Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Mercury contamination of bottom sediments in water reservoirs of southern Poland

Koniarz T., Tarnawski M., Baran A., Florencka N.

Geology, Geophysics and Environment

|

2015

|

Vol. 41, no. 2

169--175

EN

The aim of this study was to assess the mercury concentration in bottom sediments, collected from eight reservoirs located in south-eastern Poland. A DMA-80 Mercury Analyser was used for the analysis of the concentration of mercury in bottom sediments. Concentration of mercury in sediments was between 0.01–0.18 mg∙kg−1. The research results show that 13 samples are above the Polish Hg background level. Only 9 samples are below the background level. Generally, the sediments belonged to class I and II (unpolluted and moderately polluted sediments). The concentration of mercury in bottom sediments follows the order: Rybnik (highest) > Bagna Rzeszowskie > Rzeszów > Ożanna > Brzóza Stadnicka > Brzóza Królewska > Głuchów > Narożniki (lowest). The low mercury content in sediments is related to absent or limited anthropogenic sources of this metal. Elevated concentrations of Hg in bottom sediments of the reservoirs in Rybnik and Bagna Rzeszowskie are related to their proximity to large agglomerations and industrial plants. Organic matter was likely to be the most important factors controlling the concentration and distribution of mercury in the studied sediments.

2

Changeability of heavy metals content in the sediment of the water reservoir in the 1996–2005 years

Tarnawski M., Florencka N.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 11

1295--1303

EN

The presented study was aimed to analyze the variability of the selected heavy metal content in bottom sediments from a dam reservoir in Krempna, located in the upper part of the river Wisloka, in the Subcarpathian Voivodeship. The concentrations of the analyzed heavy metals in the examined sediments were variable. The copper content ranged from 8.4–49.16 mg kg–1, zinc 28–98 mg kg–1, chromium 8.7–70 mg kg–1, nickel 20.53–74.5 mg kg–1, lead 7.7–64.3 mg kg–1 and cadmium 0.1–0.6 mg kg–1. The heavy metal concentrations in the bottom sediments of the Krempna reservoir were referred to the limit values that inform whether the material is contaminated. The contents of heavy metals did not exceed the limit content. The analyzed material was characterized by elevated concentrations of copper, chromium, nickel and lead, far beyond the geochemical background of the Polish sediments given by the Polish Geological Institute. Particularly high concentrations of nickel qualify the sediment as the class III, ie as contaminated. In the analyzed study period of 1996–2005 the bottom sediments showed no clear tendency to excessive accumulation of the examined elements. Heavy metal concentrations fluctuated in different years of the sediment collection, however there was no clear decreasing or increasing trend.

PL

W pracy badano zmienność zawartości wybranych metali ciężkich w osadach dennych pochodz ących ze zbiornika zaporowego w Krempnej, zlokalizowanego w górnym odcinku rzeki Wisłoki, w województwie podkarpackim. W latach 1996–2005 osad pobierano 4-krotnie. W uzyskanym materiale oznaczono zawartości chromu, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu metodą ASA. Badane osady charakteryzowały się zmiennym stężeniem analizowanych metali ciężkich. Zawartość miedzi była w zakresie 8,4–49,16 mg kg–1, cynku 28–98 mg kg–1, chromu 8,7–70 mg kg–1, niklu 20,53–74,5 mg kg–1, ołowiu 7,7–64,3 mg kg–1, kadmu 0,1–0,6 mg kg–1. Stężenia badanych metali ciężkich w osadzie dennym zbiornika w Krempnej odniesiono do wartości dopuszczalnych, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony. Zawartości metali ciężkich nie przekraczały zawartości dopuszczalnych. Analizowany materiał wykazywał podwyższone stężenia miedzi, chromu, niklu i ołowiu, znacznie przekraczające tło geochemiczne osadów Polski wg PIG. Szczególnie wysokie stężenie niklu kwalifikują osad do III klasy jako zanieczyszczony. W analizowanym okresie badawczym 1996–2005 materiał denny nie wykazywał wyraźnych skłonności do nadmiernej kumulacji oznaczonych pierwiastków. Stężenia metali ciężkich ulegały wahaniom w poszczególnych latach badań, stwierdzono brak jednoznacznych trendów malejących czy rosnących.

