Przedstawiono problemy związane z adaptacją zabytkowego budynku hali targowej z I połowy XX w. na Lubartowski Ośrodek Kultury, w szczególności dotyczące rozwiązań funkcjonalnych, budowlanych i konstrukcyjnych. Scharakteryzowano projekt konstrukcyjny i wytyczne konserwatora zabytków w odniesieniu do adaptacji hali targowej do nowej funkcji użytkowej.
EN
The paper presents the design problems of the adaptation of historic building of the market hall from the first half of the 20th century to the Lubartów Cultural Center, in particular regarding functional, construction and structural solutions. It contains the structural design and conservation requirements.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł omawia wybrane zagadnienia planistyczne, w kontekście problemu projektowania energooszczędnego, na terenach gmin wiejskich, będących w strefie wpływu miasta centralnego. Transformacja funkcji obszarów wiejskich wywarła znaczący wpływ na ich zagospodarowane, w kontekście ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Zakres tych zmian spowodował metamorfozę gmin wiejskich stykowych do miasta centralnego. Jednak opracowania planistyczne nie tworzą sprzyjających podstaw dla rozwoju energooszczędnego budownictwa mieszkaniowego i aktywizacji gospodarczej na terenach wiejskich. Rozszerzanie się miasta centralnego na tereny wiejskie zostało zintensyfikowane po reformach zapoczątkowanych w Polsce w 1989 roku. Struktura funkcjonalna obszarów mieszkaniowych gmin wiejskich charakteryzuje się przewagą terenów zabudowy jednorodzinnej, w różnej typologii. Natomiast budynki wielorodzinne, na terenach gmin intensywnie zurbanizowanych, stykowych do miasta centralnego są lokalizowane na terenach dobrze powiązanych komunikacyjnie z miastem centralnym. Transformacja tych obszarów w bezpośredni sposób oddziałuje na historycznie ukształtowane struktury przestrzenne i środowisko przyrodnicze, którego bogactwo i biologiczna różnorodność zachęca potencjalnych mieszkańców do osiedlania się na tych terenach. Opracowania planistyczne na poziomie gmin, takie jak studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a szczególnie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, nie tworzą planistycznych, ani formalno-prawnych warunków obligatoryjnie preferujących budownictwo energooszczędne. Brak odpowiednich zapisów planistycznych nie tworzy podstaw dla zrównoważonego rozwoju terenów gmin wiejskich, będących w strefie wpływu dużego miasta centralnego.
EN
The article presents selected spatial planning issues in terms of the energy efficient design in rural communes with in the impact zone of the central city. Transformation of functions in rural areas has exerted a considerable influence on their spatial management in ecological,, economic and social aspect. The range of the changes started a metamorphosis of rural communes adjacent to the central city, However, spatial planning documents do not provide a favourable base for economic activation and development of energy efficient housing in rural areas. Expansion of the central city onto rural areas was intensified after reforms commenced in Poland in 1989. Functional structure of housing areas in rural communes is characterized by prevalent single family housing of different typologies.. In contrast,, multi-family buildings in highly urbanized communes adjacent to the central city are located in areas well connected to the central city by public transport. Transformation of the areas directly affects both historically shaped spatial structures and the environment, whose abundance and biological diversity encourages potential inhabitants to move in. Spatial planning documents at the commune level, such as a study of conditions and directions of spatial management, and a local spatial management plan in particular, do not constitute spatial planning or technical legal conditions obligatorily favouring energy efficient buildings. Lack of proper spatial planning and management provisions does not create a base for sustainable development of rural communes with in the impact zone of the central city.
Transformacja społeczno-gospodarcza w Polsce, w ciągu ostatnich dekad, spowodowała wiele różnorodnych zjawisk, w tym także na płaszczyźnie rozwoju funkcjonalno-przestrzennego. Procesy rewaloryzacji, modernizacji, renowacji budynków mieszkalnych i obiektów budowlanych, a także rewitalizacji obszarów funkcjonalnych pełnią istotną rolę w kształtowaniu polityki zrównoważonego rozwoju miast oraz gmin. Przywracanie dawnych wartości estetycznych, kulturowych, a także materialnych obiektów oraz całych zespołów budynków, układów urbanistycznych i ruralistycznych wystąpiło w kraju, ze szczególną atencją, na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Procesy te odgrywają znaczącą rolę, nie tylko w przywracaniu świetności dawnych obiektów i założeń urbanistycznych, ale także w kształtowaniu świadomości lokalnych społeczności, dotyczącej wartości środowiska materialnego minionych lat, w tym również z lat 60 i 70 XX wieku. Artykuł porusza zagadnienia związane z procesem rewitalizacji mającymi wpływ na kształtowania równoważenie rozwoju terenów zurbanizowanych. Podkreślić należy, że dla ww. działań istotne jest wskazanie kierunków komunikacji społecznej oraz zakresu współodpowiedzialności za program rewitalizacji samorządów i lokalnych społeczności.
EN
Socio-economic transformation of the past few decades in Poland has initiated a multitude of diverse phenomena, also in functional-spatial development. Processes of redevelopment, modernization, renovation of houses and other structures, and of revitalization of functional areas play a vital role in shaping policies of sustainable development of cities and communes. Restoration of aesthetic and cultural values and historic property, i.e. individual buildings as well as whole complexes and urban and rural planning systems after years of neglect, was given special attention at the beginning of the 1990s. The processes play an important role in bringing back old buildings, structures and urban planning conceptions to their former glory, and are also vital in shaping awareness of self-governmental authorities and local communities in terms of values of tangible heritage, including the 1960s and 1970s. The article discusses issues of the revitalization process as a tool to shape policy of sustainable development of urbanized areas. It should be highlighted that the above-mentioned actions require clear directives about social communication and the extent of shared responsibility for the programme to revitalize self-governments and local communities.
Artykuł omawia wybrane zagadnienia funkcjonalno-przestrzenne zachodzące w gminach obszaru metropolitalnego po transformacji ustrojowej Polski. Rozwój funkcji mieszkaniowych na terenach gmin obszaru metropolitalnego wywarł znaczący wpływ na ich transformację funkcjonalno-przestrzenną i społeczno-gospodarczą. Skala tych zmian spowodowała metamorfozę gmin stykowych do miasta centralnego. Badano procesy występujące w latach 2010-2015 w 17 gminach powiatu poznańskiego (województwo wielkopolskie), będących w strefie oddziaływania miasta centralnego, stanowiących istotną część Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego (POM). Zjawisko rozszerzania się miasta centralnego zostało zintensyfikowane po reformach systemowych zapoczątkowanych w Polsce w 1989 roku. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku, rozwój samorządności lokalnej oraz urynkowienie procesów gospodarczych przyczyniły się między innymi także do polaryzacji przestrzeni gmin stykowych do miasta centralnego i rozwoju modeli zrównoważonego rozwoju sieci osadniczej. Struktura funkcjonalna obszarów mieszkaniowych gmin powiatu poznańskiego charakteryzuje się przewagą terenów zabudowy jednorodzinnej. Budynki wielorodzinne lokalizowane są na terenach gmin intensywnie zurbanizowanych z dobrze rozwiniętą siecią powiązań komunikacyjnych oraz rozbudowaną strefą usług. Zmiany funkcjonalno-przestrzenne i społeczno-gospodarcze terenów gmin stykowych do miasta centralnego są ściśle powiązane z migracją ludności. W badanych latach nastąpiła dalsza depopulacja miasta centralnego. Procesy społeczne i gospodarcze zachodzące na terenach gmin powiatu poznańskiego oddziałują także na środowisko przyrodnicze i historyczno-kulturowe.
