Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Określenie wpływu wybranych czynników na wykorzystanie środków na innowacje wydatkowanych w górnictwie

Franik T., Bogacz P.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 8

25--28

PL

Praca zawiera analizę zmian nakładów innowacyjnych wydatkowanych w krajowym górnictwie w latach 2005 – 2014 oraz produktywności tych nakładów, stanowiącej w tym przypadku miarę ich efektywności. Stosując metody ekonometrii, starano się określić wielkość tych efektów w zależności od wybranych czynników mikroekonomicznych (odnoszących się jednak do całej branży górniczej) , takich jak np. wartość brutto środków trwałych, nakłady inwestycyjne, zatrudnienie itp. Spośród 8 badanych czynników w ostatecznym modelu, którego parametry strukturalne określono, pozostawiono cztery, które w największym stopniu wpływają na efektywność ponoszonych nakładów innowacyjnych. W ocenie istotności tych czynników wykorzystano wskaźnik pojemności informacyjnej.

EN

The paper contains an analysis of the changes in expenditures innovative spent in the domestic (Polish) mining industry in 2005 - 2014 and the productivity of those costs, acting in this case their effectiveness. Using the econometrics methods, authors tried to analyse the size of these effects, depending on the selected microeconomic factors (but related to the whole mining industry), such for example gross value of fixed assets, investments value, employment etc. Of the eight studied factors, in the final model whose parameters structural specified, it left four, which have the greatest impact on the effectiveness of the expenditure innovative. In the assessment of the significance of these factors, author used the rate of information capacity.

2

Zmiana udziału podstawowych czynników produkcji w osiąganych efektach górnictwa węglowego

Franik T.

Inżynieria Mineralna

|

2016

|

R. 17, nr 2

91--98

PL

Praca zawiera analizę porównawczą zmian dotyczących stopnia wykorzystania podstawowych czynników produkcji, czyli nakładu pracy ludzkiej i kapitału w latach 2005–2014 w konfrontacji z okresem 1995–2004 (gdy prowadzona była restrukturyzacja) w krajowym górnictwie węglowym. Za miarę efektu działalności uznano wartość produkcji sprzedanej górnictwa. Określono kształtowanie się wskaźników produktywności badanych czynników produkcji. Dokonano aproksymacji parametrów strukturalnych funkcji produkcji w badanych okresach dla założonych modeli potęgowych tej funkcji. Określone modele mogą posłużyć do oceny zmian dotyczących stopnia wykorzystania badanych czynników w krajowym górnictwie węglowym.

EN

The article includes the comparative analysis of degree of utilization of the basic factors of production polish hard coal mining (effort of human labor and capital) in the 2005–2014 to the 1995–2004 (when the restructuring was carried out).The measure of the effect of activity is the value of the sold production of mining industry. In the article also identified the movement of the productivity indicators factors of production. In this paper the approximation of the structural parameters production function for assumed power series models this function was done. This models can be used to evaluate changes of degree of utilization of the basic factors in Polish coal mining.

3

Oszacowanie kosztu jednostkowego wydobycia węgla w przypadku wprowadzenia systemu pracy ciągłej zakładu górniczego

Magda R., Franik T., Woźny T., Tinc M.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 8

49--53

PL

W pracy podjęto próbę oszacowania kosztu jednostkowego wydobycia węgla poprzez wydłużenie czasu pracy zakładu górniczego przy zastosowaniu systemu organizacyjnego polegającego na pracy ciągłej. Opracowano przykładowy harmonogram dni pracy i odpoczynku w systemie czterozmianowym z pięcioma zespołami roboczymi dla roku 2016, który stanowił podstawę do oszacowania kosztów osobowych. Zmiana systemu organizacji pracy wpłynęła na niektóre pozycje rodzajowego układu kosztów, co umożliwiło oszacowanie zmiany jednostkowego kosztu wydobycia węgla w stosunku do kosztu notowanego dla pięciodniowego tygodnia pracy.

EN

This paper attempts to show how to estimate a unit cost of coal mining through the extension of worktime in a mining company, by implementation of continuous duty worktime. An exemplary schedule of working and non-working days in a four-shift system with five working teams was developed for 2016, as the base to estimate personal costs. The change of the work-flow system influenced a few items in the breakdown of costs by type which allowed to estimate the changes in the unit cost of coal mining in relation to the cost for five-days working week.

