W artykule dokonano analizy wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2015 roku, z uwzględnieniem czołowych producentów. Analizie poddano wybrane surowce z grupy metali i kamieni szlachetnych, z grupy metali kolorowych, podstawowe surowce z grupy metali lekkich lub ich rud, z grupy metali staliwnych lub ich rud, surowce energetyczne, nuklearne, i ziemie rzadkie, wybrane surowce chemiczne oraz podstawowe surowce ogniotrwałe.
EN
The article analyzes the volumes of production of basic mineral raw minerals in the world and in Poland in 2015, including the leading producers. The analysis relates to selected raw materials from the group of metals and precious stones, from the group of non-ferrous metals, basic raw materials from the group of light metals or their ores, from the group of steel metals or their ores, energy sources, nuclear and rare grounds, selected chemical raw materials and basic refractory materials.
W artykule dokonano analizy i zestawienia w formie tabelarycznej wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2014 roku. Analizie poddano wybrane surowce z grupy metali i kamieni szlachetnych, metali kolorowych, metali lekkich lub ich rud, podstawowe surowce z grupy metali staliwnych lub ich rud, surowce energetyczne, nuklearne, wybrane surowce chemiczne oraz podstawowe surowce ogniotrwałe. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji tych surowców mineralnych w stosunku do 2013 roku, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia u czołowych producentów.
EN
The article performs an analysis and summary in tabular form of production volume of basic mineral raw materials in the World and in Poland in 2014. We analyzed the selected raw materials from the group of metals and precious stones, non-ferrous metals, light metals or their ores, basic raw materials from the group of steel metals or their ores, energy resources, nuclear, selected chemical raw materials and basic refractory raw materials. It shows significant changes in the volume of production of these minerals as compared to 2013, taking into account increases and decreases of output by the leading producers.
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań, które pozwoliły na określenie rodzaju faz mineralnych w skałach węglanowych wszystkich ogniw warstw górażdżańskich (utwory dolnego Wapienia Muszlowego – trias środkowy), obszaru Śląska Opolskiego. Próbki do badań pobrano w kamieniołomach w Ligocie Dolnej, Strzelcach Opolskich, Wysokiej oraz w obszarze Góry Św. Anny. W kamieniołomie Ligota Dolna, z warstw górażdżańskich pobrano w sumie 13 próbek, w Strzelcach Opolskich – 4 próbki, w niewielkim kamieniołomie Wysoka – 14 próbek, a w obszarze Góry Św. Anny – 5 próbek. W ramach badań dokonano opisu makroskopowego próbek oraz wykonano analizę mikroskopową w świetle przechodzącym spolaryzowanym, spektroskopię w podczerwieni FTIR, dyfraktometrię rentgenowską oraz mikroanalizę rentgenowską EPMA. Wyniki badań wykazały, że wapienie górażdżańskie obszaru Śląska Opolskiego nie wykazują zdecydowanego zróżnicowania pod względem zawartości Ca i Mg. Charakteryzują się czystością składu geochemicznego, a zatem dominacją niskomagnezowego kalcytu, przy mniejszym udziale faz wzbogaconych w magnez – kalcytu wysokomagnezowego (Mg-kalcytu, zwanego też magnezjo-kalcytem) oraz dolomitu. Najwięcej danych na temat faz węglanowych zawierających magnez dostarczyły wyniki FTIR oraz badań w mikroobszarach, w mniejszym stopniu wyniki analizy mikroskopowej. Wyniki dyfraktometrii rentgenowskiej wskazują na obecność w badanych próbkach jedynie niskomagnezowego kalcytu. Dolomit oznaczono w niektórych wapieniach warstw górażdżańskich, natomiast kalcyt wysokomagnezowy w próbce pochodzącej z ogniwa mikrytu z Wysokiej. Nieznaczny jest też udział w skałach warstw górażdżańskich faz niewęglanowych, takich jak kwarc, chalcedon, skalenie, miki i minerały ilaste. Niewielkie zróżnicowanie składu geochemicznego wapieni górażdżańskich może wynikać z warunków sedymentacji osadów tej formacji, reprezentują one bowiem typ utworów barierowych, których sedymentacja zachodziła podczas transgresji morskiej.
