Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wtłaczanie wód do górotworu : dokumentacja hydrogeologiczna na tle przepisów prawnych

Krogulec E., Sawicka K., Zabłocki S.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 4

222--228

EN

Hydrogeological documetation in the terms of deposit exploitation, water injection to the rock formations, drainage, and other mining activity requires the characteristic of groundwater conditions, mainly in the field of groundwater hazards. Hydrogeological documentations are the basis for granting or renewing a concession. The necessity of a general description in hydrogeological documentation as a result of legal regulations is justified and understood, although broader and non-standard scope should be revised, connected with: development of research methods in hydrogeology, scope of their applicability, modern research methodology for measurement and evaluation of hydrogeological parameters, new mining techniques. Commonly realized documents include, among other things, characteristics of hydrogeological conditions, in particular the extent of geological structure planned for water injection, depth, thickness and capacity of reservoirs, hydrogeological parameters, groundwater flow directions, isolation conditions and hydrogeological parameters of rock formations directly above reservoirs. Based on the documented work, the paper describes the problem of presenting the most important hydrogeological aspects that determine the possibility of water injection into the rock formations, the scope of hydrogeological investigations and justification of the observation and measurement conducted for the assessment of environmental hazards caused by water injection.

2

Przegląd metod intensyfikacji wydobycia kopalin i uwarunkowań zwiększenia chłonności odwiertów

Krogulec E., Sawicka K., Zabłocki S.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 2

57--62

PL

Metody intensyfikacji wydobycia są to zabiegi wykonywane w odwiertach, mające na celu zwiększenie dopływu do odwiertu, zmniejszonego lub ograniczonego na skutek przyczyn naturalnych oraz prac wiertniczych i eksploatacyjnych. Stosowane metody i zabiegi intensyfikacji mają na celu oczyszczenie samego odwiertu oraz polepszenie właściwości filtracyjnych utworów w otoczeniu, co daje możliwość znaczącego wzrostu produktywności i ekonomiczności całego złoża. Obecnie w Polsce najpowszechniej stosowane jest kwasowanie matrycy skalnej. Jest to metoda chemiczna, która umożliwia zarówno poprawę warunków eksploatacji złoża, jak i chłonności odwiertu poprzez likwidację skutków kolmatacji w otworze oraz zwiększenie przepuszczalności poziomu złożowego. Najważniejsze, z punktu widzenia hydrogeologii, są efekty kwasowania wyrażone poprzez wzrost wartości parametrów przepuszczalności kp i porowatości efektywnej skał potwierdzone badaniami polowymi oraz laboratoryjnymi. Osobnym problemem jest jednak utrzymanie raz osiągniętej intensyfikacji wydobycia lub poprawionej chłonności odwiertu, co wiąże się z koniecznością rozpoznania cech hydrochemicznych płynów występujących w złożu, składu chemicznego matrycy skalnej i stosowanego płynu w zabiegach intensyfikacji, dlatego ocena i prognoza zjawiska kolmatacji powinna być realizowana przy zastosowaniu modelowania hydrogeochemicznego z wykorzystaniem specjalistycznych programów dedykowanych dla modelowania procesów chemicznych w roztworach o wysokiej sile jonowej. Modelowanie hydrogeochemiczne, zrealizowane w oparciu o znajomość podstawowych czynników fizykochemicznych, w konkretnych warunkach geologicznych (złożowych) mających zasadniczy wpływ na korozyjność roztworu, w sposób ilościowy umożliwia ocenę korozyjności wraz ze zmianą zakresu temperatury i odczynu pH. Symulacje na modelach hydrogeochemicznych charakteru procesów chemicznych powinny poprzedzać bezpośrednie badania testowe zabiegu kwasowania w otworze w warunkach in situ.

