Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Multi-Criteria Decision Analysis (MCDA) methods in Life-Cycle Assessment (LCA) : a comparison of private passenger vehicles

Macioł A., Rębiasz B.

Operations Research and Decisions

|

2018

|

Vol. 28, No. 1

5--26

EN

Analogies between the life cycle assessment (LCA) and multicriteria decision analysis (MCDA) methodologies have been discussed as well as LCA as an MCDA problem for resolving the trade-offs between multiple environmental objectives. The objective of this study is to compare a variety of specialised multicriteria methods and knowledge-based methods used to aggregate the results from LCA. The studies were conducted using examples of LCA on private passenger vehicles. The research used two classical methods for multicriteria decision making (AHP and TOPSIS), the method of conventional (crisp) reasoning and Mamdani’s method of fuzzy inference. The results demonstrate that among the methods analysed, only crisp reasoning does not provide satisfactory results.

2

Valuing managerial flexibility : an application of real-option theory to steel industry investments

Rębiasz B., Gaweł B., Skalna I.

Operations Research and Decisions

|

2017

|

Vol. 27, No. 2

91--111

EN

In the steel industry which is subject to significant volatility in its output prices and market demands for different ranges of products the diversification of production can generate important value for switch real options. Therefore, a common practice is to invest in various assets, thus generating the possibility of diversification of production and valuable switch options. The incremental benefit of product switch options in steel plant projects has been assessed. Such options are valued using the Monte Carlo simulation and modeling the prices of and demand for steel products as geometric Brownian motion (GBM). Our results show that this option can generate a significant increase in the net present value (NPV) of metallurgical projects.

3

New method of selecting efficient project portfolios in the presence of hybrid uncertainty

Rębiasz B.

Operations Research and Decisions

|

2016

|

Vol. 26, No. 4

65--90

EN

A new methods of selecting efficient project portfolios in the presence of hybrid uncertainty has been presented. Pareto optimal solutions have been defined by an algorithm for generating project portfolios. The method presented allows us to select efficient project portfolios taking into account statistical and economic dependencies between projects when some of the parameters used in the calculation of effectiveness can be expressed in the form of an interactive possibility distribution and some in the form of a probability distribution. The procedure for processing such hybrid data combines stochastic simulation with nonlinear programming. The interaction between data are modeled by correlation matrices and the interval regression. Economic dependences are taken into account by the equations balancing the production capacity of the company. The practical example presented indicates that an interaction between projects has a significant impact on the results of calculations.

4

Hybrid correlated data in risk assessment

Rębiasz B.

Operations Research and Decisions

|

2015

|

Vol. 25, No. 1

81--101

EN

A method for evaluating the risks in a situation has been presented where parameters in the calculation are expressed in the form of dependent fuzzy numbers and probability distributions. The procedure of risk estimation combines stochastic simulation with the execution of arithmetic operations on interactive fuzzy numbers. In order to define operations on such numbers, non-linear programming is used. Relations between the parameters presented in the form of fuzzy numbers and probability distributions are expressed by means of interval regression. The results of computations indicate that the relations between parameters have a significant impact on the ratios characterizing risk.

5

Materials for energy systems − market aspects

Rębiasz B., Orchel-Szeląg A., Czyrska-Filemonowicz A.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2014

|

Vol. 81, nr 10

675--681

EN

The paper presents the expected development of the global energy market and the current state and prospects of particular energy technologies. Factors determining the competitiveness of these technologies are discussed. Then materials developed under the project New materials for energy systems (NewMat), intended for different energy technologies as well as renewable energy storage and conversion, are characterized. Expected development of the properties of these materials and forecasted markets are reviewed.

PL

W artykule przedstawiono przewidywany rozwój światowego rynku energii oraz aktualny stan i perspektywy poszczególnych technologii wytwarzania energii. Omówiono czynniki określające konkurencyjność tych technologii. Następnie scharakteryzowano materiały opracowywane w ramach projektu Nowe materiały dla systemów energetycznych (NewMat), przeznaczone dla poszczególnych technologii produkcji energii oraz magazynowania energii odnawialnej. Omówiono przewidywany rozwój własności tych materiałów oraz prognozowane rynki.

