Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Oszacowanie wskaźnika emisji zapachowej. Przykład tuczu świń

Friedrich M., Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2010

|

Vol. 44 nr 2

37-44

PL

Celem pracy było doświadczalne określenie wielkości emisji zapachowej z typowej fermy tuczu trzody chlewnej - zespołu wielu emitorów o różnej charakterystyce - oraz obliczenie wartości wskaźnika emisji zapachowej (Fqod [ouE/sźtucznik]). Pomiary trwały osiem dni. Stosowano własnoręcznie wykonany sprzęt do pobierania próbek strumienia emitowanego z powierzchni gnojowicy. Próbki powietrza wentylacyjnego z chlewni pobierano klasyczną "metodą płuca". W olfaktometrycznych pomiarach stężenia zapachowego brała udział mało doświadczona studencka grupa pomiarowa, niespełniająca wymagań PN - EN 13725 stawianych zespołom pomiarowym. Mimo zaangażowania takiej grupy oraz uproszczeń dokonanych w czasie obliczeń wskaźnika emisji zapachowej, uzyskano wartość zgodną z wynikami publikowanymi przez profesjonalne europejskie zespoły olfaktometryczne. Stało się to możliwe dzięki zwielokrotnieniu pomiarów.

EN

The aim of the study was to determine experimentally the strength of odour emissions from typical swine facilities - a set of multiple odour emitters of different characteristics as well as to calculate an odour emission factor (Fqod [ouE/sźpig]). The measurement campaign lasted 8 days. A home-made sampling device for streams emitted from the manure surface was used. Air samples from the swine farms were collected using the classical "lung method". An inexperienced measurement group, who did not meet the PN-EN 13725 requirements set for measurement groups, participated in the odour concentration measurements. Despite the involvement of this group as well as simplifications made when calculating the odour emission factor, a correlation with the results published by professional European olfactometric teams was confirmed. This was achieved due to the multiplication of the measurements.

2

Weryfikacja prognozy zapachowej uciążliwości Przykład fermy trzody chlewnej

Friedrich M., Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2009

|

Vol. 43 nr 4

128-136

PL

Przeprowadzono modelowanie rozprzestrzeniania się odorantów w otoczeniu fenny trzody chlewnej w pięciu sytuacjach meteorologicznych (model referencyjny). Wykorzystano wskaźnik emisji zapachowej 30ou/sźtucznik, oszacowany na podstawie danych Brytyjskiej Agencji Ochrony Środowiska. Obliczono średnie i maksymalne wartości stężenia zapachowego cod,6Dm'n [ou/m]]. Zespołowe pomiary terenowe wykonano w smudze zanieczyszczeń z użyciem terenowych olfaktometrów Nasal Ranger oraz metodą skalowania intensywności zapachu. Potwierdzono zgodność wyników pomiarów olfaktometrycznych z prognozowanymi wartościami stężenia średniego.

EN

The odour dispersion modeling from a pig farm at five meteorological situations (reference model) was carried out. The odour emission factor 30ouE/s'pig, estimated on the basis of data published by the British Environment Protection Agency was used. Mean and maximum values of odour concentration cod,6Dm'n [ou/m'] were caIculated. Panel field measurements were conducted under pollution plume with the use ofthe Nasal Ranger Field Olfactometer as well as the odour intensity evaluation method. The correlation ofthe olfactometry results with the predicted mean concentration values was confirmed.

3

Obiektywna ocena subiektywnie odczuwanej uciążliwości zapachowej na przykładzie produkcji oleju rzepakowego

Bojarska M., Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2009

|

Vol. 43 nr 3

69-79

PL

Przedstawiono sposób obiektywnych i ilościowych ocen zapachowej uciążliwości istniejącego zakładu przemysłowego oraz metodę ilościowego prognozowania uciążliwości nowych zakładów tego samego rodzaju. Wykonano - zgodnie z PN-EN 13725 - olfaktometryczne pomiary emisji z dominujących emitorów Zakładu Olejów Roślinnych KOMAGRA S.A. w Tychach i symulacje dyspersji odorantów w otoczeniu zakładu. Obliczono, że wskaźnik emisji zapachowej, odniesiony do tony przetwarzanego rzepaku, wynosi około 1,8x108 ouE/Mg. Wskaźnik wykorzystano przeprowadzając symulacje dotyczące województwa zachodniopomorskiego. Określono minimalne odległości analogicznych nowych zakładów (o różnej wielkości produkcji) od osiedli mieszkaniowych. Zaproponowana procedura może być wykorzystywana przy ustalaniu środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację różnych przedsięwzięć, które wiążą się z ryzykiem pogorszenia zapachowej jakości powietrza na terenach zamieszkałych.

