The current water balance of Poland points to significant opportunities to increase the degree of groundwater resource development while maintaining the minimum acceptable flow as a required environmental goal for water bodies. The direction and range of changes expected to occur by 2050 will be diverse, which can cause periodic threats as regards the full meeting the water needs of the population, economy and groundwater-dependent ecosystems. Any supplementation to the activities for groundwater bodies indicated in water management plans, being currently updated for individual areas, and a considerable increase in expenditures for their implementation would contribute to better protection of groundwater resources and their optimal use.
Hydrogeological problems are present in the district and provincial geologists' activity. Their taking into account is obligatory by the acts of law. The subject matter of the groundwater comes up in case of groundwater intakes (exploitation resources, geological works projects, groundwater withdrawal licenses) as well as in land use and industrial investments activity. In the current activity of the central and local government offices the essential is the access to the water management data which determines the effective process of issuing the licenses, decisions and agreements.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono główne uwarunkowania technologiczno-złożowe i środowiskowe kwalifikacji złóż węgla brunatnego w Polsce przydatnych do podziemnego zgazowania. Węgle te określane jako węgle brunatne miękkie odpowiadają orto-lignitom wg klasyfikacji międzynarodowej a ich ciepło spalania dochodzi zaledwie do 11,0 MJ/kg. Uwarunkowania te określono przyjmując założenie że węgle je spełniające pozwolą na podziemne ich zgazowanie, w wyniku którego produktem zgazowania będzie gaz palny możliwy do dalszego wykorzystania w procesach energetycznych lub chemicznej syntezy. Ponadto założono że spełnione będą warunki ochrony gazogeneratora przed wpływem środowiska otaczającego na przebieg zgazowania jak i ochrony środowiska otaczającego i powierzchni terenu przed szkodliwym wpływem tego procesu na poszczególne segmenty środowiska ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska wodnego (GZWP). Określone uwarunkowania (kryteria) mają charakter kryteriów wstępnych jako że w dotychczasowej historii podziemnego zgazowania na świecie nie są znane udane próby podziemnego zgazowania tego typu węgli brunatnych.
EN
This paper presents the main technological, geological and environmental conditions of qualification of brown coal deposits in Poland which are suitable for underground gasification. These coals, defined as soft brown coals, correspond to the ortholignites, according to the international classification, with their heating value reaching only up to 11.0 MJ / kg. The conditions were determined by assuming that the coals would meet them and can undergo the underground gasification process, resulting in the production of combustible gas suitable for further use in energy generation processes or chemical synthesis. Moreover, it was assumed that the conditions of the gasifier protection against an influence of the surrounding environment on the gasification process as well as conditions of the protection of the surrounding environment itself and the land surface against harmful impact of the process on particular segments of the environment with particular focus on the protection of the aquatic environment (MGB) will be met. The presented conditions (criteria) are only preliminary, as in the world’s history of underground gasification there were no successful attempts of gasification of this type of brown coal.
Aktualnie prowadzone prace związane z poszukiwaniem, rozpoznawaniem a w przyszłości również możliwą eksploatacją niekonwencjonalnych złóż węglowodorów oraz wiążącym się z tą działalnością zapotrzebowaniem na znaczne ilości wód, w tym również wód podziemnych, wymusiły przyspieszenie prac związanych z udokumentowaniem zasobów wód podziemnych w obszarach dotychczas nieudokumentowanych. W artykule przedstawiono aktualny stan udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych oraz plan 6-letniego przedsięwzięcia, mającego na celu udokumentowanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych na obszarach dotychczas nieudokumentowanych.
EN
The currently ongoing works to locate, identify and possibly future exploit the unconventional hydrocarbons as well as the coupled with this activity large water demand including groundwater, forced the intensification of works to document the groundwater resources in the areas which has not been documented yet. The paper shows the present state of the groundwater resources documentation process as well as presents the initiation of the 6 year program to document these resources in the not-till-now documented areas.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Jednym z ważniejszych zadań związanych z wdrożeniem ustaleń Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz planowaniem i gospodarowaniem wodami w obszarach regionów wodnych i ochroną wód podziemnych w Polsce jest wyznaczenie i ustanowienie obszarów ochronnych głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). W 2009 r., na zamówienie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej został uruchomiony 6-letni program udokumentowania obszarów ochronnych 116 zbiorników. Przeprowadzona analiza obowiązujących aktów prawnych wskazuje na konieczność podjęcia pilnych inicjatyw legislacyjnych, które powinny usprawnić proces ustanawiania obszarów ochronnych GZWP, przyśpieszyć proces ich wdrażania oraz ułatwić egzekwowanie wprowadzonych wymogów ochronnych. Główne kierunki działań w tym zakresie obejmują uzupełnienie ustawy Prawo wodne, między innymi o wykaz nakazów, zakazów i ograniczeń możliwych do wprowadzenia w celu ochrony zbiornika, a także opracowanie i wdrożenie aktu prawnego dotyczącego szczegółowych zasad ustanawia obszaru ochronnego. Niezbędne jest także doprowadzenie do wzajemnej zgodności przepisów dotyczących planowania przestrzennego i planowania w gospodarce wodnej.
