Rozwój cywilizacyjny coraz częściej wymusza konieczność poszukiwania technologii umożliwiających efektywne zagospodarowanie dostępnej przestrzeni miejskiej. Na terenach silnie zurbanizowanych przebudowa istniejących budynków oraz rewitalizacja obiektów zabytkowych może okazać się jedynym możliwym i rozsądnym rozwiązaniem. Tworzenie dodatkowych kondygnacji podziemnych lub pogłębianie istniejących piwnic umożliwia uzyskanie dodatkowej kubatury obiektu.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The results of geophysical studies conducted with selected electrical and electromagnetic methods in the Kondratowa Valley in the Tatra Mountains (the Carpathian Mountains, Poland) are presented in the article. The surveys were performed with the following methods: electrical resistivity tomography (ERT), georadar (GPR) and conductivity meter (CM). The objective of the noninvasive geophysical measurements was to determine the thickness of the Quaternary postglacial sediments that fill the bottom of the valley and to designate the accumulation of boulders deposited on Quaternary sediments. The results of ERT surveys conducted along the axis of the valley allowed to determine the changeability of the thickness of the postglacial sediments and allowed to designate a few areas of occurrence of boulders. The ERT, GPR and CM surveys conducted across the valley allowed to designate with high accuracy the thickness of the accumulation of boulders sliding down the valley bottom from the couloirs surrounding the valley.
Na podstawie modułów sprężystości można określić skłonność pokładu do tąpań (Goszcz i Dworak 1982, Dubiński i Konopko 2000). Moduły sprężystości można wyznaczyć in situ badaniami sejsmicznymi np. metodą profilowania. W wydrążonej w pokładzie 510 pochylni zostały przeprowadzone cykliczne badania sejsmiczne metodą profilowania podczas zbliżania się do niej frontu ściany zawałowej w tym samym pokładzie. Badania umożliwiły określenie zmian modułów sprężystości pokładu węgla. Podczas zbliżania się frontu ściany pokład zachowywał się w coraz większym stopniu sprężyście, co oznaczało wzrost jego skłonności do tąpań. Odległość, przy której wartości modułów sprężystości pokładu węgla uległy znaczącej zmianie została jednoznacznie określona. W oparciu m.in. o przeprowadzone badania podjęto adekwatne środki profilaktyczne. Uzyskane wyniki mogą okazać się użyteczne przy projektowaniu stref szczególnego zagrożenia tąpaniami w podobnych warunkach geologiczno-górniczych.
EN
The predisposition of the coal seam to burst can be estimated with the use of elastic modules (Goszcz i Dworak 1982, Dubiński i Konopko 2000). It is possible to determine the elastic modules in situ with the use of seismic investigations, for example with the seismic profiling method. Cyclic seismic profilings have been performed in the inclined drift, drilled in the coal seam no. 510, during the approach of face of longwall with caving in the same coal seam. The investigations made it possible to determine the changes of the coal seam elastic modules. While the longwall was approaching, the coal seam showed increasingly elastic properties which signalized an increase of its tendency to burst. The distance when the values of the coal seam elastic modules changed significantly was clearly distinguished. On the basis of the performed investigations adequate preventive measures were applied. These results should be useful in designing zones of the enhanced rockburst hazard in similar geological and mining conditions.
W artykule omówione zostały: zakres i efekty techniki strzałowej stosowanej w KWK „Mysłowice-Wesoła” w ramach aktywnej profilaktyki tąpaniowej. Na przykładach pokazano skuteczność tego typu zabiegów.