EN
This article presents the results of studies of carbonate rock samples that came from all members of the Górażdże Beds (Lower Muschelkalk – Middle T riassic), taken from the area of the Opole Silesia. Researches allowed the types of mineral phases which built the analyzed rocks to be determined. The limestone samples were collected in the Ligota Dolna Quarry, Strzelce Opolskie Quarry, Wysoka Quarry and the area of Saint Anne Mountain. Thirteen samples were taken from the Ligota Dolna Deposit, 4 samples – in the Strzelce Opolskie Quarry and 5 samples – in the area of St. Anne Mountain. Selected rock samples were examined using a microscope with polarized, transmitted light, FTIR spectroscopy, X-ray diffraction and microprobe measurements EPMA. The results of the study show that the limestone of the Górażdże Beds from the area of Opole Silesia do not exhibit diversified types according to the Ca and Mg content of. They are characterized by the Ca and Mg high purity of geochemical composition, as well as the domination of the low magnesium calcite. There are lower contents of carbonate phases rich in magnesium – high magnesium calcite (high-Mg calcite, which is also known as magnesio-calcite) and dolomite. The majority of the data was obtained through the results of the FTIR spectroscopy and microprobe measurements. Some information gave the results of microscopic analysis. The results of X-ray diffraction indicate the occurrence only low magnesium calcite in the studied samples. Dolomite was identified in some samples of Górażdże Beds and high magnesium calcite – in sample of the Wysoka Micrite Member. Smaller amounts of non-carbonate phases occurred in the analyzed rocks. Quartz, chalcedony, feldspars, micas and clay minerals were identified among the non-carbonate phases. The small diversification of the geochemical composition of the Górażdże limestones could be connected with their sedimentation environment conditions. These rocks represent the type of barrier sediments, which were formed during the sea transgression.
This article presents the results of studies of strontium and barium content in Triassic (Muschelkalk) carbonate rock samples taken from the area of the Polish part of the Germanic Basin (the area of Opole Silesia). Sr and Ba were determined in the rocks of all formations of the Lower Muschelkalk - Gogolin Beds, Górażdże Beds, Dziewkowice (Terebratula) Beds and Karchowice Beds. Strontium and barium are chemical elements characteristic for aragonite carbonate phase. Aragonite is unstable calcium carbonate phase which is transformed such as high-Mg calcite into low magnesium calcite during diagenesis. So as Sr and Ba indicate the presence of aragonite in the primary carbonate material. Now these elements concentrate in low-Mg calcite crystal structure. The Triassic rocks of Lower Muschelkalk which are mined in different quarries of the Opole Silesia area are mainly built of low-Mg calcite with lower amounts of high-Mg calcite, protodolomite, ordered dolomite and huntite. There are smaller addition of non-carbonate minerals - quartz, chalcedony, muscovite, feldspars and iron minerals. The presence of Sr and Ba now bound in a structure of low-Mg calcite will indicate the occurrence of aragonite in the primary carbonate material. The Triassic rocks from the area of Opole Silesia were studied to determine the rocks enriched in Sr and Ba. Selected rock samples were examined using ICP AES spectrometry, XRF analysis and microprobe measurements. The results of studies show that strontium and barium occur in rocks of all Lower Muschelkalk formations. The lowest contents of these elements were determined in rocks of Gogolin Beds, higher - in rocks of other formations. The results of studies show that Sr and Ba concentrate in low-Mg calcite which dominates in Lower Muschelkalk rocks. Limestone built mainly of low-Mg calcite or “pure” calcite without substitution of other elements, especially Mg, Fe, Si and Al could be applied in lime industry or in other branches of industry, where pure quality raw material, without substitutions is needed.