Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Substancje endokrynnie aktywne: występowanie, zagrożenia i metody ich oznaczania

Szewczyńska M., Dobrzyńska E.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 2

230--237

PL

Przedstawiono wybrane zagadnienia związane z występowaniem substancji endokrynnie aktywnych w środowisku. Omówiono charakterystykę i zagrożenia związane z ich występowaniem na przykładzie ftalanów i alkilofenoli. Przedstawiono metody pobierania, ekstrakcji i oznaczania alkilofenoli i ftalanów w różnych próbkach środowiskowych, w tym w powietrzu.

EN

A review, with 59 refs., of methods for sampling, extn. and detn. of alkylphenols and phthalates in various environmental mediums, including air.

2

Związki chromu(VI) – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem chromatografii jonowej

Szewczyńska M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 3 (97)

131--148

PL

Głównymi źródłami zanieczyszczenia środowiska związkami chromu(VI), (Cr(VI)) są: przemysł metalurgiczny, hutniczy i górniczy oraz garbarnie. Ponadto, związki chromu(VI) znalazły zastosowanie do produkcji: barwników, pigmentów i farb, a także środków konserwujących drewno. Jednym ze źródeł narażenia na związki chromu w warunkach zawodowych są procesy spawania. Długotrwałe zawodowe narażenie na związki chromu(IV) zwiększa ryzyko wystąpienia raka: płuc, zatok oraz jamy nosowej. Celem pracy było opracowanie selektywnej metody oznaczania związków chromu(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy z wykorzystaniem połączenia techniki chromatografii jonowej z derywatyzacją podkolumnową. Metoda polega na wyodrębnieniu frakcji wdychalnej związków chromu(VI) na filtrze z zastosowaniem próbnika typu I.O.M. oraz ekstrakcji 10 ml roztworu 2% wodorotlenku sodu/3% węglanu sodu. Oznaczenia prowadzono w układzie chromatografii jonowej z detekcją UV-VIS po przeprowadzeniu reakcji kompleksowania chromu(VI) z 1,5-difenylokarbazydem (DPC) i spektrofotometrycznym oznaczeniu powstałego kompleksu Cr(VI)-DPC. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 0,072 ÷ 1,44 µg/mL dla związków chromu(VI). Zbadano precyzję, współczynnik odzysku chromu z filtrów, granicę wykrywalności i oznaczalności. Obliczono również niepewność cał- kowitą, która wynosi 12,2%. Niepewność rozszerzona dla chromu(VI) jest równa 24,3%. Opracowana metoda pozwala na rozdzielenie i ilościowe oznaczenie związków chromu(VI) w obecności związków chromu(III) w próbkach powietrza, unikając niepożądanych reakcji przejścia jednej formy chromu do drugiej, na poziomie 0,0009 mg/m3 dla związków chromu(VI) w przeliczeniu na Cr przy pobieraniu 720 L powietrza. Opracowana metoda oznaczania związków chromu(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

The metallurgical, mining and tanning industries are, among others, very important sources of chromium compounds emission to the environment. Moreover, chromium is widely used in the production of dyes, pigments, paints and wood preservatives. Welding processes are one of the sources of exposure to chromium compounds under occupational conditions. Long-term occupational exposure to Cr(VI) chromium compounds increases the risk of developing lung or nasal cancer. The aim of the study was to develop a method for selective determination of Cr(VI) compounds in the workplace air with a combination of ion chromatography technique and post-column derivatisation. The method is based on separating the inhalable fraction of chromium(VI) compounds on a filter using an I.O.M. type probe, extraction with 10 mL of 2% sodium hydroxide/3% sodium carbonate solution and further analysis with ionic chromatography with a post-column reaction of Cr(VI) with 1.5-diphenyl carbazide (DPC) and spectrophotometric determination of the formed Cr(VI)-DPC complex. The measuring range for chromium (VI) compounds is 0.072–1.44 µg/mL. Precision, chromium recovery from filters, limit of detection and quantification were calculated. The overall uncertainty was 12.2%. The expanded uncertainty for Cr(VI) was 24.3%. The developed method enables the separation and quantification of Cr(VI) compounds in the presence of Cr(III) compounds in air samples (avoiding adverse reactions of one form of chromium to another) at a level of 0.0009 mg/m3 for Cr(VI) compounds converted into Cr at 720-L intake of air. The procedure for determining chromium(VI) compounds is included in the annex.