4

Ocena wykorzystania nakładów na działalność innowacyjną w górnictwie

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 8

19--22

PL

Praca zawiera analizę zmian nakładów innowacyjnych w dziale gospodarki o nazwie Przemysł oraz, w jego ramach - sekcji Górnictwo i wydobywanie w latach 2000-2013. Przedstawiono charakterystykę poziomu, dynamiki i struktury wydatków związanych z innowacjami polskiego przemysłu w świetle danych GUS. Zestawienie tych nakładów w dwóch przekrojach analitycznych pozwala wszechstronnie ocenić znaczenie procesów innowacyjnych realizowanych w branży górniczej. Przedstawiono kształtowanie się wskaźnika produktywności tych nakładów w odniesieniu do wartości produkcji sprzedanej oraz udział nakładów bezpośrednio związanych z pozyskaniem wiedzy (w odróżnieniu od środków przeznaczonych na zakup gotowych dóbr inwestycyjnych) w całości tych nakładów, co pozwala ocenić ich wpływ na uzyskiwane efekty ekonomiczne.

EN

This paper includes the analysis of changes in expenditures for innovation in the sector called Industry and, within its framework – the section called Mining and exploitation for 2000-2013. The characteristics of the level, dynamics and structure of expenditures for innovation in the Polish industry in the light of GUS (Main Statistical Office) data was presented. The expenditure summary presented in two breakdowns allows to thoroughly evaluate the meaning of innovation processes chich take place in the mining industry. The authors also present the development of productivity indicator for expenditures with reference to the value of marketed production (VMP), and the share of expenditures for acquiring knowledge (in contrast to expenditures for the purchase of fixed investment assets) in the total amount. It allows to evaluate the influence of expenditures on the economic effects.

5

Wykorzystanie kapitału trwałego w procesach produkcyjnych realizowanych w górnictwie

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 9

20--23

PL

Praca zawiera analizę zmian wartości środków trwałych, która to wartość stanowi miarę nakładu kapitału wykorzystywanego w procesach produkcyjnych w górnictwie. Kształtowanie się tego czynnika w kolejnych latach porównywano z jego poziomem w gospodarce całego kraju oraz w przemyśle. Analiza porównawcza obejmowała także kształtowanie się wskaźnika kapitałochłonności w wymienionych przekrojach gospodarczych. Poziom zaangażowanego kapitału zależy od wielkości inwestycji. Dynamikę inwestowania w całej sekcji górnictwa i kopalnictwa oraz w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego porównywano z całą gospodarką kraju. Efektywność wykorzystania w procesie produkcyjnym czynników nakładu pracy i kapitału określono aproksymując parametry strukturalne funkcji produkcji, wykorzystując dane źródłowe obejmujące wydzielone szeregi czasowe.

EN

This paper presents the analysis of changes in the value of fixed assets which is the measure of capital expenditure used in production processes in the mining industry. In the consecutive years, this factor was compared with its value in the national economy and the industry. The comparative analysis also included the index of capital intensity in the mentioned economic structures. The level of the capital employed depends on the size of investment. The dynamics of total investments in the coal mining sector was compared with the national economy as a whole. Effectiveness of the work amount and capital factors use in the production process was estimated by approximating the structural parameters of the production function on the basis of source data which contain separate time series.

6

Regional differences in demand for coal as a basis for development of a product distribution model for mining companies in the individual customers segment

Magda R., Bogacz P., Franik T., Celej M., Migza M.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 3

761--780

EN

The article presents a proposal of methodology based on the process of relationship marketing, serving to determine the level of demand for coal in the individual customer segment, as well as fuel distribution model for this customer group in Poland developed on the basis of this methodology. It also includes selected results of tests carried out using the proposed methods. These proposals have been defined on the basis of market capacity indicators, which can be determined for the district level based on data from the Polish Central Statistical Office. The study also included the use of linear programming, based on the cost of coal logistics, data concerning railway, road and storage infrastructure present on the Polish market and taking into account the legal aspects. The presented results may provide a basis for mining companies to develop a system of coal distribution management in the locations with the highest demand values.

PL

Artykuł przedstawia opartą na procesie marketingu relacyjnego propozycję metodyki służącej wyznaczaniu poziomu popytu na węgiel kamienny w segmencie odbiorców indywidualnych oraz opartej na niej metodyki modelu dystrybucji tego paliwa do tej grupy jego odbiorców w Polsce. Zawarto w nim również wybrane wyniki badań przeprowadzonych z użyciem proponowanych metod. Powyższe propozycje zostały określone w oparciu o wskaźniki pojemności rynku, których wyznaczanie jest możliwe do powiatowego poziomu szczegółowości na bazie danych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego. Wykorzystano również programowanie liniowe, opierające się na kosztach logistyki węgla kamiennego, danych dotyczących występującej na polskim rynku infrastruktury kolejowej, drogowej i magazynowej oraz uwzględniając aspekty prawne. Prezentowane wyniki mogą stanowić podstawę systemu zarządzania przez firmę górniczą dystrybucją węgla w miejsca lokalizacji najwyższych wartości popytu.

7

Projekt interfejsu systemu doradczego wspomagającego planowanie robót górniczych w kopalniach węgla kamiennego

Kęsek M., Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 9

64--69

PL

Opracowane w ramach projektu badawczego N N524 468939 podstawy systemu doradczego wspomagającego planowanie robót przygotowawczych i eksploatacyjnych w kopalniach węgla kamiennego składa się z kilku podstawowych elementów. Są to: baza wiedzy, moduł pozyskiwania wiedzy, moduł wnioskowania oraz interfejs umożliwiający komunikowanie się użytkownika systemu z bazą wiedzy. W pracy przedstawiono syntetyczną charakterystykę konstrukcji tego ostatniego elementu systemu. Interfejs zapewnia wygodną komunikację użytkownika z systemem. Użytkownik z każdego komputera działającego w sieci może korzystać z zasobów informacji i danych umieszczonych w bazie danych oraz bazie reguł, zawierającej reguły doboru wyposażenia technicznego dostosowanego do konkretnych warunków w jakich prowadzone będą roboty górnicze.

EN

The basics of the advisory system for the support of development and mining works’ planning in hard coal mines, developed within the framework of the research project N N524 468939, consist of four components: base of knowledge, module of acquiring knowledge, module of inference and interface for communication between the user and base of knowledge. This paper presents a brief description of the construction of the system’s last component. The system’s interface is very user-friendly. Any computer connected to the internet allows the user to take advantage of information resources and data placed in the data base and principle base. The latter consists of the procedures for selection of technical equipment adopted in particular mining conditions.

8

Oszacowanie kosztów udostępnienia złoża i pozyskania energii z węgla z zastosowaniem technologii zgazowania

Magda R., Franik T., Woźny T.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 2

159--168

PL

W pracy przedstawiono próbę oszacowania kosztów udostępnienia złoża i pozyskania energii z węgla kamiennego z wykorzystaniem technologii podziemnego zgazowania węgla w warunkach polskich zagłębi węglowych. Zamieszczone rezultaty obliczeń dotyczą technologii określanej symbolem CRIP. Wzięto pod uwagę dwa różne warianty zastosowania środka zgazowującego, pierwszy – z użyciem powietrza, drugi – z użyciem tlenu. W obu przypadkach określono nakłady kapitałowe oraz koszty operacyjne i utrzymania jako funkcję miąższości pokładu oraz głębokości jego zalegania. Wyniki obliczeń zestawiono tabelarycznie i zinterpretowano graficznie.

EN

This article presents an effort to estimate the cost of first working and power generation from coal by use of the underground coal gasification technology in coal basins of Poland. The presented results relate to the technology with the ‘CRIP’ symbol. Two different options of gasifying medium application were considered, first – with air, second – with oxygen. Both in the first and the second case the capital expenditure as well as operational and maintenance costs were determined as the function of coal bed thickness and deposition of strata. The calculation results were graphically interpreted and presented in the form of a table.

9

Ekonomiczne skutki zastosowania systemów organizacyjnych uwzględniających pracę ciągłą zakładu górniczego

Franik T., Woźny T.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 9

51--55

PL

W pracy przedstawiono analizę niektórych ekonomicznych skutków zastosowania w zakładzie górniczym organizacji pracy, uwzględniającej możliwość jego ciągłego funkcjonowania. Celem intensyfikacji procesów produkcyjnych jest możliwość lepszego wykorzystania środków technicznych będących w posiadaniu lub dyspozycji kopalni, a także w pewnym zakresie również – w niektórych systemach organizacyjnych – zwiększenia zatrudnienia oraz wzrost wynagrodzenia załogi pracującej w systemie pracy ciągłej. Radykalna zmiana systemu organizacyjnego nie jest zagadnieniem prostym do wdrożenia w praktyce ruchowej kopalni, bowiem oprócz niewątpliwych korzyści związanych z lepszym wykorzystaniem maszyn i urządzeń oraz istniejących wyrobisk, powoduje wiele niekorzystnych skutków społecznych, często o znaczeniu fundamentalnym dla załogi i kadry zarządzającej.