3

The content of heavy metals in the alluvial formations of mountain torrent

Florencka N.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2011

|

Vol. 5, no. 2

23-30

EN

This article presents the content of chosen heavy metals agglomerated in the sediment of bed sand-bank of the mountain torrent, taking into account the fraction volume (amount). Material was taken from several surveying points on the 1.1 km of stream length. Analyzed sediment was characterized by changeability of granulation and abundance of heavy metals. The highest content of chromium, copper, cadmium, nickel, lead and zinc was denoted in the finest fractions (<0.025 mm), whereas the lowest amount of zinc, chromium and copper was stated in the deposit with diameter 0.5–0.25 mm. High nickel concentration was stated in investigated alluvial material (III class of contamination), significantly higher than geological background of the sediments in Poland.

PL

W artykule opisano badania zawartości wybranych metali ciężkich gromadzących się w sedymencie w łachach korytowych potoku górskiego z uwzględnieniem wielkości frakcji. Materiał pobrano z kilku punków pomiarowych na długości 1,1 km cieku. Analizowany sedyment charakteryzował się zmiennością uziarnienia oraz zasobnością metali ciężkich. Najwyższe wartości chromu, miedzi, kadmu, niklu, ołowiu i cynku odnotowano we frakcjach najdrobniejszych (<0,025 mm), najmniejsze natomiast ilości cynku, chromu i miedzi stwierdzono w osadzie o średnicy ziaren 0,5–0,25 mm. Badany materiał aluwialny miał wysokie stężenia niklu (III klasa zanieczyszczeń), znacznie wyższe niż obserwowane tło geochemiczne osadów Polski.

4

Zmienność stężenia metali ciężkich w profilach osadów dennych wybranego stawu rybnego

Florencka N., Tarnawski M.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1

23-28

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości chemicznych (szczególnie stężeń metali ciężkich) w warstwach osadów dennych wybranego stawu rybnego. Wykazano zmienność stężeń metali ciężkich w profilu głębokościowym osadów. Wyższe stężenia metali występują w miejscach deponowania osadów organicznych, co świadczy o roli materii organicznej w akumulowaniu zanieczyszczeń. Określony poziom stężeń metali śladowych w osadzie nie wskazuje na jego skażenie, a żadna z wartości nie przekroczyła wartości progowych podanych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dotyczącym standardów jakości ziemi.

EN

Investigation results of chemical properties (especially heavy metal concentration) in bottom sediment depth profile were shown. Higher metal concentrations occur in places of organic sediment deposition; this evidences the role of organic matter in accumulation of pollutants. A determined level of metal trace concentration in the sediment do not indicate at its contamination and none of the values was higher than the threshold values given in the Regulation of the of Environment concerning standards Minister of ground quality.

5

Pionowy rozkład zawartości rtęci w wybranych profilach glebowych w rejonie Alwernii

Florencka N., Wojtanowicz P.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 11, z. 2

161-169

PL

W artykule przedstawiono badania dotyczące określenia pionowego rozkładu zawartości rtęci w wybranych profilach glebowych. Miejsca poboru materiału badawczego zlokalizowane zostały w obrębie gleb użytkowanych jako łąki oraz lasy w sąsiedztwie Zakładów Chemicznych "Alwernia" S.A. Stężenie rtęci w badanych profilach było na poziomie niskim i nie przekraczało 0,25 mg/kg. Stwierdzono spadek ilości wraz z głębokością, zarówno na użytkach zielonych, jak i w lasach. Maksymalne zawartości rtęci odnotowano w warstwie próchnicy nadkładowej (ściole) lub w warstwie próchnicznej do głębokości 5 cm. Stwierdzono korelację pomiędzy zawartością rtęci a ilością substancji organicznej, która potwierdza silne wiązanie tego pierwiastka w poziomach organicznych czy mineralno-organicznych.