EN
The establishment of the protection areas of the main groundwater reservoirs is one of the important tasks for the implementation of the Frame Water Directive as well as for the planning, water management and water protection in Poland. In 2009 at the National Water Board order the 6 year program was initiated to document protection areas for 116 reservoirs. The carried out analysis of the existing legal regulations revealed the necessity to undertake urgent legislative initiatives which should improve the process of establishing the MGR protection areas. The implementation of these initiatives should be accelerated and the enforcement of the protection measures should be facilitated. The main actions in this respect are to supplement the Water Law with among others the list of orders, bans and limitations possible to be introduced to protect a reservoir. A legal regulation must be elaborated and implemented as far as the detailed principles of the protection area establishment are concerned. It is necessary to make land use planning regulations and water management planning regulations compatible.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Prowadzona przez państwową służbę hydrogeologiczną (PSH) inwentaryzacja stanu udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych wykazała, że aktualnie (stan na dzień 28.02.2011 r.) zasoby dyspozycyjne zostały ustalone dla obszarów o powierzchni stanowiącej około 46% kraju. Dostępne dla zagospodarowania zasoby wód podziemnych (dyspozycyjne i perspektywiczne łącznie), zostały ustalone dla całego obszarze kraju w ilości 37,3 mln m3/dobę (13,6 km3/rok). Przeprowadzony w skali kraju bilans wykazuje rezerwy wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania w wysokości około 80%.
EN
The inventory of the identified available groundwater resources revealed that those resources have already been assessed for about 46% of the country’s area (according to the condition as at 28 Feb 2011). The disposable groundwater resources (available and perspective) amount to 37.3 mln m3/day (13.6 km3/year). The national groundwater balance, estimated taking into account the amount of the national groundwater abstraction volume, shows the reserves being at circa 80% of the disposable groundwater resources.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono możliwości identyfikacji warunków wodnych i ich zmian w rejonie obszarów Natura 2000 na przykładzie Chełmskich Torfowisk Węglanowych. Identyfikacji dokonano na podstawie analizy i przetworzenia warstw informacyjnych bazy danych GIS MhP 1:50 000, dotyczących głównego użytkowego poziomu wodonośnego (GUPW) i pierwszego poziomu wodonośnego (PPW). Stanowi to element oceny stanu wód podziemnych i ekosystemów zależnych od wód podziemnych.
EN
The article aims at presenting the possibilities of identification of water conditions in the area of Natura 2000 exemplified by “Chełm’s Carbonate Peat Bog”. The identification was based on the analysis and processing of GIS database information layers of HMP 1:50 000, the main useful aquifer (MUA) and the first aquifer (FA). Identifying changes in water conditions is an element in the assessment of the condition of groundwater and ecosystems dependent on groundwater.
Hydrogeological cartography, intensively developed in Poland over the last several years, is an essential tool for conducting hydrogeological, economic and environmental analysis of the conditions of groundwater occurrence, undertaken for designing new projects and hydrogeological investigation, design work and hydrogeological studies, looking for areas with particularly favorable conditions for the recognition of groundwater, hydrogeological regionalization for economic needs, planning groundwater monitoring locations, assessing quantitative and chemical status of groundwater, planning and developing programs for the protection of groundwater. Cartographic data produced using digital GIS techniques, are the primary resource for information about the conditions of groundwater occurrence, together with their quantitative and qualitative characteristics. Information gathered in the database of Hydrogeological Map of Poland (MhP) is necessary for preparing analyses by the Polish Hydrogeological Survey, such as status assessments, forecasting changes in groundwater quantity and quality and identifying threats to groundwater resources.
