W artykule przedstawiono najważniejsze - zdaniem autora - wysokościowe budynki mieszkalne wybudowane w Polsce w okresie transformacji. Pierwszym celem pracy jest ustalenie przyczyn powstania takich obiektów i analiza cech architektonicznych wybranych przykładów w celu określenia tendencji kształtowania architektury takich obiektów w kraju. Drugim celem pracy jest prezentacja problemów przestrzennych lokalizacji wysokościowych budynków mieszkalnych w strukturach polskich miast i wiążąca się z tym dyskusja. Rezultaty badań to identyfikacja rozwiązań architektonicznych wysokościowych budynków mieszkalnych w Polsce oraz koncepcji ich lokalizacji w miastach. W niniejszym artykule autor posługuje się metodą analizy studium przypadku, metodą opisową analizy wybranych koncepcji zabudowy obszarów śródmiejskich wybranych miast oraz badaniami „in situ”.
EN
In the article there were presented the most important - in the author’s opinion - residential high - rise buildings constructed in Poland in the transformation period. The first goal of work is establishing of reasons of appearing such buildings and analysis of architectural features chosen examples in order to find some architectural tendencies of such buildings in the country. The second goal is presentation and discussion of spatial problems of locations residential tower buildings in the structures of Polish cities. The results of research are - identification of architectural solutions of residential tower buildings in Poland and identification of concepts of their locations in the cities. In this article the author use the method of case study analysis, the method of characteristic chosen concepts of development of the cities and the method “in situ”.
W artykule zostały zidentyfikowane i scharakteryzowane wybrane problemy dotyczące kształtowania wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w Polsce XXI wieku. Zostały one określone mianem „gry mieszkaniowej”. Według autora, gra taka odbywa się pomiędzy uczestnikami rynku mieszkaniowego – podczas planowania, projektowania i sprzedaży mieszkań (tj. pomiędzy deweloperami, projektantami, urzędnikami i przyszłymi użytkownikami). Analizowane problemy są ważne - analiza pokazuje, które zagadnienia stanowią ograniczenia w rozwoju rozwiązań przestrzennych zespołów i mieszkań, a które prowadzą do wzrostu jakości rozwiązań architektonicznych.
EN
In the article there were identified and characterized the selected problems of housing design in Poland 21. Century. They have been determined as the „housing game”. According the author, such game is held between the participants of the housing market: developers, architects, future inhabitants (during planning, design and sale). The analyzing problems are important - it has been shown which elements cause the limits in housing development of estates and flats, which ones are leading to improving the quality of architectural ideas.
W artykule przedstawiono problematykę projektowania osiedli bezpiecznych w Polsce na początku 21. wieku, w kontekście teorii „Defensible space”, sformułowanej przez O. Newmana. Środowisko zamieszkania w Polsce jest realizowane przede wszystkim jako osiedla grodzone i zamknięte. Zwrócono uwagę na konsekwencje przestrzenne i społeczne takich projektów. Zaprezentowano też eksperymentalną realizację Osiedla Błękitnego I w Siechnicach, jednego z pierwszych w Polsce zaprojektowanego jako „osiedle bezpieczne” (metodą secure by design). W artykule przeanalizowano zastosowane tam rozwiązania projektowe dotyczące bezpieczeństwa w środowisku zamieszkania.
EN
The article presents the problem of designing safe housing estates in Poland in the beginning of 21st century, in the context of „Defensible space” theory by O. Newman. Housing environment in Poland is built mainly by gated communities now. Special attention is drawn to spatial and social consequencies of such projects. There was also presented the concept of Osiedle Błękitne I in Siechnice – the first in Poland safe community, using the method „secure by design” and solutions of that project concerning security in housing environment.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Na przełomie XX i XXI wieku poziom architektury budynków wielorodzinnych w Polsce ulegt znaczącej poprawie. W tekście autor stawia tezę, iż przyczyniły się do tego m.in. lepsze rozwiązania detali architektonicznych. Autor poszukuje związków między detalem i architekturą budynków wielorodzinnych w Polsce ostatnich dekad. W syntetycznej analizie posługuje się założeniami definicji architektury autorstwa Witruwiusza.