EN

An objective and quantitative assessment of the odour annoyance of an operating industrial company as well as a quantitative forecasting method for odour annoyance of new companies of similar type are presented. An olfactometric measurement of emission in accordance with the norm PN-EN 13725 has been made for the dominating emissions of KOMAGRA Vegetable Oil Company Limited in Tychy together with a simulation of the odour dispersion in the vicinity of the company. It was calculated that the fragrance emission index corresponding to one tone of processed rape amounted up to ca. 1,8*108 ouE/Mg. The index was used for making simulations concerning the West Pomeranian Province. The minimal distance between similar new industrial companies (of a different production scale) and the housing estates was determined. The proposed procedure may find application for determining the environmental conditionings necessary to obtain a permit for the realisation of different investments which may affect the odour quality of air in inhabited areas.

4

Korozja rur wydobywczych w środowisku płynów złożowych zawierających CO2

Herman Z., Janowski M., Kośmider J., Wybudowski W.

Nafta-Gaz

|

2008

|

R. 64, nr 12

886-894

PL

W referacie przedstawiono doświadczenia zdobyte w PGNiG S.A. – Oddział Zielona Góra, związane z wystąpieniem korozji wżerowej w gazowych odwiertach eksploatacyjnych, zawierających dwutlenek węgla. W wyniku wykonanych analiz ustalono, że czas zachowania szczelności zestawów wydobywczych w poszczególnych odwiertach był ściśle uzależniony od ciśnień cząstkowych i prędkości przepływu gazu ziemnego przez rury wydobywcze.

EN

In this paper experience gained in Polish Oil & Gas Company – Zielona Góra Branch, related to occurring pitting corrosion in gas exploitation well containing carbon dioxide was depicted. As a result of conducted analysis was found that the time of preserving leak tightness of production assembly in the particular well strictly depends on partial preassures and gas flow velocity through tubing.

5

Pomiary stężenia zapachowego - olfaktometria dynamiczna

Kośmider J.

Wodociągi - Kanalizacja

|

2007

|

nr 10

34-35

6

Zapachowa jakość powietrza w zakładzie utylizacji odpadów komunalnych

Kośmider J., Gabriel U.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2007

|

Vol. 41 nr 6

166-176

PL

Wśród cech powietrza zewnętrznego można wyróżnić cechy jakościowe i ilościowe. Jedną z ważnych cech jakościowych jest intensywność zapachu, cechą ilościową - stężenie zapachowe (definiowane zgodnie z PN-EN 13725). W ramach pracy zbadano korelację między siłą zapachu występującego w zakładach utylizacji odpadów komunalnych a stężeniem zapachowym. Oszacowano współczynnik proporcjonalności w psychofizycznym równaniu Webera-Fechnera. Pomiary stężenia zapachowego wykonano korzystając z terenowego olfaktometru Nasal Ranger. Intensywność zapachu określano z użyciem skali wzorców n-butanolowych, skali punktowo-werbalnej i skali graficznej. Stwierdzono, że zależność intensywności zapachu, określanej z użyciem skali wzorców n-butanolowych (SBUT), od stężenia zapachowego (cod [ou/m3]) można opisać równaniem Webera-Fechnera: SBUT = 2,8 log cod, które umożliwia prognozowanie intensywności zapachu powietrza w różnych punktach otoczenia podobnych zakładów na podstawie wyników modelowania rozprzestrzeniania się odorantów z punktu emisji.