6

Wykorzystanie metod eksploracji danych do długookresowego prognozowaniu popytu na rynku dóbr przemysłowych

Rębiasz B., Szulc W.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2012

|

Vol. 79, nr 6

427--433

PL

W artykule zaproponowano nową metodę prognozowania wielkości i struktury popytu na rynku dóbr przemysłowych. Koncepcję metody przedstawiono na przykładzie rynku stalowych wyrobów hutniczych. Do prognozowania wykorzystano wybrane metody eksploracji danych: metodę k-średnich oraz algorytm C4.5. Metoda k-średnich służy do wydzielenia grup podobnych przypadków wielkości i struktury zużycia stalowych wyrobów hutniczych (wzorców zużycia). Natomiast algorytm generowania drzew decyzyjnych (algorytm C4.5) służy do określana zależności pomiędzy wzorcami zużycia a predyktorami (parametrami kształtującymi wielkość i strukturę zużycia). Proponowaną metodę zweryfikowano wykorzystując bogaty materiał statystyczny dotyczący wielkości i struktury zużycia stalowych wyrobów hutniczych w wybranych krajach w latach 1960÷2009.

EN

This paper proposes a new method of forecasting the level and structure of market demand for industrial goods. The concept of the method is presented on the example of the steel products market. Forecasting was conducted with the following selected data mining methods: k-means and the C4.5 algorithm. The k-means method serves to separate groups with items of a similar consumption level and structure of the analyzed products (consumption patterns). On the other hand, the algorithm for generating decision trees (C4.5 algorithm) aims to determine the dependencies between consumption patterns and predictors (parameters determining the level and structure of consumption). The proposed method was verified using extensive statistical material on the level and structure of steel products consumption in selected countries in the years 1960÷2009.

7

Ocena trafności opracowanych w okresie 1990 - 2009 prognoz jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Rębiasz B., Garbarz B., Szulc W.

Prace Instytutu Metalurgii Żelaza

|

2010

|

T. 62, nr 1

233-239

PL

Druga połowa lat 90. XX wieku i lata 2000 - 2005 to okres intensywnej restrukturyzacji przemysłu hutnictwa żelaza i stali w Polsce. Kierunki i zakres restrukturyzacji w znacznym stopniu wyznaczane były przez zmiany, jakie dokonywały się w wielkości i strukturze rynku stalowych wyrobów hutniczych. Stąd też istotną rolę w tym procesie odgrywały prognozy jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych. W artykule porównano prognozy opracowane przez różne instytucje, w tym Instytut Metalurgii Żelaza, oraz przedstawiono przegląd metod stosowanych do prognozowania jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych. Następnie dokonano analizy trafności prognoz opracowywanych w okresie 1990-2009 w powiązaniu z metodami ich opracowania. Trafność prognoz oceniana była przez względne błędy prognoz ex post. Analiza objęła prognozy jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych ogółem, prognozy zużycia wybranych asortymentów stalowych wyrobów hutniczych oraz prognozy struktury asortymentowej zużycia. Przeprowadzone analizy pozwoliły sformułować wnioski odnośnie przydatności poszczególnych metod prognozowania do opracowania prognozy jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych oraz prognozy struktury asortymentowej zużycia.

EN

The second half of the nineties of XX century and the years 2000-2005 were the period of intense restructuring of the steel sector in Poland. The directions and scope of restructuring were determined mainly by changes in volume and structure of the steel market. Hence, forecasts of apparent consumption of steel products played an essential role in that process. In the paper, forecasts developed by different institutions, in that by Instytut Metalurgii Żelaza, were compared and the review of methods used to forecast the apparent consumption of steel products was presented. Subsequently analysis of the accuracy of forecasts developed over the period 1990-2009 in association with methods used to develop these forecasts was conducted. The accuracy was evaluated by the ex post relative error of forecasts. The analysis covered the forecasts of apparent consumption of steel products in total, the forecasts of apparent consumption of selected steel products and the forecasts of product mix structure of consumption. The conducted analyses allowed to formulate conclusions with regard to usefulness of each forecasting method to develop the forecast of apparent consumption of steel products and the forecast of product mix structure of consumption.

8

Interactive fuzzy numbers in the evaluation of the effectiveness of investment projects and the selection of efficient portfolios

Rębiasz B.