EN
In the end of 20th and the beginning of 21st century the level of apartment buildings in Poland significantly improved. The author formulates the thesis, that it happened thanks to better solution of architectural details. He looks for connections between details and this kind of architecture. The assumptions of "architecture" definition by Vitruvius are the starting point of synthetic analysis.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Powojenna polska wielorodzinna architektura mieszkaniowa, wielokrotnie krytykowana, była zróżnicowana. Na tle założeń postmodernizmu autor dokonuje analizy jego wpływu na formy wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w Polsce, identyfikuje realizacje-unikaty oraz poszukuje odpowiedzi na pytanie o wpływ czasu na ich architekturę.
EN
The post-war Polish multi-family residential architecture has been repeatedly criticized - but it was diversified. According the thesis of postmodernism the author analyzes its impact on the forms of residential buildings in Poland, identifies some examples - unique projects and looks for the answer on the problem of time and their architecture.
Na początku XXI wieku powstało w Polsce kilka osiedli, które – ze względu na zastosowane rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne – możemy uznać za ikony architektury mieszkaniowej. Należą do nich m.in. realizacje warszawskie: Marina Mokotów, Eko-Park i Miasteczko Wilanów. Celem opracowania jest charakterystyka środowiska mieszkaniowego wybranych osiedli, uznanych przez autora tekstu za ważne. Zakres analizy obejmuje – kompozycje urbanistyczne zespołów, rozwiązania komunikacji kołowej i pieszej, systemów parkowania, koncepcje przestrzenne otoczenia – standardy rozwiązań przestrzeni półpublicznych, rekreacyjnych, wnętrz urbanistycznych. Autor stawia też pytanie o miejsce ikon – osiedli w strukturze miasta w kontekście relacji do przestrzeni publicznych oraz dostępności infrastruktury społecznej i usługowej.
EN
The period of an economic transformation in Poland resulted in many interesting realizations of housing architecture. At the beginning of the 21st century a few housing estates came into existence, which – on account of applied urban planning and architectural solutions - we can regard as a kind of architectural icons. We can regard as such important following complexes: Marina Mokotów, Eko-Park (Warsaw) and The City of Wilanów. The purpose of study is characteristics of the housing environment mentioned above examples, choosen by the author. The method includes analyses – for the first urban composition of complexes, solutions of the car and pedestrian roads, parking systems, secondly spatial concepts of surroundings – standards of semi-public space, recreational space. The author is also asking questions about the place of these estates-icons in the city structure, about the context and the relation to the public spaces and the access to the social services ( schools, kindergardens, etc.). The applied base on base method will allow on approval assessments of urban planning concepts, concepts - which determined clear directions of creating contemporary housing structures in Poland.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Powojenna wielorodzinna architektura mieszkaniowa, będąca obszarem niniejszych rozważań, była wielokrotnie krytykowana, szczególnie w aspekcie typizacji i prefabrykacji. Autor tekstu dokonuje analizy, jaki wpływ na formę budynków miały obowiązujące wówczas nurty i idee oraz poszukuje projektów - unikatów.
EN
The post-war multi-family residential architecture, which is the area of these considerations, has been repeatedly criticized, particularly in terms of typification and prefabrication. Author of the text analyzes the impact on the existing buildings were intended to form the trends and ideas and looking for projects - unique.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dzieło Witruwiusza powstałe ponad dwa tysiące lat temu jest cennym źródłem wiedzy o wszystkich rodzajach budowli wznoszonym przez Greków i Rzymian, zawiera informacje na temat porządków architektonicznych, proporcji, machin wojennych, akweduktów, etc. Trochę zapomniane pozostają sformułowane wytyczne urbanistyczne dotyczące budowy miast, przestrzeni publicznych, uwzględniania warunków klimatyczno-przyrodniczych. Czy te zasady urbanistyczne są dzisiaj aktualne?
EN
The work written by Vitruvius more than two thousand years ago is an important source of knowledge about all kinds of buildings erected by Greeks and Romans, it also contains information about architectural orders, proportions, construction of war machines, aqueducts, etc. We can say, that Vitruvian urban principles concerning city structures, public places and climate conditions has been forgotten. Do they still come into consideration today?