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań zawartości strontu i baru w próbkach skał węglanowych triasu (wapienia muszlowego), pobranych w obszarze polskiej części zbiornika germańskiego (rejon Śląska Opolskiego). Stront i Bar oznaczono w skałach wszystkich formacji dolnego wapienia muszlowego – w warstwach gogolińskich, górażdżańskich, dziewkowickich (terebratulowych) i karchowickich. Stront i bar są charakterystyczne dla aragonitowej fazy węglanowej. Aragonit stanowi niestabilną fazę węglanu wapnia, która, podobnie jak kalcyt wysokomagnezowy ulega przeobrażeniu w niskomagnezowy kalcyt podczas diagenezy. Zatem obecność Sr i Ba wskazuje na występowanie aragonitu w pierwotnym materiale węglanowym. Obecnie pierwiastki te występują w strukturze niskomagnezowego kalcytu. Skały triasowe dolnego wapienia muszlowego, eksploatowane w różnych kamieniołomach obszaru Śląska Opolskiego są zbudowane głównie z niskomagnezowego kalcytu przy mniejszym udziale kalcytu wysokomagnezowego, protodolomitu, dolomitu uporządkowanego i huntytu. W skałach tych występują niewielkie domieszki minerałów niewęglanowych – kwarcu, chalcedonu, muskowitu, skaleni i minerałów żelaza. Obecność Sr i Ba, związanych w strukturze niskomagnezowego kalcytu będzie wskazywać na występowanie aragonitu w pierwotnym materiale węglanowym. Skały triasowe z obszaru Śląska Opolskiego analizowano w celu określenia, które wapienie są wzbogacone w Sr i Ba. Wybrane próbki skał poddano następującym analizom: spektrometrii ICP AES, analizie XRF oraz badaniom w mikroobszarach. Wyniki badań wykazały, że stront i bar występują w skałach wszystkich formacji dolnego wapienia muszlowego. Najniższe zawartości tych pierwiastków oznaczono w skałach warstw gogolińskich, wyższe w skałach pozostałych formacji. Wyniki badań wskazują, że Sr i Ba koncentrują się w niskomagnezowym kalcycie, który dominuje w skałach dolnego wapienia muszlowego. Wapienie zbudowane z niskomagnezowego kalcytu lub „czystego” kalcytu bez podstawień innych pierwiastków, głównie Mg, Fe, Si i Al, mogą być stosowane w przemyśle wapienniczym lub innych gałęziach przemysłu, w których wymagany jest surowiec „czysty” jakościowo, bez domieszek.
W artykule dokonano analizy produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2013 roku. Analizie poddano wybrane surowce z grupy metali i kamieni szlachetnych, wybrane surowce z grupy metali kolorowych, podstawowe surowce z grupy metali lekkich lub ich rud, podstawowe surowce z grupy metali staliwnych lub ich rud, surowce energetyczne - węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny, surowce nuklearne, wybrane surowce chemiczne oraz podstawowe surowce ogniotrwałe. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji tych surowców w stosunku do 2012 roku u czołowych producentów.
EN
The article analyzes the production of basic minerals in the World and in Poland in 2013. The analysis included the selected minerals from the group of metals and precious stones, selected minerals from the group of non-ferrous metals, basic raw minerals from the group of light metal or their ores, the main raw minerals from steel or their ores, energy minerals - hard coal, lignite, oil and natural gas, nuclear minerals, selected basic chemical raw minerals and refractory materials. The article presents the significant changes in the volume of production of these minerals in relation to 2012 among the leading producers.
