Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Identification of cladding modes in SMF-28 fibers with TFBG structures

Kisała Piotr, Kalizhanova Aliya, Kozbakova Ainur, Yeraliyeva Bakhyt

Metrology and Measurement Systems

|

2023

|

Vol. 30, nr 3

507--518

EN

This article proposes an unequivocal method of labeling and numbering the cladding modes propagating in single-mode optical waveguides with tilted periodic structures. The unambiguous determination of individual propagating modes in this type of optical fiber is crucial for their use in sensory systems. The selection of the appropriate spectral range and mode determines the sensitivity and measuring range of tilted fiber Bragg grating (TFBG) sensors. The measurement methods proposed by individual research teams using TFBGs as transducers are usually based on the selection of specific modes. Unification of the labeling of modes and their numbering enables comparison of the basic metrological parameters of individual measurement methods and reproduction and verification of the proposed sensors and methods in the laboratories of other scientific and research centers.

2

TONTOR zones model for automative object monitoring

Tymchyk Gregory S., Skytsiouk Volodymyr I., Klotchko Tatiana R., Akselrod Roman B., Shenfeld Valerii Yo., Kalizhanova Aliya, Yedilkhan Didar, Borankulova Gauhar

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2023

|

T. 13, nr 2

36--43

EN

The paper presents the results of analytical modeling of the case ofthe presence zone of an abstract object characterized by a solid mass. It has several zones of presence based on the foundations of the TONTOR theory. Research determined that the discrete solid-state zone of the presence characterizes the solid part of the AE itself or the particles that form the surrounding space near the abstract entity and is the most powerful zone among the existing zones. The proposed model for determining the parameters of TONTOR zones of an object provides the possibility of analyzing the state of this object during its movements in the working space and metrological measurements of coordinates. These metrological aspects in the automatic mode of operation of object state analysis system determine the properties that increase the accuracy and speed of operations for calculating object movement trajectories in various fields of research.

PL

W artykule przedstawiono wyniki modelowania analitycznego przypadku strefy obecności abstrakcyjnego obiektu charakteryzującego się masą stałą. Ma on kilka stref obecności opartych na podstawach teorii TONTOR. Badania wykazały, że dyskretna stała strefa obecności charakteryzuje stałą część samej AE lub cząstki, które tworzą otaczającą przestrzeń w pobliżu abstrakcyjnej jednostki i jest najsilniejszą strefą spośród istniejących stref. Zaproponowany model określania parametrów stref TONTOR obiektu zapewnia możliwość analizy stanu tego obiektu podczas jego ruchów w przestrzeni roboczej i metrologicznych pomiarów współrzędnych. Te aspekty metrologiczne w automatycznym trybie pracy systemu analizy stanu obiektu określają właściwości, które zwiększają dokładność i szybkość operacji obliczania trajektorii ruchu obiektu w różnych dziedzinach badań.

3

New surface reflectance model with the combination of two cubic functions usage

Romanyuk Oleksandr, Zavalniuk Yevhen, Pavlov Sergii, Chekhmestruk Roman, Bondarenko Zlata, Koval Tetiana, Kalizhanova Aliya, Iskakova Aigul

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2023

|

T. 13, nr 3

101--106

EN

In the article themodel of light reflection based on the combination of two cubicbidirectional reflectancedistribution functions is developed.The main components of color and the main requirements for reproducing the object`s glaresareanalyzed. The usage characteristicsof Cook-Torrance, Bagher, Oren-Nayar, coupled Shirley reflection models are described. The advantages and disadvantages of the highly productive Blinn-Phong modelare considered. The necessity of approximating the Blinn-Phong model by a function of low degree is justified. The characteristics of the cubic polynomial approximation of the Blinn-Phong model are determined. It was established that the main drawback of this approximation is a significant deviationof the function from the reference function in the glare’sattenuation zone. Thecombined function that combines two cubic functions is proposed. The first cubic function reproduces the glare’s epicenter, and the second replaces the specified function in the attenuation zone. A system of equationsfor calculating the coefficients of the second function was created. The formula for the connectionpointof two cubic functions is obtained. A graphof the developed combined model based on cubic functions is obtained. For the combined and original cubic functions a comparison of the maximum relative errors in the glare’sepicenterzone, the maximum absolute errors, and the relative errors at the inflection point was made. A three-dimensional plot of the absolute error of the combined cubic model from the Blinn-Phong modeldepending on the shininessand the angle value is built. Visualization results based on the combined and the original cubic functionsare compared. It is confirmed that the proposed reflection model increases the realismof glare formation in the attenuation zone. The resulting combined reflection model provides a highlyaccurate approximation of the Blinn-Phong model and is highly efficient because the third power function is used.