EN

In the article the studies referring to the definition of vertical distribution of mercury content in selected soil profiles were presented. Places of sampling were situated within the grounds used as meadows and forests in the vicinity of Chemical Plant "Alwernia" S.A. The concentration of mercury in the studied profiles was low and did not exceed 0.25 mg/kg. The decrease of the concentration with depth was observed both in meadows and forests. Maximum contents of mercury were observed in the layer of litter or in humus up to the depth of 5 cm. The correlation between the content of mercury and the quantity of organic substance was found, which confirms strong binding of this element in the organic or mineral-organic level.

6

Wpływ zanieczyszczenia gleby różnymi związkami rtęci na aktywność mikrobiologiczną gleby

Florencka N., Chmiel M.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2005

|

T. 10, z. 2

207--212

PL

Praca dotyczy badań nad wpływem zanieczyszczenia gleby trzema związkami rtęci: HgCt2 HgO, Hg(NO3)2, zastosowanymi w pięciu dawkach (0,1; 0,5; 1,0; 5,0; 10,0 mg/kg) na liczebność bakterii mezofilnych, bakterii z rodzaju Azotobacter oraz promieniowców i grzybów. Stwierdzono znaczną redukcję liczebności wegetatywnych form bakterii mezofilnych na obiektach z tlenkiem rtęci już przy najmniejszej dawce 0,1 mg/kg oraz promieniowców na obiektach z dawką powyżej 0,5 mg/kg Hg(NO3)2. W przypadku Azotobacter najbardziej toksyczny okazał się HgCl2. Największą odpornością na działanie badanych związków rtęci wykazały się grzyby.

EN

Presented paper concern studies on influence of soil contamination by mercury compounds (HgCl2, HgO, Hg(NO3)2) in five different doses (0,1; 0,5; 1,0; 5,0; 10,0 mg/kg) on number of vegetative and resting stages of mesophilic bacteria, Azotobacter genus, the number of Actinomycetes and microfungi. The results of laboratory investigations displayed the mean reduction of vegetative stages of mesophilic bacteria on sites with mercury oxide (HgO) already in lowest dose - 0,1 mg/kg and the Actinomycetes number on sites with doses over 0,5 mg/kg Hg(NO3)2. HgCl2 (corrosive sublimate) was the most toxic compound to Azotobacter sp. Filamentous fungi were the most resistant group of soil microorganisms.

7

Dynamika czasowa zawartości rtęci w glebie i roślinie

Florencka N.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2004

|

T. 9, z. 1

93-100

PL

W latach 2000-2002 przeprowadzono doświadczenie wazonowe, w którym gleba (piasek słabo gliniasty) została zanieczyszczona tlenkiem rtęci, azotanem rtęci i chlorkiem rtęci w dawkach 0,1, 0,5, 1,0, 5,0 i 10,0 mg/kg. Rośliną testową była marchew - odmiana amsterdamska wczesna. Po 3 latach od skażenia gleby stwierdzono w niej znaczny, dochodzący do 17%, spadek poziomu tego metalu. Obniżała się również zawartość rtęci w korzeniach marchwi. Największy spadek miał miejsce w obiektach z tlenkiem rtęci (powyżej 70%), w obiektach z chlorkiem i azotanem spadek zawartości rtęci był mniejszy (około 60%). W częściach nadziemnych największe obniżenie zawartości rtęci miało miejsce w drugim roku, w obiektach z tlenkiem (około 40%). W trzecim roku spadek był nieznaczny.

