Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ochrona idei nowatorskich na przykładzie przedsoborowej architektury sakralnej diecezji tarnowskiej

Zin B.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 48

85--94

PL

Transformacja formy architektonicznej obiektów sakralnych rozpoczęła się na długo przed postanowieniami zapisanymi przez SWII w 1965 r. Przedstawione w latach 20. tezy reformatorów kościoła zostały później przyjęte jako doktryna kościoła katolickiego, zwana Sacrosanctum Concilium. Idea uwspółcześnienia architektury sakralnej ujawniona w pionierskich realizacjach modernistycznych okresu międzywojennego, po 1945 r. zdominowała budownictwo kościelne, będące w większości kontynuacją przedwojennych inwestycji. Po 1956 r. ujawniły się próby poszukiwania kierunku łączącego cechy tradycji kościelnej ze światowymi tendencjami w architekturze końca lat 50. Takie zadanie podjął w latach 1957–1960 zespół architektów w składzie: Krystian Seibert, Zbigniew Wolak, Jerzy Kozłowski przy projekcie kościoła pw. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej w Tarnowie. Przedsoborowe kościoły, czerpiąc z tradycjonalizmu i idei awangardowych, były nieśmiałą zapowiedzią architektury, która w dobie desakralizacji sztuki uwolniła fantazję twórców.

EN

Transformation of the architectural form of sacral buildings started long before the provisions resolved by the Second Vatican Council in 1965. The theses of church reformers posed in the 1920s were later on accepted as the doctrine of the Catholic Church, referred to as Sacrosanctum Concilium. The concept of updating of sacral architecture, revealed in the trailblazing modernist projects of the interwar period, after 1945 dominated sacral architecture, which predominantly constituted the continuation of prewar investments. After 1956 there emerged attempts to seek a direction that would combine the properties of the ecclesiastical tradition with global tendencies in the architecture of the late 1950s. This task was undertaken in the years 1957–1960 by a team of architects consisting of Krystian Seibert, Zbigniew Wolak, Jerzy Kozłowski, at the design of the St. Joseph and Our Lady of Fatima in Tarnów. Pre-Council churches, drawing from traditionalism and avant-garde ideas, were a shy herald of the architecture which in the era of art desacralisation set the designers’ imagination free.

2

Conservation philosophy in academic teaching

Zin B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 6-A

303--318

EN

Monument Protection (Ochrona Zabytków) is a course now available at the Institute of History of Architecture and Conservation of Monuments at the Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, following the reform of the curriculum linked to the introduction of the two-degree system of studies. The aim of the course is the preparation of the future graduates of the 1st degree studies to taking adequate design solutions (complying with contemporary conservation theories) in respect of revalorisation and conversion of historic structures. Students learn how to treat a historic structure individually, and adapt it to contemporary needs during the design process, while being acquainted with the philosophy of preservation of monuments. Innovative teaching at the Faculty of Architecture, based on in-depth studies and analyses of contemporary doctrines of conservation and architectural tendencies, has already gained the name of the 'Cracovian school of conservation of monuments' in the academic circles.

PL

Ochrona Zabytków to przedmiot uruchomiony w Instytucie Historii Architektury i Konserwacji Zabytków na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej po przeprowadzeniu reformy programowej związanej z dwustopniowym systemem nauczania. Celem tego przedmiotu jest przygotowanie przyszłych absolwentów pierwszego stopnia studiów do podejmowania decyzji projektowych w zakresie rewaloryzacji i adaptacji obiektów historycznych, zgodnych ze współczesnymi teoriami konserwatorskimi. Poznając filozofię zachowania zabytku, studenci uczą się indywidualnego traktowania obiektu historycznego i w procesie projektowym adaptują go do współczesnych potrzeb. Nowatorskie nauczanie oparte na głębokich studiach i analizach współczesnych doktryn konserwatorskich i nurtów architektonicznych, prowadzone na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, zyskało już w kręgach akademickich miano "krakowskiej szkoły konserwacji zabytków".