PL

W artykule opracowano model odbicia światła oparty na kombinacji dwóch sześciennych dwukierunkowych funkcji rozkładu odbicia.Przeanalizowano główne składniki koloru i główne wymagania dotyczące odtwarzania odblasków obiektu. Opisano charakterystykę użytkowania modeli odbicia Cooka-Torrance'a, Baghera, Orena-Nayara i Shirleya. Rozważono zalety i wady wysoce wydajnego modelu Blinn-Phong. Uzasadniono konieczność aproksymacji modelu Blinna-Phonga funkcją niskiego stopnia. Określono charakterystykę wielomianu sześciennego aproksymującego model Blinna-Phonga. Ustalono, że główną wadą tej aproksymacji jest znaczne odchylenie funkcji od funkcji odniesienia wstrefie tłumienia olśnienia. Zaproponowano funkcję kombinowaną, która łączy dwie funkcje sześcienne. Pierwsza funkcja sześcienna odtwarza epicentrum olśnienia, a druga zastępuje określoną funkcję w strefie tłumienia. Stworzono układ równań do obliczania współczynników drugiej funkcji. Uzyskano wzór na punkt połączenia dwóch funkcji sześciennych. Uzyskano wykres opracowanego połączonego modelu opartego na funkcjach sześciennych. Dla połączonychi oryginalnych funkcji sześciennych dokonano porównania maksymalnych błędów względnych w strefie epicentrum olśnienia, maksymalnych błędów bezwzględnych i błędów względnych w punkcie przegięcia. Zbudowano trójwymiarowy wykres błędu bezwzględnego połączonego modelusześciennegoz modelu Blinna-Phonga w zależności od połysku i wartości kąta. Porównano wyniki wizualizacji oparte na połączonych i oryginalnych funkcjach sześciennych. Potwierdzono, że proponowany model odbicia zwiększa realizm powstawania odblasków w strefie tłumienia. Wynikowypołączony model odbicia zapewnia bardzo dokładne przybliżenie modelu Blinna-Phonga i jest bardzo wydajny, ponieważ używana jest funkcja trzeciej potęgi.

4

Cardiometabolic risk prediction in patients with non-alcoholic fatty liver disease combined with subclinical hypothyroidism

Kolesnikova Olena, Vуsotska Olena, Potapenko Anna, Radchenko Anastasia, Trunova Anna I., Virstyuk Nataliya, Vasylevska-Skupa Liudmyla, Kalizhanova Aliya, Mukanova Nazerka

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2023

|

T. 13, nr 2

64--68

EN

One of the most common diseases of our time is non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Recently published research results indicate that patients with NAFLD along with traditional risk factors for cardiovascular diseases (CVD) have "new"risk factors such as endothelial dysfunction (ED), carotid intima-media thickness (CIMT), an increase in the CRP level, as well as risk factors combined into the Framingham scale. It is also knownthat combination of NAFLD with subclinical hypothyroidism (SH) forms an abnormal metabolic phenotype, which is associated with cardiometabolicrisk factors. The study of cardiometabolic predictors and vascular markers in patients with NAFLD in combination with SH willprovide an opportunityto improve the strategy of cardiovascular events prevention in such comorbid patients.

PL

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) jest jedną z najczęstszych chorób naszych czasów. Ostatnio opublikowane wyniki badań sugerują, że pacjenci z NAFLD, wraz z tradycyjnymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (CVD), mają "nowe" czynniki ryzyka, takie jak dysfunkcja śródbłonka (ED), grubość błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej (CIMT), podwyższony poziom CRP i czynniki ryzyka połączone w skali Framingham. Wiadomo również, że połączenie NAFLD z subkliniczną niedoczynnością tarczycy (SH) tworzy nieprawidłowy fenotyp metaboliczny związany z czynnikami ryzyka kardiometabolicznego. Badanie predyktorów kardiometabolicznych i markerów naczyniowych u pacjentów z NAFLDw połączeniu z SH pozwoli na ulepszenie strategii zapobiegania zdarzeniom sercowo-naczyniowym u takich współistniejących pacjentów.

