Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Naturalne uwarunkowania stanu wód jezior w rejonie Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”

Stachowski P., Oliskiewicz-Krzywicka A., Kupiec J. M.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 1

642--669

PL

W jeziorach położonych w obrębie Powidzkiego Parku Krajobrazowego obserwuje się od wielu lat spadek zwierciadła wód, co wielu badaczy wiąże z działalnością wydobywczą, odwodnieniową sąsiadującej z nimi kopalni odkrywkowej. W pracy przedstawiono na tle przebiegu warunków meteorologicznych, w wieloleciu od 1990/91 do 2011/12, naturalne zmiany stanów wody w 3. jeziorach (Powidzkie, Budzisławskie i Wilczyńskie), wchodzących w skład Powidzkiego Parku Krajobrazowego (PPK), położonych w północno-wscho-dniej Wielkopolsce, na Pojezierzu Gnieźnieńskim, w pobliżu eksploatowanej odkrywki „Jóźwin III” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Przeprowadzona analiza potwierdza ścisła zależność stanów wody od wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych. Wahania stanów wody w jeziorach Powidzkiego Parku Krajobrazowego kształtowane były pod wpływem wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych i średnich temperatur powietrza w kolejnych, następujących po sobie latach hydrologicznych, a szczególnie w półroczach zimowych tych lat. W latach hydrologicznych od 2004/2005 do 2010/2011, w których wysokość opadów była niższa od średniej z wielolecia, obserwowano obniżenie się zwierciadła wody w jeziorach, w stosunku do średniej wieloletniej. Stwierdzono, że w latach zaliczonych do mokrych występował wzrost stanów wody, z co najmniej rocznym opóźnieniem. Naturalny poziom wody w jeziorach obniżyły się o około 2,6 m w jeziorze Wilczyńskim, a w graniczących z nimi jeziorze Budzisławskim o około 1,80 m, w badanym wieloleciu w stosunku do 1965 roku. Łącznie z jezior ubyło około 32 mln 3 wody. Szczególnie szybkie opadanie lustra wody obserwowano w latach 1990-1992 i 2003-2006. Obserwowana w wieloleciu tendencja obniżania się stanów wód w jeziorach PPK, związana była z występującymi wielokrotnie w tej części Wielkopolski suszami a także z wzrostem średniej temperatury powietrza, co skutkowało zwiększeniem parowania, którego wielkość stanowiła często 130% opadów. W związku z tym nie można skutków obniżania się poziomu wody w jeziorach, wiązać wyłącznie z odwodnieniem górniczym. W pracy przedstawiono także podejmowane środki zaradcze (piętrzenie wód w jeziorach oraz przerzut wody z odwadnianych w sąsiedztwie odkrywek górniczych), służące powstrzymaniu obniżania się poziomu wód a tym samym ratowaniu bioróżnorodności i walorów jezior PPK. Wpłynęłoby to także na podniesie poziomu zalegania wód przypowierzchniowych i gruntowych w okolicach jezior. Byłoby to doskonałe rozwiązanie, wymagające małych nakładów pracy i kosztów, bowiem większość badanych jezior ma na swoich odpływach budowle piętrzące. Artykuł stanowi ważny przyczynek do zagadnienia ustalenia jednoznacznych przyczyn opadania stanu wód w jeziorach Pojezierza Gnieźnieńskiego, sąsiadujących z odkrywkami górniczymi KWB „Konin”.

