Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Innowacje w rewitalizacji rejonów eksploatacji piasków i żwirów – Pojezierze Tarnowskie

Ostręga A., Szewczyk-Świątek A., Świątek W.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2016

|

Nr 2

104--109

PL

W artykule scharakteryzowano innowacyjne w skali kraju przedsięwzięcie pn. POJEZIERZE TARNOWSKIE, polegające na spójnej rewitalizacji kopalń piasku i żwiru (a także innych zbiorników) w subregionie tarnowskim. Przedstawiono ideę, cel oraz zasady realizacji tego przedsięwzięcia. Wskazano beneficjentów i źródła finansowania.

EN

The article describes an innovative project, on a national scale – the Tarnów Lakeland. It consists of a coherent revitalization of numerous sand and gravel mines (and other water reservoirs) located in the Tarnów subregion. The article presents the idea, the purpose and principles of the project. Beneficiaries and sources of funding are identified as well.

2

Holistyczne podejście do rewitalizacji (po)górniczych regionów i rejonów

Ostręga A.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 10

128--133

PL

W artykule wskazano na konieczność holistycznego podejścia do rewitalizacji rejonów i regionów (po)górniczych wynikającą z potrzeby harmonizowania funkcji, jak również właściwego funkcjonowania zrewitalizowanych obiektów w przyszłości. Na przykładach zarówno z kraju, jak i Europy pokazano występujące tendencje. Istniejące metody, jak również przykłady zrealizowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych w europejskich regionach, mogą być pomocne w realizacji tych złożonych procesów w Polsce. Rozpoczęte działania w kierunku spójnego zagospodarowania zespołu zbiorników wodnych w subregionie tarnowskim są innowacją w skali Polski.

EN

This paper presents a necessity for the holistic approach to the revitalisation of (post)mining regions and districts resulting from the need to harmonize the functions as well as the proper functioning of the regenerated objects in the future. The current trends are shown on the examples from both Poland and Europe. The existing methods as well as examples of completed revitalisation projects conducted in the European regions can be helpful in the implementation of such complex processes in Poland. The activities commenced towards the coherent development of reservoirs’ complex in Tarnów sub-region can be treated as an innovation on the national scale.

3

Geotechnical aspects of revitalisation of post-mining areas - an example of the adaptation of Katowice Hard Coal Mine for the New Silesian Museum

Cała M., Ostręga A.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 2

361--374

EN

The article presents the history of the Katowice Hard Coal Mine and the concept of revitalisation taking into consideration the historical development of the mine which today is closed. The concept accepted for realisation assumes adaptation of the post-mining area with its historical infrastructure for cultural functions, and namely for the construction of the New Silesian Museum. Basing the concept on the idea of minimum interference into the existing spatial layout of the former mine has had the result that the museum areas and garages have been designed under the surface of the area adjacent to the historic facilities of the mine. In relation therewith, it was necessary to carry out the works aimed at reinforcing foundations of the historic buildings and protecting the geotechnical pit slopes. The article presents the technological solutions applied to protect the historic buildings, the lift tower, and the excavations for new facilities of the Silesian Museum. Attention was drawn to the instability of the subsoil and of the rock mass due to previous mining operations conducted in the area, the need to adapt the protection technology to the existing conditions as well as the need of constant monitoring of geotechnical works underway. It is emphasised that the presented investment is part of an ongoing process aimed at preserving the industrial part of the material cultural heritage of Upper Silesia, for centuries connected with hard coal mining and as such it stands a chance to become a showcase not only for Katowice but for the entire region of Silesia.