5

Analysis of power and energy parameters of the conveyor infrared dryer of oil-containing raw materials

Palamarchuk Igor, Paziuk Vadim, Palamarchuk Vladyslav, Hulevych Ruslan, Kalizhanova Aliya, Sarsembayev Magzhan

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2023

|

T. 13, nr 2

10--14

EN

Infrared drying of bulk agricultural products is becoming increasingly widespread in processing and food industries due to energy efficiency, compactness of technological equipment, and ease of operation. The purpose of the presented research is to determine the influence of the technological parameters of the process of infrared drying of the moving layer of oil-containing raw materials. An experimental model of a vibro-conveyor dryer and a set of measuring equipment were developed to solve the problems. The scientific novelty of the work is the confirmation that in the conditions of a vibro-liquefied layer of products, unique conditions are created for the constant renewal of heat exchange surfaces and, accordingly, the leveling of the negative thermal radiation effect on the products, the possibility of advancing the product layer along the working zone, reducing the forces of internal friction in the technological mass, which leads to a decrease in energy consumption on the process Laws have been established regarding the effect of the number of thermoradiation blocks, the load on the flexible belt of the wave conveyor, the speed of product advancement on the belt on the dynamics of infrared drying of soybeans and rapeseed. The practical value of the work was the substantiation of the operating modes of thermoradiation drying with the help of a vibrating wave conveyor installation based on the energy saving of the technological impact, high intensification of the process and minimization of the negative effect on the properties of the processed products.

PL

Suszenie podczerwienią produktów rolnych luzem staje się coraz bardziej powszechne w przemyśle przetwórczym i spożywczym ze względu na energooszczędność, kompaktowość urządzeń technologicznych i łatwość obsługi. Celem prezentowanych badań jest określenie wpływu parametrów technologicznych procesu suszenia podczerwienią ruchomej warstwy surowców zawierających olej. W celu rozwiązania problemów opracowano eksperymentalny model suszarki z przenośnikiem wibracyjnym oraz zestaw urządzeń pomiarowych. Naukową nowością pracy jest potwierdzenie, że w warunkach skraplania wibracyjnego warstwy produktów powstają unikalne warunki do ciągłego odnawiania powierzchni wymiany ciepła, a tym samym niwelowania negatywnego wpływu promieniowania cieplnego na produkty, możliwość przesuwania warstwy produktu wzdłuż strefy roboczej, Zmniejszenie sił tarcia wewnętrznego w masie technologicznej, co prowadzi do zmniejszenia zużycia energii w procesie. Zdefiniowano prawa dotyczące wpływu liczby bloków termoradiacyjnych, obciążenia elastycznej taśmy przenośnika falowego, prędkości przesuwania produktu na taśmie na dynamikę suszenia soi i rzepaku w podczerwieni. Praktyczną wartością pracy było uzasadnienie trybów pracy suszenia termoradiacyjnego za pomocą instalacji przenośnika wibracyjno-falowego w oparciu o oszczędność energii oddziaływania technologicznego, wysoką intensyfikację procesu i minimalizację negatywnego wpływu na właściwości przetwarzanych produktów.

6

The Method of Time Distribution for Environment Monitoring Using Unmanned Aerial Vehicles According to an Inverse Priority

Wójcik Waldemar, Kalizhanova Aliya, Kulyk Yaroslav A., Knysh Bohdan P., Kvyetnyy Roman N., Kulyk Anatoliy I., Sichko Tetiana V., Dumenko Viktoria P., Bezstmertna Oksana V., Adikhanova Saltanat, Zhassandykyzy Maral, Junisbekov Mukhtar, Smailov Nurzhigit, Yussupova Gulbahar