3

Docetaksel : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Szewczyńska M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 2 (96)

145--159

PL

Docetaksel (DCT) to cytostatyk pochodzenia roślinnego z grupy taksoidów – inhibitorów mitozy. Docetaksel jest cytostatykiem stosowanym w leczeniu raka: piersi, płuc, gruczołu krokowego, płaskonabłonkowego głowy i szyi oraz gruczolaka żołądka. Ze względu na zagrożenia dla zdrowia docetaksel został zaklasyfikowany jako substancja mutagenna kategorii zagrożenia 2., działająca szkodliwie na rozrodczość kategorii zagrożenia 1.B oraz wysoce łatwopalna ciecz. W artykule przedstawiono metodę oznaczania docetakselu w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detektorem diodowym (DAD). Metoda polega na: wyodrębnieniu frakcji wdychalnej aerozolu docetakselu z powietrza na filtrze z włókna szklanego, wymyciu analitu wodą destylowaną oraz analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Oznaczenia prowadzono w układzie faz odwróconych – faza ruchoma: acetonitryl: roztwór octanu amonu (o pH = 4,5) z zastosowaniem kolumny analitycznej C18 wypełnionej modyfikowanym żelem krzemionkowym. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 0,6 ÷ 10,0 μg/m3 dla próbki powietrza o objętości 960 l. Granica wykrywalności (LOD) tej metody wynosi 0,0065 μg/ml, a granica oznaczalności (LOQ) – 0,0195 μg/ml. Opracowaną metodę oznaczania docetakselu w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

Docetaxel (DCT) is a plant derived cytotoxic from taxane family – mitosis inhibitors. It is used in the treatment of breast, lung and prostate cancer, squamous cell carcinoma of the head and neck, and gastric adenoma. Docetaxel is a highly flammable liquid and health-threatening substance classified as mutagenicity category 2 and reproductive toxicity category 1B. This paper presents a method for measuring docetaxel in the workplace air with HPLC with diode array detector (DAD). The method is based on the adsorption of inhalable fraction of docetaxel aerosol on glass fiber filter, desorption with water and chromatographic analysis. The analysis was performed in reverse phase on C18 column and mobile phase – acetonitrile: ammonium acetate solution (45: 55). The measurement range was 0.6 – 10 µg/m3 for 480-L air sample. The limit of detection (LOD) was 0.0065 µg/ml and the limit of quantification (LOQ) was 0.0195 µg/ml. The developed method of docetaxel determination has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

4

Chlorowodorek doksorubicyny : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Szewczyńska M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 2 (96)

115--131

PL

W artykule przedstawiono metodę oznaczania chlorowodorku doksorubicyny (DXO) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detektorem diodowym (DAD). Metoda polega na: wyodrębnieniu frakcji wdychalnej aerozolu chlorowodorku doksorubicyny z powietrza na filtrze z włókna szklanego, wymyciu analitu wodą destylowaną oraz analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Oznaczenia prowadzono w układzie faz odwróconych (faza ruchoma: mieszanina 0,05 mol/L wodorofosforanu disodu i acetonitrylu (65: 35) o pH = 3 z dodatkiem 0,5 mL/L trietyloaminy) z zastosowaniem kolumny analitycznej C18 wypełnionej modyfikowanym żelem krzemionkowym. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 0,06 ÷ 1,0 μg/m3 dla próbki powietrza 4800 l. Granica wykrywalności (LOD) tej metody wynosi 0,0005 μg/ml, a granica oznaczalności (LOQ) – 0,0015 μg /ml. Opracowana metoda oznaczania chlorowodorku doksorubicyny w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

This article presents a method for measuring doxorubicin hydrochloride in workplace air with HPLC with diode array detector (DAD). The method is based on adsorption inhalable fraction of doxorubicin hydrochloride aerosol on glass fiber filter, desperation with water, and chromatographic analysis. The analysis was performed in reverse phase (mobile phase – 0.05 mol/L hydrophosphate disodum and acetonitrile (65:35) with pH – 3 with 0.5 mL/L triethylamine) on C18 column. The measurement range was 0.06 – 1 µg/m3 for 4800-L air sample. The limit of detection (LOD) was 0,0005 µg /ml and the limit of quantification (LOQ) was 0,0015 µg /ml. The developed method of doxorubicin hydrochloride determination has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

5

Modyfikacja procedury ekstrakcji frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI) z filtrów w metodzie oznaczania tego kwasu w powietrzu na stanowiskach pracy

Szewczyńska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2017

|

Nr 2 (92)