Operations Research and Decisions

|

2010

|

Vol. 20, No. 3-4

103-127

EN

The paper presents a method for evaluating the effectiveness and risks of investment projects and the selection of efficient portfolios in a situation where parameters in the calculation of effectiveness are expressed in the form of interactive fuzzy numbers. Fuzzy model simulations are used to perform arithmetic operations on interactive fuzzy numbers. The process of selecting investment projects takes into account statistical and economic dependences between projects.

9

Zastosowanie silników regułowych do wspomagania decyzji w obszarze opracowania technologii i zarządzania produkcją wyrobów hutniczych

Baster B., Macioł A., Rębiasz B.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2010

|

Vol. 77, nr 12

740-744

PL

Jednym z kluczowych problemów zarządzania w przedsiębiorstwach hutnictwa metali jest technologiczne przygotowanie produkcji oraz zarządzanie (sterowanie) produkcją. Oba te procesy są, jak do tej pory, w niedostatecznym stopniu wspomagane przez systemy informatyczne. O ile w zakresie rozwiązywania problemów inżynierskich dostępność narzędzi jest zadowalająca o tyle na styku technologii i zarządzania brak jest odpowiednich rozwiązań. Nowe możliwości tworzy koncepcja zarządzania regułami biznesowymi, którą można wykorzystać do rozwiązywania problemów technologicznych i produkcyjnych. Większość problemów w tym obszarze można przedstawić za pomocą reguł (w tym reguł o charakterze proceduralnym) a co za tym idzie wykorzystać silniki reguł do ich rozwiązywania.

EN

One of the key management problems in the metallurgical enterprises is technological production preparation and production management (production control). Both of these processes are not yet supported sufficiently by information systems. While in the engineering problem-solving domain the tools available so far are satisfactory, at the crossroads of technology and management there is a lack of appropriate solutions. The concept of business rules management, which can be used for technological and manufacturing issues, creates new opportunities. Most problems in this area can be represented by rules (including rules of a procedural nature), and thus solved through the use of rules engines.

10

Sytuacja na rynku wyrobów hutniczych – analiza i prognozy

Rębiasz B., Garbarz B., Szulc W.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2010

|

Vol. 77, nr 11

623-631

PL

W artykule przedstawiono zmiany wielkości produkcji i jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych w świecie i w Polsce w okresie 1992÷2009. Przeanalizowano czynniki, które były przyczyną bardzo dobrej koniunktury w latach 2003÷2007 i dekoniunktury w latach 2008 i 2009. Poddano analizie przewidywane zmiany rynku stalowych wyrobów hutniczych w świecie i w Polsce w trakcie wychodzenia z recesji po 2010 roku. Przeanalizowano także relacje zachodzące między jawnym zużyciem a zdolnościami produkcyjnymi MMP poszczególnych grup asortymentowych stalowych wyrobów hutniczych w Polsce.

EN

The changes of production and apparent consumption of final steel products in the world and in Poland over the period 1992÷2009 have been presented. The factors influencing boom on world steel market in years 2003÷2007 and collapse of these trends in years 2008 and 2009 were analyzed. Forecasted changes of world and domestic steel markets during getting out of the recession after year 2010 were discussed. The relationships between apparent consumption and production capacities MPP for specific steel product groups in Poland were also analyzed.

11

Statystyczna analiza jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Rębiasz B., Garbarz B., Szulc W.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2010

|

Vol. 77, nr 1

3-8

PL

W artykule przedstawiono zmiany jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych w Polsce w latach 1992÷2008. Przeanalizowano czynniki wpływające na jawne zużycie stalowych wyrobów hutniczych. Opisano statystyczne metody analizy związków pomiędzy jawnym zużyciem stalowych wyrobów hutniczych a wybranymi parametrami makroekonomicznymi. Na podstawie danych za lata 1992÷2008 zbudowano modele ekonometryczne opisujące kształtowanie się jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych w Polsce. Modele te zostały następnie wykorzystane do opracowania prognoz jawnego zużycia.

EN

Variation of steel products apparent consumption in Poland over the period of 1992÷2008 has been presented. The factors influencing apparent consumption of steel products were analyzed. Statistical methods to analyze the relationships between steel products apparent consumption and selected macroeconomic parameters were discussed. The econometric models, based on data for the period of 1992÷2008 describing steel products apparent consumption in Poland were worked out. These models were applied to develop forecasts of apparent consumption.

