The article presents the preliminary consideration concerning the location of the planned Nędzerzew reservoir dam on the Swędrnia river. The he Mareshall's Office conception to build the reservoir is justified from the economical point of view but requires a deep analysis in order to reduce the negative impact of the planned investment on the environment.
Obszar chronionego krajobrazu o nazwie "Dolina rzeki Swędrni" powstał w okresie zlodowacenia środkowopolskiego i leży na wysoczyźnie Kaliskiej, jako część dorzecza Prosny. Dolina rzeki Swędrni tworzy unikalne walory naturalnego krajobrazu charakteryzującego się: licznymi zbiorowiskami roślinnymi (714 gatunków, w tym 19 taksonów objętych ochroną prawną), krajobrazem łąkowo-łęgowym, występowaniem mgieł radiacyjnych, meandrującą rzeką, zbiorowiskami leśnymi (olsy, łęgi), występowaniem ptaków uznanych za ginące w skali Europy i Polski. Lokalizacja wstępnie projektowanej zapory zbiornika wodnego "Nedzerzew" wymagała znalezienia optymalnego rozwiązania będącego "kompromisem" pomiędzy uwarunkowaniami przyrodniczymi, a potrzebą gromadzenia wód. Każda lokalizacja zapory zbiornika w mniejszym czy większym stopniu jest ingerencją w obszar chronionego krajobrazu.
EN
The protected scenery called the "Valley of the Swędrnia River" dates back to the central Polish glaciation and is situated within the Kalisz Upland and the Prosna basin. The Valley of the Swędrnia creates unique natural scenery characterized by numerous plant communities (714 species including 19 taxons under legal protection), meadow and wetland scenery, occurrence of radiations fog, meandering river, forest communities, existence of fowl regarded as dying out throughout Europe and Poland. The location of the preliminary designed dam at "Nedzerzew" water reservoir required an optimal solution which would be a compromise between natural conditions and the need to collect water. Every location of a water dam is an interference in the protected scenery to a larger or smaller extent.
W publikacji przedstawiono możliwości zwiększenia retencji wodnej oraz jej rolę edukacyjną. Potencjalna retencja (duża i mała) zależy od: wielkości opadów, rzeźby terenu i przepuszczalności gleb (gruntów). Potrzeby retencji pokazano na przykładzie Zbiornika Gołuchowskiego i stawów parkowych na rzece Ciemnej, które są zasilane wodami z opadów atmosferycznych. Omówiono korzystne i niekorzystne oddziaływania tych zbiorników na środowisko. W publikacji przedstawiono możliwości zwiększenia retencji wodnej oraz jej rolę edukacyjną. Potencjalna retencja (duża i mała) zależy od: wielkości opadów, rzeźby terenu i przepuszczalności gleb (gruntów). Potrzeby retencji pokazano na przykładzie Zbiornika Gołuchowskiego i stawów parkowych na rzece Ciemnej, które są zasilane wodami z opadów atmosferycznych. Omówiono korzystne i niekorzystne oddziaływania tych zbiorników na środowisko.
EN
Possibilities of enlarge the water retention and educational effects there were presented in the paper. Potential retention (big and small) depended on rain-fall quantity, relief and soil permeability. Retention necessity shown for Gołuchów Reservoir instance and park ponds on the Ciemna River as well, they are rain- fall water feeding. Advantages and disadvantages of reservoirs influenced on environment were described.
Budowa zbiornika retencyjnego "Wielowieś Klasztorna" łączy się z niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko przyrodnicze. Przestanie istnieć złożony bioróżnorodny krajobrazowy kompleks roślinności łęgów nadprośniańskich na 1704 ha doliny rz. Prosny o wysokich walorach przyrodniczych i estetycznych. Zupełnemu zniszczeniu ulegnie torfowisko "Świerczyna". Na roślinność torfowiska składają się 43 zespoły roślinne. Na łąkach w dolinie Prosny występuje 18 gatunków ptaków lęgowych. Zbiorowisko leśne reprezentują najczęściej płaty dąbrowy trzcinnowej oraz boru mieszanego dębowo-sosnowego. Lasy łęgowe występują na obszarze planowanego zbiornika zaledwie sporadycznie (łęgi jesionowo-olszowe). Ważnym typem zarośli badanego terenu są ugrupowania wierzby trójpręcikowej i wiciowej rozwinięte wzdłuż brzegu rzeki Prosny. Roślinność wodna należy do zbiorowisk naturalnych, częstych lub pospolitych w regionie, z wyjątkiem fitocenoz rzęsli i rzęs. Jedną z osobliwości geobotanicznych obszaru planowego zbiornika wodnego jest aleja dębowa z domieszką jesionów ciągnąca się wzdłuż drogi z Raduchowa do Górskiego Młyna. Przy drodze wzdłuż i parku w Przystajni znajduje się szpaler starych klonów polnych (paklonów), przeznaczonych do wycięcia, zagrożonych wymarciem w Wielkopolsce. W parkach w Raduchowie i Przystajni wykształciły się fitocenozy zboczowe postaci łęgu wiązowo-jesionowego.
