Artykuł przedstawia genezę i historię powstania oraz funkcjonowania pierwszej w Polsce Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej w Warszawie zbudowanej w latach 30. XX w.
EN
The article presents the genesis and history of the establishment and operation of the first Experimental Television Station in Warsaw, Poland in period 1937-1939.
A class of very important industrial-grade biolubricants was synthesized from plant-derived fatty acids (oleic and isostearic acid) by direct esterifi cation of trimethylolpropane according to novel effective and high selective method using Sn bis(2-ethylhexanoate) as catalyst. Model transesterifi cation reactions were performed with oleic and isostearic acids to optimize the reaction conditions to obtain maximum content of TMP triesters. Used specifi c homogeneous Sn catalyst allows to obtain TMP esters with very high content of triesters, above of 94 wt% without deep vacuum purifying distillation. Both TMP esters were evaluated for their physicochemical and tribological properties using ASTM standards. Both TMP esters exhibited high viscosity indexes and excellent low temperature properties.
Artykuł przedstawia genezę i historię powstania i funkcjonowania pierwszej w Polsce Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej w Warszawie zbudowanej w latach trzydziestych.
EN
The article presents the genesis and history of the establishment and operation of the first Experimental Television Station in Warsaw, Poland in period 1937-39.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zaprezentowano wyniki użycia cieczy jonowych funkcjonalizowanych grupami hydroksylowymi jako kokatalizatorów w reakcji Hecka katalizowanej związkami palladu. Zbadano ciecze jonowe z anionami hydroksylowymi i dicyjanoimidkowymi. Zaobserwowano pozytywny wpływ obecności cieczy jonowych z tej grupy na wydajność reakcji Hecka. Najlepsze wyniki (54% i 60% cynamonianu butylu) uzyskano w obecności katalizatora [glymim]₂[PdCl₄] z solą [glymim]Cl.
EN
1-(2,3-Dihydroxypropyl)-3-methylimidazolium hydroxide ([glymim]OH),1-hexyl-3-methylimidazolium hydroxide and 1-butyl-1,8-diazabicyclo[5.4.0]undec-7-ene hydroxide ionic liqs. were used as co-catalysts in the Pd-catalyzed Heck reaction of PhBr with CH₂=CHCOOBu. The highest yield of PhCH=CHCOOBu (60%) was obtained for [glymim]₂[PdCl₄] complex at 140°C in Me₂NCHO.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) w trosce o stan środowiska zaostrzyła normy zawartości siarki w paliwie, wykorzystywanym w jednostkach pływających na obszarach o emisji kontrolowanej (ECA – Emission Control Area). Ostatnia nowelizacja VI załącznika Międzynarodowej Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeniom morza przez statki (MARPOL) miała miejsce w styczniu 2015 roku. Zgodnie z nowymi przepisami, dopuszczalna zawartość siarki w paliwie spadła z 1,00% do poziomu 0,10%. Dziesięciokrotny spadek dopuszczalnej zawartości siarki w paliwie wymusił na armatorach odpowiednie działania, zmierzające do spełnienia norm. W artykule zaprezentowano kilka wybranych rozwiązań technicznych, stosowanych w celu spełnienia norm emisji. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą: zasilanie silnika głównego oraz urządzeń pomocniczych paliwem o obniżonej zawartości siarki, zmniejszenie emisji tlenków siarki poprzez montaż płuczek spalin, montaż silników dwupaliwowych, zasilanych paliwem płynnym i gazowym, przerobienie napędu statku na hybrydowy, elektryczno-spalinowy. Każde z zaprezentowanych rozwiązań posiada swoje wady i zalety. Zastosowanie niektórych z przedstawionych instalacji wymaga znacznego przebudowania siłowni. Wiąże się to niekiedy ze zmniejszeniem przestrzeni ładunkowej statku. W publikacji przedstawiono również wpływ zastosowania paliwa niskosiarkowego na zużycie elementów układu wtryskowego. Wybór najlepszego rozwiązania zależy od specyfiki pracy wykonywanej przez jednostkę pływającą. Duże znaczenie ma też aspekt ekonomiczny. Autorzy dokonali analizy dostępnych rozwiązań pod względem efektywności oraz kosztów realizacji.