12

Średniokresowa prognoza wielkości i struktury asortymentowej zużycia, importu, eksportu i produkcji stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Garbarz B., Rębiasz B.

Prace Instytutu Metalurgii Żelaza

|

2009

|

T. 61, nr 4

17-24

PL

Opracowane przed kryzysem średnioterminowe i długoterminowe (na następne 10-15 lat) prognozy zużycia i produkcji stali, muszą zostać gruntownie zweryfikowane. Po silnym trendzie wzrostowym zużycia wyrobów stalowych w Polsce w latach 2006-2007, w 2008 roku zużycie to wyniosło 11 mln ton i było o 4,6% niższe niż w 2007 roku. W roku 2009 należy oczekiwać dalszego spadku zużycia. W artykule przedstawiono zaktualizowaną, uwzględniającą konsekwencje kryzysu ekonomicznego prognozę zużycia, bilansu handlu zagranicznego i produkcji stalowych wyrobów hutniczych dla Polski na lata 2009 - 2013. Do prognozowania jawnego zużycia wyrobów hutniczych w Polsce zastosowano metodę analogową, opierającą się na porównaniach wskaźników zużycia wyrobów hutniczych na jednego mieszkańca w Polsce i krajach UE oraz metodę przyczynowo-skutkową, wykorzystującą zależność jawnego zużycia wyrobów stalowych od wielkości PKB i innych parametrów charakteryzujących rozwój gospodarczy. Prognozę jawnego zużycia stalowych wyrobów hutniczych dla Polski na lata 2009-2013 opracowano w dwóch wariantach: w wariancie określonym jako optymistyczny i w wariancie określonym jako realny. Z prognozy w wariancie realnym wynika, że w okresie objętym prognozą 2010-2013 roczne procentowe wzrosty jawnego zużycia będą zbliżone do wartości osiąganych w latach 1992-2005, a więc około 3%. Przy takim tempie wzrostu jawne zużycie stalowych wyrobów hutniczych w Polsce w 2013 roku osiągnęłoby poziom około 11,6 mln ton.

EN

Developed before the crisis, the medium- and long-term (for the next 10-15 years) forecasts on steel consumption and production must be verified thoroughly. After the strong increasing trend for consumption of steel products in Poland in the years 2006-2007, the consumption was 11 million tons in 2008, i.e. by 4.6% lower than in 2007. In 2009, further decrease in consumption should be expected. This article presents up-to-date forecast on consumption, foreign trade balance and manufacture of steel products in Poland for the years 2009-2013, taking into consideration the consequences of the economic crisis. For forecasting about the apparent consumption of steel products in Poland the analogue method, based on comparisons of the indices of consumption of steel products per capita in Poland and EU countries, and the cause and effect method, which uses the dependence between the apparent use of steel products and GDP and other parameters that characterise the economic development, were used. The forecast on apparent consumption of steel products in the years 2009-2013 for Poland was developed in two variants: optimistic and realistic. It results from the realistic variant that over the period covered by the 2010-2013 forecast the annual percentage increase in the apparent consumption will be similar to the values obtained in the years 1992-2005, i.e. approx. 3%. With the rate of increase like that, the apparent consumption of steel products in 2013 in Poland would reach approx. 11.6 million tons.

13

Dystrybucja stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Szulc W., Rębiasz B.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2009

|

Vol. 76, nr 3

204-210

PL

W artykule scharakteryzowano sieć dystrybucji stalowych wyrobów hutniczych w Polsce. Przeanalizowano dane makroekonomiczne w zakresie wielkości i asortymentu sprzedaży centrów handlowych (tj. firm pośredniczących w handlu stalowymi wyrobami hutniczymi pomiędzy ich wytwórcami a użytkownikami końcowymi), dokonano identyfikacji krajowych centrów handlowych w sprzedaży tych wyrobów oraz centrów serwisowych, jak również usług świadczonych przez te centra. Ponadto dokonano identyfikacji rozkładu geograficznego centrów handlowych i centrów serwisowych oraz procesów zachodzących na rynku dystrybutorów stalowych wyrobów hutniczych: powstawanie nowych przedsiębiorstw, zaangażowanie obcego kapitału, konsolidacja, przejęcia.