PL

W artykule przedstawiono historię Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice” oraz koncepcję rewitalizacji uwzględniającą historyczną zabudowę nieczynnej już dziś kopalni. Przyjęta do realizacji koncepcja zakłada przystosowanie pogórniczego terenu wraz z zabytkową infrastrukturą dla funkcji kulturowych, a mianowicie budowy Nowego Muzeum Śląskiego. Siedziba Nowego Muzeum Śląskiego lokalizowana jest w południowej części terenu dawnej Kopalni “Katowice”, na którym znajdują się zabytkowe obiekty przeznaczone do odrestaurowania i adaptacji dla nowych funkcji. Są to: - budynek maszyny wyciągowej Szybu „Warszawa” (MS-8), adaptowany dla celów gastronomicznych, - magazyn odzieżowy (MS-15), adaptowany dla celów wystawienniczych-Centrum Scenografii Polskiej, - wieża wyciągowa Szybu „Warszawa” (MS-79), adaptowana dla funkcji widokowych. Pozostała część terenu dawnej KWK „Katowice” wraz zabytkowymi obiektami, w miarę możliwości finansowych włączana będzie w kompleks Muzeum Śląskiego. Oparcie koncepcji na idei minimalnej ingerencji w urbanistyczny układ zabytkowej kopalni, a jednocześnie potrzeba zapewnienia odpowiednich przestrzeni wystawienniczych, administracyjnych i miejsc postojowych znalazły odzwierciedlenie w zastosowaniu następujących rozwiązań: - adaptacji historycznych obiektów dla funkcji wystawienniczych, gastronomicznych i widokowych; - ulokowania nowobudowanych obiektów pod powierzchnią terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowych obiektów. W związku z powyższym koniecznym było wykonanie prac wzmacniających posadowienie historycznych budynków oraz geotechnicznych zabezpieczeń skarp wykopu. W artykule pokazano technologiczne rozwiązania jakie zastosowano dla zabezpieczenia zabytkowych budynków, wieży wyciągowej oraz wykopu pod nowe obiekty Muzeum Śląskiego. Geotechniczne metody zabezpieczenia poszczególnych obiektów zaprojektowano na podstawie rozpoznania warunków geologiczno-inżynierskich oraz wykonanych analiz, co pozwoliło na zaproponowanie rozwiązań optymalnych zarówno pod względem technicznym jak i ekonomicznym. Z uwagi na skomplikowane uwarunkowania geotechniczne i wartość obiektów znajdujących się w strefie oddziaływania wykopu, przewidziano zastosowanie technologii pozwalającej uzyskać efekt maksymalnego wzmocnienia wgłębnego masywu. Zaprojektowane technologie zabezpieczenia mają na celu: - wzmocnienie posadowienia zabytkowych obiektów i przeniesienie obciążeń na grunt poniżej dna wykopu; - umożliwienie wykonania wewnętrznego poziomu -1 poprzez pogłębienie części budynku maszynowni (MS-8) o jeden poziom; - zabezpieczenie geotechniczne ścian wykopu w rejonie historycznych budynków, - zapewnienie bezpieczeństwa pracy przez okres realizacji podziemnych części Nowego Muzeum Śląskiego jak również funkcjonowania obiektu po zakończeniu procesu rewitalizacji - konstrukcje oporowe przy budynku magazynu odzieży MS-15 i wieży wyciągowej MS-79 będą pełniły rolę docelowych ścian segmentów podziemnych. W artykule zwrócono uwagę na zróżnicowaną budowę geologiczną w rejonie inwestycji, różne obciążenie naziomu, a przede wszystkim na niepewność podłoża i masywu ze względu na wcześniej prowadzone roboty górnicze. Prowadzona przez 176 lat podziemna eksploatacja złóż węgla kamiennego spowodowała osłabienie masywu poprzez m.in. występowanie wkładek węgla kamiennego i stref uskokowych oraz prawdopodobnie starych zrobów. W zależności od rodzaju obiektu będącego przedmiotem zabezpieczenia, jak również konieczności dostosowania technologii zabezpieczenia do zastanych warunków zastosowano kilka rodzajów konstrukcji takich jak palisady czy też bariery mikropalowe stabilizowane kotwiami lub gwoździami. Z uwagi na charakter prac zabezpieczających, dokładność rozpoznania geologiczno-inżynierskiego oraz skalę zadania, projekt zabezpieczeń geotechnicznych miał charakter aktywny. Oznacza to, że rozwiązanie projektowe dostosowywano na bieżąco do faktycznie napotkanych warunków geologicznych. Ponadto podczas realizacji wszystkich prac zabezpieczających wykonywany był monitoring geotechniczny. Ze względu na zabytkowy charakter obiektów sąsiadujących z wykopem konieczny był również monitoring ich konstrukcji. Przedsięwzięcie realizowane jest przy wparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 oraz środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zakończenie realizacji planuje się na 2013 r. Wartością dodaną opisanego przedsięwzięcia jest fakt ulokowania nowej siedziby Muzeum Śląskiego na terenie dawnej Kopalni „Katowice”. Zabytkowa zabudowa dawnej Kopalni sama w sobie tworzy „żywe muzeum” górnictwa węglowego. Poza ekspozycjami związanymi z malarstwem, rzeźbą itp., w muzeum planuje się prezentować również przemysłowe dziedzictwo kulturowe Górnego Śląska. Rozpoczęto już gromadzenie eksponatów. Dlatego w artykule podkreślono, że opisana inwestycja wpisuje się w działania na rzecz zachowania przemysłowej części materialnego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska, od wieków związanego górnictwem węgla kamiennego i ma szansę stać się wizytówką nie tylko Katowic, ale i regionu śląskiego.

4

Prawne uwarunkowania ochrony dziedzictwa górniczego w procesie likwidacji, rekultywacji i rewitalizacji

Ostręga A.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 12

52--61

PL

W artykule przedstawione zostały przepisy prawa dotyczące ochrony i adaptacji obiektów zakładu górniczego, jak również powiązanych z nimi zakładów przetwórczych, zapleczy administracyjnych i mieszkaniowych, a także dziedzictwa niematerialnego, np. tradycji i zwyczajów. Na tle znaczenia infrastruktury przemysłowej dla przyszłych pokoleń oraz dla zachowania tożsamości rejonów/regionów górniczych omówiono przepisy najważniejszych ustaw, mających zastosowanie w procesie likwidacji zakładu górniczego, ochrony konserwatorskiej oraz rekultywacji i rewitalizacji dziedzictwa przemysłowego. Na podstawie przepisów prawa przedstawiono procedury postępowania w procesie ochrony i adaptacji cennej infrastruktury oraz możliwości finansowania prac przy obiektach zabytkowych. Wykazano także niedostatki przepisów prawnych, powodujące zagrożenie dla ich ochrony. Zaproponowano zmiany w przepisach, a także możliwe do zastosowania przez samorządy terytorialne narzędzia ułatwiające ochronę i adaptację cennych elementów kultury przemysłowej.