5--19

PL

Kwas siarkowy ma wszechstronne zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, co powoduje narażenie dużej grupy pracowników na tę szkodliwą dla zdrowia substancję. W 2012 r. ustalono nową wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia dla frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI) na poziomie 0,05 mg/m3. W związku ze zmianą kryterium oceny narażenia zawodowego na ten kwas opracowano metodę umożliwiającą oznaczanie frakcji torakalnej, zgodnie z zaleceniami zawartymi w normie PN EN-481, której stosowanie w warunkach rzeczywistych wykazało konieczność modyfikacji etapu ekstrakcji z filtrów metylocelulozowych. Celem pracy była modyfikacja metody ekstrakcji kwasu siarkowego(VI) z filtrów i jej walidacja. W pracy zastosowano metodę oznaczania kwasu siarkowego(VI) z wykorzystaniem chromatografii jonowej z detekcją konduktometryczną. Do badań zastosowano kolumnę analityczną dionex ionpac® AS22 (4 x 250 mm) z przedkolumną dionex ionpac AG22 (4 x 50 mm) oraz mieszaninę węglanu i wodorowęglanu sodu, będącą fazą nośną o elucji izokratycznej i przepływie 1,2 ml/min. Zaproponowane warunki rozdziału chromatograficznego umożliwiły oznaczenie jonów kwasu siarkowego(VI) w obecności jonów: fluorkowych, octanowych, chlorkowych, bromkowych, azotanowych, azotynowych i fosforanowych. Do pobierania próbek powietrza zastosowano próbnik parallel particle impactors (PPI) z filtrem metylocelulozowym dedykowanym dla frakcji torakalnej. Oznaczalność metody uzyskano na poziomie 2,125 µg/m3 przy pobieraniu 480 m3 powietrza i wymywaniu kwasu z filtra MCE wodą (10 ml). Granica wykrywalności, obliczona na podstawie stosunku sygnału do szumu wynosi 1,9 ng, a granica oznaczalności – 5,7 ng. Niepewność całkowita metody wynosi 11%, a niepewność rozszerzona – 23%. Dedykowane do pobierania frakcji torakalnej próbniki typu PPI zostały sprawdzone w warunkach rzeczywistych w zakładach produkujących i przetwarzających kwas siarkowy. Zmodyfikowano opublikowaną w kwartalniku „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy” metodę próżniowej filtracji w celu wymywania siarczanów z filtrów MCE. Zastosowanie wytrząsania mechanicznego filtrów MCE wodą ultraczystą milli-q przez 30 min pozwoliło na uzyskanie około 100-procentowego odzysku kwasu siarkowego z analizowanych filtrów z jednoczesnym uniknięciem wymywania interferentów. Uzyskane wyniki potwierdziły obecności kwasu siarkowego(VI) we frakcji torakalnej badanych aerozoli o stężeniach w zakresie 0,03 ÷ 1, 47 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS).

EN

Sulfuic acid is widely used in many industries, which is associated with the exposure of a large group of employees to this harmful substance. In 2012, a new value of occupational exposure limit for sulfuric acid as the thoracic fraction was introduced in Poland. Due to this change, the method enabling determination of sulfuric acid in the thoracic fraction has been established in accordance with the requirements of the Standard No. EN 481. The practical use of this method indicated the necessity of modificating the procedure for sulfuric acid extraction from methylcellulose filters. The aim of this study was to modify the extraction method of sulfuric acid(VI) and to validate the ion chromatography method. The determination of sulfuric acid(VI) with ion chromatography with conductivity detection was applied in this study. The study used an analytical column IonPac® Dionex AS22 (4 × 250 mm) with a precolumn Dionex IonPac AG22 (4 × 50mm) and a mixture of carbonate and bicarbonate, as a carrier phase of an isocratic flow rate 1.2 ml/min. The proposed conditions for the chromatographic separation of ions enabled the determination of sulfuric acid (VI) in the presence of fluoride ions, acetate, chloride, bromide, nitrate, nitrite and phosphate. Parallel Particle Impactors (PPI) with mixed cellulose filter dedicated for thoracic fraction was used for sampling. The determination method was achieved at 2.125 µg/m3 for 480 m3 of air and extraction of MCE filter with water (10 ml). The detection limit calculated on the basis of the signal-to-noise ratio was 1.9 ng, and the limit of quantification was 5.7 ng. The uncertainty of the overall method is 11% and 23% of expanded uncertainty. PPI sampler dedicated to collect thoracic fractions has been tested in real conditions in factories producing and processing sulfuric acid. The method of vacuum filtration for sulfates extraction from filters MCE, which was published in The Principles and “Methods of Assessing the Working Environment” (PiMOŚP), was modified. The use of a mechanical shaking MCE filter with ultrapure water Milli-Q for 30 min enabled to receive approximately 100% recovery of sulfuric acid from the filter analyzed while avoiding the leaching of interferents. The results confirmed the presence of sulfuric acid(VI) in the thoracic fraction of aerosol tested at concentrations ranging from 0.03 to 1.47 MAC value.