EN

The distribution net of steel products in Poland has been characterized. Macroeconomic data concerning volume and product mix of the dealers' sales have been analyzed. Identification of domestic dealers centers and service centers of steel products and scope of rendered services have been done. After that geographic location of domestic dealers and service centers as well as processes taking place on domestic dealers and service centers market: creation of new enterprises, engagement off foreign investors, consolidations and fusions have been identified.

14

Metoda wyboru efektywnych portfeli przedsięwzięć inwestycyjnych

Rębiasz B.

Badania Operacyjne i Decyzje

|

2009

|

nr 3

96-117

PL

W artykule przedstawiono nową metodę wyboru efektywnych portfeli przedsięwzięć inwestycyjnych. Problem wyboru portfeli sformułowano w postaci zadania optymalizacji wielokryterialnej. Opracowany algorytm umożliwia poszukiwanie niezdominowanych portfeli przedsięwzięć inwestycyjnych. Kryteriami wyboru są: maksymalizacja wartości oczekiwanej NPV i minimalizacja semiodchylenia standardowego NPV portfela. Metoda umożliwia wybór portfeli przy uwzględnieniu zależności statystycznych i ekonomicznych pomiędzy przedsięwzięciami inwestycyjnymi. Jest ona dostosowana do przedsiębiorstw o wieloetapowym cyklu produkcji, na przykład przedsiębiorstwa przemysłu metalurgicznego czy chemicznego.

EN

A new algorithm for selecting an effective investment project portfolio from a collection of projects developed by a company has been presented in this paper. The problem of selecting an investment project was formulated as multi-objective optimization problem. The algorithm is suited for enterprises with multistage production cycles, e.g. enterprises in the metallurgical or chemical industry. During the selection process the method takes into account statistical and economic interdependencies existing among projects. Upon choosing projects the algorithm takes into account twp criteria: maximization of the expected NPV and minimization of project portfolio risk. A company may develop an effective investment project portfolio for a few years ahead. The algorithm makes it possible to search for Pareto optimal solutions. It links computer simulation methods with a genetic algorithm and standard procedure for linear optimization. An example of the use of the algorithm for selecting projects in the metallurgical industry is presented.

15

Analiza systemów dystrybucji stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Szulc W., Rębiasz B.

Prace Instytutu Metalurgii Żelaza

|

2008

|

T. 60, nr 2

59-60

PL

Celem pracy było zidentyfikowanie i poznanie krajowego systemu dystrybucji stalowych wyrobów hutniczych jako możliwości poszerzenia oferty Instytutu na świadczenie usług badawczych centrom serwisowym. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że w Polsce funkcjonuje ponad 250 firm dytrybuujacych stalowe wyroby hutnicze, z których znaczna część oferuje również usługi typowe dla stalowych centrów serwisowych.

EN

The purpose of the work was to identify and find out about the domestic system for distribution of steel products as an opportunity to expand the Institute's offer into the research services provided to service centres. As a result of the analyses it was found that more than 250 companies distributing steel products operates in Poland, out of which the significant part also offers services typical of steel service centres.

16

Arytmetyka zależnych liczb rozmytych w analizach finansowych

Rębiasz B.

Badania Operacyjne i Decyzje

|

2008

|

nr 1

61-82

PL

Arytmetyka liczb rozmytych wydaje się być dobrze rozwiniętym fragmentem teorii zbiorów rozmytych. W praktyce jednak często pojawia się pytanie, jak obliczać wartość wyrażenia arytmetycznego w sytuacji, gdy jego argumenty przedstawione są w postaci zależnych liczb rozmytych. W artykule rozważa się uogólnienie zasady rozszerzenia Zadeha dla przypadku operacji arytmetycznych, realizowanych na zależnych liczbach rozmytych.. Omówiono typowe rodzaje zależności pomiędzy parametrami analiz finansowych realizowanych w przedsiębiorstwach przemysłowych. Zależności te sprawiają, że dla obliczenia wartości wskaźników finansowych wyrażonych w postaci liczb rozmytych trzeba wykorzystać metody programowania nieliniowego. W artykule zaprezentowano zadanie programowania nieliniowego wykorzystywane do obliczania wartości tych wskaźników. Zaproponowano także symulacji komputerową do realizacji operacji arytmetycznych na zależnych liczbach rozmytych. Przedstawiono przykład obliczania zysku brutto dla dwóch przedsiębiorstw przemysłu metalurgicznego. Przeprowadzone obliczenia wskazują, że zależności między argumentami wyrażeń arytmetycznych wpływają istotnie na końcowe wyniki.