EN

This article presents regulations relating to the protection and adaptation of mining plant facilities as well as the subsidary processing plants, administrative and housing facilities and non-material heritage, such as customs and traditions. Taking into account the importance of the industrial infrastucture for future generations and in order to maintain identity of the mining regions, this paper determines the regulations of the most important acts that apply to the process of closing mining plants, preservation, reclamation and revitalization of the industrial heritage. Based on the law, the procedures for the process of protection and adaptation of precious infrastrucure and financial possibilities to carry out works on the monuments were described. Unfortunately, a lack of regulations is the reason why their protection is deteriorating. The proposed changes in regulations as well as possible solutions which can be applied by federal governments may facilitate the protection and adaptation of these precious elements of industrial culture.

5

Dziedzictwo przemysłu naftowego Ziemi Gorlickiej – znaczenie, stan zachowania i wytyczne dla rewitalizacji

Ostręga A.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 7

88--97

PL

W artykule przedstawiono historię przemysłu naftowego na Ziemi Gorlickiej oraz jego znaczenie dla społeczno-gospodarczego rozwoju. Szczególną uwagę zwrócono na przełomowe odkrycia dokonane przez Ignacego Łukasiewicza w drugiej połowie XIX w. związane z pozaapteczną destylacją ropy naftowej, stanowiące podstawę dla rozwoju przemysłu petrochemicznego. Zwrócono uwagę, że zlokalizowany na terenie Gorlic i najbliższej okolicy górniczo-przemysłowy kompleks wraz z zapleczem administracyjnym i mieszkaniowym stanowi wartość z punktu widzenia komplementarności oraz historycznego znaczenia. Wiele obiektów można bowiem opisać przymiotnikiem „pierwszy” (np. I w świecie formalnie funkcjonująca kopalnia ropy naftowej w Siarach, gm. Sękowa, pod Gorlicami), „najstarszy” (np. najstarsza zachowana rafineria), „przełomowy” (przełomowe odkrycie Łukasiewicza) itp. Pokazano stan zachowania poszczególnych obiektów, m.in. na podstawie pionierskiej inwentaryzacji terenu Rafinerii „Glimar” i Fabryki „Glinik”. Omówiono dotychczasowe działania realizowane na rzecz zachowania cennego dziedzictwa naftowego dla przyszłych pokoleń stanowiące jak dotąd jedynie oddolne inicjatywy. Wskazano też na potrzebę dalszego rozpoznania i dokumentowania historii przemysłu naftowego. Pokazane zostały również powiązania pomiędzy działalnością górniczo-przetwórczą Ziemi Gorlickiej i Podkarpackiej, której „wspólnym mianownikiem” jest Ignacy Łukasiewicz, stanowiące potencjał dla synergicznego rozwoju regionów oraz promocji nowatorskich osiągnięć polskiego przemysłu naftowego w świecie. Sformułowano wytyczne dla rewitalizacji dziedzictwa przemysłu naftowego Ziemi Gorlickiej. W artykule pokazano również wybrane przykłady muzeów i skansenów naftowych jakie funkcjonują w Europie i Ameryce Północnej.

EN

The history of the petroleum industry in the Gorlice County and its significance for the socio-economic development were presented in the article. Particular attention was paid to the crucial discoveries made by Łukasiewicz in the second half of the nineteenth century, related to non-pharmacy crude oil distillation, which was the basis for the development of the petrochemical industry. It was noted that the mining and industrial complex along with the administrative residential facilities located in Gorlice and the surrounding areas constitute a value in terms of complementarity and historical significance. Many facilities can be described using the adjective “first” (e.g. the first formally functioning oil mine in the world in Siary near Gorlice), the “oldest” (e.g. the oldest maintained refinery), “breakthrough” (e.g. Łukasiewicz’s breakthrough discovery) etc. The state of preservation of individual facilities based on the pioneering inventory of the “Glimar” Refinery and “Glinik” Factory was presented. Previous activities implemented in order to preserve the precious petroleum industry heritage for future generations, constituting only bottom-up initiatives, were discussed. The need to further identify and document the history of the oil industry was also emphasised. The links between the petroleum mining and manufacturing activities in the Gorlice and Carpathian Counties, of which Ignacy Łukasiewicz is the “common denominator”, constituting the potential for the synergistic development of both regions and the promotion of innovative achievements of the Polish petroleum industry in the world, were shown. Guidelines for the revitalisation of the oil industry heritage were formulated. Some examples of museums and oil heritage parks that operate in Europe and North America were also presented in the article.

6

Problematyka gospodarowania odpadami z przemysłu wydobywczego w projekcie MIN-NOVATION

Cała M., Ostręga A.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2012

|

nr 4

5-19

PL

W artykule przedstawiono genezę i główne założenia projektu Min-Novation realizowanego w ramach Programu Regionu Morza Bałtyckiego 2007-2013 wspólnie z partnerami z Estonii, Finlandii, Niemiec, Norwegii, Szwecji i Polski, Pokazano ideę współpracy oraz wybrane rezultaty prawie dwuletniej realizacji projektu, a także ich znaczenie dla rozwoju gospodarczego oraz środowiska.