EN
Bearing in mind the condition of marine environment the International Maritime Organization toughens the regulations concerning sulphur oxides emissions for vessels sailing in ECA-Emission Control Area. Last amendment of Annex VI of MARPOL (International Convention for the Prevention of Pollution from Ships) took place on the 1st of January 2015. According to new regulations mentioned in the convention the permissible value of sulphur oxide in the exhausts dropped from 1,00% to 0,10%. This ten times lower sulphur oxide content limit in the exhaust gases forced ship owners to perform rapid modernization of their vessels. The authors of the article discuss a few selected technical solutions applied in order to improve the quality of exhaust gases emitted by the vessels to the atmosphere. The most typical methods comprise: • converting the ship propulsion system into the hybrid type, incorporating electric engine and internal combustion engine; • supplying the main engine and auxiliary engines with fuel of low sulphur content; • reducing the sulphur oxide emissions by installing sulphur washers for the exhausts; • utilizing dual fuel engines, operating on liquid marine fuel and on gas fuel. Each of the presented solutions has its advantages and disadvantages. The application of some of the presented installations requires considerable reconstruction of the marine engine room which is also related with the decrease of ship cargo capacity. The paper also discusses the influence of the low sulphur fuel usage on the wear of fuel injection system components. The choice of the best solution depends on the specific work performed by a given vessel. However the economic aspect also plays a vital role in this matter. The authors of the article aimed at analyzing the contemporary methods of the exhausts sulphur limitation with regard to their effectiveness as well as their installation or operating costs.
The paper contains a description of different possibilities of stopping a large ship equipped with azipods. The model tests were carried out to compare the effectiveness of stopping the ship using the different methods. The ship model used in stopping tests reproduces a large LNG carrier of capacity ~150 000 m3.
Dlaczego w elektroenergetyce powszechnie używamy trójfazowego prądu przemiennego, a nie na przykład prądu stałego? Aby odpowiedzieć na to banalne z pozoru pytanie należy cofnąć się aż do lat 80. i 90. XIX wieku i przyjrzeć z bliska czasom, gdy najtęższe umysły ówczesnych wynalazców i przemysłowców pracowały nad rozwiązaniami technicznymi, mającymi służyć praktycznemu wykorzystaniu energii elektrycznej. Dwóch spośród nich - Edison i Westinghouse toczyło „walkę na śmierć i życie”, która do historii przeszła pod nazwą „wojny prądów” (ang. war of currents).
A study on the synthesis of esters of fatty acids of natural origin (oleic acid from rapeseed oil) and branched synthetic isostearic acid with commercially available alcohols C8-C9 i.e. 2-ethylhexanol (2-EH) and 3,5,5-trimethylhexanol (TMH) in the presence of selected heterogeneous catalysts containing active sulfonic groups has been made. The catalysts were obtained using ready available amorphous silicas with different textural characteristics. The influence of catalyst porosity on the catalytic properties in the esterification of fatty acids has been investigated. The effect of the synthesis temperature has also been studied. The results were compared with the results of esterification with the use of acidic ion exchange resins. It was shown that catalysts obtained on the basis of amorphous silicas are good and reusable catalysts for the esterification of fatty acids with higher alcohols.
W opracowaniu omówiono genezę problemu nadmiernych oddziaływań na tory wybranych polskich lokomotyw 4-ro i 6-cio osiowych, opisano oraz zestawiono listę parametrów mających istotny wpływ na to zjawisko. Niektóre z tych parametrów mają istotne znaczenie podczas szybkiej jazdy na odcinkach prostych, a inne na łukach torowych o małych promieniach. Przedstawiono też zakresy tych parametrów konieczne do uzyskania znaczącej poprawy właściwości biegowych w ramach przewidywanych lub przeprowadzonych w ostatnim czasie modernizacji lokomotyw o dużym znaczeniu gospodarczym dla Polski.