Geology, and especially hydrogeology is a scientific, and at the same time, a practical discipline that are closely related to each other. Academics do support practitioners by developing methodological guidelines for all practical aspects of their work. Among their activities are: organisation of databases, which are mostly available via the internet; development of geological and hydrogeological cartography, which is a synthesis of all information regarding geological and hydrogeological environment; undertaking groundwater monitoring programmes and interpretations of their results, which allows to diagnose and to forecast groundwater status; undertaking investigations regarding protection of groundwater as well as methodological support for hydrogeological practitioners by organisation of specialised trainings, provision of consultancy, expert judgements and dissemination of knowledge.
W artykule przedstawiono aspekty metodyczne oceny zmian stanu retencji płytkich wód podziemnych, stanowiącej podstawę do ustalenia wieloletniej zmienności dostępnych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych. Analizą objęto wyniki wieloletniego (1951-2007) monitoringu płytkich wód podziemnych, prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny i Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Badania dynamiki stanu retencji płytkich wód podziemnych, jako wskaźnika okresowych zmian infiltracji efektywnej opadów, wykorzystano do identyfikacji cyklicznie powtarzających się lat posusznych o niskiej odnawialności zasobów wód podziemnych w stosunku do wartości średnich wieloletnich. Są one podstawą do ustalania tzw. gwarantowanych zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania.
EN
The paper presents a method to assess the variability of the shallow groundwater retention which allows for the determination of the long term variability of the accessible groundwater resources. The long term (1951-2007) data from the shallow groundwater monitoring was analysed. This monitoring is run by the Polish Geological Institute and the Institute of Meteorology and Water Management. The investigation of the shallow groundwater retention dynamics was used to identify the cyclic occurrence of dry years with low renewability of groundwater resources as compared to the long term average. This enabled to determine so called guaranteed groundwater resources accessible for the development.
Determination of the possibility of natural groundwater protection is one of more important issues currently undertaken in connection with the implementation of the Water Framework Directive strategy in Poland. It refers both to shallow groundwater circulation systems and main usable aquifers. This report presents information layers of the Hydrogeological Map of Poland, scale 1:50,000, which determine vulnerability of the first aquifer and a groundwater degradation risk of the main usable aquifer.
PL
Określenie naturalnych możliwości ochronnych wód podziemnych jest jednym z ważniejszych zadań jakie podejmowane są obecnie w związku z wdrażaniem w Polsce ustaleń wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej. Dotyczy to zarówno płytkich systemów krążenia wód podziemnych, jak i głównych użytkowych poziomów wodonośnych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono warstwy informacyjne Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, które określają wrażliwość na zanieczyszczenie pierwszego poziomu wodonośnego oraz stopień zagrożenia głównego użytkowego poziomu wodonośnego.
The inventory of the state of the documenting process of available groundwater resources (as of 31.12.2006 – Herbich et al., 2007) has revealed that available groundwater resources have been assessed for 42.9% of Poland’s area. For the remaining part of the country’s territory, perspective groundwater resources were determined (Herbich et al., 2003) in order to make an assessment of all resources. The significance of perspective groundwater resources, assessed with the use of approximate methods, is tentative until the state of full assessment of available resources of the whole country is attained. Perspective and available resources are the basis for the assessment of the amount of groundwater resources accessible for the use in catchment areas and water regions.
PL
Inwentaryzacja stanu udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych wykazała, że według stanu na dzień 31.12.2006 r. (Herbich i in., 2007) zasoby dyspozycyjne zostały ustalone dla obszarów o powierzchni stanowiącej 42,9% kraju. Na potrzeby dokonania oceny stanu zasobów wodnych kraju, dla obszarów nie objętych udokumentowaniem dyspozycyjnych zasobów wód podziemnych, zostały ustalone zasoby perspektywiczne wód podziemnych (Herbich i in., 2003). Znaczenie oszacowanych, z zastosowaniem uproszczonych metod, zasobów perspektywicznych ma charakter tymczasowy – do osiągnięcia stanu pełnego udokumentowania zasobów dyspozycyjnych dla całego kraju. Zasoby perspektywiczne wraz z zasobami dyspozycyjnymi stanowią podstawę dla oceny ilości zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania w skali obszarów dorzeczy i regionów wodnych.
The present stage of work on the numerical multisheet Hydrogeological Map of Poland 1 :50,000m (HMP) is presented. In 2004, the first edition of 1069 sheets of the HMPhas been completed. The MHPbegan to ful-fill the role of the main database of hydrogeological information on occurrence conditions and properties of usable aquifers. The directions of further development of the GIS database of the HMPwere formulated in the Instruction: HMP—Providing access to, verification, updating and development (2004). Polish Geological Institute begun the first, 30-month stage of implementing the Instruction.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW