Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przestrzenne rozmieszczenie i sezonowe zmiany liczebności promieniowców oraz grzybów drożdżoidalnych i nitkowatych w wodzie jeziora eutroficznego i jego zlewni

Niewolak S., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 3

123-141

PL

Badano przestrzenne rozmieszczenie i sezonowe zmiany liczebności promieniowców, grzybów nitkowatych i grzybów drożdżoidalnych w wodzie gruntowej zlewni jeziora Bartąg (jezioro eutroficzne) ze studzienek odwierconych w zagłębieniach terenu (studzienki 2., 3., 6., 8., 13.) i na wzniesieniach (studzienki 5. i 10.), w wodzie pelagialu tego zbiornika, pobieranej z głębokości 0,3, 6,0 m i znad dna (na stanowiskach I i II północnym i południowym) oraz w wodzie cieków powierzchniowych drenujących jego zlewnię (dopływającego i odpływającego z jeziora). W większości próbek wody gruntowej pobieranej na terenie zlewni (woda gruntowa) jedynie grzyby drożdżoidalne występowały liczniej. Na ogół więcej ich występowało w próbkach ze studzienek odwiercanych w zagłębieniach terenu. Natomiast w wodzie pelagialu jeziora Bartąg brak było większych różnic w liczebności tych drobnoustrojów na stanowiskach I i II. Z reguły mniej ich występowało w wodzie odpływającej z jeziora, więcej w wodzie dopływającej. W cyklu rocznym minimalna liczebność tych drobnoustrojów była notowana najczęściej wiosną (w kwietniu i maju), maksymalna zaś jesienią (w okresie od października do grudnia), niekiedy również latem po opadach burzowych.

EN

Spatial distribution and seasonal changes in the number of actinomycetes, filamentous fungi and yeasts were studied in ground water of the Lake Bartąg catchment, in pelagial zone of the lake and in streams flowing to and from Lake Bartąg. The study was carried out in two annual cycles (in 1978 and 1980). Water samples were collected from 2 wells situated on hilltop (wells 5 and 10), from 5 wells drilled in land depressions (wells 2, 3, 6, 8 and 13), from 2 sites (site I and II) of pelagial zone of Lake Bartąg (from a depth of 0.3 m, 6.0 m, and above the bottom) and from inflowing and out-flowing streams. Low densities of actinomycetes and filamentous fungi, not exceeding 36 and 97 cfu·cm-3 respectively, were found in water. From among all studied groups of microorganisms, yeasts were the most numerous in water samples collected from different sites and reached a maximum of 1 710 cfu·cm-3. In ground water of Lake Bartąg catchment basin they were more numerous in water samples from wells drilled in land depressions. There were no differences between the number of yeasts in water samples collected from pelagial of northern and southern part of Lake Bartąg. Higher numbers of these microorganisms, as a rule, were found in water flowing to the lake than in water of the outflowing stream. In annual cycle, lower number of yeasts was found in spring (April and May), while they were most numerous in autumn month (November and December) and sometimes in summer after storm rainfalls.

2

Grzyby nitkowate i drożdżoidalne w wodzie i osadach dennych Czarnej Hańczy jako bioindykatory zanieczyszczeń antropogenicznych

Niewolak S., Korzeniewska E., Gotkowska-Płachta A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 3

107-122

PL

Przeprowadzono badania liczebności grzybów nitkowatych i drożdżoidalnych w wodzie i osadach dennych Czarnej Hańczy na odcinku od miejscowości Stary Bród (przed Suwałkami) do miejscowości Wysoki Most, na krańcach Wigierskiego Parku Narodowego. Określano również ich liczbę w ściekach oczyszczonych, odpływających z oczyszczalni w Suwałkach. Na podstawie liczebności tych drobnoustrojów (zwłaszcza grzybów drożdżoidalnych) w wodzie wyróżniono dwa odcinki rzeki - jeden do jej ujścia do jeziora Wigry (suwalski) i drugi - od jej ujścia z tego jeziora (wigierski). Pierwszy odcinek rzeki charakteryzował się dużą liczebnością badanych drobnoustrojów, zwłaszcza grzybów drożdżoidalnych, w ciągu całego okresu badawczego (od czerwca do listopada), z maksimum w miesiącach czerwiec i sierpień oraz mniejszym pikiem w listopadzie. Na drugim występowała średnio 2-krotnie mniejsza liczebność grzybów nitkowatych i kilkakrotnie mniejsza liczebność grzybów drożdżoidalnych w wodzie. Piaszczyste osady denne Czarnej Hańczy charakteryzowały się mniejszą liczebnością badanych drobnoustrojów niż osady muliste. Na przestrzenne rozmieszczenie grzybów nitkowatych i drożdżoidalnych mogą mieć wpływ wprowadzane do rzeki oczyszczone ścieki z oczyszczalni w Suwałkach i zanieczyszczenia ze zlewni podczas opadów burzowych oraz rozcieńczenie mas wodnych przez jeziora Wigry i Postaw. Udział grzybów barwnych w ogólnej liczbie tych drobnoustrojów, zmienny w zależności od czasu i miejsca poboru prób, był mniejszy w osadach dennych, większy zaś w wodzie Czarnej Hańczy.