EN

During three following years, starting from year 2000 pot experiment, in which the soil loamy sand was contaminated with mercury oxide, mercury nitrate and mercury chloride using following doses: 0.1, 0.5, 1.0, 5.0 and 10.0 was performed. As a testing plant, an Amsterdam species of the carrot (Daucus carota L.) was chosen. Three years after the soil contamination, a significant decrease of the amount of mercury (up to 17%) was found. Also the content of this element in carrot's roots was decreasing with time elapsed from contamination. The greatest decrease was found in samples contaminated with mercury oxide (above 70%). For mercury nitrate and chloride, the decrease about 60% was observed. For leaves the greatest decrease of mercury content was observed in samples with mercury oxide, in second year after contamination. In third year the decrease was small.

8

Badania skażenia gleb w sąsiedztwie byłego zakładu "Polam - Rzeszów"

Florencka N., Seremet B., Trafas M.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2003

|

T. 8, z. 1

87-97

PL

Badania przeprowadzono w rejonie byłego zakładu "Polam - Rzeszów". Pobrano 45 prób glebowych i 7 roślinnych (marchew i pietruszka), z terenu zakładu i najbliższego sąsiedztwa, z głębokości 0-20 cm. W próbach glebowych oznaczono podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne, zawartość metali ciężkich i rtęci, natomiast w próbkach roślinnych - zawartość rtęci. Wyniki analiz wskazują, że gleby w większości przypadków charakteryzuje naturalna zawartość metali ciężkich, 3 próbki są zakwalifikowane do II, a 1 do stopnia IV (wg IUNG). Zanieczyszczenie rtęcią terenu byłych zakładów i jego okolic jest bardzo zróżnicowane (0,03--39,25 mg/kg). Próbki o największej koncentracji tego pierwiastka pochodzą z miejsc składowania stłuczki odpadowej. Poza rejonami najbardziej skażonymi pozostałe gleby nie wykazują ponadnormatywnych ilości rtęci. Stężenie rtęci w próbach roślinnych pozyskanych z ogródków przydomowych sąsiadujących z zakładami mieści się w zakresie 2,9--7,9 mig/kg i nie przekracza wartości dopuszczalnych dla surowców roślinnych i przetworów.

EN

The studies were carried out in the region of a former enterprise "Polam - Rzeszów". Forty-five soil samples and seven plant samples were taken (carrot and parsnip) from the region of the industry and the closest vicinity, from the depth 0-20 cm. In soil samples basic physical and chemical properties were determined including the content of heavy metals and mercury, while in plant samples the content of mercury was determined. The results of the analyses indicate that soils in most cases are characterised by natural content of heavy metals, 3 samples are qualified to level II and 1 to level IV (according to IUNG). The contamination of the former industry centre and its vicinity with mercury was very differentiated (0.03-39.25 mg/kg). The samples of the highest concentration of this element come from the places of the deposition of waste glass. Apart from the regions of the highest contamination level, the remaining soils do not show mercury concentrations exceeding the maximum accepted level. The concentration of mercury in plant samples obtained from household gardens neighbouring with the industry ranges form 2.9 to 7.9 mig/kg and does not exceed the levels acceptable for raw plants and/or their products.

9

Skażenie gleb i roślin rtęcią i innymi metalami ciężkimi w okolicy Wolbromia

Florencka N., Trafas M.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2002

|

T. 7, z. 2

223-231

PL

Badania przeprowadzono w rejonie położonym pomiędzy miejscowościami Wolbrom i Trzyciąż. Pobrano 20 prób glebowych z terenów uprawianych rolniczo z głębokości 0-20 cm. Z tych samych punktów pobrano próbki marchwi. W próbach glebowych oznaczono podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne zaś w próbkach roślinnych zawartość metali ciężkich oraz zawartość S i N. Wyniki analiz wskazują, że w badanych glebach zawartości makroskładników (Mg, K, Ca) nie odbiegają od przeciętnych wartości występujących w glebach Polski, podobnie Cr, Ni, Cu. Zawartości Zn i Pb odpowiadają I stopniowi zanieczyszczenia wg IUNG (zawartości podwyższone), zaś Cd - stopniowi I lub II (gleby słabo zanieczyszczone). Zawartość Hg była bardzo niska (średnio 0,0314 mg/kg). Podwyższenie zawartości Zn, Pb i Cd można wiązać z oddziaływaniem zakładów przemysłowych w rejonie Olkusza oraz dalej położonych zakładów GOP. W badanych próbkach marchwi stwierdzono podwyższone zawartości Cd i Pb. Zawartość Hg zarówno w suchej (0,0193 mg/kg), jak i świeżej masie (0,0019 mg/kg) była bardzo niska.