EN
This paper discusses the genesis of the problem of excessive impacts on the tracks of selected Polish 4- and 6- axle locomotives. The list of parameters that have a significant impact on this phenomenon is described and drawn up. Some of these parameters are important during the fast running on the straight sections, and the other on the track curves with small radius. It is also presented the ranges of these parameters necessary to achieve a significant improvement of the running characteristics within the expected or carried out modernizations of locomotives with the great economic importance for the Polish.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wyniki badań nad oligomeryzacją glicerolu na modyfikowanych sitach molekularnych. Najlepsze rezultaty uzyskano na sitach LiX i NaX. Dla katalizatora NaX wyznaczono optymalne parametry procesu przy wykorzystaniu metody Boksa i Behnkena.
EN
Glycerol was oligomerized over Li, K, Cs and Ca modified mol. sieves. The LiX and NaX mol. sieves were found the most advantageous. For the NaX sieves, the optimum parameters were detd. with use of Box-Behnken method.
Artykuł jest kontynuacją rozważań dotyczących problemu wytrzymałości mechanicznej rakietowych ładunków napędowych [1, 2]. W [2] podano niektóre dostępne w literaturze oraz uzyskane podczas własnych badań dane dotyczące własności mechanicznych stałych paliw rakietowych określonych w warunkach statycznych (maszyna wytrzymałościowa). W artykule przedstawiono metody wyznaczania charakterystyk wytrzymałościowych paliwa rakietowego w warunkach dynamicznych tj. w warunkach zbliżonych do rzeczywistego startu i lotu pocisku rakietowego. W sposób szczegółowy przedstawiono wyniki kompleksowych badań paliwa rakietowego metodą kafarową polegającą na uderzeniu walcowej próbki paliwa rakietowego opadającym obciążnikiem (jednoosiowe obciążenie ściskające).
EN
This paper is continuation of discussion dealing with the problem on mechanical strength of solid rocket propellant charge [1, 2]. In [1] there were given data accessible in literature and obtained from own tests. These data deal with mechanical properties of solid rocket propellants determined under static conditions (strength machine). In the paper, these are also presented methods on determination of strength characteristics of solid rocket propellant under dynamic conditions, i.e. under conditions being close to conditions of real start and flight of the missile. In detailed way, there are presented results of complex tests of solid rocket propellant by means of drop weight impact method based on impact cylindrical solid rocket propellant specimen by freely falling weight (uniaxial compression load).
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano zagadnienia dotyczące tworzenia i zarządzania zasobami numerycznej dokumentacji górniczej i informacji z nią powiązanej w dotychczasowej praktyce podziemnych zakładów górniczych. Omówiono cechy, jakie powinien posiadać normatywny system do zarządzania informacją i dokumentacją górniczą. Przedstawiono praktyczny przebieg i rezultaty wdrożenia normatywnego systemu do Zarządzania Dokumentacją i Informacją Mierniczo-Geologiczną na przykładzie wdrożenia w kopalni "Zofiówka" systemu ArchiDeMeS DMG. Scharakteryzowano funkcjonalność systemu obsługi kopalnianych map numerycznych GEOLISP.
EN
The issues referring to creation and management of numerical mining documentation and connected information in so far practice of underground mining plants are presented. Features, which should have standard system for information and mining documentation management, are discussed. Practical course and results of putting into practice of the system for Documentation and Surveying-Geological Information Management on example of putting into practice in KWK Zofiówka the system ArchiDeMeS DMG. Functionality of mine numerical maps service system GEOLISP is characterized.