6

Badanie rozkładu stężeń wybranych WWA we frakcjach cząstek drobnych emitowanych z silników pojazdów samochodowych

Szewczyńska M., Pośniak M., Dąbrowska J., Pyrzyńska K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 2

74--85

EN

Particulate matter and chemical substances adsorbed by it, such as carcinogenic PAHs, are of massive significance and may negatively impact human health due to the place where they accumulate within the human body, as mentioned in the introduction. The conducted studies have indicated that in addition to diesel engines, also petrol engines may be a potential source of environmental pollution with ultra-fine particles. The text presents the results of the study of carcinogenic substances (PAH) in particulate matter emitted in the exhaust gases of diesel and petrol engines. An Electric Low Pressure Impactor (ELPI) was used to measure the size of particulate matter in real time and to establish the distribution of particulate matter size present in the exhaust gases. Also using the ELPI, fractions smaller than 0.25 µm were separated and then, in order to establish PAH concentrations, the material collected on the impactor level filters cutting off the 0.4-0.03 µm fractions was analysed. The observed numerical, dimensional, surface, volume and mass concentration distribution values for the exhaust gases from a petrol engine corresponded to, respectively, 0.93; 0.75; 0.89; 2.05; and 1.38% of the values recorded for diesel exhaust gases. The calculated aver-age PAH concentrations adsorbed on small fractions for emissions from the tested engines also indicated a reduction of emissions of tested compounds in the case of petrol engine operation. The largest total PAH concentration, i.e. 35 ng, was marked in fractions smaller than 0.1 µm of fine particulate matter emitted in diesel engine exhaust, whereas in the case of a petrol engine, it amounted to 11 ng m-3 and was marked in the 0.4 µm fraction. Benzo(a)pyrene was at a maximum concentration of 1.3 ng m-3 in the fine particulate matter fraction with the aerodynamic diameter of 0.1 µm in the diesel engine exhaust gases and respectively in the 0.4 µm fraction in the petrol engine exhaust gases. Measurements have indicated that the particulate matter in fraction below 0.4 µm is emitted into the environment by the emissions from diesel engine exhaust and, to a lesser degree, also from petrol engine exhaust. The studies have not indicated the tendency of individual PAH com-pounds to be adsorbed only on single fractions of particulate matter with specific dimensions.

7

Rakotwórcze wielopierścieniowe substancje organiczne występujące we frakcji cząstek drobnych : metoda oznaczania

Szewczyńska M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 3 (89)

163--183

PL

Zagadnienia związane z emisją substancji chemicznych ze spalin z silników Diesla są wciąż przedmiotem wielu badań, których wyniki mogą się przyczynić, między innymi, do redukcji zanieczyszczeń oraz określenia ich składu chemicznego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zmieniła klasyfikację cząstek spalin z silników Diesla z grupy 2.A. – mieszaniny prawdopodobnie rakotwórcze, na grupę 1., czyli substancje rakotwórcze dla człowieka. W danych GUS z 2010 r. podano, że przeciętne zatrudnienie w Polsce na podstawie stosunku pracy w transporcie ogółem wynosi 480 tys. osób, natomiast liczba osób narażonych na spaliny silnika Diesla wynosi 20 719 osób. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania rakotwórczych wielopierścieniowych substancji (WWA) organicznych występujących we frakcji cząstek drobnych emitowanych do środowiska, podczas eksploatacji pojazdów samochodowych z silnikiem Diesla. Do pobierania frakcji cząstek stałych emitowanych do środowiska zastosowano kaskadowe próbniki SPCI (sioutas personal cascade impactor) oraz 13-poziomowy niskociśnieniowy impaktor kaskadowy ELPI (electric low pressure impactor). Ustalono, że najlepsze rezultaty, w przypadku zastosowania próbników SPCI oraz ELPI, uzyskuje się przy pobieraniu próbek na filtry teflonowe i filtry aluminiowe. Analizy zaadsorbowanych na cząstkach stałych substancji rakotwórczych, w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, prowadzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną w układzie faz odwróconych. Zastosowanie metody wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną HPLC/FL umożliwia oznaczanie 9 rakotwórczych węglowodorów w zakresie stężeń 0,0025 ÷ 1,00 mg l-1. Współczynnik korelacji krzywej kalibracji wynosi 0,99. Na podstawie otrzymanych wyników opracowano procedurę oznaczania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych występujących we frakcjach cząstek emitowanych ze spalin silników z wykorzystaniem próbnika kaskadowego SPCI, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

