Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Propozycja metody wyznaczania tła krajobrazowego w oparciu o wskaźnik dominacji form pokrycia terenu

Pieńkowski P., Podlasiński M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 35

9--18

PL

Zaprezentowana w pracy propozycja delimitacji tła krajobrazu Pomorza oparta została o numeryczną mapę form pokrycia terenu. Przedstawiono w niej autorską metodę umożliwiającą wyznaczenie obszarów o dominującym tle krajobrazowym i kartograficzną ich prezentację. Wykorzystano w niej jedną z modyfikacji metody przestrzennej średniej ruchomej. Stosując założenia przedstawione w pracy, dla każdej z komórek przypisano tzw. wskaźnik dominacji. W celu uzyskania mapy tła krajobrazowego, dla każdego sposobu użytkowania obliczenia wykonano oddzielnie, a następnie strefy dominującego krajobrazu nałożone na siebie. W zależności od przyjętego promienia poszukiwań wartości wskaźnika dominacji i utworzone na ich podstawie mapy tła krajobrazowego różnią się od siebie, stąd przyjęcie danego promienia poszukiwań powinno uwzględniać przydatność danej mapy np. do analiz przyrodniczych lub wynikać ze skali danego opracowania.

EN

Presented at paper proposal of landscape structure in Pomerania Region delimitation was based on a numerical map land cover (CORINE). The original method allows to determine the areas of the dominant background of landscape and enables the cartographic presentation. It uses one of the modification of the method of spatial moving average. Using the assumptions presented in the work for each of the cells so called landscape dominance index has been assigned. To obtain a map of the background landscape, for each land use were made separately calculations, then zones of the dominant landscape were overlaid. Depending on the assumed radius search the value of the landscape domination index and created on its basis of landscape background maps differ from each other, thus adoption of the radius of the search should take into account the suitability of the map, e.g. for the analysis of natural environment or the result of the scale of the development.

2

Określanie stopnia izolacji wysp krajobrazowychna przykładzie Pomorza

Pieńkowski P., Podlasiński M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 35

19--28

PL

W rolniczo-leśnym krajobrazie Pomorza wyspy krajobrazowe to najczęściej małe płaty leśne położone w obrębie pól oraz płaty polne usytuowane wewnątrz większych kompleksów lasu. Pełnią one ważną bio- i fizjocenotyczną rolę, stąd określenie stopnia ich izolacji stanowi istotny element oceny struktury przestrzennej krajobrazu. W pracy zaprezentowano metodę oceny izolacji przestrzennej wysp krajobrazowych uwzględniającą zarówno kontekst krajobrazowy obiektu, jak również jego wielkość. Pierwszym etapem umożliwiającym wyznaczenie stopnia izolacji wyspy było wyodrębnienie obszarów o dominującym tle krajobrazowym, według metodyki przedstawionej w pracy Pieńkowskiego i Podlasińskiego (2017). Metoda oceny izolacji wysp pozwala na dobór odpowiedniego promienia poszukiwań, zgodnego z celem prowadzonych badań, jak również umożliwia prezentację zmian wskaźnika izolacji danej wyspy w zależności od przyjętego promienia poszukiwań. Zastosowany w pracy wskaźnik izolacji (I) pozwala ponadto na wybór optymalnych obiektów do badań nad wpływem izolacji i wielkości wysp na skład gatunkowy siedlisk, występujących w ich obrębie.

EN

Environment islands in the agricultural and forest landscape of Pomerania, are most often a small patches of forest, located within the fields and a patches of the field located within the larger forest complexes. Small environmental islands play an important bio- and physiocenotic role, hence the level of their isolation is an important element of the spatial landscape structure assessment. The paper presents a method for evaluating the spatial isolation of environmental islands considering both the landscaped context of object, as well as its size. The first step to determine the isolation degree of the island was calculation of areas with a dominant landscape background (presented in the previous article). The method of isolation islands assessment allows to choose a suitable search radius, consistent with the objective of research, as well as the control the size of the island isolation, depending on the assumed search radius. Used in the work degree of isolation (I) also allows to select the optimal facilities for research on the isolation effects and the size of the islands in the species composition.

