Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Klasyfikacja granic przestrzennych w zarządzaniu informacją o środowisku

Kozakiewicz R.

Roczniki Geomatyki

|

2017

|

T. 15, z. 1(76)

89--96

PL

W artykule przedstawiono propozycję klasyfikacji granic na potrzeby systemów informacji przestrzennej. Rozwój wielowarstwowych, interoperacyjnych SIP zwiększa wymagania dotyczące poprawnego, wyczerpującego opisu prezentowanych zjawisk i obiektów. Wektorowe warstwy informacyjne SIP budowane są zwykle w oparciu o współrzędne punktów granicznych. Dla poprawnej interpretacji informacji konieczne jest jednak przypisanie do ciągu współrzędnych metadanych określających nie tylko wykonawcę i dokładność wyznaczenia linii, ale również charakter, cel i sposób wyznaczenia granicy. Zaproponowano podział na granice stanowione, interpretowane i uzgadniane, wskazując sposób ich wyznaczania i charakter. Prezentowana w artykule klasyfikacja granic ma za zadanie udoskonalenie procesu interpretacji danych o środowisku.

EN

The paper presents a proposal of spatial boundaries classification for the purpose of spatial information systems improvement. The development of a multilayer, interoperable SIS increases the requirements for the correct, comprehensive description of presented objects and phenomena. GIS vector layers are usually built based on the coordinates of the boundary points. For the correct interpretation of information it is necessary to add metadata defining not only the contractor and the accuracy of the borderline, but also the nature and method of determining the border. Division of borders into three types is proposed: “established”, “interpreted” and “negotiable”. The main purpose of introducing this classification is to increase the accuracy of the process of interpretation of environmental data, particularly during the semi-automatic and automatic spatial analysis.

2

Possible Use of Spatial Information Listed in INSPIRE Directive in Environmental Impact Assessment

Kozakiewicz R.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2015

|

Vol. 9, no. 2

41--50

PL

Oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) stały się stałym składnikiem procesów decyzyjnych. Systematycznie podnoszone są standardy dotyczące szczegółowości i zakresu ocen, co powoduje obawy przed nadmiernym wydłużeniem procedur planistycznych i inwestycyjnych. Dla zwiększenia sprawności procedur OOŚ kluczową rolę odgrywa dostęp do informacji o środowisku. Równolegle ze zmianami w zakresie procesu OOŚ prowadzona jest w Europie budowa infrastruktury informacji przestrzennej (IIP). Synchronizacja i koordynacja prac nad rozwojem obu dziedzin może skrócić proces ocen środowiskowych, zwiększyć jego wiarygodność oraz zapewnić sprawny mechanizm zasilania IIP w informacje o presji na środowisko i potencjalnych jego zmianach. W artykule zestawiono formalne wymagania dotyczące zakresu ocen środowiskowych ze strukturą warstw tematycznych planowanych do utworzenia zgodnie z zapisami dyrektywy INSPIRE. Przedstawiono zapotrzebowanie na informację na różnych etapach procedury oceny oddziaływania na środowisko oraz wynikające z niego oczekiwania wykonawców ocen w stosunku do zasobów informacji przestrzennej zawartych w Geoportalu. Wskazano konieczność uwzględnienia specyfiki ocen środowiskowych w projektowaniu zasobów IIP oraz rolę systemu OOŚ w sprawnym wykorzystaniu i popularyzacji geoportali. Optymalizacji powinna podlegać nie tylko zawartość warstw tematycznych, ale również sposób prezentacji informacji, kolorystyka, procedury wyszukiwania i kojarzenia danych. W procesie modelowania danych na potrzeby systemu informacji przestrzennej etap analiz modeli użytkownika jest jednym z kluczowych elementów optymalizacji systemu. W związku z rozwojem powszechnie dostępnych, wysoko wydajnych technologii monitoringu i obrazowania środowiska systemy informacji przestrzennej zostają zalewane potokiem danych. Ich optymalne wykorzystanie staje się obecnie najważniejszym wyzwaniem technologicznym, naukowym i społecznym. Oceny oddziaływania na środowisko, cechujące się złożonością i interdyscyplinarnym charakterem, są doskonałym poligonem badawczym w tym zakresie.

EN

The environmental impact assessment (EIA) has become a permanent element of each investment process. The requirements for the scope and level of detail of the assessments are increasing systematically, what may cause excessive prolongation of a planning or investment procedure. The access to environmental data plays crucial role in accelerating the EIA procedures. Simultaneously with the changes in the range of the EIA scope, the spatial information infrastructure is created (IIP) in Europe. Synchronisation and coordination of activities towards the development of both domains may shorten the process of conducting the environmental analyses, increase their credibility and provide the efficient mechanism of supplying the IIP with environmental data. In this article, the formal requirements referring to the scope of the EIA combined with the planned content of IIP thematic layers, based on the provisions of the INSPIRE directive, are given. The scope and level of detail of information demanded at various stages of EIA has been shown in the article as well as the needs of EIA performers towards the resources of the environmental information system, induced in the Geoportal. The necessity of taking into account the specification of EIA content for designing the resources of IIP and the role of EIA for the efficient performance and popularisation of geoportals, have been proven in the article. Not only the content of thematic layers should be optimised but also the manner of data presentation, colours, searching procedures and data associating. In connection with the development of cheap, highly efficient technologies of environmental monitoring and imaging, the spatial information systems are flooded by the flow of raw measurement data. Its optimal exploitation is currently becoming the most important technological, scientific and social challenge. Environmental impact assessment, with its complexity and interdisciplinary nature, is an excellent testing plot for research in this area.

3

Nowelizacja dyrektywy OOŚ – nowe wyzwania w zakresie wykorzystania zasobów danych przestrzennych

Kozakiewicz R.

Roczniki Geomatyki

|

2014

|

T. 12, z. 4(66)

401--410

PL

W dniu 16 kwietnia 2014 przyjęto Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE zmieniającą dyrektywę 2011/92/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Nowelizacja porządkuje i rozszerza zakres ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ), stawiając nowe wyzwania przed wykonawcami raportów OOŚ. Jedną z ważniejszych zmian jest włączenie w obowiązkowy zakres raportu wymogu oceny „spodziewanego wpływu wynikającego z podatności przedsięwzięcia na prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków lub katastrof”, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń środowiskowych będących skutkiem zmian klimatycznych. Powszechność wykonywania ocen środowiskowych sprawia, że znacznie wzrośnie zapotrzebowanie na dane umożliwiające ocenę narażenia danego przedsięwzięcia na wypadki i katastrofy, oraz prawdopodobieństwa i istotności potencjalnych zagrożeń środowiskowych występujących obecnie i prognozowanych w przyszłości. Aby infrastruktura informacji przestrzennej odegrała większą rolę w procesie sporządzaniu raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, konieczne jest lepsze dostosowanie zawartości i sposobów wizualizacji warstw tematycznych do specyfiki zadań z zakresu OOŚ. Wdrażanie wymagań Dyrektywy OOŚ wiąże się z opracowaniem zestawu wskaźników narażenia oraz ich poziomów krytycznych dla poszczególnych rodzajów przedsięwzięć. W artykule przedstawiono możliwości powiązania rozwoju IIP i systemu OOŚ oraz sugestie poszerzenia zakresu warstw tematycznych planowanych w geportalach.

EN

On 16 April 2014, the Directive 2014/52/EU of the European Parliament and of the Council was adopted which amended the Directive 2011/92/EU on the assessment of the effect of certain public and private projects on the environment. The amendment organizes and extends the scope of environmental impact assessments (EIA), raising new challenges for the entities responsible for preparing EIA reports. A major change is the introduction into the mandatory scope of the report of the requirement to conduct an assessment of “the expected effects deriving from the vulnerability of the project to risks of major accidents or disasters”, with special emphasis placed on environmental hazards resulting from climate change. As environmental impact assessments become a common practice, there will be a growing need for data to enable the evaluation of the vulnerability of a project to risks and accidents, as well as of the probability and significance of existing and projected environmental hazards. To enhance the role of the spatial information infrastructure in the process of preparing EIA reports, it is necessary to better adapt the content and methods of visualization of thematic layers to the specific nature of the EIA tasks. In order to implement the requirements of the EIA Directive, it is necessary to develop a set of vulnerability indicators and critical levels for particular types of projects. The paper presents the possibilities of linking the development of the spatial information infrastructure to the EIA system and provides suggestions as to the extension of the scope of thematic layers to be included in geoportals.

4

Działania Kopalni Wapienia „Czatkowice” Sp. z o.o. w celu pozyskania nowej partii złoża w otoczeniu obszarów prawnie chronionych

Mikołajczak J., Kozakiewicz R., Tworek S., Piksa K.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

174--179

PL

Kopalnia Wapienia „Czatkowice“ Sp. z o.o. jest wiodącym producentem sorbentów do odsiarczania gazów odlotowych. Jej aktualne zasoby zostaną wyczerpane w 2022 roku, a dalsza działalność wymaga przeniesienia eksploatacji w nową, północno-wschodnią partię złoża. Dla potrzeb pozyskania koncesji opracowano Raport, w którym rozważano dwa warianty eksploatacji nowej partii złoża. Uwzględniono w nich wyprzedzające działania minimalizujące w postaci utworzenia około 200-metrowego, leśnego pasa ochronnego wzdłuż północno-wschodnich granic złoża. W raporcie wykazano, że uwzględnienie w planowanej działalności kopalni celów środowiskowych i ponoszenie istotnych kosztów na działania minimalizujące wpływ na środowisko, może otworzyć drogę dla prowadzenia działalności górniczej w sąsiedztwie obszarów Natura 2000 i innych terenów chronionych.