EN

The main purpose of intensification performed in boreholes, is an increase the inflow, reduced or limited due to natural or mine work causes. The applied methods of intensification are conducted to clean the well and improving the filtration parameters, which gives the possibility of a significant increase in the productivity of the entire deposit. The acidizing of the rock matrix is most commonly used in Poland at present. It is a chemical method that allows both the improvement of deposit exploitation conditions and effectiveness of well injection by eliminating the effects of clogging and increasing the permeability of deposits. The most important, from the hydrogeological point of view, are the effects of acidizing expressed through the increase in the values of permeability kp and effective porosity confirmed by field and laboratory tests. A separate problem, however, is the maintenance of the achieved intensification or the improved effectiveness of well injection, which requires the recognition of hydrochemical features of deposit fluid, chemical composition of the rock matrix and the fluid used in intensification operations, therefore the assessment and prognosis of the clogging should be carried out using hydrogeochemical models with the use of programs dedicated to the modeling of chemical processes in solutions with high ionic strength. Hydrogeochemical modeling, based on the knowledge of basic physico-chemical factors in specific geological conditions has a fundamental meaning for proper definition of the fluid corrosivity and its quantitative assessment with the temperature and pH changes. Simulations of chemical processes should be preceded by direct in-situ tests before acidizing.

3

Ocena ryzyka środowiskowego w zakresie zanieczyszczenia wód podziemnych i gruntów w rejonie robót górniczych

Krogulec E., Sawicka K., Zabłocki S., Falkowska E.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 2

50--56

PL

Ważnym elementem dokumentacji hydrogeologicznych, projektów robót geologicznych, raportów oddziaływania na środowisko, pozwoleń zintegrowanych i wielu innych opracowań jest określenie stopnia zagrożenia środowiska. W realizowanych opracowaniach analiza stanu środowiska rozumiana jest jako waloryzacja odnosząca się do opisu elementów środowiska. Praktycznie nie wykonywana jest spójna i skwantyfikowana ocena ryzyka środowiskowego, rozumiana jako ocena stopnia podatności na zanieczyszczenie wraz z symulacją zdarzeń wystąpienia zagrożenia i predykcją jego skutków. Ocena ryzyka środowiskowego powinna opierać się na identyfikacji ryzyka naturalnego, czyli analizie warunków geologicznych, które w bezpośredni sposób wpływają na bezpieczeństwo środowiskowe prowadzonej działalności górniczej. Ocena ryzyka naturalnego powinna uwzględniać czynniki naturalne, które warunkują określony wpływ działalności na wody podziemne, grunty czy aktywność procesów geodynamicznych. Ważnym etapem oceny ryzyka środowiskowego powinna być analiza wpływu czynników antropogenicznych. Ryzyko środowiskowe obejmuje także analizę zagrożeń geogenicznych lub geogeniczno-antropogenicznych, do których należą, między innymi, kolmatacja strefy przyotworowej, ascenzja wód głębszych poziomów wodonośnych, zmiany reżimu hydrologicznego. Ocena ryzyka środowiskowego pozwala także obniżyć koszty realizacji opracowań geologicznych, poprawiając ich wartość merytoryczną.

EN

Determination of environmental risk is an important element of hydrogeological documentation, geological work project, environmental impact report, integrated permit or any other study. Analysis of the environment state in these studies is understood as valorization referring to the description of environmental elements. A coherent and quantified environmental risk assessment, as an assessment of the degree of pollution vulnerability together with the simulation of occurrence events and the prediction of its effects, is practically not performed. The environmental risk assessment should be based on the identification of natural risk, i.e. the analysis of geological conditions that directly affect the environmental safety of mining operations. The assessment of natural risk should take into account natural factors determining a specific impact of activities on groundwater, grounds or the activity of geodynamic processes. An important step in the environmental risk assessment should be to analyze the impact of anthropogenic factors. The environmental risk also includes analysis of geogenic-anthropogenic hazard, including, among others, clogging of injection well, groundwater ascension from deeper aquifers, and changes in the hydrological regime. The environmental risk assessment also allows reducing the cost of geological projects, improving their meritorious value.

4

Changes in groundwater regime during vegetation period in Groundwater Dependent Ecosystems

Krogulec E., Zabłocki S., Sawicka K.

Acta Geologica Polonica

|

2016

|

Vol. 66, no. 3

525--540

EN

An analysis of the dynamics of groundwater levels in the Groundwater Dependent Ecosystems (GDEs), which cover a vast part of the middle Vistula River valley in central Poland was carried out. The study area, typical of large river valleys, was investigated by detailed monitoring of groundwater levels. Based on statistical analysis and the geostatistical modeling of monitoring data for 1999–2013, the range and dynamics of groundwater level fluctuations were determined for the entire interval and for the vegetation periods. The values of retention and infiltration recharge in various periods were compared with average values, indicating intervals of potential groundwater deficiency in GDEs. The amplitude of groundwater fluctuations, retention and infiltration were determined for vegetation periods characterized by the highest water intake by plants and the highest evapotranspiration. Particular attention has been drawn to the analysis of low groundwater levels in the vegetation periods, with water deficiencies potentially threatening the correct functioning of plant communities in GDEs. Moreover, the study has allowed us to indicate areas with insufficient groundwater levels during vegetation periods that may be hazardous to plant communities. The results may be a basis for the elaboration of correct management plans, protection measures and projects, or GDE renaturalization.