EN

Features of ambient air can be characterised as qualitative and quantitative. Odour intensity can be identified as one of the important qualitative features while among quantitative features odour concentration (defined according to the PN-EN 13725) can be distinguished as highly important. In the frame of the work the correlation between the strength of the odour occurring at a municipal waste utilization plant and the odour concentration has been investigated. The proportion coefficient in the psychophysical Weber-Fechner equation has been estimated. Odour concentration measurements have been performed using Nasal Ranger field olfactometer. Odour intensity has been determined with the use of n-butanol referencing scale, score verbal scale and graphical scale. It was stated, that the dependency of odour intensity determined using the n-butanol referencing scale (SBUT) on the odour concentration (cod [ou/m3]) can be described by Weber-Fechner equation: SBUT = 2.8 log cod. It enables prediction of odour intensity in the air at different points in the surroundings of similar plants based on the results of modelling of odorant dispersion from the emission point.

7

Pomiary zapachu - stan aktualny i perspektywy

Kośmider J., Merecka B.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2007

|

Vol. 41 nr 3-4

86-92

PL

Norma PN-EN 13725:2005 (U) precyzuje metodę obiektywnego określania stężenia odorantów, zapewniając wspólną podstawę ocen emisji zapachowych w krajach członkowskich Unii Europejskiej. W Polsce metoda jest mało znana. Często przypisywane są jej określenia: subiektywna, mało wiarygodna, bardzo kłopotliwa. Znajduje to odbicie w kształcie projektu "Ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej" i w uzasadnieniach zamiaru uchylenia zapisów art. 222 ust. 5 "Prawa Ochrony Środowiska", dotyczących poziomów odniesienia dla substancji zapachowych. Autorzy artykułu wskazują jedną z możliwości zastąpienia bezpośrednich sensorycznych pomiarów stężenia zapachowego użyciem "systemu GC-NN". System odbiera informacje o zapachu mieszaniny w formie zbioru liczb (komplet sygnałów detektora GC) albo w formie obrazu (chromatogram). Informacje są interpretowane przez sieć neuronową (NN) wyszkoloną z użyciem treningowego zbioru danych chromatograficzno-sensorycznych. Opisany przykład dotyczy oznaczeń stężenia zapachowego (cod [ou/m3]) w próbkach powietrza z domieszkami acetonu, etanolu i n-butanolu. Opisano sposób przygotowania treningowych zbiorów danych dla NN (z uwzględnieniem EN 13725) oraz wyniki testów otrzymanych sieci.

EN

The PN-EN 13725:2005 (U) standard specifies an objective method for determining odor concentration which ensures a common basis for odor emission estimation in the Member States of the European Union. In Poland, little is known about this method. Such features as subjective, not sufficiently reliable, very troublesome are often attributed to it. That is reflected in the draft form of the "The act of odor nuisance counteraction" and justification of rescission of Art. 222, Paragraph 5 of the "Environmental Protection Law", regarding the reference levels for odorants. Authors of the paper indicate an alternative for substituting the sensory measurements of odor concentration by the use of the GC-NN system. The system receives odor mixture data as a set of numbers (a complete set of signals from GC detector) or in a form of a picture (chromatogram). The data is interpreted by a neural network (NN) trained with a training set of chromatographic and sensory data. The example described refers to determining odor concentration in samples of air with admixtures of acetone, ethanol and n-butanol. A method for preparing a training data sets for neural networks (in compliance with EN 13725) and tests results of the acquired neural networks are presented.

8

Metoda przywracania wydobycia z zawodnionych gazowych odwiertów pakerowych

Janowski M., Kośmider J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2006

|

R. 23/1

249-254

PL

Artykuł został poświęcony omówieniu metody, która umożliwia wznawianie wydobycia z zawodnionych gazowych odwiertów pakerowych. Przypadki utracenia warunków wypływu gazu ziemnego z odwiertów zamkniętych niekiedy zaledwie na kilka godzin, były już wielokrotnie notowane w praktyce przemysłowej. Wydarzenia te wiązały się bezpośrednio z zablokowaniem w odwiertach strefy gazowej przy równoczesnym wypełnieniu rur wydobywczych wodą złożową do takiego stopnia, że ciśnienie hydrostatyczne słupa zgromadzonej wody zrównoważyło ciśnienie panujące w złożu. Wystąpienie tych zjawisk w kilku odwiertach kopalni Radlin skłoniło autorów publikacji do poszukiwania efektywnego sposobu cofnięcia zmian zaistniałych w złożu. W wyniku podjętych działań opracowano metodę, której przydatność w warunkach przemysłowych została wykazana na przykładzie efektów obróbki odwiertu Radlin 53, z którego przywrócono wydobycie gazu ziemnego po czterech miesiącach od momentu wystąpienia zawodnienia