Issues associated with the emission of chemical substances from diesel exhaust are still the subject of many studies that lead to, among others, the reduction of pollution and determination of their chemical composition. The International Agency for Research on Cancer (IARC) reclassified exhaust particles from diesel engines from group 2A (probably carcinogenic mixture) to group 1 (carcinogen for humans). According to GUS data from 2010, 480 thousand people were employed in the transport industry, while the number of people exposed to the diesel exhaust was a total of 20719. The aim of this paper was to develop a method for determining carcinogenic polycyclic organic substances occurring in the fraction of fine particles emitted into the environment during the operation of vehicles with diesel engines. Sioutas personal cascade impactor (SPCI) and a 13-tier low-pressure cascade impactor ELPI were used to collect the fraction of particles emitted into the environment. The best results are obtained when using teflon and aluminum filters for samples. The analysis of carcinogens including polycyclic aromatic hydrocarbons adsorbed on particular matter was performed with high performance liquid chromatography with fluorescence detection in reverse phase. Application of high performance liquid chromatography with fluorescence detection HPLC/FL makes it possible to determine 9 carcinogenic hydrocarbons in the concentration range of 0.0025– 1.00 mg 1-1. The correlation coefficient of the calibration curve was 0.99. The procedure for determining PAH present on fractions of particles emitted from engine exhaust gases with a commercial probe SPCI was developed on the basis of the results.

8

Cisplatyna : zastosowanie wysokosprawnej chromatografii cieczowej do oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Szewczyńska M., Pośniak M., Krzemińska S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 1 (87)

47--64

PL

Leki cytostatyczne są specyficzną grupą leków stosowanych w chemioterapii, których szkodliwe działanie na pacjentów poddawanych leczeniu jest stosunkowo dobrze poznane. Brak jest jednak danych o szkodliwych skutkach oddziaływania tych substancji chemicznych na osoby narażone podczas przygotowywania i stosowania cytostatyków. Celem badań było opracowanie metody umożliwiającej oznaczanie frakcji wdychalnej aerozolu cisplatyny (CP) w powietrzu środowiska pracy na poziomie 0,2 ug/m3, tj. około 1/10 proponowanej przez American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH) wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), która wynosi 2 ug/m3. Metoda polega na wyodrębnieniu frakcji wdychalnej aerozolu cisplatyny (CP) z powietrza na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji analitu wodą destylowaną, a następnie, po przeprowadzeniu w pochodną z dietylotiokarbaminianem sodu (NaDDTC), analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Do oznaczania zastosowano metodę wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją ektrofotometryczną. Analizy prowadzono w układzie faz odwróconych (faza ruchoma – metanol: woda) z zastosowaniem kolumny analitycznej wypełnionej modyfikowanym żelem krzemionkowym (C18). Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ustalono zakres pomiarowy metody 0,03 ÷ 10 µg/ml, co dało 0,18 ÷ 62,5 µg/m3 przy pobieraniu 960 l oraz 0,25 ÷ 83,3 µg/m3 przy pobieraniu 720 l powietrza. W tym zakresie pomiarowym uzyskana krzywa kalibracji miała przebieg liniowy, o czym świadczy współczynnik regresji na poziomie 0,996. Całkowita precyzja badania wynosiła 6,25%, a niepewność rozszerzona metody była na poziomie 27,71. Uzyskane wyniki i parametry walidacyjne potwierdzają przydatność nowo opracowanej metody oznaczania cisplatyny do oznaczania stężeń tej substancji chemicznej w powietrzu na stanowiskach pracy w celu oceny narażenia zawodowego w szerokim zakresie stężeń 0,03 ÷ 10 µg/ml. Opracowana metoda oznaczania została zapisana w postaci procedury analitycznej (zamieszczonej w załączniku) w zakresie pomiarowym 0,03 ÷ 0,5 µg/ml, co odpowiada 0,1 ÷ 1,6 wartości NDS przy pobieraniu 960 l powietrza oraz 0,125 ÷ 2 wartości NDS przy pobieraniu 720 l powietrza.