Katastrofy zbiornikowców zdarzające sie od czasu do czasu na świecie powodują ogromne zanieczyszczenie środowiska morskiego. Morze Bałtyckie, jako morze zamknięte jest szczególnie narażone na skutki takich wypadków. Ryzyko katastrofy zbiornikowca na Bałtyku jest znaczne. Istotne jest aby służby ratownicze były dobrze przygotowane na wypadek takiej katastrofy i należy w tym celu przygotować odpowiedni system operacyjny dla tych służb. W referacie zaproponowano projekt takiego systemu i omówiono istotne problemy związane z jego realizacją. Obecnie system taki jest rozważany w Fundacji i prace nad jednym z ważnych elementów tego systemu, metodologią przewidywania drogi dryfującego uszkodzonego statku zostały zakończone.
EN
Tanker casualties that happen from time to time in the world cause serious environment with disastrous effects. Baltic Sea being closed sea is particularly vulnerable to such casualties, and if it happens the whole life in the sea could be destroyed. Risk of tanker casualty in the Baltic Sea is rather high. It is essential to be prepared for such a casualty and a system of salvage operation should be developed that may be used in case of emergency. The paper describes proposal of the lay-out of such system and summarizes important problems that are relevant for development of particular tasks related to the system. Currently the system is under consideration by the Foundation and actually one of its important elements, methodology of prediction of the path of damaged tanker has been already developed. This is described in more detail.
Tanker casualties cause often serious environment pollution with disastrous effects. The important issue is to perform successful salvage operation and in order to do so, it is necessary to forecast the exact position of the disabled ship at each point of time. Programme of research was installed in the Ilawa Ship Handling Research and Training Centre (SHRT) with the aim to develop a computer code for prediction of the path of disabled tankers after casualty in various damage conditions, partially flooded or broken down in parts. Those are realistic situations that may happen after collision or serious damage to the hull as did show casualties of tankers ERICA or PRESTIGE. Mathematical model of ship drifting motion under the influence of wind, waves and sea current was developed that, requires, however, knowledge of force coefficients, in particular hydrodynamic and aerodynamic force coefficients for damaged ship. Model tests intended to estimate these coefficients were performed in the towing tank where the model was in different damaged conditions. Developed computer code is intended to be validated by tests of the large model in semi-natural scale in natural wind and waves on the lake. Suitable testing methodology and measuring system were developed and preliminary tests were performed in the lake Silm in SHRT where the model was drifting freely in intact condition or with partially flooded compartments, heavily trimmed to the bow.
PL
Wypadki tankowców powodują często poważne zanieczyszczenia środowiska morskiego mające katastrofalne skutki. Ważnym zagadnieniem jest przeprowadzenie działań ratunkowych zakończonych sukcesem. W tym celu niezbędne jest określenie pozycji unieruchomionego statku w każdym okresie czasu. Badania przeprowadzone zostały w ośrodku manewrowania statkami pod Iławą. Celem było stworzenie kodu komputerowego pozwalającego na predykcję trasy uszkodzonego tankowca, częściowo zalanego lub przełamanego. Sytuacje te są bardzo prawdopodobne i mogą się przydarzyć po kolizji lub poważnym uszkodzeniu kadłuba statku. Przykładem są wypadki tankowców „Erica” i „Prestige”. Stworzono matematyczny model statku w dryfie, który poddany został działaniu wiatru, falowania oraz prądów morskich. Model wymaga również znajomości współczynników sił hydrodynamicznych oraz aerodynamicznych dla poszczególnych modelów uszkodzenia statku. Testy modelowe, mające na celu określenie tych współczynników, zostały przeprowadzone na modelu holującego tankowca, dla różnych typów uszkodzenia. Opracowany kod komputerowy sprawdzono za pomocą testów na dużym modelu w skali naturalnej, w warunkach naturalnych, przy wietrze i falowaniu na jeziorze Slim. Odpowiednia metodologia testowania oraz system pomiarowy zostały opracowane i wstępnie przetestowane na jeziorze Slim w ośrodku manewrowania statkami. Model dryfował swobodnie w nienaruszonym stanie lub z częściowo zalanymi przedziałami, z dużym trymem na dziób.