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

Vol. 23, nr 11

179--187

EN

This paper presents a time-saving method for monitoring the ecology of a dispersed territory using the delivery of measurement units provided by unmanned aerial vehicles with measurement sensors according to a reverse priority algorithm. It is achievable because of the decreasing mean waiting time of the order inside a queue during low-priority order servicing. The experimental research that confirms the efficiency of the proposed method in the case of delivery distributed measurement systems for low-priority measurement is carried out. The experimental research of the proposed method in the case of one-channel and many-channel SMD that can have an option of order rejection or an in-queue waiting option is conducted in WeBots. The probability distributions in the case of this system applying are compared with similar probability distributions in the case of systems of direct priority applying. Comparison and analysis enable us to conclude that the probability distribution in the case of SMD with a direct priority of delivery tends to decrease and approximates zero. This is related to the fact that means at the end of the queue to be handled have a lower priority, as these means of measurement take longer to handle the order than those at the head of the queue. Thus, the means of a low priority will be serviced in the last charge and there is a constant possibility that in some cases such orders will be rejected. The proposed method enables moderate this situation by using increasing the possibility of servicing the low-priority orders. The method can increase the efficiency of environmental monitoring and pollution emission control.

7

Ethological Changes and Teratogenesis of Model Organisms as an Indicator of Biotesting of the Electromagnetic Radiation Influence

Wójcik Waldemar, Kalizhanova Aliya, Sakun Oksana A., Nykyforov Volodymyr V., Nykyforova Larysa E., Nahorniak Svitlana V., Kistion Volodymyr Ev., Shevchenko Liudmyla S., Yesmakhanova Laura, Junisbekov Mukhtar, Orazbekov Zhaslan, Turgantarova Aigul

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

Vol. 23, nr 7

42--49

EN

With the development of information technology, electromagnetic radiation becomes a tangible view of the physical (wave) environmental pollution. Modern scientific research aimed at the components of the elec tromagnetic environment pollution problems mainly involves the anthropocentric approach. There is no procedure for determining the influence of harmful physical factors on biota, in particular in terms of water (Daphnia magna Straus) and air (Drosophila melanogaster L.) environments. A clear system of rationing of maximum permissible levels of electromagnetic radiation, including volume and ecosystems protected areas has not been developed. The article considers the relevant scientific and practical problem of creating a framework for assessing and predicting the negative impact of electromagnetic radiation on the biota related to ethological changes and teratogenesis. The characteristic of all the constituent elements of the system determines the degree of the negative impact of the induction of the magnetic field on the biota: activity, mortality; reproduction; availability, and frequency of Teratology. A method for determining the activity levels of Daphnia and Drosophila total average activity biota was developed and described. The trajectory patterns of Daphnia motion at low activity in the state of stability, with increased activity in the excited state, were created. The results of the research on the negative impact of electromagnetic radiation of industrial frequency on biota were presented. The critical levels of the magnetic field and noise pollution, which cause the depletion and destruction of the test object, the relationship between ethological changes and the occurrence of mutations depending on radiation levels were determined. The biological test objects were proven to minimize the error of the results of determination of electromagnetic effects on the biota, in comparison with the mathematical methods of research.

8

Development of Fiber-Optic Sensors System, Based on Fiber Bragg Gratings

Kalizhanova Aliya, Kunelbayev Murat, Wojcik Waldemar, Kozbakova Ainur, Aitkulov Zhalau, Malikova Feruza

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

Vol. 23, nr 10

98--106

EN

An article herein considers the development of a fiber-optic sensor system, based on fiber Bragg gratings. Presently, fiber-optic sensors has become world-widely known amongst sensor technologies, used for monitoring engineering and construction structures. The work is linked with developing the system from fiber-optic sensors on the basis of fiber optic gratings, its characteristics, deformation behavior and temperature, acting at fiber Bragg grating by means of computer modeling. The research is focused at the analysis of characteristics and deformation and temperature behavior of fiber-optic Bragg sensor. Fiber-optic Bragg sensor with tilted grating is used for measuring deformation of the object, the strength of which is changed, dependent on the applied force, as well, for measuring and detecting any temperature deviations, influencing at fiber Bragg grating, which might bring to fire and accidents. In the research, simulation modeling there was made in the MATLAB (Simulink) software.