EN

The origins and main objectives of the Min-Novation project implemented within the Baltic Sea Region Programme 2007-2013 together with partners from Estonia, Finland, Germany, Norway, Sweden and Poland are presented in this article. The co-operation approach and selected results achieved in the almost two years that the project has been running are described, as well as their significance for regional economic development and the environment.

7

Revitalisation of post-industrial areas through the preservation of technical heritage in Poland

Lenartowicz J. K., Ostręga A.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

181-192

EN

The paper presents revitalization of postindustrial areas as a process of regeneration of physical space, natural environment, and social environment. The aim of the paper is to point out a crucial, yet rarely applied in Poland, way of revitalization through preservation of post-industrial heritage. Legal aspects of protection and adaptation of industrial infrastructures in Poland are described with the focus on the lack of adequate interrelations between legal regulations of industrial activity and monuments preservation. Some postindustrial sites in the Małopolska region are presented, which - in spite of their significant historic and architectural values - remain imperceptible and underestimated both by their owners and the local territorial authorities. Vision setting process, being an important step preceding the plant's liquidation, in which broad groups of stakeholders would participate is recommended as a proper innovative procedure.

PL

Przedmiotem artykułu jest rewitalizacja terenów poprzemysłowych rozumiana jako proces odnowy przestrzeni fizycznej, środowiska przyrodniczego i środowiska społecznego. Celem jest wskazanie istotnego, a w Polsce w niewielkim jeszcze stopniu zauważanego, sposobu rewitalizacji poprzez ochronę poprzemysłowych zabytków techniki. Omówione zostały aspekty prawne ochrony i adaptacji infrastruktury przemysłowej, ze wskazaniem na brak odpowiedniego powiązania przepisów regulujących działalność przemysłową i ochronę zbytków. Przedstawione zostały wybrane obiekty z terenu Małopolski, które mimo posiadanych znaczących walorów historycznych i architektonicznych, pozostają niezauważone i niedocenione zarówno przez właścicieli, jak i władze terytorialne. Wskazano wyprzedzające likwidację zakładu przemysłowego budowanie wizji z udziałem szerokiego grona interesariuszy jako właściwy, innowacyjny sposób postępowania.

8

Regeneration of post-industrial facilities in the Legnica-Głogów Copper Mining District illustrated with an example of "Obora" filling sand mine

Ostręga A., Teodorski D., Becker R.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

259-268

EN

A concept for developing the land of the former "Obora" filling sand mine is presented against the background of the Legnica-Głogów Copper Basin characteristics and the examples of regeneration of European post-industrial areas. This is an innovative planning concept giving up the typical forest and water-oriented rehabilitation approach by focusing on the transformation of the existing mine site into a recreation and health care centre using the copper mine's resources (rock salt, geothermal waters). The paper shows that the success of the concept presented depends significantly on the industrial environment - mine sites and metallurgical facilities. A proper integration of selected industrial infrastructure components with the Copper Basin land development and their adaptation for various purposes, e.g. educational or cultural, will expand the concept of a recreation and spa centre, harmonising it with the surroundings. The paper also discusses documents and decisions on the mine closure and reclamation of mine sites and the necessity to verify them as a result of creating new possibilities for land reclamation and redevelopment. Considering the scope of the project, special attention was paid to the need to develop a proper organisational formula to implement the ambitious plans. The presented plan of the "Obora" sand mine regeneration is unique on a national scale and will be the first such project in Poland.

PL

Na tle charakterystyki Legnicko-Głogowskiego Zagłębia Miedziowego oraz przykładów rewitalizacji europejskich rejonów poprzemysłowych przedstawiona została koncepcja zagospodarowania terenu po eksploatacji piasku podsadzkowego "Obora". Jest to nowatorska koncepcja planistyczna rezygnująca z typowej rekultywacji leśno-wodnej, na rzecz przekształcenia istniejącego obszaru kopalni na cele rekreacyjno-lecznicze, w oparciu o zasoby kopalń miedzi (sól kamienna, wody geotermalne). W artykule pokazano, że nie bez znaczenia dla powodzenia przedstawionej koncepcji zagospodarowania piaskowni pozostaje przemysłowe otoczenie - zakłady górnicze i hutnicze. Odpowiednie wkomponowanie wybranych elementów infrastruktury przemysłowej w zagospodarowanie Zagłębia Miedziowego i ich adaptacja dla różnych funkcji, np. edukacyjnych czy kulturowych wzbogaci ofertę kompleksu rekreacyjno-uzdrowiskowego i zharmonizuje go z otoczeniem. W artykule omówione zostały również dokumenty i decyzje dotyczące likwidacji i rekultywacji zakładu górniczego oraz konieczność ich weryfikacji w związku z opracowaniem nowych możliwości rekultywacji i zagospodarowania. Ze względu na zakres przedsięwzięcia zwrócona została uwaga na konieczność wypracowania odpowiedniej formuły organizacyjnej dla realizacji ambitnych zamierzeń. Przedstawiony projekt rewitalizacji piaskowni "Obora" nie ma odniesienia w skali kraju i będzie stanowić pierwszą tego typu inwestycję w Polsce.