EN

This paper presents the analysis of selected economic consequences of the implementation of work organizational systems in a mining plant, taking into account the possibility of its constant operation. The purpose of the intensification of the production processes is to take advantage of the possibility of more efficient use of technical resources which are in possession of the mine, as well as to some extent – in selected organizational systems – increase of employment and pay rise for the crew, who works in the system of constant operation. A dramatic change of the organizational system, is not easy to apply in the practice of mining for, despite the certain advantages related to more efficient use of mining machines and equipment as well as the existing excavations, it causes many disadvantageous social consequences often of fundamental importance for the crew and management staff.

10

Ocena kosztów procesu podziemnego zgazowania pokładu węgla o znacznej miąższości

Magda R., Franik T., Woźny T., Załucki J.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 9

110--115

PL

W pracy podjęto próbę oszacowania kosztów procesu podziemnego zgazowania węgla, korzystając ze sposobu ujęcia problematyki zaczerpniętego z literatury światowej i uwzględniając dane wejściowe charakterystyczne dla polskich warunków. Obliczenia przeprowadzono wykorzystując schemat technologii podziemnego zgazowania węgla określany symbolem εUCG, który może być wykorzystany w przyszłości do podziemnego zgazowania węgla w warunkach geologiczno-górniczych polskich zagłębi węglowych. Rozpatrywano dwa różne warianty zastosowania środka zgazowującego, pierwszy – z użyciem powietrza, drugi – z użyciem tlenu. W obu przypadkach określono nakłady kapitałowe oraz koszty operacyjne i utrzymania jako funkcję miąższości pokładu. Wyniki obliczeń zestawiono tabelarycznie i zinterpretowano graficznie.

EN

In the work the attempt was undertaken to estimate the costs of underground coal gasification, using the manner of problem presentation taken from the world literature and taking into account input data characteristic for Polish conditions. The calculations were carried out on the basis of the scheme of underground coal gasification technology determined by the symbol εUCG, which can be used in the future for underground coal gasification in geological and mining conditions of Polish coal basins. Two different variants of application of the gasifying medium were considered, the first – with the use of air, and the second – with the use of oxygen. In both cases the capital outlays as well as operational and maintenance costs as the function of seam thickness were determined. The calculation results were presented in tables and graphically interpreted.

11

Analiza wpływu wybranych czynników na osiągane efekty produkcyjne przodków ścianowych na przykładzie wybranej kopalni węgla kamiennego

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 9

54--58

PL

Praca zawiera syntetyczne omówienie rezultatów badań dotyczących oceny wpływu wybranych czynników geologiczno-górniczych i organizacyjnych na uzyskiwane efekty produkcyjne przodków ścianowych w wybranej kopalni węgla kamiennego. W badaniach wykorzystano dane statystyczne dotyczące badanych czynników charakteryzujących ściany eksploatowane w latach 2009÷2011. Stosowano metody statystyki matematycznej w określeniu charakteru związków między badanymi wielkościami a także w ocenie istotności tych zależności. Przedstawiono liniowy model ekonometryczny zależności postępu eksploatacji ściany od takich czynników, jak np. długość i wysokość ściany, długość dróg odstawy urobki, głębokość eksploatacji czy zmianowość produkcji.

EN

The work contains a synthetic discussion of investigation results concerning the assessment of influence of selected geological- mining and organizational factors on the production effects of longwall faces in a selected hard coal mine. In the investigations statistical data concerning the examined factors characterising longwalls exploited in the years 2009÷2011 were used. The methods of mathematical statistics in the determination of connections between the examined quantities as well as in the assessment of the essence of these dependences were applied. A linear econometric model of dependence of the size of exploited longwall advance on such factors as for example the length and height of the longwall, length of transportation ways of mined out coal, exploitation depth and number of shifts during the production process was presented.

12

Próba oszacowania kosztów procesu podziemnego zgazowania węgla kamiennego

Magda R., Franik T., Załucki J.