9

Prediction model of public houses’ heating systems:a comparison of support vector machine methodand random forest method

Perekrest Andrii, Chenchevoi Vladimir, Chencheva Olga, Kovalenko Alexandr, Kushch-Zhyrko Mykhailo, Kalizhanova Aliya, Amirgaliyev Yedilkhan

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2022

|

T. 12, nr 3

34--39

EN

Data analysis and predicting play an important role in managing heat-supplying systems. Applying the models of predicting the systems’ parameters is possible for qualitative management, accepting appropriate decisions relating control that will be aimed at increasing energy efficiency and decreasing the amount of the consumed power source, diagnosing and defining non-typical processes in the functioning of the systems. The article deals with comparing two methods of ma-chine learning: random forest (RF) and support vector machine (SVM) for predicting the temperature of the heat-carrying agent in the heating system based on the data of electronic weather-dependent controller. The authors use the following parameters to compare the models: accuracy, source cost and the opportunity to interpret the results and non-obvious interrelations. The time spent for defining the optimal hyperparameters and conducting the SVM model training is deter-mined to exceed significantly the data of the RF parameter despite the close meanings of the root mean square error (RMSE). The change from 15-min data to once-a-minute ones is done to improve the RF model accuracy. RMSE of the RF model on the test data equals 0.41°С. The article studies the importance of the contribution of variables to the prediction accuracy.

PL

Analiza danych i prognozowanie odgrywają ważną rolę w zarządzaniu systemami zaopatrzenia w ciepło. Wykorzystanie modeli do przewidywania parametrów systemu jest możliwe do zarządzania jakością, podejmowania odpowiednich decyzji sterujących, które będą miały na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie ilości zużywanego źródła energii elektrycznej, diagnozowania i wykrywania nietypowych procesów w funkcjonowaniu systemu. W artykule porównano dwie metody uczenia maszynowego: Random Forest (RF) i Support Vector Machine (SVM) do przewidywania temperatury czynnika grzewczego w systemie grzewczym na podstawie danych elektronicznego regulatora pogodowego. Do porównania modeli autorzy wykorzystują następujące parametry: dokładność, koszt początkowy oraz możliwość interpretacji wyników i nieoczywistych zależności. Ustalono, że czas poświęcony na wyznaczenie optymalnych hiperparametrów i wytrenowanie modelu SVM znacznie przekracza dane parametru RF, pomimo zbliżonych wartości błędu średniokwadratowego (RMSE). Zmiana z danych 15-minutowych na dane raz na minutę została dokonana w celu poprawy dokładności modelu RF. RMSE modelu RF z danych testowych wynosi 0,41°C. W pracy zbadano znaczenie wkładu zmiennych w dokładność prognozy.

10

Elaborationand research of a model of optimal production and development of industrial systems taking into accountthe use of the external resources

Hryshyn Dmytro, Borovska Taisa, Kalizhanova Aliya

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2022

|

T. 12, nr 4

60--66

EN

The problem of optimization of investment projects related to the development of modern production systems is considered. The tasks of managing of operation and development of production systems considering external resources – the synthesis and analysis of optimal credit strategies – are posed and solved. An analysis of analogs – solutions of the variational problem of optimal development, the disadvantage of which is the difficulty of obtaining information about the state of production and the external environment, was carried out. The new solution is based on the resource approach, when external resources are taken into account in the cost of production resources. A generalized model of optimal development is used, in which the planned period of the investment project is divided into intervals. At the beginning of each interval, the optimal development strategy is adjusted taking into account the clarification of information about the future state of the active environment: actions of competitors, consumers, world markets. To determine the optimal amount and optimal distribution of credits between subsystems, the maxima of the criterion – the parameterized function of the system's efficiency – are determined at each interval. A new model has been developed based on the model of optimal development, which takes into account the use of external resources, such as loans. The method of including an external resource in the development function and the production function is considered. Examples of modeling are given.