EN

The article describes the method of restoring the gas production from the water encroached packer gas wells. The incidents of a loss of the natural gas outflows from the shut down wells, even throughout several hours, have been many times recorded in the industrial practice. The losses resulted directly from the blockage of the gas zone and filling the production string with the reservoir water column exerting its hydrostatic pressure equal to the reservoir pressure. The occurrence of these phenomena in several wells of the Radlin Gas Field made the authors of this publication to search for an effective method to restore the gas production from the water loaded-up packer gas wells. The outcome of the undertaken researches is a method that enables restoring of the gas production from the wells. The effectiveness of the method has been proved in the engineering practice. The result of the treatment of the Radlin 53 gas well is successful restoration of the gas production after four months of the well shut down due to the water encroachment

9

Calculations of emission with a method of backward modelling. Odour nuisance of mink farming

Kośmider J., Krajewska B.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2006

|

Vol. 8, nr 1

43-53

EN

A method of estimating odour emissions from a mink farm with an iterative method using a referential pollutant dispersion model was presented in the paper. The results of 12 field odour measurement sessions in July-November period formed the experimental basis for the calculations. A total of 218 odour intensity assessments of ambient air within the reach of the plume were collected by an odour panel in various meteorological situations. The corresponding odour concentrations were calculated as c(od) [ou/m^3] = 10 S/k (k - Weber-Fechner coefficient). Utilising Pasquill model of odour dispersion volume, the emission (for 1000 minks) was estimated. Forecasts of odour nuisance of farms of various sizes were elaborated. The described method of measurements and calculations can be used during determining emission from other unorganised and not fully unorganised sources.

10

Strategia zmniejszania uciążliwości odorowych

Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2005

|

Vol. 39 nr 1

1-6

PL

Planując wprowadzenie w Polsce standardów zapachowej jakości powietrza należy wykorzystać sposoby zarządzania, które nie wymagają powszechnego wykonywania pomiarów stężenia zapachowego metodą rozcieńczeń dynamicznych (EN 13725). Przedstawiono koncepcję systemu organizacyjnego opartego na ogólnie dostępnych wykazach wskaźników emisji zapachowych (WE) oraz na technicznych wytycznych (TW), szczegółowo określających sposoby prowadzenia działalności uciążliwych zapachowo. Zaproponowano program stopniowego wzbogacania krajowej bazy WE i TW. Zasugerowano ich opracowywanie w branżowych instytutach badawczo-rozwojowych współpracujących z 2-3 wybranymi laboratoriami WIOŚ dysponującymi olfaktometrami, zespołami oceniających i laboratoriami mobilnymi.

EN

When planning introduction of odour air quality standards in Poland one should take advantage of the management methods which do not require common performance of odour concentration measurements using the dynamic dilutions method (EN 13725). A concept of an organizational system based on generally available lists of odour emissions indexes (WE) and technical guidance (TW) was presented. WE and TW describe specifically the methods of conducting activities identified as causing odour nuisance. A program for a gradual building of a national WE and TW database was proposed. The program includes an option to involve R&D units in collaboration with 2-3 selected laboratories of the Voievodeship Environmental Protection Inspection equipped with olfactometers, assessing panels and mobile laboratories to develop the WE and TW.

11

Standardy zapachowej jakości powietrza

Krajewska B., Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2005

|

Vol. 39 nr 6

181-191

PL

Substancje zapachowe emitowane do atmosfery stanowią uciążliwość dla mieszkańców bezpośredniego sąsiedztwa emitorów. Wyniki tradycyjnych analiz jakościowych i ilościowych nie są wystarczającym źródłem informacji o zapachu badanych próbek powietrza. Z tego powodu dotrzymanie klasycznie wyrażanych standardów jakości powietrza - poziomów stężenia pojedynczych zanieczyszczeń [žg/m3] i dopuszczalnych częstości ich przekraczania - nie gwarantuje braku uciążliwości zapachu. W wielu krajach europejskich i pozaeuropejskich, określono zapachowe standardy imisyjne jako najwyższy dopuszczalny percentyl stężenia zapachowego (cod [ouE/m3]) w powietrzu, standardy dotyczące emisji zapachowych (qod [ou/h]) lub diagramy minimalnych odległości źródeł emisji od budynków mieszkalnych. Równocześnie wprowadzono standardowe procedury oznaczania stężenia zapachowego metodami olfaktometrycznymi (w Europie - norma EN 13725). W niniejszym artykule porównano standardy zapachowe obowiązujące w niektórych krajach Zjednoczonej Europy oraz w Japonii, Stanach Zjednoczonych Ameryki i w Australii. W Polsce analogiczne przepisy są przygotowywane.