3

Dominujące formy pokrycia terenu w odniesieniu do podziału fizycznogeograficznego Polski

Pieńkowski P., Podlasiński M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 37

105--116

PL

W pracy przedstawiono kartograficzną prezentację dominujących form pokrycia terenu mezoregionów fizycznogeograficznych Polski, określając ją jako „mapy tła krajobrazowego” i prześledzono zgodność przebiegu wyodrębnionych obszarów dominacji tła z granicami mezoregionów. Wytypowanie obszarów odmiennych pod względem pokrycia terenu w odniesieniu do dominującego pokrycia w obrębie danego mezoregionu skłoniło do wysnucia wniosku iż współczesne tło krajobrazowe Polski może być elementem pomocnym przy wyznaczeniu jednostek krajobrazowych niższej rangi (krajobrazów lokalnych), a jednocześnie może wskazywać na skalę dostosowania (zharmonizowania) form pokrycia i użytkowania terenu do naturalnych uwarunkowań fizycznogeograficznych.

EN

The paper presents a cartographic presentation of the dominant forms of land cover for physical and geographical mesoregions of Poland, describing it as "landscape background maps". The compatibility of the course of separate areas of background dominance with the boundaries of mesoregions was analyzed. The selection of areas different in terms of land cover with respect to the dominant coverage within a given mesoregion led to the conclusion that the contemporary landscape of Poland can be a helpful element in the designation of landscape units of lower rank (local landscapes). At the same time, it may indicate the scale of adjusting (harmonizing) the forms of coverage and land use to the natural physico-geographical conditions.

4

Habitat Requirements of Marsh Dandelions (Taraxacum) in Polish and Estonian Coastal Grasslands

Bosiacka B., Kull T., Więcław H., Marciniuk P., Podlasiński M.

Polish Journal of Ecology

|

2016

|

Vol. 64, nr 2

213--230

EN

Factors determining the distribution of highly endangered marsh dandelion species in Polish and Estonian coastal grasslands have been investigated. The aim of this study was twofold: (i) to determine which environmental variables are responsible for the vegetation patterns in coastal grasslands with marsh dandelion and (ii) to analyse the ecological spectra of the identified marsh dandelion species. Altogether 51 plots were sampled (in 2013 and 2014). They were used following statistical analysis: DCA, CCA, Spearman's rank correlation test, Kruskal-Wallis test and hierarchical divisive cluster analysis (TWINSPAN). In total, three marsh dandelion species were found in Polish and Estonian coastal grasslands. The only species found in Poland was Taraxacum balticum. In Estonia all three species occur: T. balticum, T. decolorans and T. suecicum. Taraxacum balticum has been found in the widest ranges of all soil properties included, usually on organic, saline, non-carbonate and acid to slightly acid substrate. Taraxacum suecicum and T. decolorans have been found only on mineral, non-saline and slightly alkaline to alkaline substrate. The ecological spectra determined for endangered marsh dandelion species can be used to improve the methods of their protection. Nomenclature: mosses - Ochyra et al. (2003); vascular plants - Mirek et al. (2002).

5

Próba oceny wpływu położenia oczek wodnych w rzeźbie terenu na tempo ich zanikania

Pieńkowski P., Podlasiński M., Karaś K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 1

167-174

PL

Na obszarach polodowcowych za jeden z elementów determinujących tempo wysychania i zaniku oczek wodnych można uznać położenie danego zbiornika w zróżnicowanym pod względem rzeźby terenu krajobrazie. Celem badań prezentowanych w pracy było określenie ewentualnego wpływu zróżnicowania wzajemnej wysokości zbiorników wodnych na ich wysychanie. Analizą objęto dwa odmienne pod względem genezy i budowy obszary - morenę denną położoną na Równinie Wełtyńskiej oraz obszary sandrów, należące do Pojezierza Myśliborskiego i Równiny Gorzowskiej. Na podstawie danych uzyskanych z map topograficznych stwierdzono, że z istniejących w XIX w. oczek wodnych do końca XX w. na obszarze moreny dennej falistej zanikło 43%, a na obszarach sandrowych - 60%. W przypadkach, gdy różnica poziomów pomiędzy dwoma najbliższymi zbiornikami była większa niż 1 m, zaobserwowano nieznaczną tendencję do zanikania zbiorników leżących powyżej sąsiadującego zbiornika. Dotyczyło to zwłaszcza oczek położonych na obszarach sandrowych.