5

Izotopy strontu jako znaczniki środowiskowe do rozpoznania warunków krążenia wód podziemnych w wielopoziomowych systemach wodonośnych

Krogulec E., Sawicka K., Zabłocki S., Bełka Z., Zieliński M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

873--877

EN

The results of the research concerning measures of strontium isotopes and concentrations, were presented in this article. This environmental tracers occuring in groundwater and surface water allowed for the preliminary identification of groundwater circulation in the multi-layered aquifer system. The study area concerned Żarnowiecka Upland and Valley of the Żarnowieckie Lake with the Piaoenica river, where the occurrence of 3 to 5 aquifers in Quaternary, Miocene and Oligocene was confirmed. The valley area is also the Main Groundwater Reservoir (MGR) No. 109. The results clearly indicated on substantial differences in the values of 87Sr/86Sr isotopic signatures and strontium concentrations in each of aquifers. These differences made possible to determine the percentage of the groundwater in the Piaoenica drained from the upland and from the valley. Calculations showed the groundwater component from the upland may constitute up to 80% of river water, and the river is a regional drainage base even for the Oligocene aquifer occurring at a depth of approx. 200 m. The results confirmed no link between the shallowest aquifers occurring in the upland, and the drainage role of the Piaśnica river. The characteristic of shallow groundwater is similar to the rainwater.

6

Nowa ustawa konsumencka a zmiany w sprzedaży B2B – cz. II

Sawicka K.

Nowoczesne Hale

|

2015

|

Nr 4-5

10--11

PL

Pierwsza część niniejszego artykułu opublikowana w numerze 3/15 odnosiła się do najważniejszych z punktu widzenia przedsiębiorców zmian dotyczących instytucji rękojmi.

7

Nowa ustawa konsumencka a zmiany w sprzedaży B2B – cz. I

Sawicka K.

Nowoczesne Hale

|

2015

|

Nr 3

10--11

PL

Niniejszy artykuł odnosi się do najważniejszych z punktu widzenia przedsiębiorców zmian dotyczących instytucji rękojmi. Ustawa modyfi kuje także umowę o dzieło, a w konsekwencji przepisy regulujące umowę o roboty budowlane (odpowiednie stosowanie). Uchylono artykuł odnoszący się do rękojmi za wady dzieła, a w zamian do odpowiedzialności za wady przepisy k.c. nakazują odpowiednie stosowanie przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiednie zastosowanie mają również przepisy o gwarancji, które zostaną omówione w drugiej części artykułu. Nowe przepisy weszły w życie 25.12.2014 roku i dotyczą towarów nabytych od tego dnia.

8

Rola zbiornika górnego Elektrowni Wodnej Żarnowiec w kształtowaniu wielkości i zasięgu zmian stanów wód podziemnych

Krogulec E., Sawicka K., Furmankowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

335--341

PL

Elektrownia Wodna Żarnowiec wykorzystuje Jezioro Żarnowieckie jako zbiornik dolny. Sztuczny zbiornik górny o powierzchni 135 ha, wybudowano w latach 1974–1983. Celem badań było określenie wpływu zmian stanów wód w zbiorniku górnym na stany wód podziemnych użytkowego poziomu wodonośnego. W dobowych i godzinowych obserwacjach zaznacza się wyraźna zależność pomiędzy ilością wody w zbiorniku, a położeniem rzędnej zwierciadła wód podziemnych. Wielkość amplitud stanów wód podziemnych zdecydowanie zmniejsza się wraz z odległością od zbiornika. Wykonywane w interwałach miesięcznych pomiary, na podstawie których wykazano sezonowe zmiany stanów wód podziemnych, nie mogą być podstawą wiarygodnej oceny korelacji statystycznych, a przez to jednoznacznej oceny wielkości i zasięgu wpływu analizowanego obiektu na wody podziemne.