Polityka Energetyczna

|

2012

|

T. 15, z. 2

71-85

PL

W świecie trwają intensywne badania nad podziemnym zgazowaniem węgla. Również polskie ośrodki naukowo-badawcze i przemysłowe uczestniczą w badaniach nad opracowaniem technologii podziemnego zgazowania węgla na skalę przemysłową. Kontynuowane są prace badawczo-rozwojowe realizowane przez Konsorcjum Naukowo-Przemysłowe „Zgazowanie węgla”, finansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Brak jest jednak opracowań pooewięconych ekonomicznym aspektom podziemnego zgazowania węgla w warunkach krajowych złóż węgla kamiennego. Wykorzystując dostępne źródła z literatury swiatowej można podjąć próbę oszacowania kosztów procesu podziemnego zgazowania węgla w warunkach polskich złóż węglowych. W pracy podjęto taką próbę korzystając ze sposobu ujęcia problematyki kosztów podziemnego zgazowania węgla zaczerpniętego z literatury światowej i uwzględniając dane wejsciowe charakterystyczne dla polskich warunków. Scharakteryzowano dwa zasadnicze schematy technologii podziemnego zgazowania węgla (CRIP i UCG), które mogą być wykorzystane w przyszłooeci do podziemnego zgazowania węgla w warunkach geologiczno-górniczych polskich zagłębi węglowych. Przyjęto podstawowe założenia dla modelu podziemnego zgazowania węgla, z których najważniejsze to założenie o produkcji gazu syntezowego w ilości zabezpieczającej jego dostawy do produkcji energii elektrycznej przez elektrownię o mocy 250 MW w ciągu 18 lat oraz założenie, że powierzchnia obszaru górniczego i jego zasoby są wystarczające dla zabezpieczenia wymaganej ilości gazu syntezowego, a miąższość pokładu przeznaczonego do zgazowania zawiera się w przedziale od 1 do 5 m. Przygotowano odpowiedni zestaw danych wejsciowych do obliczeń. Przykładowe obliczenia wykonano dla technologii CRIP, przy czym rozpatrywano dwa różne warianty zastosowania środka zgazowującego: pierwszy – z użyciem powietrza, drugi – z użyciem tlenu. W obu przypadkach określono nakłady kapitałowe oraz koszty operacyjne i utrzymania jako funkcję miąższości pokładu. Wyniki obliczeń zestawiono tabelarycznie i zinterpretowano graficznie. Z analizy wyników obliczeń wynika, że koszty stałe związane z nakładami kapitałowymi są dużo niższe od kosztów operacyjnych i utrzymania, a model zakładający zgazowanie tlenem jest tańszy od modelu zgazowania powietrzem. Zaproponowany sposób ujęcia kosztów procesu podziemnego zgazowania węgla może stanowić punkt wyjścia do budowy bardziej złożonego modelu.

EN

Intensive investigations focused on underground coal gasification are conducted world-wide. Similarly Polish scientific and research centers as well as industrial companies are engaged in the investigations connected with development of underground coal gasification method which can be used on the industrial scale. These investigations are conducted by the Scientific-Industrial Consortium named “Coal Gasification” which is financed by the National Centre for Research and Development. There is some lack of bibliography focused on the economic aspects of underground coal gasification in the conditions of Polish bituminous coal deposits. However it is possible to estimate these costs basing on the world-wide literature and using the domestic input data. In the paper an attempt of estimating the costs of underground bituminous coal gasification is briefly described. Two main variants of giving access to the coal seam are taken into account. These variants can be considered as prospective for the geologic and mining conditions of Polish bituminous coal basins. For the first variant the CRIP technology can be used, for the second one – technology UCG. Base-case assumptions of the UCG model were undertaken, and among others the assumptions that syngas will be sufficient to power an air-fired 250 MW UCG CC plant for 18 years life-time of the project, that mining area is sufficient to provide an appropriate amount of coal for UCG process, that thickness of coal seams is between 1 and 5meters. An appropriate set of input data was prepared. Calculations were made for the variant taking into account CRIP technology as well as two scenarios – one of the air-fired UCG model, the second one – of oxygen-fired UCG model. Capital expenditures as well as annual operating and maintenance costs were calculated as a function of seam thickness for the both scenarios. Results of the calculations are presented in Tables and shown in Figures. Generally, the fixed costs connected with capital expenditures are of little importance than operating and maintenance costs. The results of calculations show that the oxygen-fired UCG model is cheaper than the air-fired UCG model. The model developed can be widened to a more complex model in a case of need.