EN

The “Czatkowice” Limestone Mine is a leading manufacturer of sorbents used for flue-gas desulphurization. The Mine’s current resources will be depleted in 2022, and further activity will require the relocation of the exploitation to the new, north-east part of the deposit. For the needs of obtaining the concession the report was worked out. In the report two variants of exploitation of the new part of the deposit were considered. In these variants were taken into account activities minimising the environmental impact in the form of creation of an about 200 metres long forest belt along the north-east border of the deposit. In the report it has been pointed out that taking into account in the planned mine activities the environmental aims and bearing costs for activities minimising the environmental impact can open the way for conducting mining activity in the neighbourhood of Nature 2000 areas and other protected grounds.

5

Severity of the environmental impact of planned mining exploitation of 'Dębieńsko I' Hard Coal Deposit on the 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Landscape Park

Mikołajczak J., Kozakiewicz R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 3/1

453-464

EN

Usually there is a conflict between conservation of areas of high natural and landscape values and industrial activity, especially this of large-scale impact. One of the key issues determining positive arrangement between the parties of the decision-making process is the environmental impact assessment. The article presents environmental impact assessment of the planned mining of coal deposit 'Dębieńsko I' on the area of 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Landscape Park. The area of the mentioned landscape park covers remains of the former Silesian Forests, meadows, fish ponds and objects created by the Cistercians. Landscape of this area has been significantly changed during hundreds of years of human activity, ranging from middle-age to 20th century. The landscape park was created mainly to protect ecological corridor connecting catchment areas of Wisła and Odra rivers. Planned mining of coal deposit 'Dębieńsko I' will result in changes of the environment related to mining subsidence, wastes storage, emission of noise and air and water pollution. Space-range of these changes will be related to the development subsidence basins. Three basins will develop during 50 years: northern (Dębieńsko-Stare Dębieńsko), north-western (Czuchów-Barwinek), and south-western (Leszczyny). Northern basin will cover areas located outside borders of the landscape park. The remaining will cover agricultural, woodland, housing, service sector, industrial, and communications areas located within the landscape park. Mining will not affect areas of the highest environmental value for the Park. According to the Protection Plan of the Landscape Park most of the potentially endangered areas are located within the 'third' zone, i.e. 'areas of housing, services and industrial development'. Expected mining subsidence may cause mainly local changes of ecosystems due to increase in moistness of the ground, occurrence of new marshlands and small waterbodies on flows or on the maximum subsidence areas. Knowing the development of subsidence basins in the perspective of several dozens of years coal mine company may successfully plan of land reclamation aimed at optimum biodiversity and nature values results. Considering predicted location and range of environmental impact of the planned mining investment one may conclude that mining of coal deposit 'Dębieńsko I' will not significantly affect 'Cistercian Landscape Composition of Rudy Wielkie' Natural Landscape Park was. Moreover, cooperation between the Park and the coal mine may result in an increase of the environmental value of this area.