EN

Odorous substances emitted to the ambient air cause nuisance to the habitants in the direct vicinity of the emitors. Results from traditional qualitative and quantitative analyses cannot serve as a sufficient source of information on the odour of investigated samples. For that reason maintaining the standards of air quality expressed in a conventional way i.e. concentration level of individual pollutants [žg/m3] and admissible frequencies of their exceedances, does not ensure that the odour nuisance does not exist. In many European and non-European countries, immission odour standards have been determined as the highest admissible percentile of odour concentration (cod [ouE/m3]) in the ambient air, as well as standards concerning odour emissions (qod [ou/h]) or diagrams of minimal setback distances separating emission sources and residential buildings. At the same time standard procedures for determining odour concentration by olfactometry methods (in Europe: standard EN 13725) have been introduced. In this paper odour standards effective in some counties of the United Europe as well as in Japan, the United States of America and in Australia were compared. In Poland, similar regulations are under development.

12

Projektowane standardy zapachowej jakości powietrza i możliwości oceny skutków wprowadzenia regulacji

Kośmider J.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2005

|

Vol. 39 nr 3

77-82

PL

W latach 2003 i 2004 Departament Polityki Ekologicznej Ministerstwa Środowiska skierował do konsultacji społecznych dwa projekty rozporządzenia w sprawie standardów i metod oceny zapachowej jakości powietrza. W kolejnych projektach określano różne dopuszczalne poziomy stężenia zapachowego i dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów. W roku 2003 zaproponowano poziomy 2, 3 i 4 ou/m3 oraz dopuszczalne częstości ich przekraczania 2, 3, 5 i 8% (zależnie od sposobu zagospodarowania terenu i rodzaju zapachu), a w roku 2004 - poziomy 3 i 4 ou/m3 i częstości przekraczania: 3 i 8%. Zespół Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza uzasadnia potrzebę wskazania tylko jednego poziomu - dokładnie zdefiniowanej wartości 1 ou/m3 - który nie powinien być przekraczany częściej niż przez 8 i 15% czasu roku. Przedstawia propozycję zakresu działań pilotażowych, zmierzających do oceny skutków nowej regulacji prawnej.

EN

In years 2003 and 2004 Department of Ecological Policy at the Ministry of Environment directed two drafts of a regulation on the standards and methods of odour air quality assessment to social consultations. Each draft regulation defined different admissible levels of odour concentrations alongside with admissible frequencies of their exceedances. In the 2003 draft regulation the levels of 2, 3 and 4 ou/m3 and the admissible levels of their exceedance of 2, 3, 5 and 8% were proposed (depending on the area use and a type of odour); and in the 2004 draft - levels of 3 and 4 ou/m3 and frequencies their exceedance 3 and 8% were suggested. The Laboratory of Odour Air Quality justifies the necessity of setting up a singe level - the accurately defined 1 ou/m3 - which should not be exceeded more often than 8 and 15% of the year-time; and proposes the scope of pilot actions aimed at assessing the impact of implementing the new regulation.

13

Odour intensity close to detection threshold

Kośmider J., Krajewska B., Sosialuk M.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2005

|

Vol. 31, no. 2

3--14

EN

550 individual odour intensity (S) assessments of 62 samples of air polluted with 2-propanol were collected (concentration c = 46-21000 mg/m3). The data were used to establish odour detection threshold of 2-propanol by extrapolation to S = 0 in the coordinate system of S-\og c. The obtained values were compared with triangular tests results and data published in the literature. A reason for apparent positive deviations from Weber-Fechner law within a range of low odour intensities was indicated.