13

Study on factors influencing the level of capital expenditure spent in mining

Franik T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2012

|

T. 28, z. 4

71-86

EN

This article presents the results of studies assesing the significance of the most important macro- and microeconomic factors affecting investors' propensity to invest in mining. The Polish mining industry in recent years has seen intensive restructuring processes which have considerably affected the status of fixed assets required for the exploitation of useful minerals. In order to efectively manage technological progress in mining plants, it is necessary to understand the role of individual, variable factors influencing investors' propensity to make specific expenditures. In the analysis, mathematical statistics and econometric modelling methods were applied to determine the nature of correlations between the values studied and their significance. This examination applied statistical data accumulated by economic entities from 2000-2010. A linear econometric model was presented illustrating the relationship between capital expenditure in mining and such indicators as fixed assets value, GDP, real interest rate, consumption levels of fixed asset components in mining, and various other factors. Structural parameters of a function specifying the level of investment expenditure can be determined based on statistical data which has been appropriately processed so that the model constructed reflects the economic process studied in relevant way. Such a model is not free of defects typical in statistical models; however, it simultaneously enables one to obtain valuable information concerning the impact of the factors studied on the value of such expenditure, and the theoretical possibilities to exchange the specific quantity of one factor for another factor. In the final version of the model, it is often sufficient to include only these independent variables which contribute the most essential information to the independent variable. This often simplifies the final form of the model without simultaneous limiting of its importance in explaining the economic phenomenon studied and the possibilities of its practical application. In the final selection of significant variables captured in the model, the method of information capacity indicators was used.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących oceny istotności najważniejszych czynników makro- i mikroekonomicznych wpływających na skłonność inwestorów do inwestowania w górnictwie. W górnictwie polskim w okresie ostatnich kilkunastu lat były intensywnie przeprowadzane procesy restrukturyzacyjne, które w dużym stopniu wpłynęły na stan aktywów trwałych, niezbędnych w eksploatacji kopalin użytecznych. Dla właściwego zarządzania środkami technicznymi w zakładach górniczych niezbędna jest znajomość znaczenia poszczególnych zmiennych czynników, wpływających na skłonność inwestorów do ponoszenia określonych nakładów w celu poprawy efektywności gospodarowania. W analizie wykorzystano metody statystyki matematycznej i modelowania ekonometrycznego dla określenia charakteru związków między badanymi wielkościami, a także dla oceny istotności tych zależności. W badaniach wykorzystano dane statystyczne dotyczące badanych czynników uzyskiwanych przez podmioty gospodarcze w latach 2000-2010. Przedstawiono liniowy model ekonometryczny zależności nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie od takich wielkości jak wartość majątku trwałego, PKB, realna stopa procentowa, stopień zużycia trwałych składników majątkowych w górnictwie oraz innych czynników. Określenia parametrów strukturalnych funkcji określającej wielkość nakładów inwestycyjnych, można dokonać za pomocą metod ekonometrycznych na podstawie danych statystycznych odpowiednio przetworzonych, tak aby skonstruowany model odzwierciedlał w sposób właściwy badany proces ekonomiczny. Model taki nie jest pozbawiony wad, typowych dla modeli statystycznych, ale jednocześnie umożliwia uzyskanie wielu cennych informacji o wpływie badanych czynników na wielkość tych nakładów oraz teoretycznych możliwościach wymiany określonej ilości jednego czynnika na drugi. W ostatecznej wersji modelu często wystarczy ująć jedynie te zmienne objaśniające, które wnoszą najistotniejsze informacje o zmiennej objaśniającej. Upraszcza to często końcową postać modelu, nie ograniczając jednocześnie jego znaczenia w wyjaśnianiu badanego zjawiska ekonomicznego oraz możliwości jego praktycznego wykorzystania. W ostatecznym doborze istotnych zmiennych objaśniających ujętych w modelu wykorzystano metodę wskaźników pojemności informacyjnej.

14

Wpływ wybranych czynników makroekonomicznych na skłonność do inwestowania w górnictwie

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 9

36--39

PL

Praca zawiera syntetyczne omówienie rezultatów badań dotyczących oceny wpływu wybranych czynników makroekonomicznych na skłonność inwestorów do inwestowania w górnictwie. W badaniach wykorzystano dane statystyczne dotyczące badanych czynników z okresu 1995÷2009. Stosowano metody statystyki matematycznej w określeniu charakteru związków między badanymi wielkościami, a także w ocenie istotności tych zależności. Przedstawiono liniowy model ekonometryczny zależności nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w górnictwie od takich wielkości jak wartość majątku trwałego, PKB, stopa procentowa oraz innych czynników.

EN

The dissertation contains a synthetic description of investigations concerning the evaluation of the influence of selected macroeconomic factors on investors’ tendency to invest in mining. In the investigations statistical data connected with the examined factors from the period 1995÷2009 were used. Methods of mathematical statistics were applied to determine the character of relations between the examined quantities as well as in the assessment of the significance of those relationships. The dissertation presents also a linear econometric model of dependences of investment outlays disbursed in mining on such quantities as durable property value, GDP, interest rate and other factors.

15

Badanie zmienności postępu eksploatacji przodków ścianowych na przykładzie wybranej kopalni węgla kamiennego

Franik T., Woźny T.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 9

40--45

PL

W pracy przedstawiono analizę dynamiki zmian postępu eksploatacji przodków ścianowych, wyposażonych w wysoko wydajny sprzęt w wybranej kopalni węgla kamiennego. Badania obejmowały 16 przodków ścianowych eksploatowanych w latach 2006÷2010. Zmienność postępu a zatem także efektów produkcyjnych osiąganych w poszczególnych przodkach ścianowych, jest wynikiem skumulowanego oddziaływania wielu czynników. Okoliczność ta była powodem potraktowania postępu eksploatacji jako zmiennej losowej, której rozkłady badano z użyciem pakietu Statistica. Charakter rozkładu postępu eksploatacji ściany oraz przewidywane prawdopodobieństwo wystąpienia określonej jego wielkości są istotnymi informacjami dla projektowania przyszłej eksploatacji pól ścianowych w określonych warunkach geologiczno-górniczych i technicznych.