EN

The density of filamentous and yeast-like fungi (including pigmented ones) in water and bottom sediments of the Czarna Hańcza River was studied along the length of the river from Stary Bród (before Suwałki) to Wysoki Most at the border of the Wigry National Park. Parallel to this study, the density of these microorganisms (and yeast-like fungi in particular) was determined in treated wastewater discharged from a wastewater treatment plant in Suwałki. Two sections of the river were distinguished according to the counts of fungi in the river water: the first from springs to the river outlet to Lake Wigry (the Suwałki section) and the second from its outflow from Lake Wigry (the Wigry section). The former section of the river was characterized by high densities of the analyzed microorganisms, particularly of yeast-like fungi, throughout the whole study period (from June to November), with the maximum counts noted in June and August and a smaller peak in November. The latter section of the river contained on average two-fold less filamentous fungi and several-fold lower numbers of yeast-like fungi in water. Sandy bottom deposits of the Czarna Hańcza contained less of the analyzed microorganisms than the muddy ones. The spatial distribution of filamentous and yeast-like fungi could be affected by treated wastewaters from the wastewater treatment plant in Suwałki, by the influx of polluted rainwater during storm events and by the diluting effect of water masses from Lake Wigry and Lake Postaw. Contribution of pigmented fungi to the total number of fungi, variable depending on the time and sampling site, was smaller in the river bottom sediments than in water of the Czarna Hańcza.

3

Seasonal changes in the number of sulphate-reducing bacteria in the water, soil and plant of the wetlands near Olsztyn

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 1

55-63

EN

Seasonal changes in the numbers of sulphate-reducing bacteria in water, soil, the surface of sedge (Carex acutiformis Ehrb.) immersed in water and roots (dead and live) were studied. The study on one of larger wetland near Olsztyn (Masurian Lake District) was carried out in two annual cycles. Sulphate-reducing bacteria in the studied ecosystems occurred sporadically and generally in inappreciable count. Their count did not exceed 20 cells in I cm' of water; in the soil and in different parts of sedge the number of bacteria ranged from several to over dozen thousands cells in I g of dry weight. In the first year of studies these bacteria were the most numerous in June, July and during first days of December, but in the second - in April (in soil and sedge immersed in water), in August (in soil and dead and live roots), in November (in water, soil, sedge immersed in water and dead roots) and exceptionally in other months.

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności bakterii redukujących siarczany w wodzie, glebie, zanurzonych w wodzie i wynurzonych z wody (napowietrznych) częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) oraz jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono na jednym z większych mokradeł śródleśnych w okolicy Olsztyna (Pojezierze Mazurskie) w dwóch kolejnych latach badawczych. Bakterie redukujące siarczany występowały sporadycznie w badanych ekosystemach i z reguły w niewielkich ilościach. W wodzie ich liczba nie przekraczała 20 komórek w 1 cm1, w glebie i różnych częściach turzycy błotnej - kilku (wyjątkowo kilkunastu) tysięcy komórek w 1 g suchej masy. W pierwszym roku badań występowały one głównie w czerwcu i lipcu oraz w pierwszych dniach grudnia, w drugim zaś - w kwietniu (w glebie i zanurzonych w wodzie częściach turzycy błotnej), w sierpniu (w glebie i na korzeniach martwych i żywych) oraz w listopadzie (w wodzie, glebie, zanurzonych w wodzie częściach turzycy błotnej oraz korzeniach martwych), wyjątkowo w innych miesiącach.

4

Sezonowe zmiany liczebności tlenowych i beztlenowych bakterii celulolitycznych w wodzie, glebie i na powierzchni roślinności sródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

231-245

PL

Badano zmienność sezonową liczebności bakterii celulolitycznych w wodzie, glebie i na powierzchni zanurzonych w wodzie oraz na wynurzonych częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.), a także na jej korzeniach (obumarłych i żywych), w dwóch kolejnych cyklach rocznych (w latach 1993 i 1994). W wodzie liczba bakterii rozkładających celulozę w warunkach tlenowych nie przekraczała 1,4· 10³cm-³ (NPL). Więcej bakterii celulolitycznych występowało na powierzchni zanurzonych w wodzie fragmentów turzycy błotnej, w glebie okalającej system korzeniowy tej rośliny oraz ryzosferze korzeni ubiegłorocznych i tegorocznych (żywych). W cyklu rocznym z reguły więcej ich występowało latem, wyjątkowo w innym okresie. Różnice w liczebności bakterii celulolitycznych w odpowiednich środowiskach z poszczególnych stanowisk były najczęściej niewielkie. Bakterie rozkładające celulozę w warunkach beztlenowych (Clostridium sp.) we wszystkich biotopach występowały w mniejszych ilościach. Często brak ich było w badanej objętości wody lub w badanej masie gleby i poszczególnych części rośliny.

EN

The distribution and seasonal changes in the number of cellulose-egrading bacteria in the water, soil and on the surface of aerial leaves and immersed parts of the sedge (Carex acutiformis Ehrb.) and on dead and live roots in two consecutive year cycle in 1993 and 1994 were examined. In the water of the examined wetland the number of cellulose-degrading bacteria under aerobic conditions did not exceed 1.4· 10³ cm-³. More bacteria were found on immersed parts of the sedge, in the soil surrounding its root system and on dead and live roots surface. Bacteria were most numerous in the summer and only exceptionally occurred in other periods. The differences in their numbers from respective habitats in particular sampling sites were often small. Under anaerobic conditions the cellulose-degrading bacteria (Clostridium sp.) were less frequent in all habitats. They often were absent from the examined water volume or soil mass and on particular plant parts.

5

Sezonowe zmiany liczebności bakterii mineralizujących lecytynę i rozpuszczających fosforan trójwapniowy w wodzie, glebie i na powierzchni roślinności śródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Korzeniewska E., Filipkowska Z., Czechowska K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2a

135-149

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności bakterii mineralizujących lecytynę i rozpuszczających fosforan trójwapniowy w wodzie, glebie ryzosferowej turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrh.), na powierzchni zanurzonych w wodzie i wynurzonych częściach tej rośliny oraz jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono w dwóch kolejnych cyklach rocznych (w latach 1993 i 1994). Stwierdzono małą liczebność badanych grup drobnoustrojów w wodzie, większą na zanurzonych w niej częściach rośliny, największą w glebie ryzosferowej i poza ryzosferą. W cyklu rocznym większa liczba drobnoustrojów występowała w miesiącach letnich, wyjątkowo jesienią. Obie badane grupy drobnoustrojów stanowiły znikomy procent ogólnej liczby bakterii heterotroficznych, oznaczanych na podłożu z tryptonem, glukozą i ekstraktem drożdżowym. Stosunek liczbowy bakterii mineralizujących lecytynę na korzeniach turzycy błotnej i bakterii występujących w glebie ryzosferowej wynosił od 0,05 do 4,5, a bakterii rozpuszczających fosforan trójwapniowy w obu tych ekosystemach od 0,2 do 4,4.