EN

Cytostatic drugs are a specific group of chemotherapy drugs whose toxicity for patients undergoing treatment is reasonably well understood. However, there is no data on the harmful effects of the impacts of these chemicals on exposed persons during preparation and application of anticancer drugs. The aim of this study was to develop a method for determining an inhalable aerosol fraction of cisplatin in workplace air at the level of 0.2 mg/m3, which is 1/10 of allowable concentration level of 2 ug/m3proposed by the ACGIH.This method is based on sampling of inhalable fraction of cisplatin from the air on the filter glass fiber. After extracting with distilled water, derivative with sodium diethyldithiocarbamate (NaDDTC) was analyzed with high performance liquid chromatography with spectrophotometric detection. Analysis was performed on reverse phase (mobile phase– methanol: water) using an analytical column with modified silica gel column (18). On the basis of performed studies, measuring range of 0.03–10 mg/ml was determined which gave 0.18–62.5 ug /m3when downloading 960 L of air and 0.25–83.3 ug/m3when downloading 720 L of air. The resulting calibration curve was linear as demonstrated by the regression coefficient of 0.996. The overall precision of the study was 6.25% and expanded uncertainty of the method was 27.71.The results and validation parameters confirm the usefulness of newly developed method for determining cisplatin to determine concentrations of this substance in workplace air to evaluate occupational exposure in a wide concentration range of 0.03–10 ug/ml. The developed method of determining cisplatin in workplace air has been recorded as an analytical procedure for measuring range of 0.03–0.5 mg/ml which corresponds to 0.1–1.6 NDS value when downloading the 960 L of air and from 0.125–2 when downloading 720 L of air.

9

Baza informacji na temat zagrożeń chemicznych i pyłowych : baza ChemPył

Dobrzyńska E., Pośniak M., Szewczyńska M.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 11

2022-2028

PL

Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych w środowisku pracy ChemPył, opracowana w Zakładzie Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego jest modernizowana i na bieżąco aktualizowana od 2011 r. Celem jej przygotowania było wspomaganie zadań związanych z oceną narażenia i ryzyka zawodowego spowodowanego występowaniem czynników chemicznych i pyłowych na stanowiskach pracy zarówno dla specjalistów zarządzających bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach, jak również pracodawców i pracowników tych zakładów. Baza stanowi obecnie pełne źródło informacji niezbędnych do pełnej identyfikacji występujących w zakładzie niebezpiecznych czynników chemicznych i pyłowych. Zebrano tu najważniejsze zagadnienia z zakresu przeprowadzania oceny narażenia oraz oceny ryzyka związanego z ich występowaniem na stanowiskach pracy. Ważnym elementem bazy jest zbiór informacji na temat substancji chemicznych o ustalonych wartościach normatywów higienicznych, metod ich oznaczania na stanowiskach pracy, jak również ich właściwości fizykochemicznych, toksykologicznych, klasyfikacji czy informacji z zakresu pierwszej pomocy. Szczególnie ciekawy jest zbiór praktycznych informacji dotyczących narażenia zawodowego na szkodliwe substancje chemiczne, zawierający wyniki badań jakościowych i ilościowych tych substancji na przykładowych stanowiskach pracy z różnych działów gospodarki oraz oceny związanego z nimi ryzyka zawodowego umieszczone w bazie wyników pomiarów i oceny ryzyka.

EN

The title database contains most important issues of risk assessment in workplaces. Information on hygienic stds. of hazardous substances, methods for their detn. in workplaces, their physicochem. and toxicol. properties as well as on the first aid were included. The database was modernized and continuously updated since 2011.

10

Badanie zawartości frakcji torakalnej i wdychalnej kwasu siarkowego(VI) w różnych procesach technologicznych

Szewczyńska M., Pośniak M.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 10

1872-1876

PL

Przedstawiono wybrane etapy produkcji i przetwarzania kwasu siarkowego(VI), które stanowią jedno z przykładowych źródeł emisji aerozolu kwasu w środowisku pracy. Przedstawiono odpowiednie próbniki do pobierania frakcji aerozolu. Porównano wyniki badań kwasu siarkowego we frakcjach torakalnej i wdychalnej.

EN

The air samples collected at various stages of concd. H2SO4 and TiO2 prodn. were studied for the acid content. The highest concs. of the acid in the thoracic fraction were found at the point of sampling a mixt. contg. 30% H2SO4, at the emitter as well as at the clarifier. They were 10.32, 10.92 and 35.5 µg/m3, resp. The concns. of the inhalable fraction taken at the same points were 28.42, 16.55 and 85.8 µg/m3, resp. Thoracic fractions of H2SO4 constituted 26–95% of inhalable fraction, depending on the type of sampling and analyzed process.

11

Dobór sorbentów do wzbogacenia analitów w próbkach powietrza pobieranych na stanowisku pracy

Dobrzyńska E., Szewczyńska M.

Analityka : nauka i praktyka

|

2015

|

nr 1

60--64

PL

Badanie i tworzenie nowych materiałów sorpcyjnych do stosowania w technikach izolowania i wzbogacania to wciąż bardzo obiecujące i rozwojowe pole badawcze.

