Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Test AGH – nr 4 Analiza wyników kalibracji łat inwarowych oraz badanie poprawności działania kompensatorów w niwelatorach precyzyjnych

Szczutko Tadeusz

Przegląd Geodezyjny

|

2022

|

R. 94, nr 2

21--25

PL

W ostatnich latach produkowane są niwelatory cyfrowe np. Leica DNA03, LS10 i LS15 umożliwiające uzyskanie najwyższych dokładności z łatami inwarowymi GPCL3 lub GPCL2. W ofercie firmy Trimble znajduje się sprzęt o podobnych cechach, niwelator DiNi 0.3 i łaty LD13/LD12. Sokkia oferuje niwelator SDL1X z łatami BIS30. Zestawy te umożliwiają uzyskanie dokładności podwójnej niwelacji na poziomie 0,3 mm i mogą mieć zastosowanie do pomiaru podstawowej osnowy wysokościowej oraz do pomiarów odkształceń i przemieszczeń budowli inżynierskich. Wymagania dotyczące kalibracji łat wykorzystywanych do pomiaru osnów wysokościowych są określone w rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 6 lipca 2021 roku w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych [1]. Artykuł stanowi uzupełnienie publikacji opracowanych na podstawie wyników pomiarów w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH. Celem opracowania było porównanie sprzętu obecnie dostępnego na rynku i uzupełnienie wcześniej wykonanych badań. W artykule zwrócono uwagę na zmianę parametrów łat w trakcie ich użytkowania. Opisano również metody badania stabilności kompensatorów w niwelatorach. Wszystkie kalibracje były wykonane na zlecenie przedsiębiorstw geodezyjnych wykonujących niwelację precyzyjną. Pomiary przedstawione w ramach cyklu „Test AGH” zostały wykonane przez autora osobiście lub w zespole, w którym miał znaczący udział. W celu uzyskania spójności z artykułami zamieszczonym w Przeglądzie Geodezyjnym nr 5/2021 „Test AGH – nr 2. Kalibracja teleskopowych łat niwelacyjnych” [2] oraz w numerze 6/2021 „Test AGH – nr 3. Łaty kodowe inżynierskie i ocena ich parametrów użytkowych” [3] pewne istotne zapisy w nich zawarte oraz w tych pozycjach zostały powtórzone.

EN

In recent years, digital levels have been produced, eg Leica DNA03, LS10 and LS15, enabling the highest accuracy to be achieved with GPCL3 or GPCL2 invar staffs. Trimble's offer includes equipment with similar features, the DiNi 0.3 level and LD13 / LD12 staffs. Sokkia offers the SDL1X level with BIS30 staffs. These sets enable to obtain the accuracy of double leveling at the level of 0.3 mm and can be used to measure the basic leveling network and to measure deformations and displacements of engineering structures. The requirements for the calibration of staffs used to measure basic leveling network are specified in the Regulation of the Minister of Development, Labor and Technology of July 6, 2021 on geodetic, gravimetric and magnetic networks[1]. The article complements the publications prepared on the basis of the measurement results at the Surveying Metrology Laboratory of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering of the AGH University of Technology. The aim of the study was to compare the equipment currently available on the market and supplement the previously performed tests. The article focuses on changing the parameters of the staffs during their use. The methods of testing the stability of compensators in levels are also described. All calibrations were commissioned by geodetic companies that perform precise leveling. The measurements presented as part of the "AGH Test" series were made by the author personally or in a team in which he contributed significantly. In order to be consistent with the articles published in Przegląd Geodzyjny No. 5/2021 "AGH Test - No. 2. Calibration of telescopic leveling staffs" [2] and in the No. 6/2021 "AGH Test - No. 3. Engineering code staffs and evaluation of their operational parameters. ”[3] certain important entries in them and in these headings have been repeated.