EN

Location of a small pond in post-glacial landscape of diverse relief is one of the factors determining its drying out and disappearance. The aim of this study was to determine possible effect of altitude differentiation on drying of such ponds. The study involved two areas differing in morphology and origin: an undulate bottom moraine located on Weltyńska Plain and outwash plains located in Myśliborskie Lakeland and Gorzowska Plain (north-west Poland). Basing on data from topographic maps it can be concluded that over 43% of water ponds in moraine areas and 60% of ponds in outwash plains that had existed in the 19th century disappeared till the end of the 20th century If the elevation of the two neighboring small ponds differed by more than 1 m than a slight tendency of faster disappearance of the upper one was noted. This was especially true for ponds located on outwash plains.

6

Właściwości fizyczne warstwy ornej wybranych czarnych ziem Niziny Szczecińskiej

Błażejczak D., Śnieg M., Dawidowski J. B., Tomaszewicz T., Podlasiński M.

Inżynieria Rolnicza

|

2009

|

R. 13, nr 1

37-44

PL

Wiosną, w uprawach ozimin, zmierzono i oznaczono przepuszczalność powietrzną, wytrzymałość gleby na ścinanie w ruchu obrotowym, zwięzłość, aktualną wilgotność i gęstość objętościową, uziarnienie i zawartość próchnicy. Wyliczono powierzchnię właściwą i stopień dyspersji oraz gęstość objętościową naturalną. Wykazano, że dominowały gleby z kategorii "gęstości naturalnej" i "słabo zagęszczonych/spulchnionych" (gęstość objętościowa 1,17-1,73 gźcm-3). Przepuszczalność powietrzna była bardzo niska i niska (0,06-7,23 cmźs-1). Gleby były podatne na ugniatanie, na co wskazują stosunkowo niskie średnie wartości zwięzłości (813š503 kPa) i oporu ścinania gleby (85 š38 kPa).

EN

The research, carried out in spring for winter crop plantations, involved measuring and determination of the following parameters: air permeability, soil shear strength in rotary motion, compactness, current humidity and volumetric density, grain-size distribution and humus content. The researchers computed specific surface and dispersion degree, and natural volumetric density. It was proven that soils of the following categories were prevailing: "natural density" and "poorly compacted/opened" (volumetric density: 1.17-1.73 gźcm-3). Air permeability was very low or low (0.06-7.23 cmźs-1). Soils were susceptible to packing, which is indicated by relatively low mean values of soil compactness (813š503 kPa) and shear strength (85 š38 kPa).

7

Erozja wodna na polu ornym po intensywnym opadzie w 2007 roku w Daleszewie na Pomorzu Zachodnim

Podlasiński M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2008

|

Vol. 17, No. 2

43--49

EN

This paper shows velocity of water erosion incidentally meet in young glacial areas occurred after intensive summer rainfall at Daleszewo - North part of Poland. Simple calculation give the amount of 305 tones of soil material, which was washed out from surface of 9 ha. It gives average rainwash on level 35 Mg·ha-1. Locally, at rilling zone, this index reached the value even above 250 Mg·ha-1. Main reason of such heavy water erosion was coincidence of some factors, the most important were probably agrotechnical and atmospherical and relief ones.

8

Water erosion in the catchment basin of the Jeleni Brook

Koćmit A., Podlasiński M., Roy M., Tomaszewicz T., Chudecka J.