The results of investigation of the associated rocks with the Saddle Beds Coals Seams from Chwałowice Trough were presented in this article. The results of researches show that sandstones and mudstones dominate in the investigating profile. Claystones are situated mainly in ceilings and floors of coal seams. Grains of sandstones include mainly quartz, feldspars, micas and also quartzite’s and gneiss’s fragments. It is also possible to observe small grains of heavy minerals. Some of sandstones present bad compactness and are destroyed during transportation. This feature is connected with presence of little quantity of cement, especially in medium grained sandstones, which include more matrix than typical cement. The cement is built mainly of clay minerals, kaolinite and illite, carbonates and chalcedony but X-ray diffraction confirmed also the presence of halite in the cement of investigated sandstones. Mudstones and claystones are composed mainly of clay minerals. It’s also possible to find quartz and micas there. Higher amounts of quartz and micas are possible to find rather in mudstones. The associated rocks with the Saddle Beds Coal Seams from Chwałowice Trough include also organic matter.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań skał towarzyszących pokładom węgla warstw siodłowych Niecki Chwałowickiej. Wyniki badań wskazują, że w badanym profilu dominują piaskowce oraz mułowce. Iłowce natomiast występują głównie w stropach i spągach pokładów węgla. Okruchy piaskowców to głównie ziarna kwarcu, skaleni, mik oraz fragmenty kwarcytów i gnejsów. Można tu również zaobserwować drobne okruchy minerałów ciężkich. Niektóre piaskowce charakteryzują się obniżoną zwięzłością i podczas transportu ulegają rozpadowi. Cecha ta związana jest z niewielką ilością spoiwa, szczególnie w piaskowcach średnioziarnistych, w których matrix przeważa nad typowym cementem. Spoiwo zbudowane jest głównie z minerałów ilastych, takich jak kaolinit i illit, węglanów i chalcedonu, chociaż wyniki dyfraktometrii rentgenowskiej potwierdziły występowanie w spoiwie badanych piaskowców również halitu. Na podstawie składu mineralnego piaskowców, dokonano ich klasyfikacji, stosując podziały skał okruchowych Krynina (1948) i Pettijohn’a-Potter’a-Siever’a (1973). Według klasyfikacji Krynina badane piaskowce reprezentują szarogłazy (szarowaki). W klasyfikacji Pettijohn’a, próbki 6, 8 i 13 reprezentują arenity lityczne, natomiast próbki 3 i 10- waki. Mułowce i iłowce zbudowane SA głównie z minerałów ilastych. Można w nich również spotkać ziarna kwarcu oraz miki. Wyższy udział kwarcu i mik jest jednak charakterystyczny dla mułowców. Skały towarzyszące pokładom węgla warstw siodłowych Niecki Chwałowickiej zawierają również domieszki substancji organicznej.
W artykule dokonano analizy i zestawiono w tablicy wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w 2012 roku, z uwzględnieniem czołowych producentów. Analizie poddano wybrane surowce z grupy metali i kamieni szlachetnych, grupy metali kolorowych, podstawowe surowce z grupy metali lekkich lub ich rud, surowce z grupy metali staliwnych lub ich rud, surowce energetyczne, surowce nuklearne, wybrane surowce chemiczne oraz podstawowe surowce ogniotrwałe. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji tych surowców mineralnych w stosunku do 2011 roku.
EN
This article analyzed and are summarized in a table the production volumes of the basic minerals in the World and in Poland in 2012, including the leading producers. The analysis comprises the selected raw minerals from the group of metals and gemstones, a group of non-ferrous metals, basic raw minerals from the group of light metals or their ores, raw materials from steel or metal ores, raw energy minerals, nuclear materials, selected basic chemical raw materials and refractory materials. It describes the significant changes in the volume of production of these minerals as compared to 2011.