PL

Zwykle występuje konflikt pomiędzy ochroną terenów o dużej wartości przyrodniczej i krajobrazowej a działalnością przemysłową, zwłaszcza jeżeli chodzi o wpływy wielkoskalowe. Jedną z kluczowych kwestii determinujących pogodzenie stron procesu decyzyjnego jest ocena wpływu na środowisko. Opracowanie przedstawia ocenę wpływu środowiskowego planowanego wydobycia węgla ze złoża 'Dębieńsko I' na terenie Parku Krajobrazowego 'Cysterskich kompozycji krajobrazowych Rud Wielkich'. Teren tego parku krajobrazowego obejmuje pozostałości dawnych Lasów Śląskich, łąki, stawy rybne i obiekty tworzone przez Cystersów. Krajobraz tego terenu został znacząco zmieniony w czasie setek lat działalności człowieka, od średniowiecza po wiek XX. Park krajobrazowy został utworzony głównie dla ochrony korytarza ekologicznego łączącego zlewnie rzek Wisły i Odry. Planowana eksploatacja złoża węgla 'Dębieńsko I' spowoduje zmiany w środowisku związane z osiadaniem terenu wskutek oddziaływania wyrobisk górniczych, składowaniem odpadów, emisją hałasu i zanieczyszczeniem powietrza i wody. Zasięg przestrzenny tych zmian będzie związany z rozwojem niecek powstających w miejscu osiadania gruntu. W ciągu 50 lat powstaną trzy niecki: północna (Dębieńsko–Stare Dębieńsko), północno-zachodnia (Czuchów - Barwinek), oraz południowo-zachodnia (Leszczyny). Niecka północna obejmie tereny znajdujące się poza granicami parku krajobrazowego. Pozostałe obejmą swym zasięgiem tereny rolnicze, zalesione, mieszkalne, usługowe, przemysłowe i komunikacyjne znajdujące się w obrębie parku krajobrazowego. Górnictwo nie wpłynie na tereny o najwyższej wartości środowiskowej dla Parku. Według Planu Ochrony Parku Krajobrazowego, najbardziej zagrożone potencjalnie tereny znajdują się w 'trzeciej' strefie, tzn. 'na terenach rozwoju mieszkalnictwa, usług i przemysłu'. Spodziewane osiadanie terenu wskutek oddziaływania wyrobisk górniczych może powodować głównie lokalne zmiany ekosystemów wskutek zwiększenia zawilgocenia gruntu, wystąpienia nowych bagien i małych terenów wodnych w miejscu przepływu lub na terenach maksymalnego osiadania gruntu. Znając postępy powstawania niecek w perspektywie kilkudziesięciu lat, kopalnia węgla może pomyślnie planować rekultywację gruntów mającą na celu uzyskanie optymalnej różnorodności biologicznej i efektów wartościowych przyrodniczo. Biorąc pod uwagę przewidywane rozmieszczenie i zasięg wpływu środowiskowego planowanej inwestycji górniczej, można stwierdzić, że wydobycie węgla ze złoża 'Dębieńsko I' nie będzie mieć znaczącego wpływu na Park Krajobrazowy 'Cysterskie kompozycje krajobrazowe Rud Wielkich'. Ponadto, współpraca pomiędzy Parkiem i kopalnią węgla może prowadzić do zwiększenia wartości środowiskowej tego terenu.

6

Gminne programy ochrony środowiska jako narzędzie edukacji ekologicznej na szczeblu lokalnym

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 11, z. 2

171-181

PL

Edukacja ekologiczna jest istotnym zadaniem administracji państwowej, przenikającym wszystkie dziedziny jej działalności. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez codzienną działalność urzędów różnych szczebli jest równie istotnym elementem systemu edukacji co działalność szkół i organizacji pozarządowych. Artykuł podejmuje zagadnienia roli i zadań z zakresu edukacji ekologicznej, jakie wiążą się z funkcjonowaniem w kraju systemu Programów Ochrony Środowiska (POŚ). W oparciu o przegląd kilkunastu POŚ opracowanych dla gmin województwa małopolskiego wskazano na braki i ograniczenia w realizacji zadań edukacji ekologicznej, ich przyczyny i możliwości przezwyciężenia problemów. Skuteczna realizacja zadań z tego zakresu jest uzależniona od silnego wsparcia merytorycznego i organizacyjnego ze strony jednostek administracji centralnej i regionalnej oraz wsparcia finansowego. Dla realizacji zapisów polityki ekologicznej konieczne jest znaczne rozszerzenie zakresu działań urzędów administracji na szczeblu gminnym pod kątem koordynacji zadań edukacji ekologicznej oraz promocji modeli produkcji i konsumpcji realizujących zasady ekorozwoju.

EN

The ecological education is the essential task of public administration, penetrating all aspects of its activity. Raising the ecological awareness of community by everyday activities of authorities is as essential element of education system as schools and NGO-s activities. The paper takes up the issues of the role and tasks of ecological education, which refer to the system of Environmental Protection Programmes (EPP). Based on review of several EPP worked-out for municipalities in Małopolska Region, limitations and shortages in tasks implementation of ecological education have been pointed out as well as the reasons of those limitations and possibilities of their overcoming. Efficient fulfilling of the tasks in this field depends on strong substantial and organizing support from central and regional administration and certain financial support. For implementing the National Environmental Policy is needed the considerable enlargement of the local authorities activities in the range of ecological education tasks coordination and promotion the production and consumption models accomplishing the sustainable development rules.

