych zębów zębników daszkowych profilometrem trójwymiarowym optycznym Talysurf CCI firmy Taylor Hobson.

EN

Comparison of surface topography of the side pinions of chevron teeth is presented. Sequentially form-grinding by Kappa method, rotor-abrasive smoothing in abrasive medium by Almco method and honing by Fassler method for teeth finishing were performed. The surface topographies of the side teeth of chevron pinions were measured by three-dimensional optical profilometer Talysurf CCI.

17

Dokładność wymiarowo-kształtowa i struktura geometryczna powierzchni boków kół zębatych gładzonych metodą Fässlera i Red Ringa

Pawlus P., Michalski J.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 10

1526--1527

PL

Zamieszczono analizę dokładności wykonania kół zębatych walcowych obrobionych frezowaniem, szlifowaniem, a następnie gładzeniem, według metod Fässlera i Red Ringa. Analizowano uzyskaną topografię boków zębów na podstawie wartości parametrów powierzchni, funkcji autokorelacji, widmowej gęstości mocy i ich wykresów kątowych oraz innych funkcji powierzchni.

EN

Analysis of the accuracy of cylindrical gears machined by milling, grinding and honing, according to the Fässler or Red Ring methods is given. The resulting topography of the tooth flanks on the basis of surface characteristics, autocorrelation functions, power spectral density and the angular charts and other surface features is also analyzed.

18

Badania odchyłek boków zębów zębników daszkowych po szlifowaniu, wygładzaniu, gładzeniu i kulowaniu

Pawlus P., Michalski J.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 10

1324--1325

PL

Przedstawiono kształtowanie obróbką mechaniczną dokładności powierzchni bocznych zębników o zębach strzałkowych (daszkowych). Wykonano kolejno obróbkę wykończeniową uzębienia: szlifowaniem kształtowym według metody Kappa, wygładzaniem rotacyjno-ściernym w medium ściernym według metody Almco, gładzeniem według metody Fässlera oraz zamiennie kulowaniem strumieniowym według metody Vapor Blast. Przeprowadzono pomiary odchyłek boków zębów zębników daszkowych współrzędnościową maszyną pomiarową do kół zębatych.

EN

Creation of accuracy of the side surfaces of the teeth of chevron pinions is presented. Sequentially processing finishing teeth were: form-grinding by Kappa method, rotor-abrasive smoothing in abrasive medium by Almco method, honing by Fassler method and interchangeable jet shot peening by Vapor Blast method. Measurements of deviations sides of teeth pinions chevron CMM gear were carried out.

19

Wpływ wybranych parametrów badań na współczynnik tarcia w przypadku obustronnego teksturowania powierzchni ślizgowych

Woś S., Koszela W., Pawlus P., Sęp J.

Tribologia

|

2015

|

nr 5

147--154

PL

Badania doświadczalne zostały przeprowadzone w celu określenia wpływu teksturowania obu powierzchni kontaktujących się elementów węzła tarciowego na współczynnik tarcia. Próbki, na których wykonano kieszenie smarowe wykonane zostały ze stali 42CrMo4. Przedmiotem badań były powierzchnie niezawierające kieszeni smarowych oraz jednostronnie i obustronnie teksturowane.

EN

To obtain the effect of texturing both sides of sliding surfaces, investigations were made to determine the impact of basic parameters like sliding speed and normal force on friction force. During the investigation, samples of steel 42CrMo4 were used. The research was carried out for untextured and textured surfaces (one-sided and both-sided).

20

Wpływ obustronnego teksturowania powierzchni trących w szykach regularnych i nieregularnym na wartość siły tarcia

Woś S., Pawlus P., Koszela W.

Tribologia

|

2014

|

nr 5

169--176

PL

Celem badań było ustalenie wpływu, jaki wywierają kieszenie smarowe przy obustronnym teksturowaniu powierzchni trących z wykorzystaniem metody strumieniowo ściernej na opory tarcia. Badania wykonano przy użyciu testera typu trzpień-tarcza, gdzie siła docisku próbek wynosiła 20 N. Doświadczenia przeprowadzono przy zadanej prędkości ślizgania oraz z wyznaczoną ilością oleju w miejscu współpracy. Prędkość ślizgania wynosiła 0.4 m/s, a zastosowana ilość oleju to jedna kropla (około 0.08 ml). Badania przeprowadzono w styku rozłożonym przy jednokierunkowym ślizganiu. Testowane tarcze ze stali 42CrMo4 o twardości 50HRC były polerowane, a następnie teksturowane za pomocą obróbki strumieniowo-ściernej. Uzyskano na nich kieszenie smarowe o średnicy 300 μm i głębokości 10 μm, o stopniu pokrycia 5%. Kieszenie smarowe były wykonane w czterech szykach regularnych i jednym nieregularnym. Tarcze współpracowały z teksturowaną przeciwpróbką wykonana z tego samego materiału o twardości 40HRC. Na przeciwpróbce wykonano kieszenie smarowe o średnicy 500 μm, głębokości 5 μm, stopień pokrycia wynosił 20%. Kieszenie smarowe były ułożone w szyku prostokątnym równomiernym. Stwierdzono, że obecność kieszeni smarowych na obu współpracujących powierzchniach spowodowała znaczny wzrost siły tarcia. Natomiast w przypadku teksturowania jedynie jednego współpracującego elementu obecność wgłębień na powierzchni stacjonarnej lub ruchomej wydaje się nie mieć znaczenia.

EN

The aim of the study was to determine the tribological effects of texturing both surfaces of a friction pair. Oil pockets were made with the use of abrasive jet machining. Tests were carried out using a pin-on-disc machine in unidirectional sliding, the normal force was 20 N, and the sliding speed was 0.4 m/s. Before each test, one drop of lubricant (about 0.08 ml) was supplied to the inlet side of the contact zone. Tested discs made from 42CrMo4 steel of 50 HRC hardness were polished and textured by abrasive jet machining. Oil pockets had a diameter 300 μm and a depth of 10 μm, with a 5% area ratio. Dimples were positioned in one irregular and four regular arrays. Discs co-acted with smaller textured disc (counter-specimen) from the same material, with a hardness of 40 HRC. The oil pockets on the counter-specimen surface, arranged evenly in a rectangular array, had a diameter of 500 μm, a depth of 5 μm, and a pit-area ratio of 20%. The study indicated the negative effect of texturing both surfaces, which cause an increase in friction. Surface texturing of only one surface, stationary or moving, can be beneficial to the tribological performance of sliding pairs, causing a decrease in friction force.