Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Polycyclic aromatic hydrocarbons in water and bottom sediments of a shallow, lowland dammed reservoir (on the example of the reservoir Blachownia, South Poland)

Pohl A., Kostecki M., Jureczko I., Czaplicka M., Łozowski B.

Archives of Environmental Protection

|

2018

|

Vol. 44, no. 1

10--23

EN

The content of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in water and sediments of the Blachownia reservoir (South Poland) was investigated. Spatial variability of PAH concentrations in the longitudinal profile of the tank was determined. PAHs in samples were determined by gas chromatography coupled with mass spectrometric detection (GC-MS QP-2010 Plus Shimadzu) using an internal standard. Concentrations ranged from 0.103 μg/L to 2.667 μg/L (Σ16 PAHs) in water samples and from 2.329 mg/kg d.w. to 9.078 mg/kg d.w. (Σ16 PAHs) in sediment samples. A pollution balance was calculated and it was estimated that the inflow load was 17.70 kg PAHs during the year and the outflow load was 9.30 kg PAHs per year. Accumulation of about 50% of the annual PAH loads (8.90 kg) is a threat to the ecological condition of the ecosystem. It was calculated that the PAH loads in bottom sediment were about 80 kg, which limits their economic use. Improvement of the ecological status of this type of reservoir can be achieved by removing the sediment. Analysis of the diagnostic ratios obtained for selected PAHs showed that the potential sources of PAH emissions in small agricultural–forest catchments can be combustion of a coal, wood, plant material (low emission, forest fi res, burning grass, etc.). Transportation is also significant.

PL

Zbadano zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w wodzie i osadach dennych zbiornika Blachownia (południowa Polska). Określono przestrzenną zmienność stężeń WWA w profilu podłużnym zbiornika. WWA w próbkach oznaczano metodą chromatografii gazowej sprzężonej z detektorem mas (GC-MS QP-2010 Plus Shimadzu) z użyciem wzorca wewnętrznego. Stężenia wahały się od 0.103 μg/L do 2.667 μg/L (Σ16 WWA), w próbkach wody oraz od 2.329 mg/kg s.m. do 9.078 mg/kg s.m. (Σ16 WWA), w próbkach osadów dennych. Sporządzono bilans zanieczyszczeń i na tej podstawie oszacowano, że ładunek WWA wprowadzany do zbiornika w ciągu roku wynosi 17.70 kg WWA, a ładunek odpływający–9.30 kg/rok WWA. Kumulacja około 50% rocznego ładunku WWA (8.90 kg) stanowi zagrożenie dla stanu ekologicznego tego ekosystemu. Obliczono, że ładunek WWA w osadzie dennym badanego zbiornika wynosi około 80 kg, co ogranicza jego gospodarcze wykorzystanie. Poprawę stanu ekologicznego tego rodzaju zbiornika można osiągnąć poprzez usunięcie osadów. Analiza uzyskanych wartości wskaźników diagnostycznych dla określonych WWA wykazała, że potencjalnymi źródłami emisji WWA w niewielkich zlewniach o charakterze rolniczo-leśnym mogą być procesy związane ze spalaniem węgla, drewna, materiału roślinnego (niska emisja, pożary lasów, palenie trawy itp.). Znaczący wpływ wywiera również komunikacja.

2

Speciation forms of phosphorus in bottom sediments of three selected anthropogenic reservoirs with different trophy degree

Kostecki M., Janta-Koszuta K., Stahl K., Łozowski B.

Archives of Environmental Protection

|

2017

|

Vol. 43, no. 2

44--49

EN

The study presents the results of the research into different phosphorus forms in the bottom sediments of anthropogenic limnic ecosystems i.e. the reservoirs of Pławniowice, Rybnik and Goczałkowice (SP). The bottom sediments of dam reservoirs were investigated by chemical extraction procedure for phosphorus forms. The lowest value of the mean AAP form percentage in the Pławniowice bottom sediments reflected the effect of reclamation with the hypolimnetic removal that had been conducted in the reservoir since 2003. The highest percentage of the RDP form (2%) was found in the Goczałkowice bottom sediments. The order of the specific speciation forms in the bottom sediments of the examined reservoirs was: Rybnik: AAP > EP > WDP > RDP; 4,630> 3,740 > 117 > 65 > 3.5 mgP/kg Pławniowice: AAP > EP > WDP > RDP; 916 > 783 > 107 > 15 > 1.4 mgP/kg Goczałkowice: AAP > WDP > EP > RDP; 686 > 628 > 51 > 7 > 0.14 mgP/kg The mutual correlations between the phosphorus speciation forms (AAP : EP : WDP : RDP) were as follows: Rybnik: 1,323 : 1,068 : 33 : 18 : 1; Pławniowice: 654 : 559 : 76 : 11 : 1; Goczałkowice: 4,900 : 4,485 : 364 : 50 : 1. The comparison of the mean concentration values for specific phosphorus forms in the bottom sediments of the three investigated reservoirs demonstrated that the Rybnik sediments had the highest contents of phosphorus. The contents in Pławniowice and Goczałkowice were 5–7 times lower.