7

Półautomatyczna identyfikacja konfliktów przestrzennych w ocenach oddziaływania na środowisko obiektów liniowych

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2004

|

T. 9, z. 2

221-228

PL

Artykuł omawia możliwości usprawnienia procesu wykonywania ocen oddziaływania na środowisko. W przypadku wykonywania oceny dla obiektów liniowych (drogi, autostrady) konieczna jest analiza dużej liczby czynników zagrażających środowisku o powtarzającym się charakterze. Zagrożenia, których ocena opiera się w głównej mierze na analizie położenia źródła zagrożeń i obiektu narażonego w przestrzeni, zostały określone mianem konfliktów przestrzennych. W artykule przedstawiono założenia metodyki półautomatycznej identyfikacji wystąpienia konfliktów przestrzennych, wynikających z lokalizacji autostrady i stanowiących zagrożenie dla obiektów przyrodniczych. Omówiono w szczególności możliwość wstępnej oceny zagrożenia dla rezerwatów przyrody (lub obiektów o podobnym charakterze) oraz algorytm identyfikacji konfliktu przerwania ciągłości dla form typu "korytarz ekologiczny", które nie stanowią typowego obiektu ujawnionego w bazie danych.

EN

New possibilities of improving OOŚ process are presented in the article. To carry out OOŚ for linear objects it is necessary to analyze numbers of threats for the environment of a given type. Situations when OOŚ depends mostly on analysis of the distance between the threatening and threatened objects are described as spatial conflicts. In the second part of the article author discusses assumptions of methodic of semi-automatic identification of spatial conflicts generated by motorway location which cause threats for natural environment. Preliminary OOŚ for natural reserves or similar objects is described in details, as well as algorithm identifying conflicts of "disruption of continuity" for objects of category "ecological corridor" which are not typical items defined in the database.

8

Założenia metodologiczne szacowania ryzyka ekologicznego na terenach zdegradowanych przez składowiska odpadów

Kozakiewicz R., Mikołajczak J.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2003

|

T. 8, z. 2

149-159

PL

Niniejszy artykuł przedstawia propozycję metodyki szacowania ryzyka ekologicznego oraz zestaw podstawowych jej parametrów charakteryzujących źródło zanieczyszczenia i elementy środowiska. Metoda przyjmuje dość powszechnie na świecie wykorzystywaną procedurę wieloetapowej oceny ryzyka. Została ona wzbogacona o etap ustalania klasyfikacji terenów zdegradowanych pod względem kolejności i zakresu prowadzenia działań naprawczych. Zastosowano trójstopniowy model oceny ryzyka: źródło - drogi migracji - obiekty zagrożone. Dla szacowania ryzyka i klasyfikacji obiektów do działań naprawczych opracowana została formuła matematyczna, odwołująca się do rozwiązań wykorzystywanych dla składowisk odpadów w Wielkiej Brytanii, Niemczech oraz USA.

EN

In the paper has been shown the proposal of environmental risk evaluation methodology as well as the basic parameter's set describing the object and environmental components. The methodology accepts the widely used all over the world procedure of multistage risk evaluation. The additional stage of devastated areas classification as regards the order and the range of repair actions has been added to the methodology. It has been used the three-step model of risk evaluation: the source of contamination - migration ways - threatened objects. For the purpose of risk evaluation and objects classification the mathematical formula has been worked out, which corresponds with the landfills risk evaluation used in Great Britain, Germany and the USA.

9

Ocena przeglądów ekologicznych składowisk odpadów w wybranych powiatach województwa małopolskiego

Grzesik-Filus K., Mikołajczak J., Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2003

|

T. 8, z. 1

111-119

PL

Zapisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw w art. 33 nakładają na zarządzających składowiskami obowiązek przedłożenia przeglądu ekologicznego obiektu do dnia 30 czerwca 2002 roku. Stwarza to doskonałą możliwość rozpoznania warunków składowania odpadów, tj. sytuacji prawnej składowisk, stopnia zabezpieczenia przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko, wyposażenia w sprzęt techniczny, technologię składowania itp. Na podstawie sporządzonych przeglądów można także ocenić dostosowanie funkcjonowania istniejących składowisk do nowych wymagań prawnych zawartych w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 oraz projektu rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 kwietnia 2002 w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów. Najistotniejszym stwierdzeniem zawartym w przeglądzie powinno być zalecenie modernizacji składowiska bądź jego zamknięcia. W referacie przedstawiono uwarunkowania prawne przeglądów ekologicznych, zakres wymaganych w nich informacji oraz omówiono sporządzone przeglądy dla wybranych 28 składowisk z terenu województwa małopolskiego, uwzględniając poziom merytoryczny oraz postępowanie proceduralne organów ochrony środowiska.