EN
In this article, we discuss the fundamental explosive-based methods of preventing rock bumps as used in KWK Mysłowice-Wesoła. We provide examples to illustrate the various types of shots fired to mitigate the risk of rock bumps, and the particular rules and conditions of firing such shots. We discuss the blasting methods used in specific exploration contexts when driving roadways and mining coal from longwalls; we review the effectiveness of these methods; finally, we describe additional uses of shot-firing. We close the article with conclusions.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono wyniki analizy mechanizmów ognisk wysokoenergetycznych wstrząsów powstałych podczas eksploatacji ścianowej pokładu 507 prowadzonej w jednej z kopalń GZW. W mechanizmie ognisk analizowanych wstrząsów dominowała składowa ścinająca. Występowanie najsilniejszych wstrząsów wiązało się z pękaniem grubej warstwy piaskowca nad pokładem 507. Azymuty płaszczyzn nodalnych tych wstrząsów były zwykle quasi-równoległe do frontu ściany. Przemieszczenie skał w ogniskach najsilniejszych wstrząsów odbywało się głównie w kierunku zrobów ściany. Na występowanie tych wstrząsów wpływ wywierały również krawędzie eksploatacyjne w pokładach 501 i 502. W części ognisk słabszych wstrząsów występowały również inne mechanizmy: implozja (wstrząsy za frontem ściany) oraz eksplozja (wstrząsy przed frontem ściany). Wstrząsy te związane były z destrukcją pokładu i skał stropu bezpośredniego.
EN
This paper presents the results of the analysis of the focal mechanism of high-energy tremors occurring during longwall mining of the coal seam no. 507, in one of the hard coal mines in the Upper Silesian Coal Basin. In the source mechanism of analyzed mine tremors the shear component predominated. Occurrence of the strongest tremors was related with the cracking of thick layer of sandstone above the coal seam no. 507. The nodal planes azimuths of these tremors were usually quasi parallel to the longwall. Rocks dislocation in the sources of the strongest tremors took place mainly in the direction of longwall gobs. Mining edges in coal seams no. 501 and no. 502 also influenced the occurrence of these tremors. In the sources of some lower-energy tremors also other mechanisms occurred: implosion (tremors behind the longwall) and explosion (tremors in the front of the longwall). These tremors caused the destruction of seam and rocks of the direct roof.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Roboty strzałowe są podstawową metodą urabiania złoża w odkrywkowych zakładach górniczych. Przedstawiono stan prawny oraz stan bezpieczeństwa w zakresie wykonywania robót strzałowych w latach 1990–2012. Podano okoliczności i przyczyny charakterystycznych zdarzeń zaistniałych w tego typu zakładach, a związanych ze stosowaniem środków strzałowych. Poddano analizie wpływ różnych czynników w trakcie wykonywania robót strzałowych na stan bezpieczeństwa. Przedstawiono krótką charakterystykę aparatur służących do monitorowania stref zagrożenia i wpływu robót strzałowych na środowisko oraz wnioski wynikające z dokonanej analizy.
EN
Blasting is a basic method of deposit mining in the open-pit mines. The paper presents legal and safety status for blasting during 1990–2012. Circumstances and causes of specific events occurring in such mine plants are given, related to the usage of blasting agents. The impact of various factors on the safety state during blasting are analyzed. The paper presents a brief characteristic of an apparatus used to monitor of hazardous zones and influence of blasting on environment, moreover conclusions from that analysis.
W artykule przedstawiono wyniki tomografii sejsmicznej wykonanej na wybiegu ściany w pokładzie 510 w jednej z kopalń w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym oraz analizę mechanizmu ognisk średnio- i wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, jakie wystąpiły w rejonie tej ściany bezpośrednio po przeprowadzonych badaniach geotomograficznych. Uzyskany rozkład naprężeń w górotworze na wybiegu ściany oraz wyniki przeprowadzonej analizy mechanizmów ognisk wstrząsów skorelowano ze sobą oraz z warunkami górniczo-geologicznymi. Na podstawie przeprowadzonych badań określono czynniki mające dominujący wpływ na kształtowanie się zagrożenia tąpaniami w rejonie eksploatowanej ściany w przyjętym przedziale czasowym. Jednoczesne wykorzystanie tomografii sejsmicznej i analizy mechanizmów ognisk wstrząsów umożliwia pełniejsze rozpoznanie zagrożenia tąpaniowego w trakcie prowadzonej eksploatacji.