EN

The research was done in the region situated between the localities of Wolbrom and Trzyciąż. There were 20 soil samples taken from the agricultural areas on the depth of 0-20 cm. From the same points the samples of carrot were taken. In soil samples basic physical and chemical properties were determined and in plant samples the content of heavy metals as well as S and N was measured. The results of the analyses indicate that in the examined soils the contents of macro-elements (Mg, K, Ca) do not differ from average values occurring in Polish soils, Cr, Ni, Cu also do not differ. The contents of Zn and Pb fall into the first degree of contamination, according to IUNG (elevated levels) and the content of Cd can be classified as first or second degree (slightly contaminated soils). The content of Hg was very low (on average (0.0314 mg/kg). Elevated levels of Zn, Pb and Cd can be linked with the impact of industry in the region of Olkusz and further situated industry of the Upper Silesia Industrial Region. In the analysed samples of carrot elevated contents of Cd and Pb were found. The content of Hg both in dry mass (0.0193 mg/kg) as well as in the fresh mass (0.0019 mg/kg) was very low.

10

Transport rumowiska wleczonego i skład jakościowy osadów dennych Potoku Jałowieckiego w Beskidzie Makowskim (Karpaty polskie)

Radecki-Pawlik A., Florencka N.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 6, z. 2

385-397

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań chemicznych rumowiska dennego zgromadzonego w łachach korytowych potoku górskiego płynącego przez zlewnię położoną na obszarze wiejskim pod kątem ewentualnej akumulacji metali ciężkich w występujących w korycie potoku utworach aluwialnych. Stwierdzono, że największa ilość akumulowanych pierwiastków chemicznych odkłada się w rumowisku najdrobniejszym, w miejscach ocienionych naturalnymi wychodniami skalnymi, gdzie wymiana materiału następuje wyłącznie podczas przepływów ponadkorytowych i jest to Pb oraz Cd. Dodatkowo wykonano obliczenia transportu rumowiska wleczonego metodą Parkera oraz unoszonego metodą DRUSLE.

EN

The paper presents the field research of heavy metals accumulation in point bars and sediments. The research was undertaken in Jałowiecki mountain stream - Polish Carpathian mountainous region. It was found that in some tiny sediments situated within shadow of mega-clusters or rocks there is a tendency to accumulate heavy metals, especially Pb and Cd. Additionally bed load transport was calculated using Parker method and suspended load using DR-Usle concept.

11

Wstępne obserwacje dotyczące zanieczyszczenia rtęcią roślin w różnych warunkach glebowych

Florencka N.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 2

415-422

PL

Rtęć należy do grupy pierwiastków działających toksycznie na mikroorganizmy, rośliny wyższe, jak również na zwierzęta i człowieka, dlatego też niezmiernie ważne jest określenie zawartości tego pierwiastka w roślinach przeznaczonych do konsumpcji oraz w podłożu, w którym te rośliny były uprawiane. Badania polegały na pobraniu materiału glebowego i roślinnego pochodzącego z tego samego miejsca. Jako roślinę badawczą wybrano marchew, która uprawiana jest powszechnie i spożywana w dużych ilościach. Materiał pochodził z różnych rejonów Polski: woj. śląskie, woj. pomorskie, woj. podkarpackie, woj. małopolskie. Wybrane obszary różniły się znacznym stopniem uprzemysłowienia, a co za tym idzie, wpływem działalności człowieka na komponenty środowiska naturalnego. W pobranych próbkach oznaczono podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne, zawartość makro- i mikroskładników oraz zawartość rtęci. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, iż zawartość rtęci kształtuje się na niskim poziomie, przy czym najwyższe stężenia Hg były w glebach woj. śląskiego oraz w korzeniach marchwi z rejonu Olkusza.