9

Reclamation and revitalisation of lands after mining activities : Polish achievements and problems

Uberman R., Ostręga A.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

285-297

EN

The article presents the legal status of the reclamation and re-development (regeneration) of post-mining areas and its changes over the years, aimed at improving the rehabilitation process. The experience and more importantly the achievements of the Polish mining industry in both the theoretical and design spheres as well as in the field of the implementation of mine closure projects and the reclamation and revitalisation of areas after mining activity is shown. Examples of selected revitalisation projects are also presented.

PL

W artykule przedstawiono stan prawny w zakresie rekultywacji i zagospodarowania (rewitalizacji) obszarów pogórniczych i jego zmiany na przestrzeni lat zmierzające do usprawniania procesów rekultywacji. Omówiono dotychczasowe doświadczenia i ważniejsze osiągnięcia polskiego górnictwa zarówno w sferze teoretyczno-projektowej jak i w dziedzinie realizacji projektów likwidacji kopalń wraz z rekultywacją i rewitalizacją terenów pogórniczych. Przedstawiono przykłady wybranych projektów rewitalizacyjnych.

10

Koncepcja rekultywacji i docelowego zagospodarowania kopalni wapienia "Kujawy"

Ostręga A., Uberman R., Stożek Ł., Muzykiewicz B.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2011

|

Vol. 132, nr 39

207-224

PL

Przedstawiono koncepcję rekultywacji i docelowego zagospodarowania największej w Polsce kopalni surowców skalnych - Kopalni Wapienia "Kujawy", opracowaną na podstawie szerokiej analizy obszaru (uwarunkowania geologiczno-górnicze, hydrologiczne, środowiskowe) jak i jego otoczenia (uwarunkowania przestrzenne, środowiskowe i społeczno-gospodarcze). Podkreślono aspekt kulturowy kopalni; 150-letnią historię eksploatacji i obiektów zabytkowych o znaczeniu ponadregionalnym, co nie pozostaje bez znaczenia dla koncepcji rekultywacji i zagospodarowania. Zwrócono uwagę, że mimo długiej jeszcze perspektywy eksploatacji koniecznym jest wczesne projektowanie rekultywacji oraz docelowej wizji zagospodarowania terenów pogórniczych. Zakres prac górniczych w końcowej fazie eksploatacji oraz prac rekultywacyjnych powinien być taki, aby było możliwe zagospodarowanie terenu według nakreślonej wizji odzwierciedlającej uwarunkowania techniczno-środowiskowe oraz potrzeby społeczno-gospodarcze regionu.

EN

The reclamation concept and target development of the largest Polish "Kujawy" Limestone Mine was presented in the article. An extensive analysis both of the area occupied by the mining activity (geological-mining and the hydrological conditions), as well as its surroundings (spatial, environmental and socio-economical conditions) were the basis of the concept study. The cultural aspect of the Mine, namely the 150 year old history of extraction, as well as its surroundings - the existing monuments with supraregional importance, which are not without meaning for the reclamation and redevelopment concept have been emphasized. In the article, attention was paid to the fact that in spite of the long-term extraction perspective, the earlier designing of the reclamation and the target vision of the post-mining areas redevelopment is necessary. The scope of the mining works in the final stage of extraction and reclamation works should be conducted in way to facilitate the redevelopment of the reclaimed area according to target vision reflecting the technical and environmental conditions as well as socio-economic needs of the region.

11

Kierunki rekultywacji i zagospodarowania - sposób wyboru, klasyfikacja i przykłady

Ostręga A., Uberman R.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 4

445-461

PL

W artykule przedstawiono klasyfikację kierunków rekultywacji i zagospodarowania opartą o wcześniejsze klasyfikacje, lecz uzupełnioną o nowe kierunki. Opisano i zobrazowano przykładami kierunki dotychczas nie klasyfikowane i rzadziej stosowane jak np. kierunek kulturowy, o funkcjach kontemplacyjnych wcześniej nie definiowany, ale realizowany na terenach pogórniczych związanych z martyrologią II wojny światowej. Do każdego kierunku ogólnego przypisano kierunki szczegółowe - funkcje jakie może pełnić zrekultywowany obiekt zwracając uwagę, że nie jest możliwe stworzenie zamkniętej klasyfikacji, gdyż te same funkcje można przypisać kilku kierunkom. Przedstawiono sposób wyboru optymalnego kierunku rekultywacji i zagospodarowania oparty o wcześniejszą charakterystykę i analizę czynników opisujących zarówno obszar wymagający działań naprawczych jak również jego otoczenie. Podkreślono, że powszechnie stosowane kierunki leśny i rolny niekiedy mogą być przekreśleniem innych możliwości wynikających ze specyfiki obiektów oraz potrzeb społecznych czy gospodarczych.