EN

Seasonal changes in the numbers of lecithin-mineralizing and tricalcium phosphate-dissolving bacteria in water, soil, on the sedge (Carex acutiformis Ehrh.) surfaces immersed in water, on its leaves and roots (dead and alive) were studied. The study was carried out in two annual cycles (in 1993 and 1994). Low numbers of studied groups of microorganisms were found in water, higher on the surface of submerged parts of plants and the highest in the soil in and outside the rhizosphere. In the annual cycle, bacteria were most numerous in summer and present only exceptionally in the autumn months. Both studied groups of bacteria constituted negligible part of the total number of heterotrophic bacteria. The ratio of lecithin-mineralizing bacteria in the rhizosphere to those oustside the plant rhizosphere ranged from 0.05 to 4.5. Respective proportion of tribasic calcium phosphatesolubilizing bacteria in both sites ranged from 0.2 to 4.4.

6

Sezonowe zmiany liczebności promieniowców i grzybów (nitkowatych drożdżoidalnych) w wodzie, glebie i roślinności śródleśnych mokradeł w okolicy Olsztyna

Niewolak S., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Korzeniewska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

271-291

PL

Badano sezonowe zmiany liczebności promieniowców i grzybów nitkowatych i drożdżoidalnych w wodzie, glebie oraz na zanurzonych w wodzie i wynurzonych z niej (napowietrznych) częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.), a także jej korzeniach (obumarłych i żywych). Badania przeprowadzono na jednym z większych obszarów bagiennych okolic Olsztyna (Pojezierze Mazurskie) w latach 1993 i 1994. We wszystkich badanych biotopach najmniej było promieniowców, więcej (10-krotnie) grzybów nitkowatych, najwięcej (100-krotnie) grzybów drożdżoidalnych niewytwarzających barwników karotenoidowych. Grzyby drożdżoidalne z rodzaju Rhodotorula, Sporobolomyces występowały rzadko i zwykle tylko w 1993 r. Na wynurzonych z wody częściach turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) nie stwierdzono ich obecności. Różnice liczebności badanych grup systematycznych drobnoustrojów w odpowiednich biotopach z poszczególnych stanowisk były najczęściej niewielkie. Maksymalne wartości ich liczebności występowały częściej wiosną i/lub latem, rzadziej jesienią, a wyjątkowo zimą (w grudniu 1993 r. i w marcu 1994 r.).

EN

The paper presents result of a study on the seasonal distribution of actinomycetes, filamentous fungi and yeasts in water, soil and on surface of immersed and aerial leaves of the sedge (Carex acutiformis Ehrb.) and on dead and live roots. The study was carried out in one of the largest wetlands near Olsztyn (in Masurian Lakeland) in 1993 and 1994. In all samples of water, soil and particular parts of sedge, actinomycetes were the least frequent, filamentous fungi occurred in 10-fold greater numbers whereas yeasts occurred in 100-fold greater numbers. "Pink yeasts" were rare and occurred usually only in 1993. They were absent on aerial leaves of sedges. The differences in the numbers of studied taxonomic groups of these microorganisms between particular sites in water, soil and sedge were small. Seasonal changes in their numbers were characterised by maximum values found most often in spring and/or in summer, rarely in autumn, and only exceptionally in winter (in December 1993 and in March 1994).

7

Przestrzenne rozmieszczenie i sezonowe zmiany liczebności bakterii wiążących azot atmosferyczny (wolnożyjących) i oligonitrofilnych w wodzie glebowo-gruntowej zlewni jeziora eutroficznego

Niewolak S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 1

123-140

PL

Badano liczebność bakterii wiążących azot atmosferyczny w warunkach tlenowych (Azotobacter sp. i in.) i beztlenowych (Clostridium pasteurianum) oraz bakterii oligonitrofilnych w wodzie glebowo-gruntowej zlewni eutroficznego jeziora Bartąg w rejonie Olsztyna. Badania przeprowadzono w latach 1974-1980 w wodzie pobieranej ze studzienek odwierconych w zagłębieniach terenu i na wierzchowinach. Studzienki były rozmieszczone na różnie użytkowanych glebach (orne, łąkowe), z różnym poziomem wód glebowo-gruntowych. W wodzie tych studzienek przeważały bakterie tlenowe i oligonitrofilne. Liczba bakterii wiążących azot atmosferyczny w warunkach beztlenowych była co najmniej 10-krotnie mniejsza. Bakterie wiążące azot atmosferyczny w warunkach tlenowych i bakterie oligonitrofilne występowały z reguły w większych ilościach w wodzie glebowo-gruntowej pobieranej ze studzienek na wierzchowinach, a bakterie wiążące azot atmosferyczny w warunkach beztlenowych - w wodzie ze studzienek w zagłębieniach terenu. Więcej tych drobnoustrojów występowało nierzadko po opadach deszczu o charakterze burzowym. Wyniki obliczeń statystycznych wykazały wysoce istotną (p < 0,0l) dodatnią współzależność jedynie między liczbą bakterii wiążących azot atmosferyczny w warunkach tlenowych i bakterii oligonitrofilnych w wodzie glebowo-gruntowej zlewni jeziora Bartąg a ich liczebnością w wodzie pelagialu tego zbiornika W przypadku bakterii oligonitrofilnych współzależność taką stwierdzono również w wodzie cieku powierzchniowego drenującego tę zlewnię.