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań, które pozwoliły na określenie rodzaju faz mineralnych w skałach węglanowych warstw gogolińskich, głównie w wapieniach obszaru Śląska Opolskiego. Próbki do badań pobrano z kamieniołomów w Ligocie Dolnej oraz w Gogolinie. W kamieniołomie Gogolin pobrano 8 próbek – 5 z warstw gogolińskich dolnych, oraz 3 – z warstw gogolińskich górnych. W kamieniołomie Ligota Dolna pobrano do badań również 8 próbek, wszystkie z wapieni gogolińskich górnych. Wyniki badań wykazały, że wapienie warstw gogolińskich obszaru Śląska Opolskiego charakteryzują się zróżnicowaniem zarówno faz węglanowych, jak i faz niewęglanowych. W wapieniach obu formacji zidentyfikowano cztery fazy węglanowe, o różnym udziale magnezu: „czysty” kalcyt (niskomagnezowy), Mg-kalcyt (kalcyt magnezowy zwany również magnezjo-kalcytem), przypuszczalnie dolomit oraz fazę, którą uznano za huntyt. Występujące w badanych wapieniach fazy niewęglanowe to głównie kwarc, skalenie, minerały ilaste oraz muskowit. Minerały te zidentyfikowano zarówno w wapieniach gogolińskich dolnych jak i w gogolińskich górnych. Wyniki badań wykazały, że wapienie gogolińskie dolne obszaru Śląska Opolskiego wykazują większe zróżnicowanie faz węglanowych wzbogaconych w magnez niż wapienie gogolińskie górne, natomiast w skałach tej formacji nie zidentyfikowano faz węglanowych wzbogaconych w żelazo. Wapienie gogolińskie górne charakteryzują się natomiast wyższym udziałem faz niewęglanowych niż wapienie gogolińskie dolne. Może to wynikać z warunków sedymentacji skał węglanowych. Wapienie gogolińskie dolne reprezentują osady strefy litoralnej, które są uboższe w fazy niewęglanowe, natomiast zawierają bogatą faunę, natomiast wapienie gogolińskie górne to utwory lagunowe, które charakteryzują się niższą zawartością fauny, a wyższą – krzemianów i glinokrzemianów.
EN
The results of the study presented in this article made it possible to determine the types of mineral phases from which the carbonate rocks of the Gogolin Beds of Opole Silesia were built. The limestone samples were collected in the Ligota Dolna Quarry and the Gogolin Quarry. Eight samples were taken from the Gogolin Deposit – five from the Lower Gogolin Beds and three from the Upper Gogolin Beds. Eight samples were taken from the Ligota Dolna Deposit. These came from Upper Gogolin Beds. The results of the study show that the limestone of the Gogoglin Beds from the area of Opole Silesia exhibit diversified types of carbonate phases as well as non carbonate phases. In the limestone of both formations, the Lower Gogolin Beds and Upper Gogolin Beds, four types of carbonate phases were identified which present differing content of magnesium – “pure” calcite (low-magnesium calcite), Mg-calcite (magnesium calcite, also known as magnesio-calcite), dolomite, and huntite. Moreover, in the examined limestone, ankerite phase (carbonate calcium-iron phase) and siderite phase (carbonate iron phase) occurred. Carbonate phases rich in iron were also determined based on X-ray diffraction. Non-carbonate mineral phases identified in the examined rocks were mainly quartz, feldspars, clay minerals, and muscovite. These minerals were determined in the limestone of both formations: the Lower Gogolin Beds and the Upper Gogolin Beds. Potassic feldspars occurred in the limestone of the Gogolin Beds. The results of the study show that the limestone of the Lower Gogolin Beds from the area of Opole Silesia is characterized by a more diverse presence of carbonate mineral phases with differing content of magnesium than the limestone of the Upper Gogolin Beds. However, in the Lower Gogolin Beds, carbonate phases rich in iron were not determined. The limestone of the Upper Gogolin Beds presents a higher content of non-carbonate phases in comparison with the limestone of the Lower Gogolin Beds. This can be connected with the conditions of the carbonates’ sedimentation. The limestone of the Lower Gogolin Beds constitutes littoral sediments poor in non-carbonate mineral phases but rich in fossils. The limestone of the Upper Gogolin Beds represents lagoonal sediments which are characterized by a low amount of organisms but a higher content of silicates and aluminosilicates.
W artykule dokonano analizy i zestawiono w formie tabelarycznej wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w roku 2011, z uwzględnieniem czołowych producentów. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji surowców mineralnych w świecie i w Polsce, w stosunku do roku 2010, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia u czołowych producentów.
EN
This article analyzes and summarizes in tabular form the production volumes of basic raw miners in the World and in Poland in 2011, including the leading producers. It presents significant changes in the volume of production of raw minerals in the World and in Poland, as compared to 2010, taking the account of increases and decreases in the output of leading producers.
W artykule dokonano analizy i zestawiono w formie tabelarycznej wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w roku 2010, z uwzględnieniem czołowych producentów. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji surowców mineralnych w świecie i w Polsce, w stosunku do roku 2009, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia u czołowych producentów.