EN

The classification of the modes of reclamation and redevelopment based on the previous classifications, but supplemented by new modes are presented in this article. Previously unclassified and rare use modes of reclamation are described and illustrated by examples, e.g. cultural modes, with contemplation function carried out on the post-mining areas which are martyrdom places connected with World War II. Specific ones - functions, which can reclaimed areas can fulfill have been ascribed to each general mode. Attention is paid on the fact, that there is not possible to create a closed classification, since the same functions can be ascribed to some others modes of reclamation. The manner of choosing the optimal modes of reclamation and redevelopment based on a previous characteristic and analysis of the factors (environmental, spatial, technical, cultural, social, economic), which describe post-mining areas and its surroundings are presented. It has been emphasized that the commonly used forest and agricultural modes of reclamation can sometimes squander other possibilities resulting from the characteristic of the objects, which need to be reclaimed as well as social or economic needs.

12

Rekultywacja, zagospodarowanie i rewitalizacja terenów pogórniczych - przegląd doświadczeń Katedry Górnictwa Odkrywkowego

Uberman R., Ostręga A.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 5-6

72-76

PL

W artykule przedstawiono doświadczenia Katedry Górnictwa Odkrywkowego w zakresie rekultywacji, zagospodarowania i rewitalizacji terenów pogórniczych. Zwrócono uwagę na interdyscyplinarność procesów naprawczych i wynikającą z tego potrzebę współpracy ze specjalistami wielu dziedzin. Zaprezentowano najistotniejsze prace badawcze i projektowe oraz osiągnięcia pracowników Katedry Górnictwa Odkrywkowego w zakresie przywracania użyteczności terenom pogórniczym. Podkreślono również ciągłe dążenie do wzbogacania i rozwijania warsztatu badawczego poprzez szeroką współpracę z instytucjami krajowymi i międzynarodowymi.

EN

Experiences of the Department of Opencast Mining in the range of recultivation, development and revivification of post-mining fields are presented. Attention is drawn to the interdisciplinary character of repair process and the need of cooperation with many specialists from many fields. The most essential research and designing works as well as achievements of the workers of the Opencast Mining Department for recultivation of post mining fields are presented. The permanent aspirations for enrichment and development of research technique by cooperation with domestic and international institutions are presented.

13

Dziedzictwo górnicze podstawą rewitalizacji miast

Ostręga A.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2009

|

Vol. 125, nr 35

161-170

PL

Na przykładzie trzech małopolskich miast: Wieliczki, Gorlic i Brzeszcz pokazano znaczenie działalności górniczej dla rozwoju miast związanych z tą działalnością. Pokazano również, że po okresie eksploatacji obiekty dziedzictwa górniczego mogą być motorem procesu rewitalizacji, którego efektem ma być nie tylko poprawa jakości środowiska, ale i ożywienie społeczno-gospodarcze.

EN

On the basis of three towns from the Małopolska Region - Wieliczka, Gorlice and Brzeszcze -meaning of the mining activity for their development was shown. In the article, the mining heritage as an engine of the revitalization process for these towns, which brings not only environmental effects, but also socio-economical development, was presented as well.

14

Prawne procedury postępowania dla uzyskania koncesji na odkrywkową eksploatację złóż

Uberman R., Ostręga A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2009

|

R. 50, nr 2-3

58-64

PL

W artykule przedstawione zostały procedury prawne zmierzające do uzyskania koncesji na odkrywkową eksploatację złóż kopalin. Przedstawiono aspekty warunkujące uzyskanie koncesji na eksploatacją złóż, z których najistotniejszymi są posiadanie informacji geologicznej i ujęcie inwestycji górniczej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę te uwarunkowania oraz rodzaj eksploatowanej kopaliny (fakt czyjej eksploatacja jest czy nie jest celem publicznym) w artykule przedstawiono trzy scenariusze postępowania.

EN

Legal procedures concerning obtaining the licence for extraction of mineral deposits using open cast method were presented in this article. The conditions of licence obtaining, of which the most important are being in possession of geological information and establishing mining investment in the local land use plan were described. Taking those conditions into account as well as kind of mineral (extraction of some minerals is public aim investment) three scenarios of legal action were presented in the article.

15

Co-operation between mining regions within the Interreg III C Programme

Czaja P., Ostręga A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 3/1

375-388

EN

The following paper outlines the experience of the Faculty of Mining and Geo-engineering obtained while participating in several projects in cooperation with partners from EU member states, together with the results of the cooperation. The projects were concerned with geological and mining activity, the revitalisation of post-industrial sites and waste management. The largest portion was devoted to the project conducted under the Interreg III C initiative, namely the European Network of Mining Regions (ENMR). The purpose of this project, the enhancing of the mining sector through the creation of a network of mining regions, was evident in the article. Mining has been shown as the core link in the technological chain, providing resources vital to the development of both heavy industry and the most modern technologies, including information technology and nanotechnology which are currently so fashionable. Attention was given to the dissemination of best practice in solving technical and socio-economic problems in particular regions. The role of Poland as a strong mining state in Europe, providing positive experience to the common mineral policy, was emphasised. At present, a significant problem in many industrial regions of Europe is the change brought about by extraction and processing activities. The scale of the changes, and the problems left over from the abandonment of mines in the past, as well as the complexity of the process of revitalisation and the problems connected with it, represent some of the most difficult challenges encountered in recent years. The re-inclusion of post-mining areas in the structure of cities and villages is critical for changing the image of mining. In the delivery of the extremely difficult process of regeneration, Poland has the advantage of being able to observe its EU partners in progress and of being able to demonstrate a number of excellent solutions. The subject and the way of creating the road map were the result of cooperation between 20 partners from 10 European countries within ENMR. They attempted to define the most important factors determining them development possibilities of broadly defined European mining in the face of economic and environmental changes in the world.