EN

The Act of 27 July 2001 on Enter into force the Environmental Law and the Waste Law, art. 33. obliges landfills managers to submit of the Environmental Assesment till 30 June 2002 to Starosta (local authorities). That makes convenient opportunity to identify the conditions of waste disposal. The identification includes: legal aspects (permits), negative environmental impact, protection systems, disposal operation process, and technical equipment. Based on available Landfills Environmental Assesments it is possible to evaluate the compliance of the ladlifills operating to the new law regulations - the Act on Waste and the Draft Regulations on waste disposal. The most important conclusion in the Landfill Assessment should be the recommendation for landfill modernisation or it closing down. In the paper have been shown legal aspects of assessment performance and the range of information required in the assessment. Assessments of 28 chosen landfills from the Małopolska region have been discussed, regarding the quality of the assessments as well as local authorities proceedings.

10

Studia i klasyfikacja konfliktów przestrzennych występujących w ocenie oddziaływania obiektów na środowisko

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 6, z. 1

57-66

PL

W artykule omówiono problematykę wykonywania ocen oddziaływania na środowisko obiektów liniowych. Przedstawiono propozycję typologii konfliktów przestrzennych generowanych przez oceniany obiekt źródłowy. Konflikt przestrzenny rozumiany jest jako sytuacja, w której na skutek wprowadzenia do środowiska nowego obiektu następuje istotna zmiana parametrów lub wzajemnych powiązań istniejących obiektów środowiska. Szczegółowo omówiono konflikty pasywne powstające w wyniku bezpośredniej zmiany układu przestrzennego obiektów w środowisku spowodowanej wprowadzeniem nowego obiektu. Wprowadzona typologia pozwala na przypisanie poszczególnych zdarzeń do sześciu kategorii konfliktów. Możliwe staje się opracowanie standardowych metod rozwiązywania konfliktów. Zasadniczym celem zastosowania typologii jest automatyzacja i przyspieszenie procesu oceny oddziaływania na środowisko, szczególnie na jej etapie wstępnym oraz dostarczenie decydentom przeglądowej informacji dla porównywania wariantów inwestycyjnych.

EN

The article discusses the problems of assessing environmental impact of linear objects. A typology of spatial clashes generated by a source object being assessed is proposed. A spatial clash occurs when introduction of a new object into the environment causes considerable change of relations between already existing objects or their parameters. Due to their paramount importance in environmental impact assessment, passive clashes are discussed in details. The main purpose of the presented typology is to facilitate and accelerate the process of environmental impact assessment, especially at its initial stage, as well as providing information for comparison of alternative projects. The classification helps in working out standard solutions to clashes of each type.

11

Konflikty przestrzenne w ocenach oddziaływania na środowisko - konflikty funkcjonalne

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 6, z. 2

311-317

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z procesem wykonywania ocen oddziaływania na środowisko. Podstawowym zadaniem oceny jest zidentyfikowanie i waloryzacja konfliktów, jakie może powodować w środowisku oceniany obiekt lub planowany sposób zagospodarowania terenu. Ze względu na szerokie spektrum koniecznych do uwzględnienia potencjalnych oddziaływań wygodne jest wprowadzenie podziału i klasyfikacji rozważanych konfliktów. Zaproponowano klasyfikację konfliktów przestrzennych, jakie występują w przypadku wprowadzania do środowiska nowego obiektu, ułatwiającą ich identyfikację i waloryzację oraz przyspieszającą proces oceny. Przedstawiono trzy podstawowe grupy konfliktów przestrzennych: strukturalne, funkcjonalne i zmiany stanu obiektu. Szczegółowo omówiono grupę konfliktów strukturalnych (do których zaliczane są konflikty degradacji, przeniesienia i zmiany funkcji obiektu) oraz konfliktów zmiany kondycji obiektu (degradacji obiektu i transformacji obiektu). Identyfikację konfliktów przestrzennych można uważać za jedną z metod uproszczonej oceny oddziaływania na środowisko. Zastosowanie omówionej w niniejszym artykule typologii konfliktów zapewnia szerokie spojrzenie na różnorodne oddziaływania ocenianej inwestycji. Uwzględnione zostają różnorakie zmiany w strukturze i funkcjonowaniu środowiska oraz stanie i spójności wewnętrznej poszczególnych obiektów.

EN

The problems of assessing environmental impact of linear objects have been discussed. The main purpose of the assessment is to identify and evaluate clashes which the assessed object could generate in the environment. As a wide spectrum of potential relations must be taken into consideration, it is useful to implement a typology of the clashes. Typology of spatial clashes generated by a source object being assessed is proposed. This classification facilitates and accelerats the process of environmental impact assessment. Three basic clash groups are introduced: structural, functional and object state transformation. The latter two are discussed in detail. Identification of spatial clashes can be regarded as a method of simplified environmental impact assessment. Implementation of the typology presented in the article assures that the assessment is comprehensive.

