Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Akumulacja żelaza, manganu, miedzi oraz cynku w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i wybranych aglomeracji miejskich. Cz. 3. Akumulacja miedzi i cynku w roślinach

Haneklaus S., Harms H., Schnug E., Klasa A., Nowak G. A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1999

|

T. 2, nr 2

153-160

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano pobieranie i akumulację w biomasie roślin miedzi i cynku z osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i wybranych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości osadów w przeliczeniu na suchą masę, która odpowiadała 751 o ha(-1), a następnie uprawiano kolejno nieprzerwanie po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość Cu i Zn w roślinach oznaczono metodą plazmowej spektrometrii atomowo-emisyjnej (ICP-AES). Badania wykazały, że zawartość analizowanych pierwiastków w roślinach po zastosowaniu osadów ściekowych w porównaniu do obiektu kontrolnego przeciętnie zwiększyła się odpowiednio o 10-60% dla miedzi i 60-140% w przypadku cynku. W porównaniu z serią osadów z północno-wschodniej Polski zarówno koncentracja miedzi, jak i cynku w roślinach serii z dużych aglomeracji miejskich zwiększyła się odpowiednio o 10-50 i 180-280%. Akumulacja miedzi w biomasie roślin w serii z dużych aglomeracji miejskich była 1,1-1,7-krotnie, a cynku 1,6-2,6-krotnie większa niż w serii z północno-wschodniej Polski. W ciągu 20 miesięcy badań najwięcej miedzi akumulowały rośliny na osadach z Warszawy, Olsztyna i Iławy, a cynku odpowiednio na osadach z Katowic, Warszawy i Gdańska.

EN

During 20 months lasting pot trial the possibility of copper and zinc uptake and their accumulation in plant tissues was studied under effect of application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first sampled in north-eastern Poland (regarded as ecologically clean area) and the second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t of DM per ha) was introduced to the soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of Cu and Zn were determined by ICP-AES method. Our studies have shown that content of copper and zinc in crops grown on sludge amended soil compared to the control was increased by 10-60 and 60-140%, respectively. Crops grown on sludges sampled in big Polish cities showed higher concentration of copper (by 10-50%) and zinc (180-280%) in relation to sludges sampled in north-eastern Poland. Total accumulation of copper in series of sludges from big Polish cities was higher by 110-170% whereas zinc by 160-290% compared to series from north-eastern Poland. During 20 months of experiment the highest amount of copper was accumulated by plants grown on sludges from Warszawa, Olsztyn and Iława but the highest concentration of zinc was found in plants grown on sludges from Katowice, Warszawa and Gdańsk.

2

Akumulacja żelaza, manganu, miedzi oraz cynku w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i wybranych aglomeracji miejskich. Cz. 1. Chemiczna charakterystyka osadów ściekowych i gleby

Haneklaus S., Harms H., Schnug E., Klasa A., Nowak G. A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1999

|

T. 2, nr 2

135-144

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano możliwość akumulacji Fe, Mn, Cu i Zn w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, które odpowiadały 75 t o ha(-1), a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość Fe, Mn, Cu i Zn w osadach ściekowych, glebie przed doświadczeniem oraz po zbiorze pierwszej i ostatniej rośliny oznaczono metodą spektrofluorymetrii rentgenowskiej. Badania wykazały, że spośród 13 osadów ściekowych aż 9 zawierało ponadnormatywną (> 2000 mg Zn o kg(-1) s.m.) koncentrację cynku (w tym z Katowic, Warszawy i Olsztyna - dwukrotnie), zaś miedzi tylko z Warszawy. Osady z oczyszczalni zlokalizowanych w dużych aglomeracjach miejskich zawierały ok. 2-krotnie więcej żelaza, manganu i cynku, a 3-7-krotnie miedzi w porównaniu do północno-wschodniej Polski. Wprowadzenie tych odpadów do gleby zwiększyło koncentrację wszystkich badanych mikropierwiastków, a zwłaszcza miedzi i cynku. Po 20 miesiącach badań koncentracja żelaza i manganu w glebie obniżyła się, podczas gdy miedzi i cynku pozostała niemal bez zmian. Działanie osadów ściekowych określone na podstawie globalnej biomasy wyprodukowanej przez rośliny obu badanych serii było zbliżone.