EN
The article analyzes and summarizes in a tabular form the production volumes of basic mineral resources in the World and in Poland in 2010, taking the account of leading producers. Significant changes in mineral production in the World and in Poland as compared to 2009 were presented, including increases and decreases in the output production of leading producers
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań próbek skał węglanowych pobranych z utworów triasowych, w obszarze Śląska Opolskiego. Przedmiotem badań była identyfikacja huntytu – fazy węglanowej, o podwyższonej, w porównaniu z kalcytem magnezowym i dolomitem, zawartości magnezu. Huntyt powstaje zwykle wskutek procesów hydrotermalnych, wietrzenia dolomitu lub w wyniku przeobrażenia, w warunkach wysokich temperatur, kalcytu magnezowego. W skałach osadowych występuje w utworach strefy wadycznej (aeracji). W celu stwierdzenia obecności huntytu, wybrane próbki skał poddano analizom FTIR, rentgenowskiej oraz badaniom w mikroobszarach. Minerał ten zidentyfikowano w skałach wapienia muszlowego, w wapieniach warstw gogolińskich, górażdżańskich, dziewkowickich i karchowickich. [...]
EN
This article presents the results of studies of Triassic carbonate rock samples taken from the area of Opole Silesia. The aim of the study was the identification of a huntite-carbonate phase characterized by a higher content of magnesium in comparison with magnesium calcite and dolomite. Huntite is usually formed during hydrothermal processes or weathering of dolomite. It could be also a product of magnesium calcite transformation under high temperatures. In sedimentary rocks, this mineral occurs in deposits of the vadose-water zone. Selected rock samples were examined using FTIR spectrometry, X-ray diffraction, and microprobe measurements. Huntite was identified in Muschelkalk rocks, in the limestones of the Gogolin Beds, Górażdże Beds, Dziewkowice Beds, and Karchowice Beds. [...]
W artykule dokonano analizy i zestawiono w formie tabelarycznej wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w roku 2009, z uwzględnieniem czołowych producentów. Przedstawiono istotne zmiany wielkości produkcji surowców mineralnych w świecie i w Polsce, w stosunku do roku 2008, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia przez czołowych producentów.
EN
The article analyzed and summarized in a tabular form the production magnitude of basic mineral resources in the world and in Poland in 2009, including the leading producers. It presented the significant changes in magnitude of minerals production in the world and in Poland as compared to 2008, including increases and decreases in production of leading producers.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono zarys budowy geologicznej Dolnołużyckiego Zagłębia Węglowego. Szczególną uwagę poświęcono działalności odkrywkowej kopalni węgla brunatnego Welzow-Süd. Scharakteryzowano litotypy węgla brunatnego występujące w omawianym złożu. Przybliżono także możliwości Elektrowni Schwarze Pumpe będącej pilotażowym projektem Koncernu Vattenfall, w odniesieniu do produkcji energii na bazie węgla brunatnego. Przedstawiono także walory przyrodnicze Spreewaldu – rezerwatu biosfery znajdującego się na liście UNESCO.
EN
This article presents an outline of the geological structure of Lower Lusatian Coal Basin. Particular attention was paid to the working of quarries in the lignite mine Welzow-Süd. Lithotypes of the basin’s lignite were described. Also, the advantages of Schwarze Pumpe power station which is a pilot study of Vattenfall Corporation in relation to energy production based on the lignite were mentioned. In the end, natural values of the biosphere reserve Spreewald, a UNESCO site, were presented.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono walory geoturystyczne skandynawskich eratyków, przytransportowanych z różnych obszarów Skandynawii przez lodowiec plejstoceński na teren Gliwic. Wśród eratyków dominują różnego typu granitoidy. Zidentyfikowano również skały wulkaniczne – porfiry.