3

Ochrona kuźni sułkowickich – symbolu lokalnego rzemiosła

Zin B.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

151--159

PL

Z obrazu wsi i miasteczek polskich na początku XXI wieku znikają drewniane obiekty związane z pracą na roli. Warto podjąć dyskusję nad losem niszczejących kuźni, tartaków, stolarni, czy młynów wodnych, które zaliczane są do reliktów techniki. Sułkowice, miasteczko położone w województwie małopolskim, znane jest jako ośrodek kowalstwa od wieków. Dziś jeszcze odczuwa się inność krajobrazu, gdzie w II połowie XIX wieku pracowało około 1000 kowali. Tradycja przetrwała do czasów powojennych, kiedy to w sułkowickich kuźniach wykonywano m.in. artystyczne okucia dla M.S. „Batory”. Badania inwentaryzacyjne kuźni przeprowadzone przez autorkę w latach 1994–1998 w ramach grantu opracowanego pod kierunkiem Wiktora Zina „Obraz wsi i miasteczek Polski ostatniego dziesięciolecia XX wieku” doprowadziły do zgromadzenia dokumentacji dotyczącej około dwudziestu obiektów, pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. Po dwudziestu latach od przeprowadzonych badań pozostało zaledwie kilka, a i one nie rokują długowieczności. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta z 2007 roku, stanowiący plan strategiczny dla przedsięwzięć naprawczych obszaru, milczy na temat ochrony ostatnich świadków lokalnej tradycji rzemieślniczej. A przecież aktywizacja społeczności miasteczka, czerpiącej z tradycji miejsca, powinna być wiodącym celem takiego programu. Może zatem rekonstrukcja, a potem „cykliczna odbudowa” obiektów, które nie mają szansy zaistnienia z pierwotną funkcją? „Stare-nowe” drewniane konstrukcje będą przypominać o tradycji kowalstwa.

EN

Wooden structures linked to agriculture are disappearing from the image of the Polish countryside, villages and small towns at the beginning of the 21st century. It is worthy to start the discussion on the fate of desolate, deteriorating forges, sawmills, carpentries, or water mills which are relics of the traditional technology. Sułkowice, a small town in the Małopolskie voivodeship, has been known for ages as a prominent centre of blacksmiths and their craft. Even today one feels the specific character of the landscape; in the mid-19th century circa 1000 blacksmiths worked there. Tradition lived until the times after the Second World War – when artisans in Sułkowice forged, among others, artful fittings for the MS ‘Batory’ [famed Polish liner]. Inventories, surveys and measurements of old forges, elaborated by the authoress within the framework of the research grant “Image of villages and small towns in Poland of the last decade of the 20th century” (led by Prof. Wiktor Zin) led to gathering of the documentation of circa 20 structures hailing from the close of the 19th century. After 20 years that elapsed since the research there are only a few left, and their days are numbered. Local Programme of Revitalisation of the Town from the year 2007 which is a strategic plan for enterprises aiming at amelioration of the area, does not mention the protection of the last witnesses of the local crafts’s tradition. Whereby the activisation of the local community, deriving from the tradition of the place, should be the aim of such a programme. Thus maybe there should be reconstruction and later ‘cyclical rebuilding’ of the structures which have no chance to exist with their primary function? “Old-new” wooden structures shall be a reminder of the blacksmiths’ tradition.

4

Sacrum a forma strukturalna w dziele architektonicznym na przykładzie modernistycznych kościołów diecezji tarnowskiej

Zin B.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 37

35--44

PL

W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku w diecezji tarnowskiej powstały liczne kościoły, a wśród nich te o proweniencji modernistycznej, odzwierciedlające ewolucję formy architektonicznej, począwszy od stylów historycznych, poprzez ekspresjonizm aż do modernizmu. W rozważaniach o budownictwie kościelnym poruszone zostały wartości znaczeniowe, dotyczące problemu ciągłości i poszanowania form historycznych, czerpiących jednocześnie ze światopoglądu i osiągnięć technicznych i technologicznych początku XX wieku, jak też i te dotyczące warstwy niematerialnej dzieła, w której ukryte są symbole religijne. Przedstawione przykłady dotyczą tych najwcześniejszych kościołów, biorąc pod uwagę powstanie projektów, ponieważ ich budowa – przerwana II wojną światową – kończona była później, już w nowej sytuacji politycznej kraju. Franciszek Mączyński w 1930 roku wykonał projekt kościoła pw. Niepokalanego Serca NMP w Straszęcinie, małej miejscowości dekanatu dębickiego w diecezji tarnowskiej. Prace budowlane rozpoczęto w 1931 roku, a ukończono je po wojnie, w 1948 roku. Budowla należy do przedsoborowych modernistycznych rozwiązań kościołów o konfiguracji tradycyjnego układu symetrycznego, podkreślonego dominującą smukłą wieżą. Dualizm form historycznych i nowoczesnych dowodzi o procesie poszukiwania przez Franciszka Mączyńskiego drogi do nowoczesności. Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w miejscowości Samocice w dekanacie szczucińskim powstał w latach 1937-1953. Autorami projektu byli Włodzimierz Gruszczyński, profesor Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, Mieczysław Gruszczyński i lwowski architekt Jan Stobiecki. Synkretyczne połączenie zmodernizowanego historyzmu z tradycją wczesnośredniowiecznych kościołów zaowocowało budowlą o ekspresjonistycznym zabarwieniu. Ascetyczna ceglana bryła budowli, malowniczo wpisująca się w kontekst zabudowań wiejskich, to przykład małomiasteczkowej architektury świątyń bez akcentów pionowych w strukturze przestrzeni. W koncepcji projektowej kościoła wyraźnie zaznaczają się późniejsze kierunki twórczości Włodzimierza Gruszczyńskiego dotyczące architektury regionalnej, inspirowanej lokalną tradycją budowania tego typu obiektów w kontekście krajobrazowym.