PL

Przedstawiono wyniki badań specjacyjnych form fosforu w osadach dennych antropogenicznych ekosystemów limnicznych. W badaniach wykorzystano chemiczną ekstraktację form fosforu oraz zasady analizy biodostępności. Osady zbiorników Pławniowice i Goczałkowice zawierają około 5–7 razy mniej fosforu niż zbiornik Rybnicki. Najniższa wartość średniego udziału formy AAP w osadach dennych zbiornika Pławniowice odzwierciedla skutek prowadzonej od 2003 roku rekultywacji tego zbiornika metoda usuwania hypolimnionu. Najwyższa ze wszystkich trzech zbiorników wartość udziału (2%) formy RDP, w osadach dennych zbiornika Goczałkowice może wskazywać na silniejsze właściwości sorpcyjne materii tworzącej osady tego zbiornika. Pod względem stężenia, kolejność form specjacyjnych w osadach dennych badanych zbiorników układała się: Zbiornik Rybnicki: AAP > EP > WDP > RDP; 4630.> 3740 > 117 > 65 > 3,5 mgP/kg Zbiornik Pławniowice: AAP > EP > WDP > RDP; 916 > 783 > 107 > 15 > 1,4 mgP/kd Zbiornik Goczałkowice: AAP > WDP > EP > RDP; 686 > 628 > 51 > 7 > 0,14 mgP/kg W zbiorniku Goczałkowice wyższe stężenie WDP od EP wskazuje niski potencjał kumulacyjny. Wzajemne relacje pomiędzy formami fosforu – AAP : EP : WDP : RDP – były następujące: Zbiornik Rybnicki: 1323 : 1068 : 33 : 18 : 1, Zbiornik Pławniowice: 654 : 559 : 76 : 11 : 1, Zbiornik Goczałkowice: 4900 : 4485 : 364 : 50 : 1. Wartości potencjału redox wskazują na środowisko redukcyjne w osadach zbiorników Pławniowice i Rybnik. Średnie stężenia specjacyjnych form fosforu w osadach dennych wykazało, że najbardziej zasobne w fosfor są osady zbiornika Rybnickiego.

3

Impact of waterbirds on chemical and biological features of water and sediments of a large, shallow dam reservoir

Gwiazda R., Woźnica A., Łozowski B., Kostecki M., Flis A.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2014

|

Vol. 43, No. 4

418--426

EN

Large numbers of Mallard Anas platyrhynchos (max. 10,490 ind.), Black-headed Gull Chroicocephalus ridibundus (max. 3,430 ind.) and Great Cormorant Phalacrocorax carbo (max. 1,449 ind.) were recorded on the Goczałkowice Reservoir, Poland (2,754 ha). Most of the waterbirds occurred in the backwater of this reservoir. The amount of phosphorus and nitrogen loaded by the most numerous waterbirds into Goczałkowice Reservoir was estimated at 958 kg and 2,621 kg, respectively in 2011 and 1,043 kg and 2,793 kg, respectively in 2012. In 2011 and 2012, the waterbirds introduced a considerable amount of phosphorus, nitrogen and a large number of coliforms into the backwater of the reservoir. The concentration of different forms of phosphorus and nitrogen, chlorophyll-a and bacteria coli in the water was not greater at the site of birds’ concentration (except dissolved organic nitrogen). The concentration of nitrates in the water at the site near the breeding colony of gulls in comparison with the reference site was not different. The amounts of P-tot and N-tot in the sediment were similar at the site affected by waterbirds and at the reference site. The dynamics of water masses was not the reason for the lack of differences between the studied sites.

4

Model ELCOM/CAEDYM dla zbiornika goczałkowickiego

Kliś Cz., Ulańczyk R., Szot M., Łozowski B.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

306--307

PL

Zaprezentowano dwa współpracujące ze sobą modele ELCOM i CAEDYM, wykorzystane do modelowania ekosystemu zbiornika goczałkowickiego. Naszkicowano jak funkcjonuje hydrodynamiczny model ELCOM oraz pokazano jak zostały uzgodnione modelowane i obserwowane temperatury w zbiorniku w wyniku kalibracji parametru powierzchniowej wymiany ciepła. Następnie przedstawiono funkcjonowanie modelu CAEDYM, który opisuje zmienność w czasie stężeń wyselekcjonowanych substancji i organizmów w zbiorniku. Pokazano schemat przepływu materii między organizmami oraz uzyskane w wyniku kalibracji modelu dopasowanie modelowanych i obserwowanych stężeń chlorofilu a.