EN
The article discusses selected functional-spatial issues taking place in communes of a metropolitan area after the political transformation period in Poland. Development of residential functions in the area of communes of the chosen metropolitan area has had a vital influence on their functional-spatial and socio-economic transformation. The extent of these changes triggered metamorphosis of communes bordering the central city. The subject under analysis was processes occurring between years 2010-2015 in 17 communes of the Poznań county (Wielkopolska province) within the influence of the central city, which constitute a crucial part of the Poznań Metropolitan Area (POM). The phenomenon of the expansion of the central city intensified after political reforms launched in Poland in 1989. Poland’s accession to the European Union on 1 May 2004, development of selfgovernments at the local level and transformation into market oriented economy contributed to, among others, polarization of areas of communes bordering the central city, as well as to creation of models of sustainable development of settlement network. Functional structure of residential areas of the communes of the Poznań county is dominated by single family dwellings. Multi-family buildings are situated in areas of highly urbanized communes with a well-developed public transport network and services. Functional-spatial and socio-economic changes of areas of the communes bordering the central city are tightly connected with population migration. The years under analysis showed further depopulation of the central city. Social and economic processes taking place in areas of the communes of the Poznań county exert an influence on both natural and historical-cultural environment. Modernization and development of technical infrastructure in rural areas, and economic development creating new jobs brought reduction of discrepancies among residents of communes within the influence of the central city zone.
Artykuł porusza zagadnienie wpływu właściwej lokalizacji obiektu budowlanego zarówno w stosunku do stron świata, jak i uwarunkowań geograficzno-przyrodniczych oraz jego formy na koszty eksploatacji. Lokalizacja budynków określana jest na podstawie zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy, tak więc już na etapie sporządzania ww. dokumentów planistycznych należy precyzyjnie analizować zagadnienia mające znaczenie w kreowaniu polityki zrównoważonego rozwoju i optymalizowania potencjału energetycznego. Dostosowanie wielu elementów projektowych, między innymi takich jak: wielkości oraz ilości otworów okiennych i drzwiowych oraz ich usytuowanie do stron świata, wartość współczynnika U dla ścian i stropów, konstrukcja balkonów, systemy wentylacji i ogrzewania, a także kształtowanie i zagospodarowanie otoczenia obiektu, może w znaczący sposób wpłynąć na efektywność ekonomiczną budynków energooszczędnych zarówno na etapie ich realizacji, jak i eksploatacji.
EN
The article discusses the influence of an appropriate location of a building on operating costs in relation to cardinal directions, geographic and environmental conditions, and the form of the building. Decision on a location of a building is taken on the basis of provisions of local spatial management plans or decisions on development conditions. Therefore, it is necessary to precisely analyze the issues vital to creation of sustainable development policy and optimization of energy potential as early as at the drafting stage of the above-mentioned documents on urban planning. Adjustment of numerous design elements, such as size and number of door and window openings, their position in relation to cardinal directions, U value for walls and ceilings, construction of balconies, air-conditioning and heating systems, as well as shaping and management of the surroundings may significantly influence cost efficiency of energy-efficient buildings, both during construction stage and further use.
Problemy funkcjonalno-przestrzenne gmin obszarów metropolitalnych wynikają m.in. z dynamicznych procesów migracji ludności. Wiele gmin obszarów metropolitalnych zatraciło swój pierwotny charakter, tereny rolnicze stały się obszarami intensywnych działań deweloperów. Relatywnie niskie ceny gruntów oferowanych na terenach gmin metropolii przyczyniły się w sposób bezpośredni do rozwoju budownictwa mieszkaniowego zarówno wielorodzinnego, jak i jednorodzinnego. Gminy obszarów metropolitalnych, szczególnie strefy I pierścienia, stały się gminami już nie wiejskimi, ale jeszcze nie w pełni miejskimi.
EN
Functional-spatial problems of metropolitan area communes stem from, inter alia, dynamic migration processes. Many metropolitan area communes have lost their original character, and agricultural lands have become areas of real-estate developers' activity. Relatively low prices of land in the communes have directly contributed to single- and multi family housing development, migration and city centre deurbanization. Metropolitan area communes, zones of the 1st ring in particular, have ceased-to be rural but have not become fully urban yet.
The aim of this study is a presentation of issues related to directions of changes which take place in natural environment in heavily urbanized areas, in a metropolis and the interaction of the central city and municipalities of the metropolitan area in the issue of natural environment. It shows natural environment as an important factor influencing functional and spatial conditionings of a metropolitan area.