W poniższym opracowaniu autor pragnie przedstawić architekturę Filharmonii i Zespołu Szkół Muzycznych w Białymstoku oraz postawić tezę, że ten obiekt z lat 70. XX wieku można uznać za przykład modernistycznego nurtu (najbardziej widocznego w Polsce w okresie międzywojennym oraz w końcu lat 50. i początku 60. XX wieku). Argumentem pozwalającym na takie stwierdzenie są cechy architektoniczno-urbanistyczne kompleksu. Prezentacja tego obiektu szerszemu środowisku zawodowemu wydaje się potrzebna, tym bardziej że obecnie przygotowywane są plany jego rozbudowy, w wyniku której może na zawsze zatracić swój architektonicznie interesujący, choć surowy, modernistyczny charakter.
EN
Modern architecture in Poland is clearly defined in the 20-ties and 30-ties of XX century. After the Second World War these ideas were continued. We can see that for instance during 40-ties in the social estates realized by WSM in Warsaw. Ideas of modern architecture were stopped in the period of socrealism, but they came back in the 60-ties. In that text the author put the statement, that after the period of prefabrication we can see that ideas also in the 70-ties in the architecture of schools and public buildings. The author is proving that on the example of the complex of Philharmonic Hall and Music School in Białystok. The architectural and urban features of the complex are very interesting, and they are allowed us to classify the complex as modern architecture.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Modernizm w Polsce został wyraźnie zdefiniowany w architekturze przedwojennej XX w. Powstało wówczas wiele awangardowych dzieł, które stanowią kamienie milowe w rozwoju polskiej historii architektury i urbanistyki. Po II wojnie światowej idee modernizmu były w Polsce kontynuowane i choć zostały przerwane przez socrealizm, to powróciły w latach 60. i 70. Odnosi się to również do architektury szkół, a w szczególny sposób dotyczy szkół wyższych i artystycznych. W niniejszym opracowaniu autor pragnie scharakteryzować cechy architektoniczno-urbanistyczne kampusów Politechniki Lubelskiej i Białostockiej oraz stawia tezę, że obiekty te stanowią przykłady modernistycznego nurtu w architekturze polskiej lat 60. i 70. XX w.
EN
Modernism in Poland was defined in architecture of 20-ties and 30-ties XX century. Many significant architectural works were erected in that time, some of them became milestones in the history of Polish architecture and urbanism. After the Second World War modernism ideas were continued in Poland. We could see that from late 40-ties – in spite of breaking this process by socrealizm, that trends came back in 60-ties and the beginning of 70-ties XX century. It concerns also architecture of schools, particularly universities, where individual projects were designed. In the text the author would like to prove mentioned thesis and present architecture of Lublin University of Technology and Bialystok Technical University campuses as the examples of modernism in Polish architecture of that times.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W rozwoju formy architektonicznej przedwojennego modernizmu w Polsce możemy wyróźnić trzy etapy: 1900–1925, 1925–1934, 1934–1949. Geografia dzieł architektury nowoczesnej w Polsce okresu 1900–1939 jest zróźnicowana, najbardziej znane i opisane w literaturze są obiekty zlokalizowane w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu czy Gdyni. Budynki na ówczesnych kresach wschodnich, na Podlasiu są najmniej znane. W niniejszym opracowaniu autor charakteryzuje najwaźniejsze formy przedwojennego modernizmu w Białymstoku na tle etapów i ewolucji tego kierunku w Polsce.
EN
From the point of view of expanding modernism in Poland before the Second Word War we can distinguish following three periods: 1900–1925, 1925–1934, 1934–1949. Architectural forms designed in that cycles were different. The theory of modernism in Poland that times was explicated mainly in two schools – in Warsaw and Cracow. Geografical location of modernistic building erected before 1939 in Poland is different, but most famous building are located in Warsaw, Cracow, Lodz, Wrocław and Gdynia. The intention of the autor of the text is to present most important architectural works of modernism realized in Bialystok – to analyse their forms based on the periods of modernism evolution.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zagadnienie relacji przestrzennych obiektów architektonicznych z kontekstem w jakim powstają, zwłaszcza w przypadku kontekstu miejskiego, wydaje się problemem ważnym. Rozwój teorii i praktyki architektonicznej oraz teorii budowy miast w XX wieku, zaowocował zdefiniowaniem kilku odmiennych postaw twórczych w tej materii. Powstałe relacje dzieło architektury - przestrzeń miasta nie zawsze tworzą harmonię przestrzeni. Coraz powszechniejsza staje się postawa twórcza projektowania budynków - "ikon", której konsekwencją jest nieciągłość przestrzeni miejskiej. Należy zauważyć, że o tym, czy powstanie nowa - wysoka jakość przestrzeni, decyduje nie tylko nowa forma bądź jej elementy, ale również w dużym stopniu charakter samego kontekstu.