EN

The number of aerobic nitrogen-fixing bacteria (Azotobacter sp. and others) and anaerobic nitrogen-fixing bacteria (Clostridium pasteurianum) and oligonitrophilic bacteria in tile drainage water of a eutrophic Lake Bartąg catchment basin situated near Olsztyn was examined. The studies were carried out in 6 consecutive annual cycles (in 1974-1980) on water collected from piezometric wells situated in a land depression and on a hilltop. Besides, wells were differentiated by their localization in arable soils, meadow soils and by the level of tile drainage depth. Aerobic bacteria (Azotobacter sp. and others) and oligonitrophilic bacteria predominated in tile drainage water of an agricultural catchment of Bartąg Lake. The number of anaerobic nitrogen-fixing bacteria (Clostridium pasteurianum) was at least 10 times lower. Aerobic nitrogen-fixing bacteria and oligonitrophilic bacteria were more numerous in tile drainage water collected from wells on hilltops, whereas anaerobic nitrogen-fixing bacteria were generally more numerous in waters from land depressions. More such microorganisms were sometimes found after rainstorms. Statistical calculations showed significant (p < 0.01) positive correlation only between the number of aerobic nitrogen-fixing bacteria (Azotobacter sp. and others) and oligonitrophilic bacteria in tile drainage water of Bartąg Lake catchment basin and their numbers in pelagic water of this reservoir. In the case of oligonitrophilic bacteria the relationship was also significant for water of a stream flowing to the lake.

8

Seasonal changes in the number of some physiological groups of heterotrophic bacteria in water, soil and plants of the wetlands near Olsztyn

Korzeniewska E., Brzozowska R., Czechowska K., Filipkowska Z., Niewolak S.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

Vol. 33, no. 4

39-51

EN

Counts of heterotrophie bacteria and some physiological groups of those microorganisms (amylolytic, lipolytic, protcolytic, cascolytic) were studied in water, soil and on sedge plants (Carex acutiformis Ehrb.) in one of larger wetlands near the forester's lodge Stary Dwór, near Olsztyn. The total count of heterotrophie bacteria in the water from the wetland did not overcome 2.3 x 10^3 CFU cm^3; on plants the respective counts were 3.4 x 10^9 CFU GDW^-1on submerged parts and 1.6 x 10^9 CFU GDW^-1on aerial leaves. In the soil and on the surface of older roots the counts of heterotrophie bacteria were, respectively, 3.7 x 10^9 and 1 x 10^0 CFU GDW^-1, whereas on new root the number of bacteria was 2.5 x 10^10 CFU GDW^-1. Among the physiological groups of heterotrophie bacteria analyzed, amylolytic bacteria were the most numerous. Their maximum counts on the surface of submerged fragments of plants, in soil and on old (from the previous year) roots reached between less than ten million, less than a hundred million and more units. Lipolytic and protcolytic bacteria were present in smaller numbers; they only sporadically reached between less than ten million or less than a hundred million CFU GDW ^-1. The differences in the counts of the physiological groups of hctcrotrophic bacteria in water and on different plant fragments between the two studied sites were small and never exceeded one order of value. The results suggest that microbiological mineralization of organic contents in wetland occurs mostly at the borderline of water and plant phases.

PL

Badano liczebność bakterii heterotroficznych i niektórych grup fizjologicznych tych drobnoustrojów (amylolitycznyeh, lipolityeznyeh, proteolitycznych, kazeolityeznyeh) w wodzie, glebie i turzycy błotnej (Carex acutiformis Ehrb.) jednego z większych obszarów bagiennych w rejonie leśniczówki Stary Dwór koło Olsztyna. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych w wodzie badanego wetlandu nie przekraczała 2,3 x 105 jtk cm3; na roślinach 3,4 x 10'jtk g_sm' w części zanurzonej w wodzie i 1,6 x 10'jtk g_sm w części napowietrznej. W glebie i na powierzchni korzeni starszych odpowiednio 3,7 x 10' i 1 x 10'jtk g_sm, na korzeniach nowych 2,5 x 10'° jtk g_sm- Spośród badanych grup fizjologicznych bakterii heterotroficznych najliczniej reprezentowane były bakterie amylolityczne i kazeolityczne. Maksymalne ich liczebności na powierzchni zanurzonych w wodzie fragmentów roślin, w glebie i na korzeniach starych (ubiegłorocznych) osiągała czasami kilka, kilkadziesiąt i więcej milionów jtk g_sm. Bakterie lipolityczne i proteolityczne występowały w mniejszych ilościach; tylko sporadycznie osiągały wartości rzędu kilku, kilkudziesięciu milionów jtk g_sm. Wyniki badań sugerują, iż główna część procesów mikrobiologicznych przemian związków organicznych w wetlandzie odbywa się na styku woda - roślina - gleba.

9

Bacteriological indicators of pollution and sanitary states of Długie Wigierskie Lake water in the presence of cormorants (phalocrocorax carbo)

Wiśniewska H., Niewolak S., Korzeniewska E., Filipkowska Z.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

Vol. 33, no. 1

29-44

EN

The paper comprises the results of a three-year study on the counts of the bacteria which indicate the degree of contamination (total viable count of bacteria on broth-agar at 22 and 37°C) and sanitary state (total co-liforms TC, faecal coliforms FC, faecal streptococci (enterococci) FS and anaerobic sulphite-reducing bacterial spores - Clostridium perfringenś) in the waters of Długie Wigierskie Lake, inhabited by the black cormorant The analyses were carried out in 1998-2001, on 530 water samples collected at 14 sites selected in certain characteristic parts of the lake, taking into account the places were black cormorants dwelled. The results of the analyses were subjected to statistical elaboration by determining the coefficients of the correlation between the counts of each group of bacteria examined and some physico-chemical parameters of the lake's water. Most of the water samples (60%) taken from Dtugie Wigierskie Lake could be classified as water purity class one, i.e. very good quality, about 20-30% of the water samples as water purity class two (good quality). Only a small percentage of the water samples revealed a slight degree of contamination and those samples were considered to belong to water purity class three, i.e. waters of acceptable purity. More contaminated water samples were typically obtained near the inflow and outflow of the Dlużanka River, and around Ostrówek Island, as well as along the lake shores close to colonies of the black cormorant. Samples of the water which was microbiologi-cally more contaminated were more often collected in the spring and summer, when the activity of waterfowl and other animals in and around the lake was more intensive. This was indicated by a low I"C : F;S ratio for most of the samples collected in those two seasons of the year. The low ratio of FC : FS in most water samples suggests that the lake water was polluted mainly by the waterfowl. The bacterial counts were most often positively correlated with the values of the chemical indicators which typically show contamination of surface waters: N-NH4, N-NO, and Pmal.