12

Fluorki. Metoda oznaczania fluorków we frakcji wdychalnej i respirabilnej aerozoli w środowisku pracy z zastosowaniem chromatografii jonowej

Szewczyńska M., Pągowska E., Pyrzyńska K., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 3 (81)

71--87

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w celu opracowania nowej metody oznaczania fluorków we frakcji aerozolu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na: wyodrębnieniu frakcji respirabilnej i wdychalnej fluorków na filtrze i piance poliuretanowej z zastosowaniem próbnika typu ekstrakcji wodą dejonizowaną oraz analizieotrzymanego roztworu z zastosowaniem chromatografii jonowej. Metoda umożliwia oznaczanie fluorków w zakresie stężeń 0,0055 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 20 1. Opracowana metoda została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

A new procedure for the determination of fluorides in aerosol fractions in the workplace air has been elaborated. The method is based on a collection of respirable and inhalation fractions of fluorides on methylcelluiose filter and polyurethane foam using the IOM - type sampler, extraction of fluorides with deionized water and analysis by ion chromatography. The working range of the method is 0,005 - 5 mg/m3 for 20 1 air sample. The procedure of the method is available in the Appendix.

13

Antropogenne cząstki drobne źródłem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w wysokotemperaturowych procesach technologicznych

Szewczyńska M., Pośniak M.

Przemysł Chemiczny

|

2013

|

T. 92, nr 4

542-546

14

Sól sodowa warfaryny. Oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Pośniak M., Szewczyńska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2013

|

Nr 4 (78)

119--134

PL

Opracowano nową metodę oznaczania stężeń soli sodowej warfaryny (WAS) w powietrzu na stanowiskach pracy do przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na: zatrzymaniu soli sodowej warfaryny na filtrze z włókna szklanego, wy 3yciu wodą destylowaną i analizie otrzymane o roztworu metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną Zakres metody wynosi 0,001 ÷ 0,087 mg/m3 przy pobieraniu 480 1 powietrza. Opracowaną metodę oznaczania soli sodowej warfaryny w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w formie procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

A new procedure aiming at controlling working conditions has been developed for the measurement of warfarin sodium in the workplaces air. The method is based on adsorption of WAS on glass fiber filter, elution by water and analysis using high-performance liquid chromatography with a UV detector. The working range of the analytical method is from 0,001 to 0,087 mg/m for 4801 air sample. The developed method of determining warfarin sodium in the workplaces air has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.

15

Pobieranie frakcji drobnych aerozoli do analizy chemicznych zanieczyszczeń powietrza w środowisku pracy

Szewczyńska M., Pośniak M.

Analityka : nauka i praktyka

|

2013

|

nr 4

42--49

PL

W artykule przedstawiono kilka możliwości zastosowania różnych próbników do analizy między innymi wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w powietrzu w zależności od postaci, w jakiej występują w środowisku.

16

Projektowane nanomateriały w środowisku pracy : narzędzia do oceny ryzyka

Pośniak M., Dobrzyńska E., Szewczyńska M.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 4

588-593

PL

Projektowane nanomateriały należą do niebezpiecznych czynników chemicznych, które stanowią nowe i rosnące zagrożenie dla zdrowia pracowników. Obecnie zarządzanie ryzykiem zawodowym w procesach nanotechnologicznych stanowi poważny problem z uwagi na brak odpowiednich metod i kryteriów do ilościowej oceny narażenia na te czynniki. Z tego względu istnieje pilna konieczność upowszechniania wśród pracodawców i służb zajmujących się bezpieczeństwem pracy uproszczonych, szacunkowych metod do oceny ryzyka w przypadku stosowania projektowanych nanomateriałów w procesach pracy.

EN

A review, with 29 refs., of exact and simplified methods for risk assessment in contact with nanomaterials.

17

Polichlorowane dibenzodioksyny i dibenzodifurany w procesach wysokotemperaturowej obróbki metali

Dobrzyńska E., Szewczyńska M., Pośniak M.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 6

1229-1233

PL

Środowisko pracy, w którym występują najkorzystniejsze warunki powstawania polichlorowanych dibenzodioksyn i -furanów (PCDD/F) to nie tylko produkcja cementu, spalarnie odpadów komunalnych, elektrownie, składowiska odpadów i produkcja elementów konstrukcyjnych, ale również przetwórstwo metali, głównie aluminium, żelaza, magnezu i cynku. Głównym źródłem powstawania PCD-D/F w przemyśle metalurgicznym są przede wszystkim elektryczne piece łukowe oraz taśmy spiekalnicze. Powstawaniu tych związków chemicznych sprzyjają wysokie temperatury, obecność materiału organicznego oraz obecność choćby niewielkich ilości chloru i metali. Proces powstawania dioksyn przyspieszają właśnie metale, działając jako katalizatory.