2

Test AGH – nr 3, Łaty kodowe inżynierskie i ocena ich parametrów użytkowych

Szczutko Tadeusz

Przegląd Geodezyjny

|

2021

|

R. 93, nr 6

17--20

PL

W ostatnich latach produkowane są niwelatory cyfrowe np. Leica DNA03, LS10 i LS15 umożliwiające uzyskanie najwyższych dokładności z łatami inwarowymi GPCL3 lub GPCL2. W ofercie firmy Trimble znajduje się sprzęt o podobnych cechach, niwelator DiNi 0.3 i łaty LD13/LD12. Sokkia oferuje niwelator SDL1X z łatami BIS30. Każda z wymienionych firm produkuje również zestawy o niższej dokładności, w których wykorzystuje się łaty z żywicy epoksydowej wzmocnione włóknem szklanym (fiberglas) np. Leica DNA10 z łatami GKNL4M, Leica Sprinter 250M z łatami GSS113 czy też Trimble DiNi0.7 z łatami LD23/LD24. Łaty te, określane również jako „inżynierskie”, mogą mieć zastosowanie do pomiaru szczegółowej osnowy wysokościowej 3 klasy, ponieważ według producentów pozwalają na uzyskanie błędu średniego podwójnej niwelacji rzędu 1 mm/km. Wymagania dotyczące kalibracji łat wykorzystywanych do pomiaru osnów wysokościowych są określone w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 roku w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych [1]. Artykuł stanowi uzupełnienie dwóch publikacji opracowanych na podstawie wyników pomiarów w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH. W pozycji [2] opisano szczegółowo kalibrację łat GSS113, natomiast w [3] łaty Leica GKNL4M i Topcon SG3-M. Uzupełnieniem w stosunku do wymienionych pozycji jest kalibracja łat Sokkia BGS40, Trimble LD23, GeoMax ZFS301 (odpowiednik GSS113) oraz łat rewersyjnych do niwelatora optycznego. Celem opracowania było porównanie sprzętu obecnie dostępnego na rynku i uzupełnienie wcześniej wykonanych badań. W artykule zwrócono uwagę na zmianę parametrów łat w trakcie ich użytkowania w dłuższym okresie czasu. Uwzględniono również wpływ różnic w budowie na ich parametry użytkowe. Wszystkie kalibracje były wykonane na zlecenie przedsiębiorstw geodezyjnych wykonujących pomiary szczegółowych osnów wysokościowych. Pomiary przedstawione w ramach cyklu „Test AGH” zostały wykonane przez autora osobiście lub w zespole, w którym miał znaczący udział. W celu uzyskania spójności z artykułem zamieszczonym w Przeglądzie Geodezyjnym nr 5/2021 „Test AGH – nr 2, Kalibracja teleskopowych łat niwelacyjnych” [7] pewne istotne zapisy w nim zawarte oraz w pozycjach [2] i [3] zostały powtórzone. Parametry liczbowe badanych łat zostały zestawione w tabeli 2 na końcu artykułu.

EN

In recent years, digital levels have been produced, eg Leica DNA03, LS10 and LS15, which enable the highest accuracy to be achieved with GPCL3 or GPCL2 invar rods. Trimble's offer includes equipment with similar features, the DiNi 0.3 level and LD13/LD12 rods. Sokkia offers the SDL1X level with BIS30 rods. Each of the aforementioned companies also produces lower accuracy kits, which use epoxy resin rods reinforced with fiberglass, eg Leica DNA10 with GKNL4M rods, Leica Sprinter 250M with GSS113 rods or Trimble DiNi0.7 with LD23/LD24 rods. These rods are referred to as „engineering” rods can be used to measure the detailed class 3 vertical network, because according to the manufacturers, they allow for a mean double-run error of 1 mm/km. The requirements for the calibration of the rods used to measure the vertical networks are specified in the Regulation of the Minister of Administration and Digitization of February 14, 2012 on geodetic, gravimetric and magnetic networks [1]. The article complements two publications prepared on the basis of the results of measurements at the Surveying Metrology Laboratory of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering of the AGH University of Science and Technology. In item [2] the calibration of the GSS113 rods is described in detail, while in [3] the Leica GKNL4M and Topcon SG3-M rods. Complementary to the above-mentioned items is the calibration of Sokkia BGS40, Trimble LD23, GeoMax ZFS301 (equivalent to GSS113) rod and reverse rods for the optical level. The aim of the study was to compare the equipment currently available on the market and supplement the previously performed tests. The article focuses on changing the parameters of patches during their use over a longer period of time. The influence of differences in construction on their operational parameters was also taken into account. All calibrations were made at the request of geodetic companies that performed measurements of detailed height networks. The measurements presented as part of the „AGH Test” series were made by the author personally or in a team in which he had a significant share. In order to be consistent with the article in Przegląd Geodezyjny No. 5/2021 „AGH Test - No. 2, Calibration of telescopic leveling rods” [7], some important provisions contained therein and in items [2] and [3] were repeated. The numerical parameters of the tested rods are summarized in Table 2 at the end of the article.

3

Test AGH – nr 2 : kalibracja teleskopowych łat niwelacyjnych

Szczutko Tadeusz

Przegląd Geodezyjny

|

2021

|

R. 93, nr 5

1--17

PL

Niwelacja geometryczna to podstawowa technologia wykonywania pomiarów wysokościowych. Pojawienie się niwelatorów kodowych zwiększyło szybkość pomiaru oraz jego niezawodność. Do pomiaru nie jest potrzebna druga osoba do zapisywania wyników. Obserwacje zarejestrowane w pamięci instrumentu mogą być łatwo przetworzone w specjalistycznym oprogramowaniu lub zestawione w arkuszu kalkulacyjnym np. Microsoft Excel. Należy pamiętać, że o wynikowej dokładności zestawu decyduje jakość wszystkich jego elementów, a zwłaszcza łat niwelacyjnych. W artykule zostanie przedstawiony test łat aluminiowych wysuwanych (teleskopowych) o długości 5 metrów. Łaty te są tanie i łatwo dostępne w sklepach z narzędziami. Łaty teleskopowe są wygodne w transporcie i użytkowaniu i wyparły całkowicie z użytkowania łaty sklejkowe – dawniej używane składane 2 x 2 m Carl Zeiss Jena i obecnie produkowane, ale znacznie droższe łaty składane Nedo 4 x 1 m. Dla celów geodezyjnych nie wymaga się kalibracji łat aluminiowych. Wykonanie takiej czynności zależy od potrzeb zleceniodawcy. W artykule podkreślono rolę laboratoriów w testowaniu sprzętu pomiarowego dostępnego na rynku i przekazywaniu informacji o jego dokładności i możliwości zastosowania w pracach geodezyjnych.