EN

During 20 months lasting pot trial the possibility of some nutrients accumulation (Fe, Mn, Cu and Zn) was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges effects were investigated in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and the second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t of DM per ha) was introduced to the soil and the following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of Fe, Mn, Cu and Zn were determined in sewage sludges, as well in soil before experiment and after harvesting of the first and the last crop using x-ray spectrofluorimeter. Our studies have shown that among 13 sewage sludges 9 showed above standard Zn concentration (> 2000 mg Zn o kg(-1) DM) including sludges from Katowice, Warsaw and Olsztyn - with twice exceeded standards) but above standard copper concentration only in sludges from Warsaw. Sludges from big Polish cities contained twice more iron, manganese and zinc and 3V7 times more copper compared to sludges from north-eastern Poland. In the result of introducing these wastes to soils increase of concentration of all studied micronutrients was found, especially copper and zinc. After 20 months of studies content of iron and magnesium in soil decreased whereas copper and zinc remained unchanged. In terms of total biomass production sludges from two experimental series showed the similar effects.

3

Akumulacja żelaza, manganu, miedzi oraz cynku w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i wybranych aglomeracji miejskich. Cz. 2. Akumulacja żelaza i manganu w roślinach

Haneklaus S., Harms H., Schnug E., Klasa A., Nowak G. A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1999

|

T. 2, nr 2

145-152

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano pobieranie i akumulację w biomasie roślin żelaza i manganu z osadów ściekowych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i wybranych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości osadów w przeliczeniu na suchą masę, która odpowiadała 75 t o ha(-1), a następnie uprawiano nieprzerwanie kolejno po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość Fe i Mn w roślinach oznaczono metodą plazmowej spektrometrii atomowo-emisyjnej (ICP-AES). Badania wykazały, że koncentracja żelaza w roślinach obu badanych grup osadów ściekowych na ogół nie wykazywała znaczących różnic, natomiast manganu była 1,3-3,5 razy wyższa w serii z dużych aglomeracji miejskich w porównaniu z północno-wschodnią Polską. Akumulacja żelaza w roślinach obu badanych grup osadów ściekowych na ogół nie ulegała większym zmianom z wyjątkiem buraka liściowego, natomiast manganu w serii z dużych aglomeracji miejskich była 1,1-4,4-krotnie większa niż z północno-wschodniej Polski. W ciągu 20 miesięcy badań najwięcej żelaza akumulowały rośliny na osadach z Olsztyna, Ostródy, Gdańska i Katowic, a manganu odpowiednio z Warszawy, Katowic, Sępopola i Olsztyna.

EN

During 20 months lasting pot trial the possibility of iron and manganese uptake and accumulation in plant tissues was studied under effect of application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and the second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t of DM per ha) was introduced to the soil and the following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of Fe and Mn were determined by ICP-AES method. It was found that iron concentration in crops of two experimental series generally was not variable, whereas manganese was 1.3-3.5 fold higher for series of big Polish cities compared to north-eastern Poland. Generally, total accumulation of iron by crops of two experimental series was not variable apart from Swiss chard as the only exception, while manganese accumulation was 1,1-4.4 fold more intense for series of big Polish cities than in series of north-eastern Poland. During a whole period of the experiment the highest amount of iron was accumulated in plants grown on sewage sludges from Olsztyn, Ostróda, Gdańsk and Katowice and manganese on sludges originated from Warszawa, Katowice, Sepopol and Olsztyn.

4

Akumulacja metali ciężkich w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i dużych aglomeracji miejskich. Cz.3. Akumulacja niklu i chromu w roślinach.

Haneklaus S., Harms H., Nowak G. A., Schnug E., Wierzbowska J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1999

|

Vol. 6, nr 2-3

171-180

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano możliwość akumulacji niklu i chromu w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północo-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglomeracji miejsko - przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiadała 75 Mg [wzór], a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość niklu i chromu w roślinach oznaczono metodą plazmowej spektrometrii atomowo-emisyjnej. Badania wykazały, że koncentracja niklu w roślinach serii z dużych aglomercji miejskich była w granicach 1,2 - 1,9 krotnie wyższa w porównaniu z północno-wschodniej Polski, natomiast chromu kształtowała się na niskim i na ogół podobnym poziomie w obu seriach. Akumulacja niklu w roślinach serii z dużych aglomeracji miejskich była 1,2 - 2,3 krotnie wyższa niż z północno - wschodniej Polski, natomiast chromu kształtowała się na niskim i na ogół podobnym poziomie w obu seriach. Globalne ilości akumulowanego przez rośliny niklu w ciągu 20 miesięcy badań okazały się największymi na obiektach z osadami ściekowymi z Warszawy i Gdańska, a chromu z Zalewa, Mrągowa, Ostródy i Warszawy.

EN

During 20 months pot trial the possibility of some heavy metals accumulation included Cr and Ni was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 Mg of DM per ha) was introduced to the soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of Ni and Cr were determined by ICP-AES method. Our studies have shown nickel concentration in plant harvested from pots sludges from big Polish cities was 1,2 - 1,9 fold higher compared to sludges of series of north-eastern Poland, whereas chromium content was similar value irrespectively of used sludge. Nickel accumulation in plants of the series of big Polish cities was 1,2 - 2,3 fold higher compared to of series of north-eastern Poland and chromium accumulation showed similar pattern as its concentration. Total Ni accumulation during 20 months of experiment was the highest from sludges originated from Warsaw and Gdańsk, whereas chromium from Zalewo, Mrągowo, Ostróda and Warsaw.

5

Akumulacja metali ciężkich w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i dużych aglomeracji miejskich. Cz.2. Akumulacja ołowiu i kadmu w roślinach.

Haneklaus S., Harms H., Nowak G. A., Schnug E., Wierzbowska J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1999

|

Vol. 6, nr 1

67-75

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano możliwość akumulacji ołowiu i kadmu w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiadała 75 t [wzór], a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość ołowiu i kadmu w roślinach oznaczono metodą plazmowej spektrometrii atomowo-emisyjnej. Badania wykazały, że zawartość ołowiu w roślinach obu badanych grup osadów ściekowych była na ogół zbliżona, natomiast kadmu była 1,4-4,5 razy wyższa w serii z dużych aglomeracji miejskich w porównaniu z północno-wschodniej Polski. Akumulacja ołowiu w roślinach obu badanych grup osadów ściekowych była na ogół zbliżona do siebie, natomiast kadmu w serii z dużych aglomeracji miejskich była 1,1-5,2-krotnie wyższa niż z północno-wschodniej Polski. W ciągu 20 miesięcy badań najwięcej ołowiu akumulowały rośliny na osadach z Iławy, Olsztyna, Warszawy i Gdańska, a kadmu z Warszawy i Gdańska.

EN

During 20 months pot trial the possibility of some heavy metals accumulation (Pb, Cd, Cr and Ni) was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 Mg of DM per ha) was introduced to the soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of Pb and Cd were determined by ICP-AES method. Our studies have shown that content of lead in two experimental series was on the same level whereas cadmium content was 1,4-4,5 fold higher for the series of big Polish cities compared with north-eastern Poland. Total lead accumulation in plant grown on two studied series of sluges was not differentiated while cadmium 1,1-5,2 fold higher for the series of big Polish cities than series of north-eastern Poland. During 20 months of experiment the highest amount of lead was accumulated by crops grown on sludges sampled from Iława, Olsztyn, Warszawa and Gdańsk, whereas cadmium on sludges taken from Warszawa and Gdańsk.

6

Akumulacja makropierwistków w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i dużych aglomeracji miejskich. Cz. 4 Akumulacja wapnia i magnezu w roślinach

Harms H., Nowak G. A., Wierzbowska J., Klasa A., Kucharski J.

Ekologia i Technika

|

1998

|

R. 6, nr 5

153-159

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównano możliwość akumulacji azotu, fosforu, potasu, sodu, wapnia i magnezu w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północnopwschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglimeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiada 75 t * ha, a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak liściasty, sałatę, szpinak, rzodkiewkę, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość wapnia i magnezu w roślinach oznaczano metodą ASA, a wapnia metodą ESA. Badania wykazały, że pod wpływem zastosowania osadów ściekowych koncentracja magnezu i wapnia zwiększyła się w roślinach o ok. 10-80%. Nie wystąpiły natomiast znaczące różnice w koncentracji obu makropierwiastków w roślinach pomiędzy seraimi badanych obiektów. Akumulacja wapnia i magnezu w roślinach obu badanych serii oa ogół kształtowała się na podobnym poziomie. Tylko na poczatku doświadczenia widoczna była nieco wyraźniejsza przewaga dużych aglomeracji miejskich. W ciągu 20 miesięcy badań najwięcej wapnia i magnecu akumulowały rośliny na obiektach: Mrągowo i Iława a najmniej Lidzbark Warmiński, Zalewo i Biskupiec.

EN

During 20 months lasting pot trial the possibility of some nutreints accumulation (calcium and magnesium) was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges effects were studied in two experimental series: first oriinated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t of DM per ha) was introduced tothe soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Our studies have shown that under effects of sewage sludges application concentration of calcium and magnesium in plant tissues was increased by 10-80%, Significant differences in content as in accumulation of both nutrients in plants of following experimental treatment: Mrągowo and Iława whereas the lowest from Lidzbark Warmiński, Zalewo and Biskupiec.

7

Akumulacja makropierwiastków w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i dużych aglomeracji miejskich. Cz.3 Akumulacja potasi i sodu w roślinach

Harms H., Nowak G. A., Wierzbowska J., Klasa A., Kucharski J.

Ekologia i Technika

|

1998

|

R. 6, nr 5

147-153

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównano możliwość akumulacji azotu, fosforu, potasu, sodu, wapnia i magnezu w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i duzych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiada 75 t * ka, a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość potasu i sodu w roślinach oznaczano metodą ESA. Badania wykazały, że koncentracja potasu w roślinach obu serii osadów ściekowych nie wykazała znaczących różnic, natomiast sodu w serii północno-wschodniej Polski o 9-30% wyższa w porównaniu z dużymi aglomeracjami miejskimi. Akumulacja potasu, a w jeszcze większym stopniu (o 10-40%) sodu była wyższa w serii północno-wschodniej Polski w porównaniu z dużymi aglomeracjami miejskimi. W ciągu 20 miesięcy badań najwięcej potasu akumulowały rośliny z osadamiL Mrągowa, Iławy i Olsztyna, najmniej Zalewa, natomiast sodu obiektów Zalewa, Mrągowa i Iławy.

EN

During 20 months lasting pot trial the possibility of patassium and sodium accumulation was studies as well effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t of DM per ha) was introduced to the soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet and dill. Concentrations of studied nutrients was detemined by ESA method. Our studies have shown that potassium concetration in plant tissues of two experimental series of sewage sludges did not show any significant differences, wheareas sodium was higer in the series of north-eastern Poland by 9-30% compared to big cities. Potassium and ewen more sodium (10-40%) concentration was higher in the series of north-eastern Poland than in the series of big Polish cities. In the time of the experiment the highest amount of K was accumulated in plants of sludges treatment: Mrągowo, Iława, and Olsztyn, the lowest Zalewo, whereas highest accumulation of sodium was found in Zalewo, Mrągowo and Iława.

8

Akumulacja makropierwaistków w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polskiej i dużych aglomeracji miejskich. Cz.1 Chemiczna charakterystyka osadów ściekowych i gleby

Haneklaus S., Harms H., Klasa A., Nowak G. A., Schnug E., Wierzbowska J.

Ekologia i Technika

|

1998

|

R. 6, nr 4

112-119

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano możliwość akumulacji azotu, fosforu, potasu, sodu, wapnia i magnezu w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzace z terenów północno-wschodnia Polska (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiada 75 t * ha, a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość fosforu, potasu, sodu, wapnia i magnezu w osadach ściekowych, glebie przed doświadczeniem oraz po zbiorze pierwszej i ostatniej rośliny oznaczono metodą spektrofluorymetrii rentgenowskiej, a azotu kolorymetrycznie. Badania wykazały, że osady pochodzące z dużych aglomeracji miejskich charakteryzowały się o 12% wyższą magnezu i wapnia oraz o 42% sodu w porównaniu do północno-wschodniej Polski. Tylko zawartość potasu w obu seriach kształtowała się na niemal jednakowym poziomie. Osady z oczyszczalni ścieków w Mrągowie (mleczarnia) i Sępopolu (wiejska) stanowiły najlepsze źródło składników pokarmowych dla roślin. Wniesienie osadów ściekowych do gleby w zdecydowanej większości obiektów zwiększyło zawartość badanych makropierwiastków. Szczególnie korzystne efekty uzyskano w obrębie serii z północno-wschodniej Polski, a zwłaszcza w wariantach: Mrągowo (N, P, Ca i Mg), Sępopol (N, K), jak również Iława (N) oraz Lidzbark Warmiński (K). Działanie osadów sciekowych określone na podstawie globalnej biomasy wyprodukowanej przez rośliny obu badanych serii było zbliżone.

EN

During a 20 month-long pot trial the possibility of some nutrients accumulation (phosphorus, potassium, sodium, calcium and magnesium) was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment planta. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 t DM per ha) was introduced to the soil and the following vegetable crops were grown chard, spinach, lettuce, small radish, onion, red beet, and dill. Concentrations of phosphorus, potassium, sodium, calcium and magnesium were determined in sewage sludges, soil prior to the experiment and after harvesting the first and the last crop using the method of x-ray spectrofluorimeter and nitrogen by an automatic colorimetrc analyser. Our studies have shown that sludges from. big cities were more aboundant in nitrogen (by 12%), and phosphorus (by 6%), whereas the content of calcium and magnesium was lower by 30% and sodium by 42% compared to north-eastern Poland. Potassium concentration was almost the same in two experimental series. Sludges from Mrągowo (dairy) and Sępopol (village) might be considered as best source of nutrients for crops. Soil amendement with sludges originated from the majority of locations caused increase of studied nutrients. Particulary beneficial effects were foud in the series from north-eastern Poland and especially in studied following objects: mragowo (N, P, Ca and MG), Sepopol (N, K), as well as Iława (N) and Lidzbark Warmiński (K). In terms of total biomass production sludes from two experimental series showed the similar effects.

9

Akumlacja metali ciężkich w roślinach i glebie w warunkach rolniczej utylizacji osadów ściekowych z północno-wschodniej Polski i dużych aglomeracji miejskich. Cz. 1. Chemiczna charakterystyka osadów ściekowych i gleby

Haneklaus S., Harms H., Nowak G., Schnug E., Wierzbowska J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1998

|

Vol. 5, nr 11

973-984

PL

W 20-miesięcznym doświadczeniu wazonowym porównywano możliwość akumulacji Fe, Mn, Cu i Zn w glebie oraz działanie na produkcję biomasy roślin osadów ściekowych pobranych z 13 oczyszczalni, w których wydzielono dwie grupy (serie): pochodzące z terenów północno-wschodniej Polski (uznanych za ekologicznie czyste) i dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Do gleby w wazonach wniesiono jednakowe ilości w przeliczeniu na suchą masę osadów, która odpowiadaa 75 Mg [wzór], a następnie uprawiano kolejno po sobie: burak liściowy, sałatę, szpinak, rzodkiewk, cebulę, burak ćwikłowy oraz koper. Zawartość Fe, Mn, Cu i Zn w osadach ściekowych, glebie przed doświadczeniem oraz po zbiorze pierwszej i ostatniej rośliny oznaczono metodą spektroflurymetrii rentgenowskiej. Badania wykazały, że pośród badanych osadów ściekowych 5 zawierało ponadnormatywną koncentracj metali ciężkich, a mianowicie z: Katowic (Pb, Cd, Cr i Ni), Warszawy (Cd, Cr, Ni), Gdańska (Cd), Ostródy (Cd, Ni) i Zalewa (Cr). Osady pochodzące z oczyszczalni na terenie dużych aglomeracji miejskich zawierały średnio ok. 3-krotnie więcej ołowiu i niklu, 7-krotnie chromu i niemal 13-krotnie kadmu w porównaniu do północno-wschodniej Polski.

EN

During 20 months pot trial the possibility of some heavy metals accumulation (Pb, Cd, Cr and Ni) was studied as well as effects on crops biomass of an application sewage sludges sampled from 13 sewage treatment plants. Sludges were studied in two experimental series: first originated from north-eastern Poland (regarded as ecologically clean) and second from big Polish cities. The same amount of sewage sludge expressed in dry matter (75 Mg of DM per ha) was inroduced to the soil and following vegetable crops were grown: chard, spinach, lettuce, small redish, onion, red beet and dill. Concentrations of studied metals were determined in sewage sludges, soil before experiment and after harvesting of the first and the last crop using x-ray spectrofluorimeter. Our studies have shown that among analysed sewage sludges samples five of them contained above limit concenration of heavy metals e.g.: Katowice (Pb, Cd, Cr and Ni), Warszawa (Cd, Cr, Ni), Gdask (Cd), Ostrda (Cd, Ni) and Zalewo (Cr). Sludges originated from sewage treatment plants of big Polish cities contained 3 fold more lead and nickel, 7 fold more chromium and almost 13 fold more cadmium compared to north eastern Poland. Introduction of sewage sludges to soil caused increase of concentration of all studied heavy metals. Compared to level of pollution of these elements in soil in series of noth-eastern Poland with series of big Polish cities was increased by 15-25%. After 20 months of studies heavy metals accumulation in the soil was only slightly modified. In a majority of cases tendency towards decrease was clearly seen. In terms of total biomass production sludges from two experimental series showed the similiar effects.