PL

Zgromadzono 550 indywidualnych ocen intensywności zapachu (S) 62 próbek powietrza zanieczyszczonego 2-propanolem (stężenie: c = 46-21000 mg/m3). Dane wykorzystano do obliczeń progu wyczuwalności zapachu 2-propanolu metodą ekstrapolacji do S = 0 w układzie współrzędnych S-log c. Otrzymane wartości porównano z wynikami testów trójkątowych oraz danymi publikowanymi w piśmiennictwie. Wskazano przyczynę pozornych dodatnich odchyleń od prawa Webera-Fechnera w zakresie małych intensywności zapachu.

14

GC-NN system estimating odour quality

Kośmider J., Krajewska B.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2005

|

Vol. 31, no. 1

3-12

EN

The possibility of applying gas chromatograph to air samples discrimination in regard to odour intensity and hedonic quality was examined. The air samples were aromatised with lemon oil and four admixtures. Fourteen distinctive points of a chromalogram were appointed and the distances from the points to a set basis were measured. The set of h1-h14 parameters (inputs) and varied individual sensory estimations of I and H (outputs) was used as a training data set for NN. Possibility of discrimination of the odour quality of the samples situated close to the threshold of odour quality difference detectability was confirmed on the level of approximately one.

PL

Zbadano możliwość wykorzystania chromatografu gazowego (GC) i sieci neuronowych (NN) do rozróżniania próbek ze względu na intensywność (/) i hedoniczną jakość (H) ich zapachu. Próbki powietrza były aromatyzowane olejkiem cytrynowym z czterema domieszkami. Wytypowano czternaście charakterystycznych punktów chromatogramów i zmierzono ich odległości od podstawy (h1 -h14). Zbiór parametrów h1,-h14 (wejścia) i zróżnicowanych indywidualnych sensorycznych ocen I i H (wyjścia) pełnił funkcję zbioru treningowego dla NN. Potwierdzono możliwość rozróżnienia zapachowej jakości próbek położonych w pobliżu progu wykrywalności różnicy jakości zapachu na poziomie istotności około jedności z wykorzystaniem systemu GC-NN.

15

Efektywność działania inhibitorów korozji okresowo dozowanych do rur wydobywczych w odwiertach kopalni "Kościan-Brońsko"

Kośmider J., Kowalski G., Koźbiał J., Potera K.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2004

|

R. 21/1

143-151

PL

Artykuł został poświęcony omówieniu wyników badań przeprowadzonych w kopalni " Kościan-Brońsko" związanych z określeniem efektywności działania inhibitorów korozji okresowo wtłaczanych do rur wydobywczych. Potrzeba ochrony przed korozją wżerową rur wydobywczych w odwiertach udostępniających złoża eksploatowane w tej kopalni wynika z występowania w nich środowiska o wysokiej korozyjności potencjalnej wywoływanej przez kwas węglowy, który powstaje wskutek rozpuszczania się w wodzie kondensacyjnej dwutlenku węgla zawartego w wydobywanym gazie ziemnym. W niektórych odwiertach uszkodzenia korozyjne są dodatkowo potęgowane przez obecność chlorków w wodzie złożowej dopływającej z gazem ziemnym do rur wydobywczych. Ze względu na obecną konstrukcję odwiertów w kopalni "Kościan-Brońsko" zapobieganie procesowi korozyjnego niszczenia rur wydobywczych może być dokonywane głównie poprzez okresowe wtłaczanie do nich inhibitorów korozji. W publikacji przedstawiono przebieg prac przygotowawczych związanych z zastosowaniem ochrony inhibitorowej w wytypowanych odwiertach oraz zaprezentowano wyniki badań obrazujące zmianę zawartości jonów żelaza w wodzie wydobywanej z gazem ziemnym.

EN

The article has been devoted to discuss the results of researches carried at Kościan-Brońsko Plant connected with circumscribing the effectiveness of corrosion batch treatment. Necessity of tubing prevention against pitting corrosion in production wells results from occurrence of high potential corrosion environment induced by carbon acid, which arises from dissolution of carbon dioxide in condensed water. In some wells damages are intensified by chlorides exist in brine, which is produced with natural gas. Due to present construction of wells at Kościan-Brońsko Plant prevention against corrosion can be principally obtained by periodic injection of corrosion inhibitors. In the publication process of preliminary work related to corrosion batch treatment for appointed wells has been described and results from the researches depicting alteration of iron ions' content in water recovered with natural gas have been presented.