PL

Poniższe opracowanie ukazuje zarys doświadczenia Katedry Górnictwa i Geoinżynierii zdobytego podczas udziału w kilku projektach we współpracy z partnerami z krajów członkowskich UE, wraz z wynikami tej współpracy. Projekty te dotyczyły działalności geologicznej i wydobywczej, rewitalizacji terenów poprzemysłowych i zarządzania odpadami. Największa część pracy poświęcona jest projektowi prowadzonemu w ramach inicjatywy Interreg III C, a mianowicie Europejskiej Sieci Regionów Górniczych (ENMR). Cel tego projektu - podkreślenie znaczenia sektora górnictwa poprzez utworzenie sieci regionów górniczych - jest widoczny w opracowaniu. Górnictwo zostało ukazane jako centralny punkt łączący w łańcuchu technologicznym, zapewniający zasoby o decydującym znaczeniu dla rozwoju zarówno przemysłu ciężkiego jak i najbardziej nowoczesnych technologii, łącznie z informatyką i nanotechnologią, które są obecnie tak modne. Zwrócono uwagę na popularyzację najlepszych praktyk w rozwiązywaniu technicznych i socjo-ekonomicznych problemów w poszczególnych regionach. Podkreślono rolę Polski jako silnego górniczego kraju Europy, wnoszącego pozytywne doświadczenia do wspólnej polityki surowcowej. Obecnie znaczącym problemem w wielu przemysłowych regionach Europy jest zmiana wywołana przez działalność wydobywczą i przetwórczą. Skala zmian i problemy pozostałe po porzuceniu kopalni w przeszłości, jak również złożoność procesu rewitalizacji i problemów związanych z nią, stanowią jedne z najbardziej trudnych wyzwań w ostatnich latach. Ponowne włączenie terenów pogórniczych w strukturę miast i wsi ma krytyczne znaczenie dla zmiany obrazu górnictwa. Realizując wyjątkowo trudny proces regeneracji, Polska ma przewagę możliwości obserwowania rozwoju swoich partnerów UE i prezentowania różnych doskonałych rozwiązań. Temat i sposób tworzenia mapy działań były efektem współpracy pomiędzy 20 partnerami z 10 krajów Europy w ramach ENMR. Podjęto w ten sposób próbę zdefiniowania najważniejszych czynników decydujących o możliwościach rozwojowych szeroko rozumianego górnictwa europejskiego w obliczu zmian zachodzących w świecie w sferze gospodarki i ochrony środowiska.

16

Społeczne aspekty rewitalizacji

Ostręga A., Kasprzyk R.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

169-175

PL

W artykule poruszone zostały społeczne aspekty procesu rewitalizacji. Nawiązano do wytycznych Komisji Europejskiej oraz polskich dokumentów strategicznych w kwestii społecznego wymiaru rewitalizacji. Przedstawiono metody dialogu społecznego oraz zastosowanie niektórych z nich w procesie rewitalizacji. Przedstawiono wyniki ankiet przeprowadzonych w ramach opracowania koncepcji rewitalizacji zwałowiska zewnętrznego odkrywki Szczerców. Na przykładzie tzw. warsztatów scenariuszy wiadomości pokazano partycypację społeczną w kreowaniu pomysłów na zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych. Poddano ocenie narzędzia służące partycypacji społecznej. Przedstawiono dwa podejścia do definiowania grupy potencjalnych beneficjentów zrealizowanych projektów.

EN

The article presents the social aspects of revitalization processes. Guidelines set by the European Commissions were referred to as well as to Polish strategic documents on the issue of the social extent of the revitalization. Methods of social participation stimulating and application some of them in the revitalization processes were presented. The results of a questionnaire conducted within the frame of preparing a revitalization concept for the external dump near Szczerców were presented. On the example of the so-called awareness scenario workshops, social participation in the creation of ideas for developing postindustrial buildings was shown. The tools used to serve social participation were assessed. Two ways of defining the groups of potential beneficiaries of the completed projects were presented.

17

Skutki wprowadzenia obszarów Natura 2000 dla działalności górniczej

Uberman R., Ostręga A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

208-215

PL

W sposób schematyczny przedstawiono procedurę wyznaczania obszarów Natura 2000 w oparciu o przepisy krajowe i unijne, a także procedurą prowadzenia działalności górniczej (w zakresie OOŚ i wykonywania kompensacji) mającej wpływ na tą formą ochrony przyrody. Na przykładach pokazano skutki finansowe dla przedsiębiorców wynikające z ograniczenia lub zaprzestania działalności wydobywczej spowodowanej koniecznością ochrony obszaru Natura 2000. Zwrócono uwagę na brak wystarczających uregulowań prawnych w zakresie rekompensaty strat jakie ponoszą przedsiębiorcy wskutek wyznaczenia obszarów Natura 2000.