EN

The ESP Żarnowiec Pumped-Storage Power Plant uses the Żarnowieckie Lake as a Bottom Reservoir, while the artificial Upper Reservoir with an area of 135 ha, was built between 1974 to 1983. The aim of the research was to determine the effect of changes in water levels in Upper Reservoir on groundwater levels in the useful aquifer. A clear correlation between amount of water in the reservoir and the groundwater level elevation can be marked in the daily and hourly observations. The range of amplitudes of groundwater level changes strongly decreases with the distance from the reservoir. Measurements carried out at monthly intervals, indicating the seasonal changes in groundwater levels, cannot be the basis for a reliable assessment of statistical correlation and thus a clear evaluation of the scale and extent of impact on groundwater of the analyzed object.

9

Organizacja sieci monitoringowych wód podziemnych w rejonach poszukiwania i udostępniania złóż węglowodorów z formacji łupkowych

Krogulec E., Sawicka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

327--333

PL

W artykule przedstawiono dotychczasowe polskie doświadczenia w opracowaniu głównych założeń optymalnego funkcjonowania sieci monitoringowej wód podziemnych w rejonie poszukiwania złóż węglowodorów z formacji łupkowych. Projektowanie właściwego zasięgu, częstotliwości i zakresu badań omówiono w powiązaniu z rozwiązaniami i metodami opróbowania hydrogeochemicznego w rejonie już udostępnionych złóż typu shale gas w USA i Kanadzie oraz uwzględniając europejskie i krajowe wytyczne w zakresie ochrony wód, wynikające z obowiązujących dyrektyw i rozporządzeń.

EN

In the article previous polish experiences in the elaboration of the major assumptions of optimal groundwater monitoring operations in the areas of hydrocarbon deposits exploration from shale formations were presented. Projection of appropriate extent, frequency and range of research in relation with solutions and methods of hydrochemical sampling in the area of available shale gas deposits in the USA and Canada was discussed taking into account European and national guidelines in the scope of water protection obligated in directives and regulations being in force.

10

Hydrogeologiczny aspekt w identyfikacji i ochronie ekosystemów zależnych od wód podziemnych

Krogulec E., Sawicka K.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 3

164-174

EN

Protection of water and water-depended ecosystems, in a view of their huge environmental role and high sensitivity to changes of environmental conditions, is one of the fundamental issues included in the legal acts in force, agreements, international conventions, directives and projects. Strong variety of groundwater-depended ecosystems practically causes impossibility to elaborate on an universal methodology for defining their environmental needs. Wetlands are one of the most differentiated groundwater-depended ecosystems, for which the programmes of hydrogeological researches in the range of diagnosis and prognosis of groundwater level changes necessitate an individual adjustment to the study area. Researches of the groundwater-depended ecosystems, including wetlands, mostly in a range of their protection and renaturalisation, require an interdisciplinary approach. On the basis of the researches conducted in the wetland areas in the Kampinos National Park, different hydro-environmental factors determining groundwater level changes in those wetlands were presented. The variety of values and dependences were obtained as a results of the conducted calculations of groundwater levels correlation with different factors. Results of the researches allow to point at the regions, where groundwater levels dependence on precipitation values is significant and the regions, where other factors than infiltration recharge values, have important impact on groundwater table depth. An analysis of trend of changes requires constant update of the monitoring data concerning of groundwater levels in wetland areas. The valorization of vegetation cover and soils done directly (locally) during the field works or on the basis of the papers containing soil characteristic and peatland documentations, requires generalization, adapted to the specificity of the hydrogeological researches in regional scale. Huge spatial differentiation, time-change variation, and secondary transformation processes of the vegetation and soil types, causes, that the results of the vegetation and habitat studies can not be directly used for identification of the factors determining groundwater table level.

11

Modelowa analiza przekształceń chemizmu płynów technologicznych stosowanych w pozyskiwaniu gazu z łupków (shale gas) metodą szczelinowania hydraulicznego

