Wskazano na potencjalne możliwość gamma spektrometrii w zakresie poszukiwania i oceny jakości złóż. Szczególną uwagę poświęcono złożom surowców skalnych. Na przykładzie triasowych arkoz Sudetów wskazano na możliwość zastosowania przenośnych gamma spektrometrów do poszukiwania skaleni potasowych - surowca przemysłu ceramicznego. Na przykładzie złóż: glin ogniotrwałych w Rusku-Jaroszowie, kaolinu w Nowogrodźcu i surowca kaolinowego z kopalni Turów podjęto próbę porównania wyników pomiarów gamma spektrometrycznych z diagramem klasyfikacyjnym obejmującym pola takich minerałów jak: chloryt, kaolinit, smektyt, montmorylonit, illit, muskowit, skalenie, glaukonit, kwarc.
EN
Potential of gamma spectrometry application for exploration and evaluation of the quality of the mineral deposits was analysed. Particular attention was paid to deposits of rock materials. The application of portable gamma spectrometers for prospecting for K feldspar in the Sudetic Triassic arkose was shown. Comparison of the results of gamma spectrometric measurements in deposits of Rusko-Jaroszów refractory clays, Nowogrodziec kaoline and byproduct kaolin of lignite mine Turow was made with classification diagram covering the fields of minerals such as: chlorite, kaolinite, smectite, montmorillonite, illite, muscovite, feldspar, glauconite, quartz.
Gamma-spectrometric measurements of four (A, B, C, D) spoil tips, by means of portable gamma spectrometers RS230 have been performed in the Okrzeszyn area of the Intrasudetic Synclinorium, where uraniferous Permocarboniferous coal exploitation and uranium prospecting took place in the past. The obtained results of K, U, Th content were recalculated into activity indices f1 and f2. Acceptable limits according to Polish Law are f1 ≤ 1 and f2 ≤ 200 Bq · kg–1 for raw materials in buildings for people and livestock. Obtained results indicate that spoil tips material cannot be fully accepted as building material even for landscape architecture constructions in urban areas, where limits are less restrictive (f1 ≤ 2, f2 ≤ 400 Bq · kg–1).
PL
Zostały przeprowadzone pomiary za pomocą gamma spektrometrów RS230 na czterech (A, B, C, D) hałdach odpadów górniczych w rejonie Okrzeszyna (niecka śródsudecka), gdzie w przeszłości miała miejsce eksploatacja permokarbońskich uranonośnych węgli i poszukiwanie rud uranu. Uzyskane wyniki zawartości K, U, Th zostały przeliczone na wskaźniki aktywności f1 i f2. Zgodnie z Rozporządzeniem RM z dnia 2 stycznia 2007 r., dopuszczalne wartości wynoszą f1 ≤ 1 i f2 ≤ 200 Bq · kg–1 w przypadku materiałów stosowanych w budynkach mieszkalnych. Uzyskane wyniki wskazują, że zgromadzony na hałdach materiał nie może być w całości dopuszczony nawet do budowy elementów architektury krajobrazu w obszarach zabudowanych, gdzie dopuszczalne wartości wskaźników aktywności są większe (f1 ≤ 2, f2 ≤ 400 Bq · kg–1).
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Moc dawki promieniowania gamma w obrębie antropogenicznej anomalii promieniotwórczej, w pobliżu zbiornika odpadów po przeróbce rud uranu w Kowarach dochodzi do 2600 nGy/h. Wartość ta wyraźnie przekracza tło promieniowania gamma, stwierdzone na wychodniach różnych rodzajów skał, odsłaniających się w najbliższej okolicy. Ograniczony zasięg powierzchniowy anomalii sprawia, że jej wpływ na zdrowie ludności jest znacznie mniejszy niż oddziaływanie regionalnego tła granitu karkonoskiego. Wartość mocy dawki promieniowania gamma w obrębie stwierdzonej anomalii jest wyraźnie mniejsza niż anomalie radioaktywne związane z niektórymi osadnikami przy kopalniach węgla kamiennego.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.