PL

Rozpatrywany jest problem optymalizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z rozwojem nowoczesnych systemów produkcyjnych. Postawiono i rozwiązano zadania zarządzania funkcjonowaniem i rozwojem systemów produkcyjnych z uwzględnieniem zasobów zewnętrznych – synteza i analiza optymalnych strategii kredytowych. Przeprowadzono analizę analogów – rozwiązań wariacyjnego problemu optymalnego rozwoju, którego wadą jest trudność uzyskania informacji o stanie produkcji i otoczeniu zewnętrznym. Nowe rozwiązanie oparte jest na podejściu zasobowym, kiedy to zasoby zewnętrzne są uwzględniane w kosztach zasobów produkcyjnych. Wykorzystano uogólniony model optymalnego rozwoju, w którym planowany okres realizacji projektu inwestycyjnego podzielono na przedziały. Na początku każdego interwału optymalna strategia rozwoju jest korygowana z uwzględnieniem doprecyzowania informacji o przyszłym stanie otoczenia aktywnego: działań konkurentów, konsumentów, rynków światowych. W celu określenia optymalnej ilości i optymalnej dystrybucji kredytów pomiędzy podsystemami, w każdym interwale wyznaczane są maksima kryterium – sparametryzowanej funkcji efektywności systemu. Na podstawie modelu optymalnego rozwoju opracowano nowy model, który uwzględnia wykorzystanie zasobów zewnętrznych, takich jak kredyty. Rozpatrzono metodę uwzględniania zasobu zewnętrznego w funkcji rozwoju i funkcji produkcji. Podano przykłady modelowania.

11

Determination of the optimal frequency of the primary measuring transducer of the thickness of dielectric coatings of metal surfaces

Ovchynnykov Kostyantyn V., Vasilevskyi Oleksandr M., Sevastianov Volodymyr M., Polievoda Yurii A., Kalizhanova Aliya, Yeraliyeva Bakhyt

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2022

|

T. 12, nr 2

56--59

EN

The article provides an analysis of the physical processes underlying the operation of the measuring transducer, with a time based information presentation. A mathematical model is developed that describes the process of free oscillation attenuation excited in the LC-contour of primary measuring transducer, and analyzes and evaluates the influence of external factors that influence the measurement results. The ways of elimination of their influence on the results of measuring control are offered.

PL

Artykuł zawiera analizę procesów fizycznych leżących u podstaw pracy przetwornika pomiarowego wraz z prezentacją informacji w czasie. Opracowano model matematyczny opisujący proces tłumienia drgań swobodnych wzbudzanych w obwodzie LC głównego przetwornika pomiarowego, analizujący i oceniający wpływ czynników zewnętrznych na wyniki pomiarów. Proponowane są sposoby wyeliminowania ich wpływu na wyniki kontroli pomiarów.

12

3D visualization of human body internal structures surface during stereo-endoscopic operations using computer vision techniques

Selivanova Karina, Avrunin Oleg G., Tymkovych Maksym Y., Manhora Tamila V., Bezverkhyi Oleh S., Omiotek Zbigniew, Kalizhanova Aliya, Kozbakova Ainur

Przegląd Elektrotechniczny

|

2021

|

R. 97, nr 9

30--33

EN

The paper describes visualization steps of the surface of internal structures of the human body during stereo-endoscopic and laparoscopic operations using modern computer vision techniques. The presented stages make it possible to obtain three-dimensional representation (more useful for representation and analysis), which is especially important for assessing the state of the examined area and for training health care specialists. The direction of further research is the development of training tools using the proposed approaches.

PL

W pracy opisano etapy wizualizacji powierzchni struktur wewnętrznych ciała ludzkiego podczas operacji stereo-endoskopowych i laparoskopowych z wykorzystaniem nowoczesnych technik widzenia komputerowego. Przedstawione etapy pozwalają na uzyskanie trójwymiarowej reprezentacji (bardziej przydatnej do reprezentacji i analizy), co jest szczególnie istotne dla oceny stanu badanego obszaru oraz dla szkolenia specjalistów ochrony zdrowia. Kierunkiem dalszych badań jest opracowanie narzędzi szkoleniowych wykorzystujących proponowane podejście.

13

Development of the Scheme of the Installation for Mechanical Wastewater Treatment

Sevostianov Ivan V., Ivanchuk Yaroslav V., Polishchuk Oleksandr V., Lutsyk Vladyslav L., Dobrovolska Kateryna V., Smailova Saule, Wójcik Waldemar, Kalizhanova Aliya