Journal of Water and Land Development

|

2006

|

no. 10

121-131

EN

The study on water erosion in the catchment basin of the Jeleni Brook was carried out in the years 1995-1999. The catchment of the Jeleni Brook has complex relief, receives frequent precipitations and thus is more threatened by water erosion. Soil cultivation and water from quickly melting snow can also be the factors affecting soil erosion. Waters from the melting snow produce rills of the following dimensions (mean values): width from 11.5 to 13.6 cm, depth - from 6.4 to 7.1 cm and length - from 39 to 112 m. The mean values of soil losses vary from 0.5 to 2.02 t·ha-¹. Erosion caused by intensive storm precipitation occurs less frequently but makes much higher soil losses. One of the registered incidents shows that 51.6 t·ha-¹ (4.5 mm of soil layer) can be washed out from the area of 0.66 ha. Combined effect of outwashing and ploughing in lower parts of slopes created new forms of relief such as agricultural terraces (escarps). Agricultural terraces assume the shape of scarps up to 2 m high and of different length (e.g. 150 m) along with the land use borderlines between e.g. forest and field or field and grassland. Agriculturally used soils within this catchment need protection based mainly on agrotechnical measures or on alteration of land use. Some areas should be afforested.

PL

W latach 1995-1999 rejestrowano osady erozyjne i żłobiny na gruntach ornych w terenie czołowomorenowym w zlewni rolno-leśnej Potoku Jeleniego. Obszar zlewni wyróżnia się spośród innych intensywną rzeźbą młodoglacjalną (zbocza o znacznych spadkach) i częstszym występowaniem opadów intensywnych - burzowych, przez co jest silniej zagrożony erozją wodną. Do czynników erozyjnych kształtujących erozję wodną należy zaliczyć także agrotechnikę (niekorzystne uprawy rzędowe roślin) i pojawienie się wczesnowiosennych wód roztopowych. Erozja wodna przybiera formę spłukiwania powierzchniowego o nasileniu od słabego do umiarkowanego lub średniego według 5-stopniowej skali przyjętej w Polsce. Erozja powodowana wodami topniejącego śniegu wykształca żłobiny o wymiarach (według wartości średnich): szerokość 11,5-13,6 cm, głębokość 6,4-7,1 cm długość 39-112 m. Średnia wielkość zmywu glebowego wyniosła 0,5-2,02 t·ha-¹. Opady burzowe pojawiają się rzadziej, lecz przyczyniają się do silniejszego rozwoju procesów erozji - przybiera ona bardziej wyraziste formy żłobinowe lub nawet formę zmycia warstwowego, gdy cała warstwa gleby jest odtransportowana z pola (np. 4,5 mm, na powierzchni 0,66 ha). Zarejestrowany zmyw gleby wyniósł w takim przypadku 51,6 t·ha-¹. Zmyty materiał glebowy podlega daleko idącej segregacji w obrębie stożka erozyjnego i wykazuje odpowiednio zmienione właściwości chemiczne. Pierwiastki chemiczne podlegają przy tym transportowi związanemu z cząsteczkami glebowymi lub w formie rozpuszczonej i wtedy mogą odpływać poza granice erodowanego pola, do sieci hydrograficznej. Pierwotną przyczyną uruchomienia się procesów erozji wodnej było wylesienie tych obszarów dokonane w średniowieczu i objęcie ich użytkowaniem rolniczym. Według danych historycznych można szacować okres po wylesieniu (okres użytkowania rolniczego) na około 600 lat. W tym czasie na procesy erozji wodnej nałożyły się procesy erozji uprawowej związane z uprawą gleb, pracą narzędzi rolniczych, a szczególnie w ostatnich stuleciach - z pracą pługa. Sumowanie się efektów zmycia i naorywania gleby w dolnych częściach zboczy wytworzyło nowe formy rzeźby terenu, tzw. terasy rolne. Terasy te przybierają formę skarp o wysokości do 2 m i różnej długości (np. 150 m) o przebiegu zgodnym z granicą użytkowania, na styku las - pole, pole - użytek zielony, lub po granicy własności. W tym ostatnim przypadku skarpa powstaje przez podcięcie zbocza i odprowadzanie materiału glebowego w dół. Stwierdzono łącznie 11,5 km skarp daje to wskaźnik zagęszczenia 2,45 km·km-². Gleby użytkowane rolniczo w granicach zlewni wymagają działań ochronnych, głównie z wykorzystaniem zabiegów agrotechnicznych, a niekiedy także zmiany sposobu użytkowania. Niektóre obszary powinny być przeznaczone pod zalesienie.