Krogulec E., Sawicka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

161--168

PL

Analiza rezultatów badań modelowych pozwoliła na wstępną ocenę zmian warunków hydrogeochemicznych zachodzących w otworze wiertniczym po wykonaniu w nim szczelinowania hydraulicznego przeprowadzanego w celu poszukiwania i eksploatacji gazu z łupków (shale gas). Symulowane w modelowaniu hydrogeochemicznym zmiany składu dotyczyły przede wszystkim chemizmu samego płynu szczelinującego. Wykonano modele symulacyjne stanu po szczelinowaniu, tj. modelujące możliwe zmiany płynu zwrotnego i potencjalne problemy techniczne wynikające z procesu szczelinowania, oraz modele stanu prognozowanego, tj. pozwalające na przewidywanie możliwych scenariuszy zdarzeń. Oprócz modeli mieszania płynu szczelinującego z roztworem formacyjnym opracowano także modele potencjalnego mieszania płynu szczelinującego z wodami podziemnymi o charakterze użytkowym. Analizy modelowe tego typu przeprowadzono dla różnych scenariuszy, m.in. w celu uzyskania mieszaniny o parametrach umożliwiających jej powtórne, efektywne użycie w kolejnym procesie szczelinowania.

EN

Analysis of the results of model research allowed for a preliminary assessment of changes in hydrogeochemical conditions occurring in the borehole after execution of hydraulic fracturing for the exploration and exploitation of gas from shale (shale gas). Changes, simulated in the hydrogeochemical modelling, concerned mainly the composition of fracturing fluid chemistry. The following simulation models were made: of the state after fracturing, i.e. modeling of the possible changes of the fracturing fluid and potential technical problems resulting from the fracturing process, and of the prediction state, i.e. models that allow forecasting possible scenarios of events. In addition to the models of mixing the fracturing fluid with the formation solution, models of mixing the potential fracturing fluid with the useful groundwater were also developed. Model analyses of this type were carried out for different scenarios, in order to obtain a mixture showing capabilities for its second, effective usage in the next process of fracturing.

12

Stopień antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych w północnej części Wysoczyzny Tureckiej

Porowska D., Sawicka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

475--484

PL

Celem badań było określenie stopnia przekształceń antropogenicznych chemizmu wód podziemnych występujących w utworach czwartorzędowych i górnokredowych Wysoczyzny Tureckiej, a także rozpoznanie możliwego wpływu odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów” na środowisko hydrogeochemiczne omawianego rejonu. Chemizm wód poziomu górnokredowego kształtowany jest pod wpływem czynników naturalnych, natomiast w wodach poziomu czwartorzędowego zauważalny jest początkowy stopień przekształceń antropogenicznych.

EN

The objective of this study was to identify the influence of the brown coal mine anthropopresion on chemical composition of groundwater in the Quaternary aquifer and in the Upper Cretaceous aquifer in Turek Glacial Upland. Generally, the water chemistry within Upper Cretaceous aquifer is controlled by natural processes, whereas in the Quaternary aquifer antropogenic influence can be seen.

13

Ocena hydrogeochemicznego współdziałania wód podziemnych rynny brwinowskiej i niecki mazowieckiej na podstawie modelowania dróg reakcji

Sawicka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

455-461

PL

Wyniki badań i analiz (hydrodynamicznych, hydrogeochemicznych i izotopowych) przeprowadzonych w latach 2004-2007 w obrębie rynny brwinowskiej pozwoliły na zidentyfikowanie obszarów, w których pełni ona rolę zasilającą w stosunku do niżej leżących oligoceńskich utworów wodonośnych niecki mazowieckiej. Zasilanie odbywa się głównie w południowej strefie rynny. Na odcinku centralnym i północnym stwierdzono występowanie lokalnych stref ascenzji wód z utworów oligoceńskich do najgłębszej warstwy wodonośnej rynny brwinowskiej. Dzięki przeprowadzonemu hydrogeochemicznemu modelowaniu dróg reakcji (mieszania się wód) oszacowano, iż udział składowej "oligoceńskiej" w mieszaninie wód podziemnych występujących w omawianej warstwie jest bardzo duży i teoretycznie może wynosić aż 60-80%.

EN

The results of hydrodynamic, hydrogeochemical and isotopic researches performed between 2004 and 2007 show that groundwater from the Quaternary series recharges the Oligocene aquifer of the Mazovian Basin in the southern part of the Brwinów Buried Valley. The groundwater ascent flow is possible in the northern part of this structure. Thanks to this discovery and geochemical modelling studies, the detailed proportions of the groundwater's mixture have been evaluated in this area. Two solutions mix together in the following proportions: an average of 60-80 percent of groundwater comes from the Mazovian Basin and 40-20 percent originates from the Quaternary Buried Valley. It determines the very unique chemical composition of groundwater in the northern part of the structure.