EN
The article presents the results of seismic tomography conducted ahead of the longwall front in coal bed 510, in a mine of the Upper Silesian Coal Basin, along with the analysis of medium- and high-energy tremors of the rock mass which occurred in the longwall area directly after the geo-tomographic research. The achieved stress distribution in the rock mass ahead of the longwall front, as well as the results of the tremor source mechanisms were correlated with each other and with the mining and geological conditions. Based on the conducted research, the factors were identified which impact rock-burst hazards in the area of the exploited longwall in the assumed period of time. Simultaneous use of seismic tomography and the analysis of tremor source mechanisms enables better identification of rock-burst hazards during the longwall exploitation.
Metoda profilowania sejsmicznego umożliwia rozpoznanie stanu naprężeń w pokładzie węgla, w strefie przyociosowej wyrobisk chodnikowych. Standardowo parametrem branym pod uwagę w tych badaniach jest prędkość podłużnej fali sejsmicznej. Obecnie coraz większe zainteresowanie wzbudza wykorzystanie parametrów związanych z tłumieniem fal sejsmicznych do oceny stanu naprężeń w górotworze. Współczynnik tłumienia jest parametrem bardziej czułym na zmianę stanu naprężeń w górotworze spękanym w porównaniu do prędkości fali sejsmicznej, co ma istotne znaczenie w kontekście drążenia wyrobisk chodnikowych na coraz większych głębokościach. W artykule przedstawiono wyniki profilowań sejsmicznych w wersji kinematycznej i tłumieniowej, wykonanych w wyrobiskach chodnikowych wydrążonych w pokładzie 506 w KWK Bielszowice.
EN
Seismic profiling enables to identify stresses in a coal bed, in the area near the walls of mine workings. The examined parameter is the standard velocity of a seismic longitudinal wave. Currently, there is more and more interest in using parameters related to the attenuation of seismic waves in the evaluation of stresses in the rock mass. The attenuation coefficient is very sensitive to the changes in stresses in comparison with the velocity of a seismic wave. This is of great significance, as far as the driving of mine workings at deeper and deeper levels is concerned. The article features the results of seismic profiling in the kinematic and attenuation version in mine workings driven in the coal bed No 506 in the Bielszowice coal mine.
W artykule została opisana metoda wykorzystania współczynnika tłumienia fal sejsmicznych do określania stanu naprężeń w górotworze. Badania prowadzono w KWK Bielszowice, na wybiegu ściany 306b w pokładzie 507. Celem pracy była analiza zmian rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b wraz z postępem ściany, przy wykorzystaniu istniejących danych sejsmologicznych i metody pasywnej tłumieniowej tomografii sejsmicznej. W rezultacie przeprowadzonych badań uzyskano mapy rozkładu anomalii współczynnika tłumienia, które wykazały, że przed frontem ściany dominują strefy o podwyższonej wartości współczynnika tłumienia. Występowanie stref o podwyższonych wartościach współczynnika tłumienia świadczy o spadku naprężeń w górotworze. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w niskiej aktywności sejsmicznej w rejonie ściany 306b w czasie przeprowadzania badań. Pasywna tłumieniowa tomografia sejsmiczna może w przyszłości stanowić dodatkową, uzupełniającą metodę badawczą do określania stanu naprężeń w górotworze i tym samym do oceny stanu zagrożenia tąpaniami w podziemnych wyrobiskach górniczych.
EN
A method of using a damping coefficient of seismic waves for determination of stresses in strata has been described in the paper. The research was made at the longwall 306b of the seam 507 in the hard coal mine Bielszowice. The work aimed at analysis of changes in distribution of the damping coefficient at the longwall 306b during face advance using the present seismological data and the method of a passive damping seismic tomography. As a result of the research there have been made the maps of distribution of anomalies in the damping coefficient, which have proved that the zones of higher values of the damping coefficient prevail in front of the long-wall face. This has proven a decrease in stresses in strata and it has reflected in low seismic activity at the area of the longwall 306b during trials. The passive damping seismic tomography may be in future an additional, complementary research method for determination of state of stresses in rock mass, and thereby a method for appraisal of rock-bump hazards in the underground mine workings.