PL

Praca obejmuje wyniki trzyletnich badań liczebności bakterii wskaźnikowych stopnia zanieczyszczenia (ogólna liczba bakterii oznaczana na agarze bulionowym w temperaturze 22 i 37°C) i stanti sanitarnego (liczba bakterii grupy coli - TC, bakterii grupy coli typu kałowego - FC, paciorkowców kałowych - FS i beztlenowych bakterii przetrwalnikujących redukujących siarczyny - Clostridiumperfringenś) w wodzie Jeziora Długiego Wi-gierskiego w warunkach bytowania kormorana czarnego (Phalocrocorax carbo). Badania przeprowadzono w latach 1998-2001 w 530 próbach wody pobieranych na 14 stanowiskach wyznaczonych w charakterystycznych miejscach jeziora, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc lokalizacji siedlisk kormoranów. Większość (powyżej 60%) przebadanych prób wody Jeziora Długiego Wigierskiego mieściła się w 1 klasie wód o bardzo dobrej jakości. Około 20-30% prób wody mieściła się w II klasie wód dobrej jakości, tylko niewielki procent prób wody wykazywało nieznacznie większy stopień zanieczyszczenia i zaklasyfikowano je do 111 klasy czystości, tzn. wód o zadowalającej jakości. Wyższym stopniem zanieczyszczenia charakteryzowały się próby wody pobierane zazwyczaj w pobliżu dopływu i odpływu rzeki Dłużanki jak też w sąsiedztwie bytowania kormoranów - w pobliżu wyspy Ostrówek i w strefie przybrzeżnej. Próby wód bardziej zanieczyszczonych bakteriologicznie pobierano częściej w okresie wiosenno-letnim, kiedy aktywność ptactwa wodnego i innych zwierząt w rejonie jeziora była większa. Wskazuje na to niski stosunek FC : FS w większości pobieranych w tym czasie prób wody z jeziora. Niski stosunek liczbowy kałowych bakterii grupy coli do paciorkowców kałowych w większości badanych prób wody sugeruje przeważający udział ptactwa wodnego w zanieczyszczaniu tego zbiornika. Liczebności badanych grup drobnoustrojów najczęściej były pozytywnie skorelowane z wartościami typowych parametrów chemicznych odzwierciedlających zanieczyszczenie wód powierzchniowych: N-NH4, N-NO, i P^,k

10

Bakterie redukujące NO3¯ do NO2¯ i denitryfikacyjne (redukujące NO3¯ do N2O/N2) w wodzie glebowo-gruntowej zlewni jeziora eutroficznego

Niewolak S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 2

255-269

PL

Badano liczebność bakterii redukujących NO3¯ do NO2¯ i denitryfikacyjnych (redukujących NO3¯ do N2O/N2) w wodzie glebowo-gruntowej zlewni jeziora Bartąg (jezioro eutroficzne) w 6 kolejnych cyklach rocznych (w latach 1974--980). Badaniem objęto wodę ze studzienek odwierconych na wzniesieniach (studzienki 5. i 10.) oraz w zagłębieniach terenu (studzienki 2., 3., 6., 8., 13.). Średni poziom wód glebowo-gruntowych w tych studzienkach wynosił 61-75 cm p.p.t. zimą oraz 157-168 cm p.p.t. latem i jesienią. Liczba bakterii redukujących NO3¯ do NO2¯ w wodzie pobieranej z tych studzienek mieściła się w zakresie kilku rzędów wielkości. Najwięcej ich występowało w latach 1974-1976 (do 250· 106 NPL·cm-³). W latach 1977-1980 ich liczba nie przekraczała 25· 103 NPL·cm-³ . Z reguły więcej ich stwierdzano po opadach deszczu latem i jesienią. Liczba bakterii denitryfikacyjnych była większa tylko jesienią 1976 r. w wodzie pobieranej ze studzienki 3., odwierconej w zagłębieniu terenu. W latach 1975, 1978 i 1979 ich liczba nie przekraczała 14· 103 NPL·cm-³. Różnice w liczebności tych bakterii w wodzie pobieranej ze studzienek odwierconych na wzniesieniach i w zagłębieniach terenu byly różnokierunkowe. Stwierdzono istotną, dodatnią zależność korelacyjną między liczbą bakterii redukujących NO3¯ do NO2¯ w wodzie pobieranej ze studzienki 6. (w zagłębieniu terenu) a liczbą tych bakterii w wodzie pelagialu jeziora Bartąg. Wykazano ponadto dodatnią zależność korelacyjną między liczbą bakterii denitryfikacyjnych w wodzie większości studzienek (z wyjątkiem studzienki 10. na wzniesieniu) a liczbą tych bakterii w wodzie pelagialu jeziora Bartąg i w wodzie cieku powierzchniowego drenującego omawianą zlewnię.