EN

The dissertation reveals the analysis of the dynamics of changes of exploitation advance of longwall faces, fitted out with highly efficient equipment in a selected hard coal mine. The examinations comprised 16 longwall faces extracted in the years 2006÷2010. The changeability of advance and thus the production effects attained at individual longwall faces is the result of cumulative influence of numerous factors. This circumstance was the reason for treating longwall extraction advance as a random variable; its distributions were examined using the Statistics package. The character of distribution of the longwall extraction advance as well as the predicted probability of occurrence of its determined size are essential information for planning future extraction of longwall panels in specific geological-and-mining and technical conditions.

16

Dynamika inwestowania w górnictwie w okresie przemian gospodarczych w Polsce

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 9

51-54

PL

W pracy przedstawiono analizę dynamiki inwestowania w gospodarce Polski w okresie przemian gospodarczych (1995-2008) z uwzględnieniem udziału przemysłu oraz górnictwa w tej działalności. Ponoszone nakłady inwestycyjne są jednym z podstawowych czynników wpływających na wielkość efektów gospodarczych osiąganych przez podmioty gospodarcze. Analizowano zmiany udziału nakładów inwestycyjnych wydatkowanych w przemyśle o nakładów całkowitych oraz udział górnictwa w nakładach przemysłu w badanym okresie. Analiza uwzględnia również udział sektora publicznego i prywatnego w ponoszonych nakładach inwestycyjnych. Zastosowaną miarą efektywności wydatkowanych nakładów inwestycyjnych jest stosunek wysokości efektów, za które uznano wartość dodaną brutto, do wysokości poniesionych nakładów kapitałowych.

EN

Analysis of investment dynamic in the Polish economy in the period of economic transformations (the years 1995-2008) with taking under consideration participation of industry as well as mining in this activity. Investment outlay in one of the basic factors influencing the scale of effects achieved by economic subjects. The analysis includes changes of investment outlay share pent for industry to the total outlay as well as the share of mining to the industry outlay in the studied period. The analysis takes also into consideration the share of public and private sectors in the investment outlay effectiveness spent in analysed economic subject is the relation of effects, recognized as gross surplus value, to the value of capital outlay spent.

17

Kapitałochłonność polskiego górnictwa i kopalnictwa na tle innych sektorów przemysłu

Franik T.

Polityka Energetyczna

|

2010

|

T. 13, z. 2

119-129

PL

Przedstawiono analizę zmian wartości środków trwałych brutto, stanowiących w tym przypadku miarę wartości zasadniczej części kapitału wykorzystywanego w procesach produkcyjnych w górnictwie oraz pozostałych sektorach przemysłu w Polsce. Analiza obejmuje lata 1995–2008. Zmiany udziału takiego czynnika produkcji, jakim jest nakład kapitału wiążą się z okresem reformowania gospodarki, a szczególnie wszystkich branż górnictwa. Celem tych zmian jest także intensyfikacja wykorzystania czynników wytwórczych. O rezultatach przemian może stanowić poziom wskaźnika kapitałochłonności, który jest tu definiowany, jako stosunek wielkości zaangażowanego kapitału do efektów produkcyjnych (w tym przypadku wartości dodanej brutto) wyrażonych wartościowo. Wartości tego wskaźnika oraz wskaźnika produktywności kapitału porównywano w obszarze poszczególnych sektorów przemysłu i w odniesieniu do całej gospodarki narodowej.

EN

This paper presents an analysis of value alterations in gross tangible fixed assets, which are here a measure of value of the basic equity employed in production in mining and other industrial sectors in Poland. The analysis concerns the period between 1995 and 2008. Shifts in a factor of production such as capital expenditure are related to reforms of the Polish economy and of the whole mining sector in particular. The changes are also aimed at increasing the use of productive inputs. The level of capital intensity ratio, which is here defined as a ratio of the quantity of the capital employed to production effects (in this case gross value added), can reveal transformation results. This ratio value and the value of capital productivity ratio were compared for the selected industrial sectors and the whole national economy.