EN

In the 1920s and 1930s, in the Tarnów diocese numerous churches were built, and among them those of modernist provenance that reflected the evolution of architectonic form starting from historic styles, through expressionism to modernism. These considerations referring to church buildings address meaningful values concerning the issue of continuity and respect for historic forms, simultaneously drawing on the viewpoint and technological achievements at the beginning of the 20th century, as well as those non- material aspects of the work in which religious symbols are hidden. Presented examples concern those earliest churches, if we consider creating the designs, since their construction process – interrupted by World War II – was completed much later, already in the new political situation of the country. In 1930, Franciszek Mączyński drew a project of the church dedicated to the Immaculate Heart of Mary in Straszęcin, a small town in the Dębica decanate of the Tarnów diocese. Construction work started in 1931, and was completed after the war in 1948. The building is a pre- council modernist solution with a traditional symmetrical layout, emphasized by a dominant slender tower. Dualism of historic and modern forms confirms the process of seeking a way to modernity by Franciszek Mączyński. The church dedicated to St. Bartholomew the Apostle in Samocice, in the Szczucin decanate, was created in the years 1937-1953. It was designed by Włodzimierz Gruszczyński, a professor at the Department of Architecture of the Cracow University of Technology, Mieczysław Gruszczyński and an architect from Lviv, Jan Stobiecki. A syncretic combination of modernised historicism with the tradition of early-medieval churches resulted in a building expressionist in its character. The ascetic brick form of the building is an example of small- town church architecture, devoid of vertical accents in its spatial structure, which constitutes a picturesque element in the context of rural buildings. The project concept of the church already indicates later trends in the creative work of Włodzimierz Gruszczyński, concerning regional architecture inspired by local traditions of erecting such objects within the landscape context.

5

Powstanie i rozwój współczesnej koncepcji hotelu na przykładzie Hotelu Saskiego w Krakowie

Zin B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2005

|

R. 102, z. 13-A

187--201

PL

XIX-wieczna architektura hotelowa jest ideą nowatorską w koncepcji kształtowania współczesnego hotelu. Rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne tych obiektów charakteryzują się oryginalnym i nowatorskim w danym czasie eksperymentowaniem. Osiągnięcia te mają źródło w XIX-wiecznym światopoglądzie Europy, jej kulturze i rozwoju techniki. Współczesna koncepcja hotelu powstała w Niemczech, Anglii i Francji w II połowie XVIII w. i doskonalona przez XIX w. stworzyła optymalny schemat przestrzenno-funkcjonalny. Hotel Saski w Krakowie, który powstał w 1820 r., jest przykładem silnych wpływów idących z krajów zachodnich. W I połowie XIX w. Hotel Saski uznany był za najbardziej nowoczesny hotel Krakowa, w którym znajdowała się największa sala balowa w mieście. Zajmował on kompleks budynków pomiędzy ulicami: Sławkowską 3, św. Tomasza 11-11a i św. Jana 6, obejmujący dawne kamienice mieszczańskie, kościół Na Żłóbku i budynki poklasztorne.

EN

The 19th century architecture is an innovative idea of creating the modern visualization of a hotel. The functional and spatial solutions of these objects are characteristic of that time because of the original and novel experiments which they brought. These achievements have their origin in the 19th century European ideology, culture and the technology advancement. The present conception of a hotel was formed in Germany, England and France in the second half of the 18th century and perfected through out the 19th century it created an optimum functional and spatial scheme. Built in 1820 the Saski Hotel in Cracow is an example of strong influences from the west. In the first half of 19th century this hotel was considered to be the most modern hotel of Cracow with the biggest ballroom in the city. It took up the space of the building complex between Sławkowska 3, św. Tomasza 11-11a and św. Jana 6 streets.It had been converted from middle-class tenements, "Na Żłóbku" church and post-monastic objects.

6

Geneza budynku hotelowego w Europie. Ze studiów nad rozwojem współczesnej koncepcji hotelu

Zin B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2003

|

R. 100, z. 3-A

81-94

EN

The contemporary conception of the hotel, created in the second half of the 18th century and developed throughout the 19th century, aimed at creating the best spatial-functional scheme repeated all over Europe. Along with the development of techological progress, the quality of services was being improved and some former hotel concepts were being replaced with new objects, which stunned with their size, comfort and splendour. Extending the functional space for accommodation in the form of: a representative lobby, a lounge, a ballroom, a restaurant and a cafe, a library and a reading room, surgeries and bathing complexes significantly increased the quality of hotels. The principle of creating in an inn a service in the form of a ballroom marks the beginning of the history of the contemporary hotel development. That fact made it possible for the earlier forms of inns to acquire the status of hotels.