EN

The mercury belongs to the group of the elements, which have a toxic effect on micro-organisms, plants and also the animals and human being. That's why it is so important to determine the contents of this element both in plants meant for the consumption and in the ground where these plants were cultivated. The research consists of taking from the same place the soil and plant material. As a research plant the carrot, which is commonly cultivated and in large amount consumed, has been taken. The materials have been taken from different regions of Poland: Silesian, Pomeranian, Podkarpackie and Matopolskie provinces. The chosen areas differ in the industrialisation level and human influence on the environment components. In the taken specimens the basic physical and chemical properties, macro- and micro-components and mercury content have been measured. On the basis of the obtained results one can state that the mercury content is running at low level, and the highest Hg concentration was found in Silesian province and in the carrot spices taken form the region of Olkusz.

12

Weryfikacja zależności pomiędzy zawartością metali ciężkich w korzeniach marchwi, a stopniem skażenia gleb

Eckes T., Florencka N., Gołda T., Gruszczyński S., Trafas M.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 1

101-126

PL

Oceniając szkodliwość obecności metali ciężkich w glebach zakłada się, że istnieje związek pomiędzy zanieczyszczeniem gleb a koncentracją polutantów w roślinach, przeznaczonych do konsumpcji. Podjęte badania miały na celu weryfikację zakładanej zależności między cechami gleby a akumulacją metali ciężkich w roślinach. Pobrane próby gleb i korzeni marchwi z terenów w różnym stopniu skażonych przeanalizowano określając w glebach: skład ziarnowy, odczyn, zawartość CaCO3, substancji organicznej, przyswajalnych form K, P, Mg, zawartość P, Na, Mg, K, Ca, Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, Sr, Cd, Pb oraz w roślinach: zawartość P, Na, Mg, K, Ca, Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, Sr, Cd, Pb. Spośród pobranych prób gleb około 30% było wyraźnie skażone Zn, Cd, Pb. Zawartość podstawowych makroskładników w korzeniu marchwi utrzymywała się na ogół w przedziale wartości typowych, natomiast nie spełnione były często normy jakościowe, dotyczące metali ciężkich, szczególnie w przypadku Cd. Zależności pomiędzy cechami gleb a składem chemicznym marchwi przeanalizowano statystycznie, ustalając korelacje proste a także metodą regresji wielokrotnej. Podjęto też próbę konstrukcji modelu tej zależności z wykorzystaniem procedur wywodzących się z dziedziny sztucznej inteligencji. Przeprowadzone badania i analizy prowadzą do wniosku, że zależność pomiędzy cechami gleby a składem chemicznym marchwi ujawnia się wyraźnie wtedy, gdy stopień skażenia gleb jest wysoki. W przypadku niskich zawartości metali ciężkich w glebach związek ten jest warunkowany przez wiele innych czynników.

EN

Evaluating the harmfulness of heavy metals in soils one assumes that there is a relationship between soil contamination and the concentration of pollutants in consumable plants. The goal of the research was to verify the assumed relationship between the features of soil and the accumulation of heavy metals in plants. Collected samples of soil and carrot roots from the areas of different level of contamination were analysed and the following characteristics were determined: in soils - grain structure, reaction, the content of CaCC>3, organic substances, forms of K, P and Mg that can be assimilated, total content of P, Na, Mg, K, Ca, Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, Sr, Cd, Pb and in plants - the content of P, Na, Mg, K, Ca, Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, Sr, Cd, Pb. Among the collected soil samples about 30% were significantly contaminated with Zn, Cd and Pb. The content of basic elements in the root of carrot usually stayed within the range of typical values, although quality norms referring to heavy metals were often not fulfilled. It was particularly in the case of Cd. The relationship between soil characteristics and chemical composition of carrot was statistically analysed and the simple correlation was used as well as the method of multiple regression. The attempt to construct a model of this relationship was also made, with the application of procedures originating from the studies on artificial intelligence. Research and analyses draw into conclusion that the relationship between soil characteristics and chemical composition of carrot is clearly visible when the soil contamination level is high. In case of low contents of heavy metals this relationship is influenced by many other factors.