EN

Fuzzy arithmetic seems to be a well-developed and well-formalized branch of fuzzy sets theory. Nevertheless, there are some problems with its practical implementation. In practice, one can very often encounter the question of how to calculate the value of an arithmetic expression when its arguments are presented as linked fuzzy numbers. This article presents the generalization of Zadeh’s extension principle for arithmetic operations on fuzzy linked variables. Typical kinds of interactivity between financial analyses parameters in industrial enterprises are discussed later. These interactions make use of nonlinear programming methods necessary to calculate the values of selected financial indices expressed by the fuzzy numbers. The article presents the problem of nonlinear programming applied to calculating the values of these indices. Additionally the paper proposes the use of computer simulations in arithmetic operations on fuzzy linked variables. Furthermore, the example of gross profit calculations for two metallurgical companies is presented. The calculations done show that the interaction between the arguments of the arithmetic expression influence the result of the calculation significantly.

17

Prognozy rozwoju popytu i podaży na rynku stalowych wyrobów hutniczych w Polsce

Garbarz B., Szulc W., Rębiasz B.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2007

|

Vol. 74, nr 3

125-132

PL

W artykule scharakteryzowano popyt i podaż na rynku stalowych wyrobów hutniczych w Polsce w latach 1992-2006, przedstawiono prognozę zapotrzebowania na wyroby stalowe do roku 2020 i przewidywane kierunki rozwoju produkcji stali w Polsce. Na podstawie przedstawionej analizy stwierdzono, że istnieją korzystne warunki do stabilnego rozwoju sektora stalowego w Polsce. Z oceny atutów i ograniczeń rozwoju produkcji stali w Polsce wynika, że Polska nie stanowi uprzywilejowanego obszaru gospodarczego do budowy megahuty przyszłości. Można przewidywać, że rozwój będzie oparty na stosunkowo powolnym wzroście zdolności produkcyjnych metodą modernizacji i rozbudowy istniejących hut.

EN

Supply and demand on the finished steel market in Poland in the years 1992-2006 has been characterized. Forecast of finished steel demand till 2020 and predicted directions of steel production evolution in Poland have been presented. Basing on the presented analysis it was found that there are favourable conditions for a stable development of steelmaking in Poland. Estimation of advantages and limits of steelmaking development shows that Poland is not a favourable economic area for constructions of the mega steel plant in the future. It could be foreseen that the development will be based on a rather slow increase of production capacity by means of modernization and expansion of existing plants.

18

Efektywność i ryzyko projektów inwestycyjnych - rozkłady prawdopodobieństwa czy rozkłady możliwości

Rębiasz B.

Badania Operacyjne i Decyzje

|

2006

|

nr 3-4

113-131

PL

Ryzyko towarzyszy każdej decyzji gospodarczej, a szczególnie dużym ryzykiem obarczone są decyzje inwestycyjne. Kwantyfikacja ryzyka należy do najtrudniejszych zadań w zarządzaniu ryzykiem projektu inwestycyjnego. Tradycyjnie do opisu niepewności parametrów rachunku efektywności wykorzystywano rozkłady prawdopodobieństwa. Trudności z określeniem rozkładów prawdopodobieństwa, a także charakter niepewności niektórych parametrów spowodowały, że pod koniec lat 80. pojawiły się prace, w których stosowane są inne metody opisu niepewności parametrów rachunku efektywności. Można tu przede wszystkim wymienić teorię zbiorów rozmytych. Obecnie stosowane są więc alternatywnie dwa sposoby opisu niepewności parametrów rachunku efektywności: rozkłady prawdopodobieństwa i zbiory rozmyte. W zależności od sposobu opisu niepewności parametrów uzyskujemy jako ocenę efektywności projektu inwestycyjnego rozkład możliwości lub rozkład prawdopodobieństwa wskaźnika efektywności. W praktyce najczęściej występuje taka sytuacja, że dla części parametrów rachunku efektywności możemy określić rozkład prawdopodobieństwa, a niepewność części z nich może być opisana przez zbiór rozmyty. Relacje między teorią prawdopodobieństwa a teorią zbiorów rozmytych to jeden z najbardziej kontrowersyjnych problemów w obszarze modelowania niepewności. W pracy omówiono metody transformacji rozkładu możliwości generowanego przez zbiór rozmyty w rozkład prawdopodobieństwa i odwrotnie - rozkładu prawdopodobieństwa w rozkład możliwości. Wskazano, że mogą one być skutecznie wykorzystane do oceny efektywności i ryzyka projektów inwestycyjnych. W pracy dokonano oceny efektywności i ryzyka dwóch projektów inwestycyjnych, wykorzystując alternatywnie reprezentację niepewności parametrów rachunku efektywności w postaci zbiorów rozmytych i w postaci rozkładów prawdopodobieństwa. Pierwotnie część parametrów była wyrażona w postaci zbiorów rozmytych a część w postaci rozkładów prawdopodobieństwa. Dokonano więc transformacji rozkładów. Porównano użyteczność tych dwóch sposobów reprezentacji niepewności parametrów rachunku efektywności.