EN

The procedure of establishing Natura 2000 areas on the basis of national and EU regulations as well as the procedure of conducting extracting activity (in the extent of EIA and carrying out compensations) having an influence on this type of environmental protection are presented in the form of an outline. The financial effects for the entrepreneurs resulting from the limitation or the cessation of the extracting activity caused by the need to protect Natura 2000 areas are presented by using examples. The lack of sufficient legal regulations in the extent of the compensation of losses that entrepreneurs incur as a result of designating Natura 2000 areas were pointed to.

18

Rewitalizacja obszarów poeksploatacyjnych w Zagłębiu Bełchatowskim - analiza uwarunkowań

Ostręga A., Gugała R.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

161-167

PL

W artykule przedstawiona została analiza uwarunkowań poprzedzająca nakreślenie koncepcji rewitalizacji terenów po eksploatacji węgla brunatnego w Zagłębiu Bełchatowskim. Wprawdzie całkowita likwidacja nastąpi dopiero za kilkadziesiąt lat, to ważne jest, aby sukcesywnie prowadzona rekultywacja terenów zbędnych dla eksploatacji zapewniła harmonijne zagospodarowanie całego rejonu w przyszłości. Sposoby rewitalizacji powinny wynikać nie tylko z uwarunkowań wewnętrznych: technicznych, hydrologicznych czy środowiskowych, ale również z charakterystyki otoczenia, w tym kwestii społeczno-gospodarczych. Należy mieć bowiem na uwadze fakt, że przyszłe funkcje obszaru poeksploatacyjnego powinny w jak największym stopniu rekompensować utratę miejsc pracy z powodu likwidacji największego przedsiębiorstwa w regionie. W związku z powyższym realizowane i planowane obecnie kierunki, takie jak leśne i rekreacyjne powinny być łączone z funkcjami gospodarczymi. Dobrze przygotowane tereny pod działalność przemysłowo-usługową oraz atrakcyjne otoczenie w postaci bazy rekreacyjno-wypoczynkowej i terenów leśnych będzie z pewnością dodatkowym atutem dla inwestorów. W artykule zwrócono uwagę na zachowanie tożsamości miejsca i upamiętnienie istotnej dla regionu działalności wydobywczej poprzez utworzenie "żywego" muzeum górnictwa.

EN

The article presents the conditions analysis preceding the establishment of the revitalization concept of the post-mining areas in the Bełchatowski Lignite Basin. In fact, the total liquidation shall take place after several dozen years, therefore it is essential that the successively carried out reclamation of the areas not necessary for mining ensures the sustainable development of the entire region in the future. The means of revitalization should result not only from the following internal conditions: technical, hydrological or environment, but also from the nature of the surroundings, including social and economic issues. One should be aware of the fact that the future functions of the post-mining areas should to in the greatest extent possible compensate for the loss of work places due to the closing down of the largest enterprise in the region. In relation to the above, the modes carried out and those currently planned, such as forest and recreational should also be linked with economic functions. Well prepared areas for industrial and commercial activities as well as attractive surroundings in the form of a recreational and leisure base and forest surroundings will undoubtedly be an additional advantage for investors. The article also points to maintaining the identity of the area and remembering the extracting activity, which was very significant for the region, through the creation of a "live" mining museum.

19

Działalność geologiczno - górnicza w świetle przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Uberman R., Ostręga A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 1-2

17-24

PL

W świetle obowiązujących przepisów Prawa geologicznego i górniczego oraz ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym zaprezentowano problemy uwzględniania działalności geologiczno-górniczej w planowaniu przestrzennym. Na opracowanych schematach pokazano procedury planowania przestrzennego ze szczególnym uwzględnieniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych.

EN

Problems of taking into account geological-mining activity in a land use planning in the light of the Geological and Mining Law and Act on land Use planning have been presented in the article. Procedures concerning the land use planning with special respecting the local land use plans and such plans for mining terrain were shown on the worked out block diagrams.

20

Formalnoprawne problemy rewitalizacji terenów poprzemysłowych, w tym pogórniczych

Ostręga A., Uberman R.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 4

115-127

PL

W artykule przedstawiono analizę pojęć dotyczących rekultywacji i zagospodarowania obszarów poprzemysłowych, w tym pogórniczych, stosowanych w uregulowaniach prawnych oraz literaturze. Omówione zostały bariery utrudniające prowadzenie procesów rewitalizacyjnych wynikające z rozproszenia i niespójności przepisów prawa. Dla wybranych sposobów rewitalizacji przedstawiono procedury postępowania, które ułatwią ich realizację.

EN

A discussion of the definitions used in laws, regulations and literature pertaining to the reclamation and redevelopment of post-industrial sites, included post-mining sites, is presented. Obstacles resulting from incoherent laws and regulations, which make it more difficult to carry out revitalisation processes, are described. Efficient and effective procedures for conducting the revitalisation process for general case and chosen particular cases are shown.