Artykuł jest kontynuacją rozważań dotyczących zagadnień związanych z projektowaniem silnika napędowego na paliwo stałe pocisku rakietowego [1],[2]. W [1] przedstawiono praktyczną metodę projektowania ładunku napędowego silnika, a w [2] pokazano sposób oceny wytrzymałości komory spalania. Natomiast poniżej podano prosty sposób projektowania kolejnego ważnego elementu silnika tj. zespołu dyszy. Również na przykładzie silnika startowego imitatora celu powietrznego ICP-G [1] pokazano kolejne etapy projektowania (obliczania) dyszy. Przedstawiono także wyniki badań stacjonarnych silnika na hamowni potwierdzające praktyczną przydatność tej metody.
EN
The paper is a continuation of considerations linked with the designing of a solid propellant rocket motor [1], [2]. A practical designing method for motor propelling charge is presented in [1] and a way for assessment of burning chamber is included in [2]. A simple designing method for the nozzle unit is presented in the hereby paper. Particular stages of nozzle designing process are referred to the example of the starting motor of the aerial target imitator ICP-G [1]. The results of tests carried out on a motor testing bed confirm the suitability of proposed method.
W artykule przedstawiono metodę praktycznego obliczania parametrów balistycznych silnika rakietowego na paliwo stałe tj. ciśnienia roboczego w komorze spalania, ciągu, czasu pracy oraz impulsu całkowitego i jednostkowego. Przedstawiono metodę, która dzięki przyjęciu szeregu uproszczeń, pozwala na szybkie określenie tych parametrów z dostateczną dla praktyki dokładnością. Metoda ta łącznie z zasadami określania parametrów konstrukcyjnych silnika (parametry ładunku, komory spalania i zespołu dyszy) podanymi w [1÷4] umożliwia znaczne skrócenie etapu wstępnego projektowania silnika i szybkie przejście do etapu badań stacjonarnych modeli silnika na hamowni, które weryfikują konstrukcję silnika pod względem spełnienia postawionych wymagań balistycznych. Pokazano praktyczne zastosowanie tej metody. Na przykładzie silnika startowego imitatora celu powietrznego ICP-G, przeznaczonego do prowadzenia badań strzelaniem rakiet przeciwlotniczych, pokazano sposób obliczania parametrów balistycznych silnika. Przedstawiono kryteria, przesłanki i zależności umożliwiające, na wstępnym etapie projektowania silnika napędowego imitatora, określenie bardzo zbliżonych do docelowych, parametrów balistycznych silnika. Przedstawiono także wyniki badań stacjonarnych silnika na hamowni potwierdzające praktyczną przydatność tej metody przy balistycznym projektowaniu silników rakietowych na paliwo stałe.
EN
A practical method to calculate ballistic characteristics of solid propellant rocket motors such as burning chamber working pressure, thrust, time of operation, total and specific impulse, was presented in the paper. Presented method due to admission of some simplifications allows for fast determination of above mentioned characteristics and provides an accuracy which is sufficient for practical usage. This method together with principles for determination of motor designing characteristics such as load capacity and specifications of burning chamber and the nozzle, given in [1-4], enables to shorten the motor’s initial designing stage to start experiments on the testing bed and verify the fulfilment of earlier set ballistic requirements. The application of this method is illustrated in the paper on the example of a booster motor of the aerial target imitator ICP-G used to test accuracy of antiaircraft missile self-guided heads at live firings. Some formulations enabling at the initial designing stage the specification of motor ballistic characteristics which comply with the final performance of the motor are included in the paper. Presented experimental results of tests can serve as a confirmation of practical usefulness for proposed method.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.