16

Charakterystyka korozyjna nieinhibitowanych cieczy nadpakerowych w warunkach dopływu siarkowodoru

Bielewicz D., Wysocki S., Wysocka M., Kośmider J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2004

|

R. 21/2

521-527

PL

Korozja co roku pochłania znaczne sumy pieniędzy, które przeznaczone są w przeważającej większości na usuwanie jej skutków. Tańszą metodą walki z korozją jest stosowanie materiałów i technologii antykorozyjnych. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących korozyjności nieinhibitowanych cieczy nadpakerowych w warunkach dopływu siarkowodoru. Wyniki badań wykazują, że nieinhibitowane ciecze nadpakerowe, na bazie chlorku sodu, charakteryzują się stosunkowo wysoką korozyjnością w przeciwieństwie do cieczy na bazie węglanu/mrówczanu potasu.

EN

Annual financial losses caused by corrosion are large and considerable amounts of money are spent each year to instigate the corrosion effects. The use of corrosion resistant materials and appropriate technologies are the best way to fight corrosion. The paper presents results of lab data on corrosive properties of non-inhibitive packer fluids exposed to hydrogen sulfide. The lab data indicates that the potassium carbonate/formate packer fluids should substitute the highly corrosive sodium chloride fluids.

17

Charakterystyka korozyjna cieczy nadpakerowych o gęstości 1,45-1,50 g/cm3

Bielewicz D., Wysocka M., Wysocki S., Kośmider J.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

403--407

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych na WWNiG AGH mających na celu określenie możliwości zastosowania w praktyce przemysłowej cieczy nadpakerowych sporządzonych na bazie węglanu i mrówczanu potasu. Przeprowadzone badania miały na celu: wyznaczenie składu cieczy zapewniającego uzyskanie gęstości 1,45-1,50 g/cm3, określenie zdolności absorpcji siarkowodoru, oznaczenie zmian gęstości oraz pH cieczy nadpakerowych pod wpływem zaabsorbowanego siarkowodoru, wyznaczenie szybkości korozji masowej oraz liniowej dla trzech gatunków stali (L80, C95, P110). Wyniki badań wykazały przydatność cieczy na bazie węglanu potasu oraz mrówczanu\węglanu potasu do zastosowania w praktyce przemysłowej.

18

Intensywność zapachu gazów przemysłowych. Możliwość pomiarów instrumentalnych

Kośmider J., Zamelczyk-Pajewska M., Krajewska B.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2004

|

Vol. 38 nr 2

54-61

PL

Skuteczne ograniczanie zapachowej uciążliwości instalacji przemysłowych wymaga stałego monitoringu emisji odorantów. Typowe metody sensoryczne nie mogą tu być zastosowane, a stan wiedzy o mechanizmie percepcji zapachu mieszanin odorantów uniemożliwia interpretację wyników analiz stężenia poszczególnych zanieczyszczeń. Na rozwiązanie problemu pozwala zastosowanie "elektronicznego nosa". Założono, że podobną funkcję może pełnić "system GC-NN" - sztuczna sieć neuronowa przygotowana do ocen intensywności zapachu na podstawie sygnałów z detektora chromatografu gazowego. W niniejszej pracy opisano treningi sieci wykonywane z wykorzystaniem modelowych próbek powietrza (3-12 zanieczyszczeń o znanych stężeniach) oraz metodę selekcji informacji o składzie gazów przemysłowych. Wybór składników o potencjalnie największej uciążliwości zapachowej zilustrowano przykładem gazów odlotowych z produkcji kwasu fosforowego.

EN

Efficient reduction of odour nuisance caused by industrial plants involves constant monitoring of odourants emissions. Typical sensory methods turn out to be not applicable while the state of knowledge on odourants perception mechanism precludes interpretation of results of a particular pollutant's analysis. Utilizing an electronic-nose however may solve the problem. It was assumed that the "GC-NN system", an artificial neural network prepared for evaluating odour intensity on the basis of signals from a detector of a gas chromatograph, may play a similar function. The article describes the training of the network using model air samples (3-12 pollutants of known concentrations) together with a method of selecting information on industrial gas composition. A choice of constituents of the highest odour nuisance was illustrated on the example of waste gases from phosphoric acid production.