Journal of Ecological Engineering

|

2021

|

Vol. 22, nr 1

20--28

EN

The paper presents the schemes of various equipment for the mechanical treatment of the industrial and domestic wastewater, which allows removing it from the main part of the pollution. An examination of the shortcomings of the known equipment with the aim of its improvement was conducted. As a result, an installation scheme for continuous high-performance mechanical wastewater treatment was proposed. In contrast to the known equipment, the proposed installation provides a three-staged treatment of wastewater with the help of the two pairs of gratings – for preliminary treatment (removal of large-size pollutions) and by filtration through the two metallic sieves – for normal and fine treatment (removal of small-size mechanical pollutions). The installation consists of highly-efficient appliances for the cleaning of filtering elements in the course of realization of the working process, which provides stable high productivity of treatment. The installation has simple reliable design and low energy expenses. The paper contains the formulas for determining of main operational parameters of the installation: the change of the cross-sectional area of the filtering elements and productivity of the working process, periodicity of cleaning of gratings and sieves, the necessary electric power of installations drives. These formulas can be a basis for further research of installation and for elaboration of a method of its design calculation.

14

Developing the System of Collecting, Storing and Processing Information from Solar Collectors

Wojcik Waldemar, Amirgaliyev Yedilhan, Kunelbayev Murat, Kalizhanova Aliya, Kozbakova Ainur, Sundetov Talgat, Yedilkhan Didar

International Journal of Electronics and Telecommunications

|

2021

|

Vol. 67, No. 1

65--70

EN

The article herein presents a new technique of controlling the system of collecting, storing and processing the information from the solar collectors, which might be applied to heating the industrial and domestic compartments for hot water supply. The most profitable usage of the solar collectors in the industry is replacement of a human interference with wireless sensor nets. The solar collector standard system consumes in average 30% of the heat due to poor control and configuration. Our monitoring and control system allows upgrade the performance of heating the industrial and domestic premises by means of solar collector for hot water supply.

15

Group decision support system based on Bayesian network

Kvyetnyy Roman N., Kuzmina Natalia F., Poplavskyy Olexander A., Drabovska Vira A., Kuzmik Valentyna B., Gromaszek Konrad, Kalizhanova Aliya, Smaillova Saule

Przegląd Elektrotechniczny

|

2020

|

R. 96, nr 9

123--128

EN

The article examines the process of building a developed group decision support system, its analytical and informational support. Different modes of the operation of the system are described. Software implementation and practical aspects of using such a system to resolve conflicts in supporting group decision making process are proposed. The experimental results, which allowed to confirm the effectiveness of the developed system and its application for evaluation and teaching of users are presented.

PL

Artykuł analizuje proces budowy rozwiniętego systemu wspomagania decyzji grupowych, jego wsparcie analityczne i informacyjne. Opisano różne tryby działania systemu. Proponowane jest wdrożenie oprogramowania i praktyczne aspekty korzystania z takiego systemu do rozwiązywania konfliktów we wspieraniu grupowego procesu decyzyjnego. Przedstawiono wyniki eksperymentów, które pozwoliły potwierdzić skuteczność opracowanego systemu i jego zastosowania do oceny i nauczania użytkowników.

16

Statement and Solution of Multicriteria Tasks of Database Modular Block-Schemes Development

Wojcik Waldemar, Kalizhanova Aliya, Akhmetov Sultan, Nabiyeva Gulnaz, Kozbakova Ainur

International Journal of Electronics and Telecommunications

|

2020

|

Vol. 66, No. 1

237--242

EN

The paper considers developed and offered an effective algorithm for solving the block-symmetrical tasks of polynomial computational complexity of data processing modular block-schemes designing. Currently, there are a large number of technologies and tools that allow you to create information systems of any class and purpose. To solve the problems of designing effective information systems, various models and methods are used, in particular, mathematical discrete programming methods. At the same time, it is known that such tasks have exponential computational complexity and can not always be used to solve practical problems. In this regard, there is a need to develop models and methods of the new class, which provide the solution of applied problems of discrete programming, aimed at solving problems of large dimensions. The work has developed and proposed block-symmetric models and methods as a new class of discrete programming problems that allow us to set and solve applied problems from various spheres of human activity. The issues of using the developed models are considered. and methods for computer-aided design of information systems (IS).