EN
Construction of the "Wielowieś Klasztorna" retention reservoir will have anegative impact on the natural environment: 1704-hectares of biodivers ified landscape of marshy meadows extending along the Prosna River representing high natural and esthetic qualities will disappear. The "Świerczyna" peat bog will be completely destructed. Vegetation of the peat bog comprises 43 plant as semblages. There are 18 breeding bird species in the Prosna River valley. The forest assemblage is represented by spots of reeds andmixed pine-oak forest. Riverside forests (ash trees and alder) occuronly sporadically over the planned area of the reservoir. Communities of almond willow and common osier which extended along the Prosna River are important species for the area. Except the phytocenoses of duckweed, the aquatic vegetation belongs to common natural assemblies of the region. One of the geobotanical peculiarities of the area of the planned reservoir is an oak alley with ash-tree admixture which extends along the road from Raduchów to Górski Młyn. A line of old field maples extends along the road and in the park at Przystajna. It is planned to cut them down despite the fact that this tree species is under the danger of extension in the Wielkopolska region. Phytocenoses of mixed elm and ash trees river side carr have developed in the Raduchów and Przystajna parks.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wód dopływających do zbiornika rzekami: Pokrzywnicą i Trojanówką i odpływających rzeką Pokrzywnicą oraz wód nad dnem i na powierzchni zbiornika (20042006). Zaprezentowano charakterystykę zlewni i zbiornika pod kątem możliwości migracji i źródeł zanieczyszczeń. Zbiornik Pokrzywnica jest typowym przykładem stosunkowo płytkiego nizinnego zbiornika zaporowego. Wskazano w oparciu o wyniki badań, kierunki poprawy wskaźników jakości wód w zbiorniku Pokrzywnica, a mianowicie: rekultywację zbiornika wodnego poprzez wybranie odpowiedniej metody - odwodnienia całkowitego zbiornika WTaz z wapnowaniem (CaO), inaktywacji fosforu, recyrkulacji i napowietrzania wody oraz zaproponowano wykonanie: osadnika ekologicznego, modernizacji istniejących oczyszczalni, kaskad piętrzących i opróżniaczy wód powierzchniowych, zlikwidowanie nieszczelnych szamb i zrzutów ścieków, dzikich plaż, naturalnych barier ograniczających wraz z opracowaniem regulaminu korzystania ze zbiornika (pojemność rekreacyjna, racjonalne kształtowanie struktury użytkowania obrzeży zbiornika).
EN
In the paper the results are presented and discussed of the water quality study conducted in waters brought into the reservoir by Pokrzywnica and Trojanowka rivers and in the outflow carried away by Pokrzywnica river as well as in water sampled at the bottom and at the surface of the Pokrzywnica (Szałe) reservoir (2004-2006). Both the reservoir and its catchment were characterized with regard to pollution sources and its migration possibility. The Pokrzywnica reservoir provides a typical example of a relatively shallow lowland dam reservoir. Based on the study results, directions were indicated of activities for the improvement of the water quality indices in the Pokrzywnica reservoir, i.e. the reclamation of the reservoir using adequate method including a total dewatering along with CaO liming, phosphorus inactivation as well as water recirculation and aeration. The construction was proposed of an ecological settling pond, in addition to the modernisation of wastewater treatment plants existing within the catchment area, construction of impounding cascades and water retarding installations, elimination of leaky septic tanks and wastewater discharges, wild beaches and natural limiting barriers. The elaboration was also proposed of regulations for the reservoir users including the evaluation of its recreation capacity and methods for wise use of the structure of the reservoir peripheries.
Przedstawiono koncepcje zbiornika Wielowieś Klasztorna na rzece Prosna. Przybliżono jego główne cele użytkowe oraz znaczenie w ochronie przed powodzią. Omówiono także główne oddziaływania zbiornika na środowisko.
EN
The article presents the concept of the Wielowieś Klasztorna reservoir on the Prosna River. It describes its main utility purposes and its importance for the anti-flood protection. The article also discusses main influence of the reservoir on the environment.