EN

Geometric leveling is the basic technology for making height measurements. The appearance of code levels has increased the speed of measurement and its reliability. No second person is needed to record the results for the measurement. Observations recorded in the instrument's memory can be easily processed in specialized software or compiled in a spreadsheet, eg Microsoft Excel. It should be remembered that the resulting accuracy of the set depends on the quality of all its elements, especially the leveling staffs. The article presents a test of aluminum extendable (telescopic) rods with a length of 5 meters. These rods are cheap and readily available at hardware stores. Telescopic rods are convenient to transport and use and have replaced the plywood rods completely – formerly used 2 x 2 m Carl Zeiss Jena folding rods and now produced, but much more expensive, Nedo folding rods 4 x 1 m. Calibration of aluminum rods is not required for geodetic purposes. The performance of such an activity depends on the client's needs. The article emphasizes the role of laboratories in testing measuring equipment available on the market and providing information about its accuracy and applicability in geodetic works.

4

Test AGH – nr 1 : metoda precyzyjna sprawdzenia i rektyfikacji pionu optycznego

Szczutko Tadeusz

Przegląd Geodezyjny

|

2021

|

R. 93, nr 4

11--14

PL

Artykuł rozpoczyna cykl „Test AGH”, w którym będą zamieszczane testy laboratoryjne i polowe sprzętu pomiarowego: pionowników, łat, dalmierzy oraz innego sprzętu pomiarowego. Część testów będzie przydatna większości wykonawców prac geodezyjnych, niektóre będą miały charakter bardziej specjalistyczny i będą przeznaczone dla geodetów wykonujących pomiary precyzyjne. Wiedza fachowa geodety składa się z kilku części: - wykształcenia zawodowego uzyskanego w trakcie nauki technikum lub studiów geodezyjnych na wyższej uczelni, - doświadczenia zawodowego własnego i przyswojonego od innych wykonawców, - wiedzy przyswajanej w trakcie wykonywania zawodu z publikacji inżynierskich, naukowych i szkoleń specjalistycznych. W kolejnych artykułach na podstawie wymienionych powyżej doświadczeń opisywane będą procedury pomiarowe i testowe, które zdaniem autora mogą być użyteczne w praktyce geodezyjnej. Artykuł niniejszy dotyczy sprawdzenia i rektyfikacji urządzeń do centrowania instrumentu na statywie nad punktem pomiarowym. Rzecz dotyczy typowych pomiarów geodezyjnych. Poniżej zostaną opisane dwie metody sprawdzenia i rektyfikacji pionu optycznego: metoda przybliżona i metoda precyzyjna. Metody te mogą mieć zastosowanie zarówno w laboratorium, jak i w terenie. Opisana poniżej metoda precyzyjna może być zrealizowana bez dodatkowego kosztownego oprzyrządowania. Opisany sposób może być wykorzystany przez wykonawców pomiarów geodezyjnych, zwłaszcza precyzyjnych, a także w pracowniach serwisowych sprzętu geodezyjnego. Dokładność centrowania z wykorzystaniem pionu optycznego w warunkach laboratoryjnych wynosi ±0,5-0,8 mm [1]. W warunkach terenowych dokładność ta wynosi ±1-1,2 mm [2]. Opisany sposób rektyfikacji pozwoli na zachowanie tej dokładności w terenie.

EN

The article begins the „AGH Test” series, which will include laboratory and field tests of measuring equipment: plummets, staffs, rangefinders and other measuring equipment. Some of the tests will be useful to the majority of surveying contractors, some will be more specialized and will be intended for surveyors who perform precise measurements. The expertise of a surveyor consists of several parts: - education obtained after graduating from a technical school or surveying studies at a university, - own professional experience and experience acquired from other contractors, - knowledge acquired in the course of practicing the profession from engineering and scientific publications and specialist training. In the following articles, based on the above-mentioned experiences, measurement and test procedures will be described, which, according to the author, may be useful in geodetic practice. This article deals with checking and adjusting the instrument centering devices on a tripod over the mark. The subject concerns typical geodetic measurements. Two methods of checking and adjusting the optical plummet will be described below: the approximate method and the precise method. These methods can be used both in the laboratory and in the field. The precise method described below can be realized without additional expensive instrumentation. The described method can be used by the contractors of geodetic measurements, especially precise ones, as well as in service workshops of geodetic equipment. The centering accuracy with the use of the optical plummet in laboratory conditions is ±0.5-0.8 mm [1]. In field conditions, this accuracy is ±1-1.2 mm [2]. The described method of rectification will allow to maintain this accuracy in the field.