EN
Geoturistic values of Scandinavian erratic rocks were presented in this article. The erratic boulders were transported to the area of Gliwice by Pleistocene glacier from different regions of Scandinavia. Among erratic boulders granites dominate. Moreover volcanic rocks- porphyry were also identified.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano wybrane geostanowiska wschodnich obszarów Atlasu Saharyjskiego i Telskiego. Najbardziej interesującymi geostanowiskami terenu badań są odsłonięcia skał podłoża krystalicznego- marmury i łupki oraz skały pokrywy osadowej – wapienie i piaskowce. Pasma górskie Atlasu Algierii są zbudowane w przewadze z tych utworów.
EN
Selected geosites of the eastern areas of Saharan and Tellian Atlas were presented in this article. The most interesting geosites of the investigating area are outcrops of the rocks of crystalline basement – marbles and schist and the rocks of sedimentary coverlimestone and sandstone. The mountain ranges of Algerian Atlas are built mainly of these rocks.
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań próbek skał węglanowych pobranych z utworów triasowych w rejonie północnej części Chorzowa. Przedmiotem badań była identyfikacja faz mineralnych, obecnych w tych skałach, szczególnie faz węglanowych. W północnej części Chorzowa występują utwory triasowe reprezentowane przez skały stropowej części profilu pstrego piaskowca oraz spągowej części profilu utworów wapienia muszlowego - warstw gogolińskich. Utwory te eksploatowane były w XIX i pierwszej połowie XX wieku. W artykule przedstawiono wyniki analiz próbek skał węglanowych, pobranych z tych warstw. Wykonano ich opis petrograficzny, badania mikroskopowe w świetle przechodzącym, analizy dyfraktometryczne oraz badania składu chemicznego w mikroobszarach z wykorzystaniem mikroskopu skaningowego. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że w utworach pstrego piaskowca dominują dolomity. W składzie mineralnym tych skał, poza dolomitem, stwierdzono obecność sparytowego kalcytu, ponadto zidentyfikowano również kwarc, minerały ilaste, muskowit oraz związki żelaza. Utwory wapienia muszlowego to głównie wapienie, a także zlepieńce otoczaków wapiennych scementowane spoiwem węglanowym. W składzie mineralnym tych skał dominuje kalcyt dwóch generacji. Kalcyt pierwszej generacji tworzy ziarna mikrytowe, natomiast kalcyt drugiej generacji występuje w postaci ziaren sparytowych, zróżnicowanych pod względem wielkości i kształtu. Miejscami w ziarnach sparytowych można zaobserwować doskonałą łupliwość romboedryczną. Ponadto w skałach zidentyfikowano również dolomit, a z minerałów niewęglanowych - kwarc, muskowit oraz minerały ilaste. Badania mikroskopowe wykazały zróżnicowanie struktur próbek wapieni od biomorficznej, przez organodetrytyczną, sparytową, mikrosparytową do mikrytowej.
EN
This article presents the results of research on carbonate rock samples taken from Triassic sediments of the northern area of Chorzów City. The aim of the research was to identify the mineral phases of these rocks, especially carbonate phases. The rocks from the roof part of the Bundsandstein profile and floor part of the Muschelkalk profile - Gogolin Beds - are typical sediments from the northern part of Chorzów City. These rocks were mined in the XIX century and the beginning of the XX century. The article also presents the results of research on samples of carbonate rocks taken from investigated strata. It provides a Petrographic description, the results of microscopic analysis executed in polarized, transmitted light, X-ray analysis, and microprobe measurements using a scanning microscope. The results of these analyses showed that dolomites dominate in the Bunsandstein strata. Dolomites (The sampled rocks?) are composed mainly of dolomite, but sparry calcite was also identified. Moreover, quartz, clay minerals, muscovite and iron minerals were observed in the Bundsandstein rocks. The Muschelkalk sedimentsare mainly represented by limestone. In some areas, conglomerates were also found. The conglomerates are composed of carbonate rock boulders connected by carbonate cement. Two generations of calcite were observed while investigating the limestone. The first generation calcite is micritic, and the second generation calcite forms sparry crystals different in size and shape. In some areas of the sparry calcite it is possible to observe perfect rhobohedral cleavage. Moreover, dolomite, rhodohrosite, and noncarbonate minerals like quartz, muscovite, and clay minerals were identified. The results of microscopic analysis also showed that the limestone is different in texture. The limestone presents the following textures: biomorphic, detrical, sparry, microsparry and micritic.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono skały kompleksu magmowego wyspy Gomera. Zaprezentowano opis charakterystycznych odsłonięć skalnych, występujących w obszarach sześciu stref wyspy, a ponadto opis makroskopowy wybranych próbek skał. Wśród skał Gomery dominują bazalty, ale występują również: trachity, fonolity, gabra oliwinowe, gabra, gabra alkaliczne, mikrogabra, sjenity, piroksenity i poligeniczne brekcje. Południowa część wyspy Gomera jest zbudowana głównie z bazaltów, natomiast pozostałe rodzaje skał występują w północnej części wyspy, szczególnie w obszarze kaldery Vallehermoso.