19

Zależność intensywności zapachu od stężenia odorantów

Kośmider J., Sosialuk M.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 2

3--16

PL

Poszukując zależności intensywności zapachu powietrza od stopnia rozcieńczenia próbek podstawowych powietrzem czystym, badano próbki aromatyzowane olejkiem cytrynowym i zawierające różne ilości dodatków: acetonu, etanolu, alkoholu izopropylowego i octanu izoamylowego. Zgromadzono 192 indywidualne oceny intensywności zapachu 16 próbek. Zależność intensywności zapachu od stężenia acetonu oznaczanego chromatograficznie (110-16500 mg/m') określono na podstawie 311 indywidualnych ocen intensywności zapachu 24 próbek. Wyniki pomiarów opracowano bez wstępnych założeń, dotyczących charakteru równania psychofizycznego i bez wstępnej selekcji danych doświadczalnych. Korzystano z Automatycznego Projektanta Sieci (program Statistica Neural Network, opcja Automatic-Networks Designer, StatSoft). Zależność intensywności zapachu od stężenia opisano funkcją logistyczną, która przypomina prawo Stevensa w zakresie małych stężeń i prawo Webera-Fechnera - w zakresie stężeń wysokich.

EN

Searching for dependance of odour intensity on degree of dillution of basic samples with pure air, samples aromatised with citrus oil and containing different amounts of acetone, ethanol, isopropanol, isoamyl acetate were studied. 192 individual odour intensity assesments of 16 samples were collected. Dependence of odour intensity on acetone concentration determined with chromatographic analysis (110-16500 mg/m1) was defined on the basis of 311 individual odour intensity assessments of 24 samples. The measurements' results were elaborated without initial assumptions concerning character of a psychophisical equation and without initial selection of empirical data. Automatic Networks Designer (Statistica Neural Network, StatSoft) was used. Dependence of odour intensity on concentration was described with logistic function resembling Stevens law within a small concentrations range and Weber-Fechner law within a high concentrations range.

20

Model analizatora intensywności zapachu

Kośmider J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2003

|

Vol. 29, no. 3

17--30

PL

Zaproponowano model analizatora intensywności zapachu w postaci dwóch warstw neuronów. Pierwsza warstwa zawiera chaotycznie rozmieszczone selektywne receptory poszczególnych odorantów. Wpływ odoranta na intensywność zapachu mieszanin zależy od liczby odpowiednich receptorów oraz liczby jego połączeń z neuronami warstwy drugiej (stopień dywergencji). Neuron drugiej warstwy zostaje pobudzony jednakowo po odebraniu sygnału z dowolnego receptora lub z kilku receptorów. Założono, że intensywność zapachu jest wprost proporcjonalna do liczby pobudzonych neuronów warstwy drugiej. Badany model zawierał 1000 neuronów w warstwie pierwszej i 1456 neuronów w warstwie drugiej. Warstwa pierwsza zawierała receptory A i B (RA i RB) w ilościach 15% RA, 15% RB oraz 30% RA 10% RB. Receptory A cechowała dywergencja 1:9. receptory B - 1:25. Bodźcem były mieszaniny zawierające5-100 cząsteczek A i B na sto (X(A) = 0,02, 0,5, 0,8 i 1,0). Potwierdzono ogólne podobieństwo reakcji modelu analizatora do reakcji ludzkiego węchu.

EN

The model of odour intensity analyzer in a form of two layers of neurons, was proposed. 'The first layer consists of specific receptors of odorants, which are randomly distributed. The odorant influence on odour intensity of mixtures is depends on the number of suitable receptors and number of their connections with the second layer neurons (the degree of divergence). The second layer neuron is stimulated with the same power after receiving the signal from any receptor or receptors. It was assumed that the odour intensity in directly proportional to the number of stimulated neurons in the second layer. The investigated model contained 1000 neurons in the first layer and 1456 neurons in the second layer. The first layer contained receptors A and B (RA and RB) in quantities 15% RA, 15% RB and 30% RA, 10% RB. Receptors A characterized the divergence 1:9, receptors B - 1:25. The stimulus were mixtures. containing 5-100 molecules A and B per hundred (X(A) = 0.0, 0.2, 0.5, 0.8 and 1.0). The general similarity of the model reaction with that of the human smell reaction was found.