17

Optimization Model of Adaptive Decision Taking Support System for Distributed Systems Cyber Security Facilities Placement

Kalizhanova Aliya, Akhmetov Sultan, Lakhno Valery, Wojcik Waldemar, Nabiyeva Gulnaz

International Journal of Electronics and Telecommunications

|

2020

|

Vol. 66, No. 3

493--498

EN

An article herein presents an optimization model, designated for computational core of decision-taking support system (DTSS). DTSS is necessary for system analysis and search of optimal versions for cyber security facilities placement and information protection of an enterprise or organization distributed computational network (DCN). DTSS and a model allow automize the analysis of information protection and cyber security systems in different versions. It is possible to consider, how separate elements, influence at DCN protection factors and their combinations. Offered model, in distinction from existing, has allowed implementing both the principles of information protection equivalency to a concrete threat and a system complex approach to forming a highly effective protection system for DCN. Hereby we have presented the outcomes of computational experiments on selecting the rational program algorithm of implementing the developed optimization model. It has been offered to use genetic algorithm modification (GAM). Based on the offered model, there has been implemented the module for adaptive DTSS. DTSS module might be applied upon designing protected DCN, based on preset architecture and available sets of information protection and cyber security systems in the network.

18

Information Technologies for Assessing the Quality of IT-specialties Graduates' Training of University by Means of Fuzzy Logic and Neural Networks

Azarova Anzhelika O., Azarova Larysa E., Pavlov Sergii V., Savina Nataliia B., Kaplun Iryna S., Wójcik Waldemar, Smailova Saule, Kalizhanova Aliya

International Journal of Electronics and Telecommunications

|

2020

|

Vol. 66, No. 3

411-416

EN

The information technologies for assessing the quality of IT-specialties graduates' training of university by means of fuzzy logic and neural networks are developed in the article. It makes possible taking into account a wide set of estimation and output parameters, influence of the external and internal factors and allows to simplify the assessing process by means of modern mathematical apparatuses of artificial intelligence.

19

Vibroabrasive machining of large-size products on hydropulse drive machines

Iskovych-Lototsky Rostislav D., Bulyha Yurii V., Kobylyanska Iryna M., Kotyra Andrzej, Kalizhanova Aliya, Amirgaliyev Yedilkhan

Przegląd Elektrotechniczny

|

2019

|

R. 95, nr 4

36--40

EN

The paper considers the issue of complex shape items surface depuration together with the most appropriate hydropulse drive future oriented equipment, used in order to address this challenge adequately. There had been considered the mathematical model of the vibration machine with complex space load, developed on the base of the structural chart and behavior pattern. There had been presented the results of the research of the test model plant with the hydro pulse drive for vibroabrasive depuration of the inner surface of the tubular items.

PL

W artykule rozważono zagadnienie kompleksowej obróbki powierzchni przedmiotów kształtowych wraz z najbardziej odpowiednim urządzeniem do sterowania przyszłościowym napędem hydropulsacyjnym. Rozważono matematyczny model maszyny wibracyjnej o złożonym obciążeniu przestrzeni, opracowanej na podstawie wykresu strukturalnego i wzoru zachowania. Przedstawiono wyniki badań modelu testowego z napędem hydropulsacyjnym do oczyszczania wibroabrazyjnego powierzchni wewnętrznej elementów rurowych.

20

Development of energy-efficient vibration machines for the buiding-and-contruction industry

Nazarenko Ivan I., Ruchynskyi Mykola M., Sviderskyi Anatoliy T., Kobylyanska Iryna M., Harasim Damian, Kalizhanova Aliya, Kozbankova Ainur

Przegląd Elektrotechniczny

|

2019

|

R. 95, nr 4

53--59

EN

This paper contains the results of the analysis of motions of a vibration machine actuator and the response of medium with material being processed to the actuator motions. The actuator and the medium in combination are simulated as a discrete-continuous system. Discussed in this paper are the basic parameters of such a system, as well as the modes of resonance, under-resonance, and over-resonance vibrations of the vibration machine actuator. In the paper, some variants of the vibration machine design, which are characterized by enhanced energy efficiency in generating vibrations, are proposed.

PL

Artykuł zawiera wyniki analizy ruchów siłownika maszyny wibracyjnej i reakcji ośrodka z materiałem przetwarzającym ruchy elementu. Połączenie siłownika oraz medium symulowane jest jako dyskretny system ciągły. W artykule omówiono podstawowe parametry układu a także stany rezonansowe, pod-rezonansowe oraz nad-rezonansowe drgań siłownika maszyny. Zaproponowano także szczególne warianty konstrukcji maszyny, które charakteryzują się zwiększoną efektywnością energetyczną w generowaniu drgań.