EN

The number of nitrate reducing bacteria (NO3¯ to NO2¯) and denitrifying bacteria (reducing NO3¯ to N2O/N2) in tile drainage water of a eutrophic Bartag Lake catchment basin in 6 consecutive annual cycles (in 1974-1980) was examined. The examination comprised waters from wells drilled on tophills (wells 5 and 10) and in land depressions (wells 2, 3, 6, 8 and 13). Mean depth of tile drainage in these wells ranged from 61-75 cm in winter and 157-168 cm in summer and autumn. The number of NO3¯ to NO2¯ reducing bacteria in water samples from these wells varied significantly. The highest number up to 250· 106 MPN·cm-³ was observed in 1974-1976. In 1977-1980 their number did not exceed 25,000 MPN·cm-³. In an annual cycle their higher numbers were observed after rainfalls in summer and autumn. The number of denitrifying bacteria reached the highest values only in autumn 1976 in water sampled from well 3 drilled in a land depression. In 1975, 1978 and 1979 their number did not exceed 14,000 MPN·cm-³. The differences in their amounts in water taken from the wells drilled on tophills and in land depressions were ambiguous. Significant positive correlation was found between the number of NO3¯ to NO2¯ reducing bacteria taken from the well 6 (in a land depression) and the number of these bacteria in water of Bartag Lake. Moreover, a significant relationship was noted between the number of denitrifying bacteria in water from most wells (except the well 10 situated on the hills) and the number of these bacteria in the water of Bartąg Lake and in the water of a stream draining the catchment.

11

Pionowe zmiany liczebności wybranych grup bakterii cyklu azotowego i ich znaczenie w przemianach związków azotu w wodzie jeziora Hańcza

Gotkowska-Płachta A., Korzeniewska E., Niewolak S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

T. 5, z. 2

201-218

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań pionowego rozmieszczenia liczebności bakterii amonifikacyjnych, nitryfikacyjnych utleniających NH4+ do NO2- i NO2- do NO3-, redukujących NO3- do NO2- i denitryfikacyjnych (redukujących NO3- do N2O lub N2) oraz warunków termiczno-tlenowych występujących w wodzie najgłębszego w Polsce jeziora Hańcza (108,5 m gł.). Badania prowadzono w latach 1997-1999. Wodę do badań pobierano w odstępach miesięcznych od kwietnia do października na trzech stanowiskach usytuowanych w najbardziej charakterystycznych, najgłębszych miejscach jeziora. Stwierdzono różnice w rozmieszczeniu przestrzennym i sezonowym oznaczanych grup drobnoustrojów w zależności od miejsca, głębokości i daty poboru prób. Najmniej licznie występowały bakterie nitryfikacyjne utleniające NH4+ do NO2- i NO2- do NO3- oraz denitryfikacyjne (często nie stwierdzano ich w badanych próbkach wody), najliczniej natomiast bakterie amonifikacyjne i redukujące NO3- do NO2-. Pionowe rozmieszczenie liczebności bakterii biorących udział w mineralizacji związków azotu w toni wodnej było różne, zależne od daty poboru prób wody. Maksymalną ich liczebność stwierdzano przeważnie w wodzie na głębokości od 0,0 do 5 m, na głębokości 10 lub 50 m, czasami przy dnie. Jedynie liczba bakterii nitryfikacyjnych utleniających NH4+ do NO2- i NO2- do NO3- oraz denitryfikacyjnych (redukujących NO3- do N2O lub N2) bywała bardziej wyrównana w toni wodnej. Stwierdzone istotne (ujemne lub dodatnie) współzależności między liczbą bakterii (amonifikacyjnych, nitryfikacyjnych, denitryfikacyjnych) mineralizujących organiczne związki azotu a niektórymi parametrami fizykochemicznymi wody jeziora Hańcza sugerują, iż bakterie te mogą stanowić wskaźnik intensywności procesów mineralizacji substancji organicznej, a tym samym jakości wody, co może być pomocne w opracowaniu metod ochrony badanego jeziora i innych jezior o różnej typologii.

EN

Studies were carried out in the period 1997-1999 to determine the vertical distribution of the numbers of ammonifying bacteria, nitrifying bacteria oxidizing NH4+ to NO2- and NO2- to NO3-, bacteria reducing NO3- to NO2- as well as denitrifying bacteria (reducing NO3- to N2O or N2) in waters of the Polish deepest Lake Hańcza (depth: 108.5 m). Moreover, the temperature and oxygen conditions were studied in the lake. Water samples were collected at monthly intervals from April to October from three sites situated in the most characteristic and deepest points of the lake. Differences in spatial and seasonal distribution of the examined microorganisms were found to depend on the site, depth and sampling time. The nitrifying bacteria oxidizing NH4+ to NO2- and NO2- to NO3- and denitrifying bacteria (they were frequently absent in the water samples) occurred in the smallest numbers, whereas ammonifying bacteria and bacteria reducing NO3- to NO2- were present in large numbers. Vertical distribution of the numbers of bacteria mineralizing nitrogen compounds varied with depth and depended on sampling time. Their maximum numbers were usually recorded at depths from 0.0 to 5 m, at 10 m or 50 m and sometimes at the bottom of the lake. The number of nitrifying bacteria oxidizing NH4+ to NO2- and NO2- to NO3- and denitrifying bacteria (reducing NO3- to N2O or N2) was more uniform in the water column. Significant correlations (negative or positive) between the numbers of bacteria (ammonifying, nitrifying, denitrifying) mineralizing nitrogen organic compounds and some physico-chemical parameters of Lake Hańcza waters suggest that these bacteria may be used as an indicator of the intensity of organic matter mineralization and thus may indicate water quality. This, in turn, could be a helpful tool in developing methods to protect the studied lake or other lakes of various types.