EN

The article presents two cooperating models, ELCOM and CAEDYM, used for modelling of the Goczałkowice reservoir ecosystem. It outlines the functioning of the ELCOM hydrodynamic model and shows how the modelled and observed reservoir temperatures were reconciled as a result of calibration of the surface heat exchange parameter. Next, it presents the functioning of the CAEDYM model, describing the variability in time of selected substances and organisms concentrations in the reservoir. The authors show a diagram of the matter flow between the organisms and the reconciliation of the modelled and observed chlorophyll a concentrations, obtained as a result of the model calibration.

5

Badania ichtiofauny jako podstawa racjonalnej gospodarki rybackiej i zarządzania zbiornikiem zaporowym na przykładzie zbiornika goczałkowickiego

Łozowski B., Małkowski E., Woźnica A., Łaszczyca P., Koprowski R., Wróbel Z., Pasierbiński A., Migula P., Gwiazda R., Pszczeliński Ł., Siudy A.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

308--311

PL

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie dlaczego w zbiorniku zaporowym konieczna jest racjonalna gospodarka rybacka. Wskazano, że główną rolę w zapewnieniu równowagi w ekosystemie takiego zbiornika pełnią ryby, oraz podkreślono ich rolę w utrzymaniu dobrej jakości wody w akwenie. W artykule omówiono narzędzia wspomagające gospodarkę rybacką oraz wady i zalety różnych sposobów oceny stanu ichtiofauny w zbiornikach. Przedstawiono również innowacyjny sposób szacowania ilości ryb za pomocą analizy obrazów sonarowych opracowanej w ramach Projektu ZiZOZap.

EN

The article attempts to answer the question why a dammed reservoir requires a rational fishing management. It indicates that the main role in ensuring balance of such reservoir's ecosystem is played by fish aand it underlines their role in maintaining a good quality of water in the water body. The article discusses the tools supporting the fishing management, as well as advantages and disadvantages of different methods of the ichthyofauna condition assessment in reservoirs. The authors also present an innovative method of estimating the quantity of fish, using sonar images analysis, elaborated as part of the ZiZOZap project.

6

Bio- i ekocentryzm jako źródło deprecjacji życia ludzkiego w świetle refleksji etycznej i chrześcijańskiej wizji człowieka

Łozowski B.

Problemy Ekologii

|

2007

|

R. 11, nr 4

177-180

PL

Prezentowany artykuł jest refleksją nad podstawowymi założeniami etyki bio- i ekocentrycznej w kontekście moralnym. W pierwszej części przedstawiono propozycję analizy etycznej i konsekwencje wynikające z kierowania się bio- i ekocentryzmem. Na podstawie rozważań autor wyciąga wniosek, że etyki te degradują wartość człowieka a tym samym, w swojej ortodoksyjnej formie, mają charakter destruktywny. Druga część artykułu jest polemiką z poglądem głoszącym, iż bio- i ekocentryzm nie stoi w konflikcie z chrześcijańską wizją człowieka. W świetle przytoczonych argumentów wnioskuje się, że oba systemy etyczne są wzajemnie rozbieżne. W kontekście powyższych rozważań autor proponuje relacje "człowiek -środowisko" wypełnić zasadami zrównoważonego rozwoju. "Wpisują się" one w odpowiedzialny antropocentryzm, nie budząc tak silnych zastrzeżeń moralnych jak bio- i ekocentryzm.

EN

The article is a pondering over the basic assumptions of bio- and ecocentrism ethics in the moral context. In the first part a proposal of ethical analysis as well as the consequences of following the framework of bio- and ecocentrism are presented. Bearing in mind those deliberations, the author concludes that those ethics reduce the value of human kind and thus, in their orthodox form, have a destructive influence. The second part of the article is a polemic with the view that bio- and ecocentrism are not opposed to the Christian concept of a man. On the basis of the presented argumentation, it is deduced that those two systems aredivergent. In the context of the above-mentioned discussion, the author proposes the principles of balanced development as a way of referring to the relation between the man and the environment. Those principles are embedded in anthropocentrism and in contrast with bio-and ecocentrism fewer moral reservations are made about them.