Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Bathonian ammonites of the families Sphaeroceratidae Buckman and Tulitidae Buckman from the Polish Jura Chain (Southern Poland)

Kopik J.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2006

|

Vol. 21

1-68

EN

Early to Middle Bathonian ammonites of the families Sphaeroceratidae Buckman and Tulitidae Buckman have been carefully examined. Specimens were collected from fine grained sediments, which belong to Middle Jurassic "Częstochowa Ore-bearing Clay Formation" of the Polish Jura Chain. Usually ammonites were found within sphaerosiderite nodules. Nodules were collected from numerous clay-pits of Częstochowa suburbs, and from underground mines of Włodowice and Zawiercie regions. Single, well preserved specimen of the rare, Early Bathonian genus Praetulites Westermann (P. rugosus sp. nov.) is the only representative of the family Sphaeroceratidae Buckman. It was discovered in iron-ore mine, in Włodowice, and it represents the youngest known evolutionary member of the genus Praetulites. Family Tulitidae Buckman is widely represented among examined ammonites. It consists of representatives of two subfamilies: Tulitinae Callomon, Dietl, Niederhöfer (genera and subgenera: Tulites Buckman, Rugiferites Buckman, Morrisiceras Buckman and Holzbergia Torrens), and Bullatimorphitinae Callomon, Dietl, Niederhöfer (genera: Sphaeroptychius Lissajous and Bullatimorphites Buckman). New evaluation of the age of subgenera Tulites and Rugiferites is of special interest. Despite previous opinions about their occurrence only within Tulites subcontractus Zone (Middle Bathonian), they have been found within Lower Bathonian of Włodowice, Rudniki, and vicinity of Częstochowa regions. These subgenera were represented by both: new species, and widely known taxa, characteristic for Middle Bathonian of Western Europe. Other representatives of the subfamilies Tulitinae (Morrisiceras, Holzbergia), and Bullatimorphitinae (Sphaeroptychius, Bullatimorphites) were present mostly within upper parts of Middle Bathonian, which confirms previous observations. State of preservation (as sideritic internal moulds with final growth stages of conchs preserved) allowed in many cases to make existing species’ diagnosis more complete.

PL

Szczegółowym badaniom poddano znaleziska dolno- i środkowobatońskich amonitów, należących do rodzin Sphaeroceratidae Buckman i Tulitidae Buckman, pochodzące z serii osadów mułowcowo-ilastych, wchodzących w skład środkowojurajskiej formacji osadowej Jury Polskiej (Polish Jura Chain) częstochowskich iłów rudonośnych. Amonity występowały najczęściej w sferosyderytach, odsłaniających się w licznych gliniankach na obrzeżach Częstochowy oraz w podziemnych wyrobiskach kopalnianych w rejonie Włodowic i Zawiercia. Rodzinę Sphaeroceratidae Buckman, w tym zespole fauny, charakteryzował jeden, dobrze zachowany, pochodzący z dolnego batonu okaz. Należy on do bardzo rzadko stwierdzanego rodzaju Praetulites Westermann (P. rugosus sp. nov.). Znaleziony w kopalni rud żelaza we Włodowicach reprezentuje najmłodsze, z dotychczas poznanych, ogniwo ewolucyjne rodzaju Praetulites. Rodzina Tulitidae była w badanym zespole amonitów znacznie liczniej reprezentowana. Tworzy ją szereg gatunków, często nowych, należących do rodzajów i podrodzajów: Tulites Buckman, Rugiferites Buckman, Morrisiceras Buckman i Holzbergia Torrens (podrodzina Tulitinae Callomon, Dietl, Niederhöfer) oraz taksony podrodziny Bullatimorphitinae Callomon, Dietl, Niederhöfer, na którą składają się gatunki rodzajów Sphaeroptychius Lissajous i Bullatimorphites Buckman. Szczególnie interesująca okazała się ocena wieku znalezionego we Włodowicach i Rudnikach, oraz w bliżej nieokreślonym stanowisku w okolicach Częstochowy, zespołu gatunków z podrodzajów Tulites i Rugiferites. Wbrew dotychczasowym poglądom o ich wyłącznym występowaniu w europejskim środkowym batonie (poziom Tulites subcontractus), znaleziska te odkryte zostały w dolnym batonie. Reprezentowane były zarówno przez nowe gatunki, jak i przez taksony dotychczas uznawane za typowe dla zachodnioeuropejskiego batonu środkowego. Kolejni reprezentanci podrodziny Tulitinae (Morrisiceras, Holzbergia) i Bullatimorphitinae (Sphaeroptychius, Bullatimorphites) zgodnie z dotychczasowymi obserwacjami grupowały się w wyższych odcinkach środkowego batonu. Bardzo dobry na ogół stan ich zachowania (zsyderytyzowane ośródki z końcowymi stadiami wzrostowymi muszli) pozwalał częstokroć uzupełniać dotychczasowe diagnozy gatunkowe.