EN

The lakes located within the Powidz Landscape Park are observed for many years for the decrease in the water table, which many researchers associate with mining activities, and the water drainage associated with the opencast mines. This paper presents the background to meteorological conditions, in the multi-year period from 1990/1 to 2011/12, of natural changes in water levels in the 3 lakes (Powidzkie, Budzisławskie and Wilczyńskie), included in the Powidz Landscape Park (PPK), located in the north - east Wielkopolska Gniezno Lake District, near the mined pit "Jóźwin III" Coal Mine "Konin". The analysis confirms the dependence of water levels on the amount and distribution of precipitation, especially in the winter half of the year. Fluctuations in the water levels of the lakes of the Powidz Landscape Park were shaped under the influence of the amount and distribution of precipitation and average air temperature in the successive hydrological years, and especially in the winter half of the year. In the hydrological years of 2004/2005 to 2010/2011, where the amount of precipitation was lower than the average of the observed multi-year, there was an observation of the decrease in the water level in lakes, in relation to the longterm average. It was found that in the period considered as the wet period, there was an increase in water levels, with at least a one year delay. The natural water level in the lakes fell, by about 2.6 m in the Wilczyński lake and by about 1,80 m in the bordering lake Budzisławskim, in relation to the multi-year period 1965 years. In total, about 32 million m3 of water disappeared from the lakes. A particularly fast falling water level was observed in the years from 1990 to 1992 and from 2003 to 2006. In the multi-year trend of declining water levels in lakes of PPK, had a correlation with frequently occurring drought in this part of Wielkopolska and the increase in average air temperature, which resulted in increased evaporation, which is often 130% of the precipitation. Thus the effects of the decrease in water level in the lakes cannot be only associated with dehydration because of the mining. This paper also presents the measures taken (damming water in the lakes and the transfer of water from nearby drained mining pits) for stopping the decrease of the water level and preserving the values of biodiversity and advantages in PPK lakes. This would also increase the level of subsurface water retention and groundwater in the nearby lakes. This would be a perfect solution, requiring little labour and costs, because most studied lakes have damming structures in their outflows. The article is an important contribution to the problem of the unambiguous determination of the causes of precipita in the lakes of Gniezno Lake District, adjacent to the mining outcrops KWB "Konin".

2

Ocena wybranych elementów gospodarki wodno-ściekowej i obciążenia użytków rolnych makroelementami ze ścieków bytowych w wybranych gospodarstwach Wielkopolski

Kupiec J. M., Oliskiewicz-Krzywicka A., Stachowski P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

Tom 17, cz. 2

1017--1033

EN

The aim of this study was to evaluate selected elements of the management of domestic and production sewage and an estimate of amount of macroelements NPK in domestic sewage, used on fields in selected farms of Wielkopolska voivodeship. The main sources of data were special designed questionnaires taken in selected farms. The data were combined with information obtained in The Agricultural Advisory Center in Poznań and communities and included the period 2004−2010. The study area was covered by eight communities situated in the central part of Wielkopolska region - Borek Wielkopolski, Dolsk, Gostyń, Jarocin, Koźmin Wielkopolski, Krzywiń, Piaski and Śrem. 72 conventional farms, diversified in terms of their size, specialization, crop and animal production were also chosen. The examined farms were subjected to detailed characterization in terms of their sphere of production. Domestic wastewater management, using the method of preparation of silage, and the degree of risk to the environment due to the risk of leakage into the soil silage juice were analyzed. Content of nitrogen, phosphorus and potassium in samples taken from 16 different farms was analyzed. Quantity of nutrients in domestic wastewater and which could be possibly applied to the field were calculated. The study shows that 83% of the analyzed farms had access to water supply. Due to the lack of proper infrastructure and the possibility of alternative wastewater management and disposal of domestic waste, farmers often applied sewage directly into the fields. 49% of produced sewage is poured directly into the fields. None of the 16 domestic sewage samples meets permitted standards for nitrogen concentration. Only one because of phosphorus and 11 due to potassium the predetermined limits of nutrient concentration in domestic sewage introduce into the soil or water does not exceed. On average with wastewater farmers brought in the agricultural land 12 kg of N, 3 kg of P2O5 and 16 kg of K2O per 1 ha. The problem there is also the method of preparation silage piles. As many as 56% of farmers prepares piles directly on the ground, without isolation, with the risk of penetration of pollutants into groundwater and surface water.