12

Modelowanie związków encji w analizie procesów zarządzania środowiskiem

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 1

153-162

PL

Zagadnienia związane z kształtowaniem środowiska życia człowieka są obszarem gdzie zasoby, złożoność i różnorodność informacji wymagają zastosowania najefektywniejszych metod jej przetwarzania i udostępniania. Artykuł przedstawia przykład zastosowania metody modelowania związków encji dla sprecyzowania zapotrzebowania na informację ze strony konkretnego zagadnienia związanego z kształtowaniem środowiska. Jako przykład wybrano zadanie polegające na analizie możliwości zagospodarowania terenów pogórniczych, a w szczególności wyrobisk po odkrywkowej eksploatacji surowców skalnych, dla celów rekreacji i turystyki. Omawiana metoda umożliwia określenie struktury informacji, jej podstawowych jednostek (encji) i ich atrybutów oraz ułatwia określenie wzajemnych związków pomiędzy nimi - ważnych dla rozwiązania zadania. Metoda modelowania związków encji umożliwia syntetyczną prezentację i analizę skomplikowanych zależności systemu człowiek - środowisko. Budowane modele mają duże znaczenie dydaktyczne propagując szerokie, międzydyscyplinarne spojrzenie na rozpatrywane problemy.

EN

Features connected with formation and development the human's life environment, are constitute an area where complexity and diversity of information require implementation of the most effective methods of its processing. This article describes an example of implementation of entity relationship modelling for specification of the demand for information a specific issue regarding the environmental management. A task consisting of post mining land development, especially open cast, for recreational purposes is chose as an example. Described method enables us to makes it possible to specify information structure, its basic units (entities) and their attributes and facilitates determination of their mutual relations which are related to the problem solution. Entity relationship modelling method makes possible synthetic representation and analyses of complicated relations of the man - environment system. Such models can be of major didactic importance and propagate broad, interdisciplinary view of the matters under discussion.

13

Charakterystyka wyrobisk po eksploatacji surowców skalnych w aspekcie ich wykorzystania dla celów rekreacji i turystyki

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 1

163-174

PL

W artykule omówiono zagadnienia dotyczące wykorzystania odkrywek po eksploatacji surowców skalnych. Obiektów tego rodzaju nie należy traktować jedynie jako uciążliwych pozostałości po działalności gospodarczej. Są to swoistego rodzaju budowle tworzone znacznym nakładem energii i kosztów, należy dążyć do pełnego wykorzystania ich specyficznych właściwości. Jednym z atrakcyjnych sposobów zagospodarowania wyrobisk jest budowa na ich terenie obiektów dla celów rekreacji i turystyki. Taka lokalizacja urządzeń rekreacyjnych we wnętrzu odkrywki umożliwia skuteczną ochronę terenów o wyższych walorach przyrodniczych, a możliwość modelowania terenu związana z funkcjonowaniem kopalni zwiększa pojemność rekreacyjną obiektu. Aby optymalnie wykorzystać walory tworzonej odkrywki, decyzja o kierunku i formach zagospodarowania powinna zostać podjęta wcześnie, niekiedy nawet przed rozpoczęciem eksploatacji złoża. Wymaga to ustalenia kryteriów decyzyjnych ułatwiających prowadzenie konsekwentnej polityki w tym zakresie.

EN

In the article questions concerning the use of quarries after their exploitation are discussed. Such objects should not be treated only as troublesome remains from industrial activities. These structures are often constructed with a considerable amount of energy and costs. One of attractive ways to manage the excavations is to build the objects for recreation and tourism. The location of recreation objects inside the quarry enables efficient protection of areas with higher nature and wildlife values, and the possibility of modelling the area, related to the function of a quarry increases the recreational capacity of the object. In order to use all the potential capacities included in the management of the object, the decision how to use it should be made early, sometimes even before the bed exploitation. This demands formulating the criteria of decision, which will make it easier to run a comprehensive policy in this area.