13

Zawartość rtęci w glebach wybranych rejonów Krakowa

Florencka N., Wojtanowicz P.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 4, z. 2

323-330

PL

Celem podjętych badań było określenie zawartości rtęci w powierzchniowej warstwie gleby, w dwóch rejonach miasta Krakowa. Starano się także określić powiązanie między ilością rtęci a innymi cechami gleby oraz innymi pierwiastkami śladowymi, występującymi w wybranych rejonach. Do analizy wybrano obszary Nowej Huty oraz Bronowic Małych, różniące się uprzemysłowieniem, a co za tym idzie - wpływem działalności człowieka na komponenty środowiska na tych terenach. Próbki glebowe poddano analizie laboratoryjnej, określając właściwości fizyczne i chemiczne zgodnie z metodyką powszechnie przyjmowaną w gleboznawstwie. Zawartość mikro- i makroskładników oznaczono w mieszaninie HCIO4 i HNO3. Rtęć oznaczono za pomocą aparatu AMA 254. Zawartość rtęci w badanych glebach była niska, ponad 95% próbek wykazywało naturalną zawartość tego pierwiastka, która mieści się w granicach 0,05=0,3 ppm. Nieznacznie większe ilości odnotowano na południowy wschód od Huty im. Sendzimira, na niskiej terasie Wisły oraz w południowo-wschodniej części Bronowic Małych, sąsiadującej z zabudową miejską. Analiza statystyczna wykazała występowanie korelacji pomiędzy zawartością rtęci a zawartością ołowiu, miedzi i niklu w Nowej Hucie, natomiast w Bronowicach Małych pomiędzy zawartością rtęci a zawartością miedzi, cynku, ołowiu, sodu oraz węgla i materii organicznej. Nie wykazano korelacji pomiędzy zawartością rtęci i siarki całkowitej, co odbiega od danych spotykanych w literaturze. Wyjaśnienie tego zagadnienia wymaga dalszych badań, dotyczących m.in. korelacji pomiędzy zawartością rtęci a różnymi formami siarki w glebie.

EN

A results of detailed analysis of soil properties focused especially on determining mercury content, together with an attempt of finding relations between the mercury and other trace elements content are presented. The purpose of this work was to determine a mercury content in the topsoil layer in two locations in Cracow, differentiated from the point of view of industrialisation and thus of anthropogenic activity impact on the compartments of environment in these locations (the areas of Nowa Huta - a vicinity of Sendzimira Steel Works, and Bronowice Małe - with no industry near by). The soil samples were analysed in two steps: macro and micro components content (P, Na, Mg, Ca, Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, Sr, Cd, Pb) in the mixture of HClO4 and HNO3 (4:1), and then contents of total sulphur, inorganic matter (by annealing method), carbon (by Tiurin method) and mercury concentration (by AMA 254 apparatus). The obtained results show, that the content of mercury in analysed areas was low - over 95% of all samples had natural mercury content (within a range of 0.05=0.3 ppm). Slightly higher amounts were noted in the S-E direction from the Steel Works, and in the S-E part of Bronowice Małe (adjacent area to the urban settlement). Statistical analysis of the results allowed to identify simple correlation between mercury, copper and lead near the Steel Works, and between mercury, organic matter content and carbon content in Bronowice Małe. The quoted in literature correlation between mercury and sulphur has not been confirmed in this study. Due to the lack of univocal literature data on soil contamination with mercury, the further extensive studies are planned.