12

Pollution degree and sanitary state indicator bacteria as the indicators of the purity of lake Hańcza waters

Gotkowska-Płachta A., Korzeniewska E., Niewolak S.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2005

|

Vol. 31, no. 2

53--68

EN

This paper presents the results of a sanitary and bacteriological study of Lake Hańcza and its influents and an outflow. The study was conducted from April to October in the years 1998-2000, at 9 sites situated on the lake (pelagic zone, near-shore waters, ecotonal zone), 4 sites situated on the influents (the Czarna Hańcza and Stara Hańcza Rivers, the Spod Przełomki stream and the stream flowing from Lake Boczniel) and one situated on the Czarna Hańcza River, which flows out of Lake Hańcza. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal (thermotolerant) Coli (FC) and Faecal Streptococcus - Enterococcns (FS) - as indicators of the sanitary state. The indicator bacteria number in the waters of Lake Hańcza and in the outflowing waters were usually typical of clean surface waters (purity class I). The bacteria number in the water inflowing to Lake Hańcza was much higher than that measured in the water of the lake and was usually similar to the values typical of slightly polluted (purity class II) and heavily polluted waters (purity class III). Throughout the study period, higher indicator bacteria numbers were measured in summer months; in other periods a higher number was found only sporadically. Its increase in subsequent years of study in the water at the established sites may be an indication of the increasing effect of allochtonic factors on the waters of Lake Hańcza.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań sanitarno-bakteriologicznych wód jeziora Hańcza, jego dopływów i odpływu. Badania prowadzono w latach 1998-2000 od kwietnia do października na 9 stanowiskach usytuowanych na jeziorze (pelagial, wody przybrzeżne, strefa ekotonalna), 4 stanowiskach usytuowanych na dopływach (rzeka Czarna Hańcza, Stara Hańcza, dopływ "Spod Przełomki" i z jeziora Boczniel) oraz jednym na rzece Czarnej Hańczy odpływającej z jeziora Hańcza. Bakteriologicznymi wskaźnikami były bakterie TVC 22°C i 37°C, bakterie TC, FC, i FS. W wodzie jeziora Hańcza i w wodzie odpływu liczby badanych bakterii wskaźnikowych były najczęściej typowe dla czystych wód powierzchniowych (I klasa czystości). W wodzie cieków dopływających do jeziora Hańcza liczby oznaczanych drobnoustrojów były znacznie wyższe niż w wodzie jeziora i odpowiadały przeważnie wartościom typowym dla wód nieznacznie zanieczyszczonych (II klasa czystości) i wyraźnie zanieczyszczonych (III klasa czystości). W całym okresie badawczym wyższe liczebności bakterii wskaźnikowych stwierdzano zazwyczaj w miesiącach letnich, sporadycznie więcej było ich w innym okresie. Wzrost ich liczebności w kolejnych latach badań w wodzie na wyznaczonych stanowiskach może wskazywać na coraz intensywniejsze oddziaływanie czynników allochtonicznych na wody jeziora Hańcza.

13

Bacteria active in the conversion of nitrogen and sulphur compounds in rainfall collected under crowns and flowing down tree trunks of pines and spruces in Wigry National Park

Niewolak S., Korzeniewska E., Staszewska J., Krzysztofiak L.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2005

|

Vol. 31, no. 4

69-78

EN

The paper contains the results of numbers of ammonifying, nitrifying and denitrifying bacteria, the data on bacteria which oxidize sulphur and thiosulphatcs as well as those reducing sulphates in rainwater that has flown from crowns and trunks of pines and spruces. Rainfall samples were collected in the spring and autumn of 1999. On each occasion samples were taken from three collectors under common spruce (Picea excelsa) and common pine (Pinus silevstris) canopy and from spiral collectors installed in tree trunks of spruces and pines. Rainwater collected under crowns of pine and spruce trees contain approximately the same, low numbers of ammonifying bacteria and I phase nitrifying bacteria; periodically, these rainwater samples contained elevated counts of II phase nitrifying bacteria and bacteria reducing NO3- to NO2- and exceptionally high numbers of denitrifying bacteria. None of the rainwater samples analyzed contained bacteria oxidizing sulphur or sulphur compounds or sulphate reducing bacteria. Differences in the counts of the assayed nitrogen cycle bacteria in the rainwater samples taken from the collectors under pine and spruce canopy and from the collectors catching water flowing down trunks of these two tree species were inconsistent and depended on a physiological group of bacteria, tree species and the time of sampling.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań liczebności bakterii amonifikacyjnych, nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych, dane dotyczące bakterii utleniających siarkę i tiosiarczany oraz redukujących siarczany w wodach deszczowych stanowiących okap i spływ po pniu sosen i świerków. Próby opadu pobierano wiosną i jesienią równolegle z 3 kolektorów odpowiednio pod okapem świerka pospolitego i sosny zwyczajnej i z kolektorów spiralnych zainstalowanych na pniach tych drzew. Wody podokapowe zawierały w przybliżeniu jednakowo niskie liczebności bakterii amonifikacyjnych i nitryfikacyjnych I fazy oraz okresowo większe liczebności bakterii nitryfikacyjnych II fazy i redukujących NO3- do NO2- oraz wyjątkowo duże liczebności bakterii denitryfikacyjnych. Żadna z badanych prób wody nie zawierała bakterii utleniających siarkę i jej związki oraz bakterii redukujących siarczany. Różnice w liczebności badanych bakterii cyklu azotowego w wodach opadowych zbieranych z kolektorów umieszczonych pod okapem sosny i świerka oraz z kolektorów zbierających wody spływające po pniach tych gatunków drzew były niejednoznaczne zależne od grupy fizjologicznej bakterii, gatunku drzew i okresu badawczego.