14

Baza danych i system wspomagania decyzji w ocenie możliwości zagospodarowania wyrobisk odkrywkowych

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 2

323-332

PL

Optymalne wykorzystanie terenów po odkrywkowej eksploatacji surowców mineralnych jest ważnym problemem z zakresu kształtowania środowiska naturalnego. Dotyczy on kilku tysięcy obiektów w skali Polski. Racjonalne wykorzystanie coraz bardziej ograniczonej i przekształconej przestrzeni wymaga określenia najbardziej korzystnych dla gospodarki i społeczności lokalnej form ich zagospodarowania. Proces ten może zostać znacząco usprawniony przez stworzenie bazy danych, zbierającej rozproszone informacje o cechach obiektu i uwarunkowaniach zewnętrznych, ważnych ze względu na określenie kierunku jego rekultywacji i zagospodarowania. Artykuł przedstawia propozycję struktury zasobu informacji grupującego podstawowe cechy obiektów pogórniczych, rozpatrywane pod kątem analizy sposobu przyszłego wykorzystania obiektu. Rozpatrywane są korzyści z zastosowania systemu wspomagania decyzji dla półautomatycznej oceny możliwych sposobów zagospodarowania. System ekspertowy, oparty na metodzie reguł oraz ram, może realizować zarówno zadanie agregacji danych, jak i ich oceny.

EN

Optimal reclamation and development of post surface mining areas is an important problem in terms of the natural environment management. On a national scale this problem relates to several thousands of structures. Rational use of more and more reduced and transformed space requires determining the most profitable for local economy and community forms of its utilization. This process can be considerably facilitated by creation of database gathering scattered information not only about features of objects but also about external conditions, crucial for the optimal selection of its land reclamation and development. This article presents a proposal of database structure grouping basic features of the open pits considered in respect to the analysis of their future use. Advantages of using the expert systems for semi-automatic evaluation of various possible ways of former mining areas utilization are described. Expert systems based on the rules and frames method is able to perform data grouping tasks as well as its evaluation.

15

Systemy informacji o środowisku w nowym podziale administracyjnym kraju

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 4, z. 1

77-83

PL

Nowy podział administracyjny kraju stanowi podstawę tworzenia zbioru danych o środowisku opartego na wojewódzkich, powiatowych i gminnych systemach informacji przestrzennej. Mniejsza liczba województw oraz wprowadzenie powiatów umożliwi szybsze ich wyposażenie w sprzęt i oprogramowanie niezbędne dla rozwoju systemów informacyjnych, a także stworzenie prężnych zespołów fachowców w tej dziedzinie. Poprawiona zostanie efektywność wykorzystania danych oraz niezawodność całego systemu. Nowy podział administracyjny stanowi szansę szybkiego utworzenia zasobów informacji o środowisku, przy niższych kosztach oraz lepsze zarządzanie.

EN

New administrative division of the country will be the base for formation the set of date about environment, based an provincial, district and communal spatial information system. Smaller number of provinces and setting again the districts will speed up the supply of equiprnent and software necessary for the development of information systems, and also bring together a group of specialists in this field. The use of data will be improved and also infallibility of the whole system. The new administrative division of the country gives a chance to form a base of information about the environment together with lower costs and better administration.

16

Możliwości wykorzystania zasobów gminnego systemu informacji o środowisku

Kozakiewicz R.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1998

|

R. 3

89-98

PL

Artykuł porusza problemy wykorzystania baz danych o stanie i zasobach środowiska przyrodniczego, działających w ramach gminnego systemu informacji o terenie. Omawiane bazy danych umożliwią efektywniejsze wprowadzanie zagadnień ochrony i kształtowania środowiska do tworzonych planów zagospodarowania przestrzennego. Systemy te będą również nieocenioną pomocą w codziennej pracy urzędu. Należy jednak zwrócić uwagę na inne potencjalne obszary wykorzystania zawartych w systemie informacji. Powinny one zostać szeroko wykorzystane w takich dziedzinach jak: konsultacje społeczne planów zagospodarowania przestrzennego i projektów nowych inwestycji, promocja gminy, zmierzająca do podniesienia jej atrakcyjności dla potencjalnych inwestorów i turystów, kształtowanie proekologicznych postaw w społeczeństwie. Nowe dziedziny wykorzystania informacji mogą przyspieszyć tempo rozwoju baz danych i stworzyć nowe możliwości ich finansowania. Zwiększą również w społeczeństwie świadomość roli, jaką informacja odgrywa w kształtowaniu współczesnego świata i stworzą lepszą atmosferę dla rozwoju systemów różnego szczebla.

EN

The publication presents problems related to the application of data base about the state and resources of natural environment, within the communal information system about the terrain. The basic area of activity is formation of the ecological policy assumptions to the environmental protection and management into new site planning. These systems will be also a great help in everyday work of Civil Service. However one should notice other potential areas of application, included in information system. They might be used in such fields as: social consultations of site planning and projects of new investments, promotion of the commune, which will enhance its attractiveness for potential investors and tourists, creation of the ecological attitude in the community. New fields of use the information might speed up the development of the database and give new possibilities of their financing. Also they will increase among the society, the consciousness of the importance of information in creation of the present world, and will give better circumstances for the development of systems of different levels.