18

Zarządzanie czynnikami produkcji w górnictwie węgla kamiennego

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 9

65-68

PL

W pracy przedstawiono analizę wpływu czynników produkcji na osiągane efekty w górnictwie węgla kamiennego w latach 1994-2007. Relatywnie znacznie większy spadek nakładu kapitału niż wynosi spadek produkcji pogłębia trudną sytuację ekonomiczną branży. Racjonalne zarządzanie procesem wydobywczym musi uwzględniać dostępność czynników produkcji w określonej sytuacji społecznej i gospodarczej kraju, jak również ich cenę. W sytuacji kryzysowej praca ludzka jest stosunkowo tania i chętniej wykorzystywana w procesie produkcyjnym, często kosztem zaangażowanego kapitału. Ograniczone środki inwestycyjne oraz drogi kredyt stanowią barierę dla zwiększenia udziału kapitału w wartości wytwarzanego produktu. Proces zarządzania powinien umożliwić racjonalizację podejmowanych w tych warunkach decyzji, dzięki wykorzystaniu takich środków, jak gromadzenie i przetwarzanie informacji oraz monitorowanie procesów.

EN

The analysis of production factors influence on achieved effects in hard coal mining in the years 1994-2007 is presented. Relatively significantly bigger decrease of capital expenditures as production decrease deepens the difficult situation of the branch. Rational mining process management must take into consideration availability of production factors in the determined social and economical situation of the country, as well as their price. In the crisis situation labour cost is relatively low and labour is willingly used in the production process, often at the cost of the engaged capital. The limited investment means as well as expensive credit are the barrier for the capital participation increase in the manufactured product value. The management process should enable rationalization of taking decision under these conditions, thanks to using such means as information collecting and processing as well as processes monitoring.

19

Proces kształcenia w zakresie projektowania, ekonomiki i zarządzania na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii AGH

Franik T.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 5-6

47-53

PL

Podstawowym celem powołanej w 1919 r. Akademii Górniczej, oprócz prowadzenia badań naukowych, było kształcenie kadr, które w sposób profesjonalny kierować miały zakładami górniczymi w odradzającym się po ponad stuletnim okresie zaborów przemyśle wydobywczym. W prezentowanej pracy przedstawiono zagadnienie udziału pracowników obecnej Katedry Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle, będącej jednostką organizacyjną Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii AGH, w kształceniu kadr dla potrzeb górnictwa i innych gałęzi przemysłu. Tradycje kształcenia kadr górniczych w zakresie nauk ekonomicznych w AGH sięgają 1922 r. gdy powołano na Wydziale Górniczym Katedrę Organizacji Przedsiębiorstw Przemysłowych i Prawa Górniczego. W artykule przedstawiono syntetycznie zmiany ilościowe i jakościowe w zakresie kształcenia na tle przemian, jakie występowały w ubiegłych latach w przemyśle wydobywczym w Polsce

EN

The basic aim of the established in the year 1919 Mining Academy was, besides the scientific research, education of personnel, which had to professionally manage mines of extractive industry coming back to life after over one hundred years period of annexations. The participation issue of the workers of the present Economics and Management of Industry Department - belonging to the Faculty of Mining and Geo-engineering of AGH - in education of personnel for mining and other industry is presented. Tradition of mining personnel education goes back to 1922, when Department of Industrial Enterprises and Mining Law was established at the Mining Faculty. Quantitative and qualitative changes in the range of education on background of the changes, which occurred in the last years in the extraction industry in Poland, are presented.

20

Próba optymalizacji nakładów czynników produkcji w górnictwie węgla kamiennego z wykorzystaniem programowania nieliniowego

Franik T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2007

|

T. 23, z. 3

35-48

PL

W prezentowanej pracy przedstawiono zagadnienie oszacowania optymalnego nakładu czynników produkcji takich jak praca i kapitał w górnictwie węgla kamiennego. Jako kryterium optymalizacji zastosowano minimalizację kosztu wytworzenia określonej produkcji. Wartość produkcji wytworzonej opisano funkcją potęgową typu Cobba-Douglasa, a koszt produkcji – funkcją liniową. Ze względu na charakter funkcji celu, do rozwiązania zagadnienia zastosowano metodę programowania nieliniowego po wprowadzeniu do funkcji nieoznaczonych mnożników Lagrange’a.

EN

In article the problem of estimation of optimum expenditure of factors of productions such work and capital in mining of hard coal was presented. As criterion of optimization was applied the minimization of cost of producing. The value of production was circumscribed the exponential function of Cobb-Douglas type, and the cost of production – the linear function. Regard on character of function of aim, to solution of question was applied non – linear programming method after introduction to function of indeterminated Lagrange factors.