EN
The problem of relation architectural work - city space seems to be important and complicated. The development of architectural and urban theory in XX century caused that a few different concepts of design attitudes in that matter were defined. They differ in understanding of the role and meaning of contemporary architecture. Created relations architecture - city context are not always harmonious. Designing "icon" - buildings becomes the most popular idea now and it leads to noncompact city space as the consequence. The charakter of the context has also the influence for a quality of created space relation.
Problem tożsamości przestrzeni miast stał się bardzo ważny w końcu XX i na początku XXI wieku. Wiele miast zaczęło tracić swoją tożsamość, na skutek podobnych rozwiązań architektonicznych lub też uniformistycznych, szablonowych koncepcji urbanistycznych wywodzących się z idei modernizmu. Stąd poszukiwanie tożsamości stało się zadaniem niezbędnym i priorytetowym. Dotyczy to również przestrzeni miast polskich, w tym Białegostoku. W niniejszym opracowaniu autor podejmuje próbę definicji tożsamości przestrzeni miasta (cechy krajobrazowe, architektoniczne i urbanistyczne) i próbę identyfikacji elementów tożsamości na przykładzie przestrzeni i zabudowy Białegostoku - stolicy regionu północno-wschodniej Polski. Konkluzje pozwalają na sformułowanie strategii dalszych działań, szans i zagrożeń dotyczących rozważanego problemu przestrzeni.
EN
The problem of identity of city space became very important in the end of XX and beginning of XXI centuries. Many cities started to lose its identity because of similar architectural buildings and uniformie, urban concepts based on modernistic ideas. Looking for the identity has became a priority. It concerns also the space of Polish cities, particularly the city of Białystok. In that material the author is defining the matter of identity of city space (landscape, architectural, urban features) and - based on that - is taking the trial of identification such identity elements in Białystok - the biggest town in east-north Poland. The conclusion allowed the author to formulate the strategies, chances and difficulties referring to the problem.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
In contemporary architecture we can distinguish a few aesthetics categories. The beauty is noticed rather as originality and - in spite of beauty and originality do not exclude each other, sometimes originality does not cause beauty feeling. Original forms are created mainly thanks to sophisticated methods of design used by some architects. Looking for extremely interesting form is the reason that form is so important now. Kitsch as the aesthetic category is also interesting, especially considered in the context of selfconscious kitsch (camp). Second category aesthetics exists in housing - it means type of habitat and buildings repeated in a global scale. Finally we can conclude, that beauty and originality in architecture depend on architect's knowledge, ideas put in the projects and the level of investor's aesthetics.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Sakralne obiekty Białegostoku stanowią ciekawą część zarówno starej jak i nowej architektury miasta. Są też ważnym ogniwem wszystkich świątyń powstałych w Polsce ze względu na swoja specyfikę : oprócz kościołów katolickich powstają tutaj bowiem cerkwie prawosławne. W ostatnich dziesięciu latach (1995-2005) zostało ukończonych w Białymstoku kilka interesujących obiektów sakralnych, które wyznaczają pewne tendencje projektowe w architekturze sakralnej wielokulturowej stolicy regionu Podlasia. Wydaje się za celowe przeanalizowanie istotnych cech architektonicznych tych budowli, np. formy, proporcji, skali, operowania światłem, detalem, etc. a także urbanistycznych - w celu syntezy i próby określenia tych tendencji. Świątynie zrealizowane ostatnio znajdują się w ważnych punktach przestrzeni miasta.
EN
Sacral architecture in Białystok is very interesting as a part of old and new architecture of the city. It is also very important regarding all Poland, because of its specific feature: not only catholic churches but also orthodox churches. In the period of 1995-2005 in Białystok some new churches were erected and their constructions have been finished. The buildings shows a few trends in this type of architecture, which - despite of the complexity - the author is trying to explore and define.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Architecture has many definitions, which were changing during centuries. It is also interesting to discuss about housing architecture and try to find its explanation. The author of article asks: what is the difference between housing and housing architecture? The definition of housing architecture is difficult because of its complexity. Accept of traditional aspects as: function, construction and form there are other important element of housing architecture: economical aspect (cannot be the most important), social aspect and the space order.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.