EN

A review, with 51 refs., of conditions for formation of polychlorinated dibenzodioxins and -furans in process for prodn. of steel, Al, Mg and Zn, their impact on men and environment and anal. methods for their detn.

18

Naturalne promieniowanie UV i fototoksyczne substancje chemiczne - ocena ryzyka zawodowego

Wolska A., Pośniak M, Szewczyńska M.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2011

|

nr 10

13-17

PL

Na zewnętrznych stanowiskach pracy często równocześnie oddziałują naturalne promieniowanie UV oraz różne substancje chemiczne, co może powodować choroby skóry, zwane fotodermatozami egzogennymi Wśród grup zawodowych zatrudnionych na takich stanowiskach pracy są m.in. pracownicy budowy dróg układający asfalt. Źródłem fototoksycznych substancji chemicznych na tych stanowiskach są masy bitumiczne a substancjami fototoksycznymi w niej zawartymi są fenantren i antracen. Niezbędne jest zapewnienie pracownikom odpowiednich środków ochrony, wytypowanych na podstawie przeprawa dzonej oceny ryzyka zawodowego. W niniejszym artykule przedstawiono opracowane kryteria i metodę oceny ryzyka związanego z łącznym oddziaływaniem naturalnego promieniowania UV i czynników fchemicznych. Jest to metoda szacunkowa, która opiera się na wyznaczaniu wskaźnika ekspozycji skóry na promieniowanie UV i czynniki chemiczne z wykorzystaniem odpowiednich współczynników przeliczeniowych i nie wymaga dokonywania pomiarów przez pracodawcę.

EN

Solar UV and different chemical substances are often present at the same time at outdoor workstations. As a result, they affect workers' skin and they can induce skin diseases called exogenic photodermatitis. Among occupational groups at such workstations are road construction workers who lay the asphalt. Bitumen mass is a source of phototoxic substances: phenanthrene and anthracene at these workstations. The workers should have appropriate protective measures chosen on the basis of risk assessment. This article presents new criteria and a method of risk assessment related to simultaneous impact of solar UV and chemical substances. The new method is an estimation method based on calculating the index of exposure of skin to UV and chemical substances; it takes into account indexes related to the clouds, clothes, shade and duration of exposure.

19

Czynniki chemiczne w zakładach fryzjerskich - zagrożenia i profilaktyka

Szewczyńska M., Dobrzyńska E., Pośniak M, Jeżewska A.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2011

|

nr 1

14-17

PL

W artykule omówiono czynniki chemiczne występujące w zakładach fryzjersko-kosmetycznych. Przedstawiono szkodliwe substancje chemiczne, z którymi fryzjerzy mają kontakt podczas swoich codziennych czynności zawodowych oraz stosowane podczas dezynfekcji narzędzi. Omówiono wyniki oceny narażenia zawodowego na stanowiskach fryzjera uzyskane w ramach prowadzonego w CIOP-PIB zadania z zakresu służb państwowych.

EN

This article discusses chemical factors in hair salons. It presents hazardous chemical substances mostly found in hair stylists' daily activities and when they disinfect tools. Finally, the article discusses the results of occupational exposure assessment at selected workstations, obtained within a task conducted by CIOP-PIB as part of state services.

20

Narażenie łączne na promieniowanie nadfioletowe i substancje chemiczne o działaniu drażniącym, uczulającym w tym fotouczulającym

Pośniak M., Szewczyńska M., Wolska A., Głogowski P.

Prace Instytutu Elektrotechniki

|

2010

|

Z. 244

125-138

PL

Celem pracy badawczej była ocena narażenia zawodowego pracowników na łączne oddziaływanie naturalnego promieniowania UV i czynników chemicznych. Reprezentatywną grupą pracowników narażonych na łączne oddziaływanie szkodliwych dla zdrowia czynników była grupa pracowników budownictwa drogowego. Praca tej grupy zawodowej wiąże się z narażeniem na dymy asfaltów, wśród których mogą występować substancje szkodliwie działające na skórę m.in. substancje drażniące i uczulające, w tym fototoksyczne lub fotouczulające, których łączne oddziaływanie z promieniowaniem UV może być przyczyną dermatoz egzogennych.

EN

This study aimed to assess of combined exposure to natural UV radiation and chemical agents in the working environment. The road pavers are the representative group of workers exposed to these dangerous agents. The activity of them are connected with exposure to asphalt fumes containing multicomponet mixture of chemical substances dangerous to human health, among others - irritant and sensitizing, including phototoxic and photosensitizing substances causing with UV radiation exogenous dermatitis.