3

Environmental Aspect of Potassium Balance in the Geographical and Historical Land of Wielkopolska in 1843–2012

Kupiec J. M.

Journal of Ecological Engineering

|

2015

|

Vol. 16, nr 5

197--205

EN

The aim of the study was to assess the intensity of potassium management in agriculture, on the basis of field surface balance in the changing boundaries of Wielkopolska region, with its capital in Poznań. 14 periods were selected at the turn of three centuries XIX, XX and XXI. The surface area and the administrative boundaries have changed quite considerably during this period. Potassium is one of the most important elements which is of great importance not only in the nutrition of crops, but also in human and animal nutrition. Its impact on the environment is not yet fully known. However, agricultural production generates a surplus of this macronutrient, which can be dispersed in the environment. The calculated potassium balance depended largely on the economic and political situation and administration, which affect the degree of intensification of agricultural production in the region. The balance results ranged from -45.47 to 129.71 kg K ha -1 per agricultural land. By 1955, the balance of potassium showed negative values. After this period, the balance recorded was only positive.

4

Przegląd metod bilansowania makroskładników NPK w produkcji rolnej

Kupiec J. M.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 3

323--342

PL

Problem zanieczyszczeń obszarowych jest aktualny od kilkudziesięciu lat. Szczególnym zagrożeniem dla środowiska jest rozpraszanie niewykorzystanych w produkcji rolnej składników pokarmowych. Emisja makroskładników do ekosystemów naturalnych może wywoływać niekorzystne zmiany fizyczne, chemiczne oraz biologiczne. Dlatego tak ważne są kontrola i monitoring gospodarstw rolnych w kontekście rozpraszania zanieczyszczeń do środowiska. Jedynym narzędziem kontroli produkcji rolniczej jest bilans składników biogennych. W krajach Unii Europejskiej oraz krajach należących do OECD jest on obowiązkowy. Niestety, brak standaryzacji metody, z uwzględnieniem strefy klimatycznej bądź uwarunkowań regionalnych, oraz opracowania poprawnej formuły bilansowej powoduje, że uzyskane wyniki są mało miarodajne i często nieporównywalne. Takie podejście może powodować niewłaściwą weryfikację wyników, spadek opłacalności produkcji oraz niewłaściwą ocenę stanu środowiska.

EN

The aim of the study was to characterize national and foreign nutrient balancing methods used for controlling and monitoring of agricultural production in the context of their dispersion into the environment. The problem of non-pointed pollution is present from several decades. Particular threat to the environment is emission of unused nutrients from agricultural production. Overenrichment of natural ecosystems by macronutrients may cause adverse effects to physical, chemical and biological properties. Therefore, it is important to control and monitor farms in the context of emissions to the environment. The only tool of controlling of farms is the nutrient balance. In the European Union and OECD countries it is obligatory. Unfortunately, the lack of standardization in methods and development of the correct formula for the balance sheet causes that the results are not very reliable and often incomparable. This approach can lead to improper verification of the results, the decline in profitability and inadequate assessment of the state of the environment. In Europe there are used about 45 different types of balances. They are used in the monitoring of surface and groundwater, air, forecasting changes in the environment, the impact of agriculture on natural ecosystems, to assess the economic aspects and for agri-environmental actions. Basically due to the nature of the farms, but also posed goals, balance sheets are divided into: partial - about selected areas of production, field scale - most commonly used in the protection of water quality, farms scale - dealing with farm as a specific ecosystem, system - used for detailed scientific considerations. Mostly, however, the literature meets mixed balance sheets or some modifications which are far deviating from the classical balance sheets. The balances are made also on different levels. Depending on the purpose of their preparation and needs the balance can be performed at the level of arable plots, fields area in farm, animal housing, reservoir (fish breeding ponds), farm, catchment rivers or lakes, administrative unit or country.