EN
The rocks of magmatic complex of Gomera Island were presented in this article. Typical rock outcrops of six zones of this island were presented there. Moreover also macroscopic description of selected rock samples were described there. Basalts dominate among the rocks of Gomera. Moreover it is possible to find there trachytes, phonolites, olivine gabbros, gabbros, alkaline gabbros, microgabbros, syenites, pyroxenites and polygenic breccias. The South part of Gomera is built mainly of basalts. Other types of rocks can be found in the North Part of island especially in the area of Vallehermoso Caldera.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano obiekty przyrody nieożywionej, typowe dla wyspy Teneryfa. Opisano skały występujące w obszarze Parku Narodowego Teide, w tym samego wulkanu Teide, a ponadto utwory odsłaniające się w obszarach Montana de Chinyero, Puerto de Santiago, Masca, Los Gigantes i Garachico. W obszarze Teneryfy dominują lawy, bazalty z widocznymi kryształami oliwinu, fonolity i skały maficzne. Można tu również spotkać trachity i andezyty, a na małych plażach czarny piasek wulkaniczny, zawierający pirokseny, oliwiny, skalenie oraz minerały żelaza (magnetyt).
EN
The objects of inanimate nature, typical for Tenerife Island were presented in this article. Rocks of the National Teide Park, including Teide Volcano, moreover rocks from outputs of Montana de Chinyero, Puerto de Santiago, Masca, Los Gigantes and Garachico were described there. Lavas, basalts with visible olivine Crystals, phonolites, and maphic rocks dominate in the area of Tenerife Island. Moreover it is possible to find there trachytes and andesites and on the beaches, black, volcanic sand with pyroxenes, olivines, feldspars and iron minerals (magnetite).
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The area of Chełm Hummock has a lot of potential for geotourism, due to the great variety of objects and sites of historical, geological, landscape, cultural and natural qualities. The paper is focused on the geological qualities of Triassic limestone that which constitute a part of inanimate nature. Natural outcrops of limestone in the area of Chełm Hummock are discussed and their use as construction materials.
PL
Rejon Garbu Chełma może być wykorzystany w celach geoturystycznych, ze względu na dużą różnorodność obiektów znajdujących się w tym obszarze i ich znaczące walory geologiczne, a także historyczne, krajoznawcze, kulturowe i przyrodnicze. W niniejszym artykule skupiono się głównie na walorach geologicznych wapieni triasowych, jako obiektów przyrody nieożywionej. Zaprezentowano naturalne odsłonięcia wapieni, występujące w obszarze Garbu Chełma, oraz ich wykorzystanie jako materiału budowlanego.
W artykule dokonano analizy i zestawiono w formie tabelarycznej wielkości produkcji podstawowych surowców mineralnych w świecie i w Polsce w roku 2008, z uwzględnieniem czołowych producentów. Przedstawiono istotne zmiany w wielkości produkcji surowców mineralnych w świecie i w Polsce, w stosunku do roku 2007, z uwzględnieniem wzrostów i spadków wydobycia u czołowych producentów.
EN
The paper analyzed and summarized in a tabular form the volume of the production of Basic raw minerals in the world and in Poland in 2008, including leasing producers. Significant changes in production volume of minerals in the world and in Poland as against have been presented, including increases and decreases in the output of the major producers.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.