2

Jura dolna i środkowa północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Kopik J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 378

67-130

PL

Osady dolno- i środkowojurajskie między Częstochową a Zawierciem stanowią element pokrywy mezozoicznej, obrzeżającej od północnego wschodu paleozoiczny cokół Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Badania tych utworów koncentrowały się głównie na bio- i litostratygraficznych analizach materiałów pochodzących z licznie wykonanych tutaj otworów wiertniczych. Uzupełnione zostały one krytyczną analizą opublikowanych materiałów dokumentacyjnych, a także wynikami badań szeregu nowych znalezisk paleontologicznych, pochodzących bądź z odsłonięć naturalnych, bądź też z otworów wiertniczych i podziemnych wyrobisk kopalnianych. Najszerzej rozbudowane w opracowaniu rozważania biostratygraficzne opierały się najczęściej na analizach zespołów i pojedynczych taksonów otwornic, małżoraczków oraz amonitów. W przypadku niedostatecznej dokumentacji paleontologicznej lub jej braku wykorzystane zostały również wyniki analiz mikroflorystycznych, głównie megasporowych. W podsumowaniu tych badań wysunięto propozycję nowego podziału biostratygraficznego jury środkowej tego regionu, bazującego na standardowych podziałach biostratygraficznych submedyterańskiej i częściowo subborealnej jury zachodniej Europy, uwzględniającego zarazem lokalne odrębności faunistyczne badanego obszaru. Opracowanie zawiera ilustracje najważniejszych gatunków amonitów jury środkowej oraz tabele biostratygraficzne z zaznaczonymi zasięgami przewodnich taksonów faunistycznych i florystycznych jury dolnej i środkowej badanego regionu.

EN

The sediments of the Lower and Middle Jurassic between Częstochowa and Zawiercie are a part of the Mesozoic cover, surrounding in the north-east the Palaeozoic basement of the Upper Silesian Coal Basin. Investigations of these deposits concerned mainly the bio- and lithostratigraphic analyses of the materials, coming from the numerous boreholes performed there. They were completed by a critical analysis of the hitherto published documentation as well as by the results of the studies of a number of new palaeontological findings, made either in the natural outcrops or in boreholes and underground mine workings. The biostratigraphic considerations are most extensive in this elaboration and they based most frequently on the analyses of the assemblages and individual taxa of foraminifers, ostracods and ammonites. In a case of an insufficient palaeontological documentation or its absence, the results of the microfloral, mainly megaspore analyses were applied as well. As a conclusion of the performed investigations one proposed a new biostratigraphic division of Middle Jurassic pertinent to the region under study, related to the standard biostratigraphic divisions of the submediterranean and in part subboreal Jurassic in Western Europe, simultaneously taking into account the local faunal peculiarities of the considered area. The elaboration bears illustrations presenting the most important species of the Middle Jurassic ammonites and the biostratigraphic tables with indicated extents of the index faunal and floral taxa of the Lower and Middle Jurassic in the studied region.

3

Głowonogi keloweju ze skałki w Leśnej koło Żywca

Kopik J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 384

53-66

PL

Kolekcja fauny głowonogów złożona z belemnitów, łodzików i amonitów zgromadzona została w latach 1924-1925 przez Profesora Stanisława Sokołowskiego. Pochodziła ona ze skałki biodetrytycznych wapieni, będących egzotykiem w fliszu Karpat Zewnętrznych, odsłoniętych w kamieniołomie w pobliżu wsi Leśna koło Żywca. Niezadowalający stan zachowania okazów uniemożliwił niejednokrotnie określenie ich dokładnej pozycji taksonomicznej. Amonity stanowiące zasadniczy element tej kolekcji tworzą charakterystyczny kelowejski zespół form medyterańskich z dosyć wyraźnie zaakcentowanym udziałem gatunków występujących na submedyterańskich obszarach południowej Polski (Jura Krakowska).

EN

A collection of cephalopods, composed of belemnites, nautiloids and ammonites was completed by Prof. Stanisław Sokołowski in 1924-1925. The collection comes from a klippe of biodetrital limestones being an exotic in the flysch of the Outer Carpathians; the klippe is exposed in a quarry near the village of Leśna near Żywiec. Poor preservation of specimens was the reason that repeatedly their taxonomic position could not be defined. As to ammonites constituting the essential part of the collection, they are characteristic for the Callovian assemblage of Mediterranean forms, with a share of species occurring in the sub-Mediterranean areas of southern Poland (the Cracow Jura) accentuated fairly well.