PL
Celem opracowania jest przedstawienie zagadnień związanych z kierunkami zmian jakie zachodzą w środowisku przyrodniczym na terenach silnie zurbanizowanych, w metropolii oraz analiza wzajemnych relacji miasta centralnego i gmin obszaru metropolitalnego na płaszczyźnie środowiska przyrodniczego. Pokazanie środowiska przyrodniczego jako istotnego czynnika wpływającego na uwarunkowania funkcjonalnoprzestrzenne obszaru metropolitalnego. Jednym z ważniejszych problemów Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego jest nierównomierne rozłożenie obszarów przyrodniczych. Tworzą one, „wyspy ekologiczne”, które pod wpływem antropopresji ulegają ciągłemu zmniejszaniu. Rozwój budownictwa i ciągły brak terenów pod tego typu inwestycje powoduje, że wiele obszarów cennych przyrodniczo metropolii staje się celem działań deweloperów. Rozwijające się coraz bardziej dynamicznie miasto centralne Poznań pochłania kolejne tereny rolnicze, szczególnie gmin stykowych. Budowa dróg i infrastruktury technicznej ściśle powiązana z rozwojem Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego powoduje kurczenie się terenów przyrodniczych i rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Dalsze postępowanie tego typu doprowadzi do znacznej degradacji środowiska przyrodniczego, szczególnie gmin stykowych strefy I pierścienia. W strefie II i III pierścienia, gminy w większym stopniu zachowują swoja rolniczą funkcję. Zwarte kompleksy gleb o wysokiej bonitacji tworzą rejony intensywnej gospodarki rolnej, co uniemożliwia zmiany ich przeznaczenia. Rolnicza przestrzeń produkcyjna gmin obszaru metropolitalnego o dużym wskaźniku gruntów rolniczych o wysokim stopniu bonitacji stanowi pewnego rodzaju barierę dla dalszej intensywnej urbanizacji. Racjonalna gospodarka przestrzenią poprzez świadomy, równoważony rozwój funkcjonalnoprzestrzenny i społeczno-gospodarczy może powstrzymać chaotyczną urbanizację terenów gmin tworzących obszar metropolitalny.
Celem opracowania jest pokazanie zmian zachodzących w miejskim i wiejskim środowisku zurbanizowanym wynikających z przeobrażeń społeczno-gospodarczych kraju w okresie transformacji, określenie zagrożeń oraz kierunków rozwoju funkcjonalno-przestrzennego gminnych jednostek osadniczych w strefie wpływu aglomeracji miejskiej oraz ich rozwój jako europoli.
EN
The aim of the elaboration is to show changes taking place in urbanized areas of the city and the countryside. The elaboration presents these changes as a result of the social and economic metamorphosis in the transformation period, as well as defines threats and directions of functional and spatial development of commune housing units within the influence of an urban agglomeration. It is also shown how commune housing units develop as europolis.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem opracowania jest pokazanie wybranych przykładów różnych form urbanistyczno-architektonicznych związanych ze środowiskiem mieszkaniowym człowieka w zaleźności od uwarunkowań geograficznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych zmiennych w czasie i przestrzeni oraz ich wpływu na współczesną zabudowę mieszkaniową jednostek osadniczych, oraz wzajemne relacje i oddziaływania układu funkcjonalno-przestrzennego lokalnego środowiska mieszkaniowego i grup społecznych. Zrównoważony rozwój funkcjonalno-przestrzenny, społeczny, przyrodniczy, kulturowy i ekonomiczny jednostek mieszkaniowych są kluczem do tworzenia zdrowego środowiska mieszkaniowego miast XXI w.
EN
The aim of the following elaboration is to present a few selected examples of various urbanistic and architectural forms in relation to the environment of human habitation. The elaboration shows housing forms as dependent on geographical, social, curtulal and economic conditions which undergo changes in space and time. It is also shown how the conditions influence contemporary housing estates and their mutual relations, as well as how social groups function in relation to the local environment of human habitation.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem opracowania jest pokazanie wzajemnych relacji między przestrzenią zurbanizowaną a człowiekiem, oraz przedstawienie róźnych form urbanistyczno-architektonicznych środowiska mieszkaniowego tworzącego standardy jakości życia mieszkańców miast XXI w.
EN
The aim of the elaboration is to show mutual relations between an urbanized area and a human, as well as to present various urbanistic and architectural forms which set standards of living conditions for city dwellers in the 21st century.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.