EN

Risk accompanies every economic decision. Investment decisions are burdened with particularly great risk. Quantification of risk belongs to most heaviest tasks in risk management of the investment project. Traditionally, probability distribution was being utilized for the description of the efficiency calculus parameters of the uncertainty. Difficulties in determining probability distribution and nature of uncertainty of some of the parameters caused that towards the end of the 1980’s some works were published, in which other methods of description of the efficiency calculus were applied. First of all one should mention here the theory of fuzzy sets. So, at present two methods of description of the uncertainty of efficiency calculus parameters are applied alternatively: probability distribution and fuzzy numbers. Depending on the parameter uncertainty description method we obtain possibility distribution or probability distribution of the effectiveness index for estimation of the investment project efficiency. In practice a situation most often occurs in which for one part of the efficiency calculus parameters we can determine probability distribution, and uncertainty of the other part may be described by the fuzzy number. Relations between theory of probability and theory of fuzzy sets is one of the most controversial issues in the area of uncertainty modelling. In the paper, methods of transforming the possibility distribution generated by a fuzzy set into probability distribution, and vice versa, transforming probability distribution into possibility distribution are discussed. It is shown that they may be effectively utilized for estimation of efficiency and risk of investment projects. In the paper, the estimation of efficiency and the risk of two investment projects has been made. For estimation purposes we alternatively used representation of the efficiency calculus parameters uncertainty in the form of fuzzy numbers and in the form of probability distributions. At first, part of the parameters were expressed in the form of fuzzy sets and part in the form of probability distributions. So, the distributions were subjected to transformation. Usefulness of the two methods for uncertainty representation of efficiency calculus parameters was compared.

19

Rynek rur stalowych w świecie i w Polsce

Kaznecki J., Rębiasz B.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2005

|

Vol. 72, nr 11

538-542

PL

W pracy przedstawiono ocenę rynku światowego produkcji rur bez szwu i ze szwem oraz zużycie jawne. Rozwój nowych inwestycji do produkcji rur bez szwu i ze szwem o dużych i bardzo dużych średnicach. Produkcja i zapotrzebowanie na rury stalowe w Polsce.

EN

In this paper world market opinion of the seamless and welded tubes production as well as apparent consumption has been presented. Development of the new investments of large and very large diameter seamless and welded tubes production. Production and demand of steel tubes in Poland.

20

Modele ARIMA w prognozowaniu cen wyrobów hutniczych

Rębiasz B.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2005

|

nr 6

9-14

PL

Efektywne planowanie finansowe realizowane przez producentów stalowych wyrobów hutniczych wymaga trafnego prognozowania cen tych wyrobów. Nie podejmowano dotychczas prób modelowania cen stalowych wyrobów hutniczych i wykorzystania tych modeli do prognozowania. Krajowi producenci stalowych wyrobów hutniczych prognozują ceny, wykorzystując metody heurystyczne (głównie opinie handlowców) lub korzystając ze źródeł wtórnych. Poprawę trafności prognoz cen stalowych wyrobów hutniczych można by uzyskać dzięki zastosowaniu metod prognozowania na podstawie szeregów czasowych. W artykule przedstawia się próbę wykorzystania prezentowanych w literaturze metod modelowania i prognozowania cen metali nieżelaznych do prognozowania cen stalowych wyrobów hutniczych. Zastosowano tutaj głównie modele autoregresji i średniej ruchomej.