Na obszarze Polski wyróżniono 48 basenów sedymentacyjnych obejmujących utwory od ediakaru po pliocen. Opierając się głównie na dostępnych opracowaniach publikowanych, w tym kartograficznych, określono granice basenów, stosując oprogramowanie ArcGIS, a także zestawiono krótkie opisy poszczególnych jednostek. W opisach zarysowano ich zasadnicze cechy: plan strukturalny, wiek wypełnienia osadowego i jego charakterystykę, powierzchnię wychodni, zasięg regionalny na tle elementów tektoniki i paleogeografii oraz genezę. Baseny zaliczono do czterech ogólnych kategorii regionalnych: epikontynentalne (24), włączone w górotwór (14), śródgórskie (4) i związane z terranami (6). Większość opisanych jednostek (32) należy do basenów wychodzących poza granice Polski. Powierzchnia wychodni basenów (w granicach kraju) mieści się w szerokim zakresie: od 11 km2 (basen zgorzelecki) do 284 761 km2 (mezozoiczny basen Niżu Polskiego), przy średnim obszarze 27 290 km2. Nieliczne baseny (w zależności od interpretacji podłoża: 9–15) są rozwinięte bezpośrednio na fundamencie krystalicznym, znaczna większość została nałożona na jednostki powstałe wcześniej, nierzadko w wyniku reaktywacji dawniejszych ram tektonicznych. Głównie na podstawie prac publikowanych przedstawiono zarys genezy poszczególnych basenów, a także wstępnie zaliczono je do ośmiu kategorii genetycznych: obrzeże pasywne, pasmo fałdowo-nasuwcze, basen: przedgórski, przedłukowy, pull-apart, śródkratoniczny, ryftowy i załukowy. Baseny poligenetyczne, o wieloetapowej historii rozwoju, zaliczono do kategorii odnoszącej się do etapu inicjacji basenu. Luki w rozpoznaniu niektórych opisanych basenów sprawiają, że w miarę dopływu nowych materiałów badawczych może ulec zmianie ich definicja, ewentualnie nastąpi ich wewnętrzny podział regionalny lub stratygraficzny, czy też połączenie z sąsiednimi jednostkami.
EN
The catalogue provides description of 48 sedimentary basins from the territory of Poland, comprising deposits from Ediacaran to Pliocene. Basin boundaries in the Arc GIS format, as well as short descriptions of particular units, have been based mainly on published data, including cartographic materials. Descriptions include essential characteristics such as: structural plan, age and general features of a sedimentary fill, regional extent against tectonic and paleogeographic boundaries, and brief genetic considerations. The basins were ascribed to four general regional categories: epicontinental (24 units), incorporated in an orogen (14), intramontane (4), and associated with allochthonous terranes (6). The basin area, defined here as the present area of outcrops or subcrops, ranges from 11 km2 (Zgorzelec Basin) to 284,761 km2 (Mesozoic Basin of the Polish Lowlands), with a mean of 27,290 km2. Most of the described units (32) extend beyond the Polish territory into surrounding countries. Some basins (depending on the basement interpretation: 9-15) are developed directly on a crystalline basement. Majority of basins onlap earlier units, commonly due to reactivation of the pre-existing tectonic framework. A brief review of mechanisms that led to basin formation allowed the authors to ascribe the units to eight genetic categories: passive margin, fold-and-thrust belt, foreland, fore-arc, pull-apart, intracratonic, rift, and back-arc basins. In several instances of polygenetic (polyhistory) basins they were included to a category corresponding to the initial stage of basin development. The present study pinpoints some gaps in our knowledge of particular basins. Once filled, they may lead to changes in basin concepts and definitions, and also to their further subdivision or, conversely, unification.
On June 30, 2021 the Polish Minister of Climate and Environment announced the boundaries of five areas dedicated for the next, 6th tender round for hydrocarbon concessions in Poland, planned for the second half of 2022. These are: Block 413-414, Block 208, Cybinka-Torzym, Zielona Góra West, and Koto tender areas. The main exploration target of these areas is related to conventional and unconventional accumulations of gas and oil in the Carpathian basement, Carpathian Foredeep and Outer Carpathians (Block 413-414), as well as in the Carboniferous, Permian Rotliegend, Zechstein Limestone, and Main Dolomite (Block 208, Cybinka-Torzym, Zielona Góra West) and in the Mesozoic of the Polish Lowlands (Koto). The other way of granting hydrocarbon concessions in Poland is the open door procedure, in which an entity may apply for concessions for any other area.
A highs ignifance of the Kutno 2 deep borehole is due to its location in the central zone of the Polish Basin where the Rotliegend complex has previously never been achieved by other drill holes and thus was not recognized and studied. Drill core from the Rotligend of the Kutno2 has been recently studied for its petrography and facies. The Rotligend in this zone is represented by fluvial and alluvial sediments. It is composed mainly of fine- to coarse-grained sandstones, with conglomerate inter beds. Diagenetic processes of the sediments have been dominated by mechanical and chemical compaction, as well as by transformation of the unstable mineral components. Fluid inclusion analysis for quartz and carbonates indicates that the diagenesis-associated temperature reached 120-180°C. The presence of haematite pseudomorphoses after framboidal pyrite indicates an extremely high palaeotemperature of approx. 500°C. Itis related here to the Jurassic hydrothermal event. The recent very high reservoir pressure might be associated with high temperatures due to the aqua thermal pressure mechanism.