14

Bakterie z rodziny Enterobacteriaceae w wodach przybrzeżnych jeziora Wigry w latach 1995-1999

Korzeniewska E., Niewolak S., Filipkowska Z.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2001

|

T. 4, nr 1

61-72

PL

Przedstawiono wyniki badań ilościowych i jakościowych drobnoustrojów z rodziny Enterobacteriaceae w wodzie kąpielisk jeziora Wigry. Próby wody do badań mikrobiologicznych pobierano na terenie 8 najbardziej uczęszczanych kąpielisk jeziora Wigry w odstępach jednomiesięcznych od czerwca do września w latach 1995-1999. Próby wody pobierane ze stanowisk usytuowanych na terenie Ploso Północnego charakteryzowały się wyższą liczebnością drobnoustrojów z rodziny Enterobacteriaceae w porównaniu z próbami wody pobieranymi na pozostałych stanowiskach. Spośród bakterii z rodziny Enterobacteriaceae najliczniej były reprezentowane rodzaje Enterobacter, Escherichia, Citrobacter i Klebsiella. Rzeka Czarna Hańcza, do której dopływają ścieki z oczyszczalni ścieków w Suwałkach, ma istotny wpływ na zanieczyszczenie jeziora Wigry.

EN

Objectives: Public bath waters are used for recreation and bathing purposes, so their sanitary and bacteriological condition is important for the users safety. Because some infections are caused by bacteria from Enterobacteriaceae family, the aim of the study was detection and analysis of occurrence and differentiation of the waterborne bacteria! pathogens from this family in the water of Wigry Lake public bath areas. Wigry Lake is situated in north-eastern Poland, in the area of Wigry National Park. Methods: Eight sampling sites in the most frequently attended public bath areas of the lake, situated near landing stages, camping sites and holiday resorts were investigated. The water samples were collected from June 1995 to September 1999 at one-month intervals, during bathing season. The samples were taken from depth of 0.3 m at each site, poured into 250 ml sterile bottles with water-tight glass closures, transported at 4-^6°C to the laboratory and subjected to bacteriological analyses within 12 hours from collection. Microbial investigations involved the membrane filtration method (with 0.22 urn pore-size filters, Millipore). Volume ranging 1,10 and 50 ml of the sample were filtered through filter and the filters were incubated on solid media Endo Agar in the plates. Another 50 ml of the same water sample was inoculated into 50 ml of Mueller-Kaufmann's medium. Plates and flasks were incubated at 37°C for 24 or 48 hours. The isolates were preliminary screened using the following tests: cytochromeoxidase, Gram stain and motility. Only the strains found to be oxidase and Gram negative were considered to be potential Enterobacteriaceae. Individual colonies from each plate were then picked up, tested for activity and inoculation on solid media Chromocult Agar, Rambach Agar and SS Agar. The strains were then presumptively identified with API 20E strips (bioMerieux). Results: The results of this study allowed to make a qualitative evaluation and provide information on the presence/absence of microorganisms associated with pathogenicity in humans in surface waters. The concentration of Enterobacteriaceae colonies ranged from 2 o 10' to 4.5 o 10s in 100 ml of water. The highest number of Enterobacteriaceae was noticed in August and September (except bathing season 1996). The most abundant species were: Enterobacter cloacae, Enterobacter agglomerans, Escherichia coli and Citrobacter diversus. During the bathing period, relatively lower incidence of Escherichia coli (15%) could be ascribed to contamination from different additional sources and/or by excrements of sick people or disease carriers. The overall presence of Salmonella spp. recovered 22.6% of total (160) water samples; higher frequencies of this genus were found in those sites, which were situated close to villages and animal farms. The public bath areas in northern part of Wigry Lake (called Northern Ploso) showed the highest number of the waterborne bacterial from Enterobacteriaceae family. The Czarna Hańcza River, which brings a lot of pollution to northern part of Wigry Lake has immense influence on the sanitary state of Wigry Lake. The presence of pathogenic bacteria in absence of fecal coliforms, confirms that sanitary evaluation of water based exclusively on numbers of indicatory bacteria is not sufficient.

15

Ocena stopnia zanieczyszczenia i stanu sanitarno-bakteriologicznego jeziora Hańcza

Niewolak S., Gotkowska-Płachta A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1999

|

T. 2, nr 3/4

265-278

PL

Przedstawiono wyniki badań liczebności bakterii wskaźnikowych stopnia zanieczyszczenia (ogólna liczba bakterii na agarze bulionowym w temperaturze 20 i 37°C) i stanu sanitarnego (ogólna liczba bakterii z grupy pałeczki okrężnicy, liczba bakterii kałowych z grupy pałeczki okrężnicy i liczba paciorkowców kałowych) oraz oceny przydatności do kąpieli wód jeziora Hańcza, jego dopływów i odpływu. Badania prowadzono od maja do października 1997 r. na 3 stanowiskach usytuowanych w pelagialu, 2 stanowiskach usytuowanych na dopływach i jednym na odpływie z jeziora Hańcza. W wodzie pelagialu i w wodach przybrzeżnych jeziora Hańcza liczby badanych bakterii wskaźnikowych były najczęściej typowe dla czystych wód powierzchniowych (I klasy czystości). W wodzie cieków dopływających do jeziora Hańcza zależnie od daty poboru prób liczby badanych bakterii wskaźnikowych odpowiadały wartościom typowym dla wód czystych (I klasy czystości), nieznacznie zanieczyszczonych (H klasy czystości) i wyraźnie zanieczyszczonych (III klasy czystości). W wodzie odpływającej z jeziora Hańcza liczby badanych bakterii wskaźnikowych były zbliżone do stwierdzanych w wodzie pelagialu tego zbiornika.

EN

The paper presents the results of studies on the degree of pollution and the sanitary-bacteriological state of pelagic and near-shore waters of Lake Hańcza and their tributaries in Suwałki Lake District, Poland 1997. Five sampling stations were selected in the most characteristic points of the lake, four in inflowing rivers ' and streams, and one in river Czarna Hańcza outflowing from Lake Hańcza. Total viable count at 20°C and total viable count at 37°C were used as indicators of pollution, while total coliforms, fecal coliforms and fecal streptococci were served as indicators of the sanitary state. Pelagic and near-shore waters of Lake Hańcza were classified (with some exceptions) as clean, whereas waters of tributaries as clean slightly and sometimes moderately polluted. Only single samples collected from these stations showed noticeable pollution.