Udzielenie koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złóż lub koncesji na wydobywanie węglowodorów ze złóż w Polsce następuje w wyniku przeprowadzenia postępowania przetargowego albo na wniosek zainteresowanego podmiotu (Ustawa… 2019: art. 49e). Na przełomie 2019 i 2020 r. będzie procedowana czwarta runda przetargów na koncesje węglowodorowe. Jej przedmiotem będzie pięć obszarów, wyznaczonych przez geologów Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) i Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych (DGK) Ministerstwa Środowiska na podstawie danych zgromadzonych w N arodowym A rchiwum Geologicznym, publikacji naukowych oraz wiedzy i doświadczenia płynących ze współpracy z przemysłem naftowym. S ą to: Pyrzyce, Złoczew, Ż abowo, Bestwina-Czechowice i Królówka. Perspektywy poszukiwawcze na obszarach Pyrzyce, Ż abowo i Z łoczew (centralna i północno-zachodnia Polska) są związane z utworami czerwonego spągowca i dolomitu głównego. Bestwina-Czechowice i Królówka (południowa Polska) są z kolei dedykowane poszukiwaniom konwencjonalnych lub hybrydowych nagromadzeń gazu ziemnego w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego pod nasunięciem karpackim, choć perspektywy poszukiwawcze występują również w ich paleozoiczno-mezozoicznym podłożu. O koncesje węglowodorowe można ubiegać się także na drodze przetargu inwestorskiego (tzw. open door) – na wniosek Przedsiębiorcy, pod warunkiem, że zgłaszany obszar nie jest objęty aktualnie trwającą koncesją lub nie jest przedmiotem przetargu.
EN
According to the Polish Geological and Mining L aw the granting of a concession for the exploration of a hydrocarbon deposit and the production of hydrocarbons from a deposit, or a concession for the production of hydrocarbons from a deposit in Poland is proceeded according to a tender procedure or open door procedure (upon a request of an entity). O n June 28, 2018 the Polish Minister of the E nvironment announced 5 tender areas. These areas (promising for discoveries of conventional and unconventional oil and gas deposits) were selected by the geologists of the Polish Geological Institute-NR I and Department of Geology and Geological Concessions of the Ministry of the E nvironment based on the geological data resources stored in the N ational Geological A rchive. These are: Bestwina-Czechowice, Królówka, Pyrzyce, Z łoczew i Ż abowo. The main exploration target on the areas located in central and north-western Poland (Pyrzyce, Ż abowo and Z łoczew) is related to Permian R otliegend sandstones and carbonates of the Z echstein/Main Dolomite. The Bestwina-Czechowice and Królówka areas (southern Poland) are prospective for conventional and hybrid-type accumulations of gas in the Miocene of the C arpathian Foredeep below the C arpathian O verthrust and in the Paleozoic-Mesozoic basement. The beginning of the 4th bidding round for hydrocarbon concessions is planned in Q4 2019. The entity can also choose the area and apply for a license submitting an application to the Ministry of the Environment. The area indicated by the entity cannot be the subject of a tender or any other concession, and the maximum acreage is 1,200 km2.
A concession for prospection, exploration and production of hydrocarbons from deposits or a concession for production of hydrocarbons from deposits shall be granted by the way of a tender procedure or at the request of the interested entity. On June 28, 2018 the Polish Minister of the Environment announced the boundaries of the five tender areas dedicated for the next, 4th tender round for hydrocarbon concessions in Poland. These are: Bestwina-Czechowice, Królówka, Pyrzyce, Złoczew and Żabowo. The main exploration target of the areas located in southern Poland (Carpathians) - Bestwina-Czechowice and Królówka - is related to conventional accumulations of gas in the Miocene of the Carpathian Foredeep and to conventional and unconventional accumulations of gas and oil in the Paleozoic-Mesozoic basement of the Carpathian units. On the other side, the conventional accumulations of gas in the Permian Rotliegend sandstones and conventional and unconventional accumulations of gas and oil in the Zechstein/Main Dolomite carbonates are expected in the Pyrzyce, Żabowo and Złoczew areas, in central and north-western Poland. The beginning of the tender is planned for Q1 2020. The tender will last 180 days. The entities can also apply for a concession submitting an application to the Licensing Authority . However, the area indicated by the entity cannot be a subject of a tender or any other concession, and the maximum acreage cannot exceed 1200 km2. As a rule, a concession is granted for a period of 30 years and will be divided into 2 phases: (1) prospection and exploration phase (which lasts no longer than 5 years, but in justified cases can be extended), (2) production phase (25 years). Every entity interested in obtaining a concession needs to undergo the qualification procedure. We believe that this publication will contribute to better understanding of the offered tender areas and boosts the activity in the Polish oil and gas sector.