Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie operatu austriackiego katastru gruntowego do badań historycznych z zastosowaniem nowoczesnej kartografii i narzędzi GIS na przykładzie dawnej wsi Olcza

Bąk Piotr, Guzik Marcin

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 3

21--25

PL

Olcza jest największą dzielnicą Zakopanego, usytuowaną we wschodniej części miasta. Do końca XVII wieku Olcza rozwijała się jako wieś odrębna od wsi Zakopane, ale już od XVIII wieku pod względem administracyjnym obydwie wsie były łączone. Autorzy artykułu w oparciu o dostępne archiwalne materiały katastralne opisali użytkowanie gruntów, sieć komunikacyjną oraz rozmieszczenie osadnictwa. Wykorzystując powszechnie stosowaną w geografii historycznej metodę retrogresji ustalili: - granice i obszar dawnej wsi Olcza, - położenie, granice, powierzchnie pierwotnych jednostek podziału obszarowego, - powiązanie pierwotnych jednostek podziału obszarowego z bazową jednostką powierzchniową zastosowaną w momencie osadzania wsi. Dokonana przez autorów analiza wskazuje na uporządkowany charakter najdawniejszego osadnictwa Olczy. Pierwotne jednostki podziału obszarowego wsi zaprojektowane zostały i wytyczone w oparciu o określoną bazową jednostkę powierzchniową. Zaprzecza to występującym w literaturze poglądom o spontanicznym charakterze pierwotnego osadnictwa u podnóża Tatr. Zaprezentowane w artykule przykłady mogą być inspiracją do dalszych opracowań i pogłębionych analiz. Jednocześnie przeprowadzone prace unaoczniają możliwości zwiększenia efektywności badań historycznych poprzez wykorzystanie nowoczesnych technik kartograficznych i narzędzi GIS.

EN

Olcza is the largest district of Zakopane located in the eastern part of the city. Until the end of the 17th century Olcza developed as a separate village from the village of Zakopane but from the 18th century both villages were administratively connected. The authors of the article, based on the available archival cadastral materials, described the use of land, the communication network and the distribution of settlements. Using the retrogression method commonly used in historical geography, they determined: - the borders and area of the former village of Olcza, - the location, boundaries, areas of the original units of area division, - linking the original units of area division with the base area unit used at the time of embedding the village. The analysis carried out by the authors indicates an orderly character of the earliest settlement of Olcza. The original units of the area division of the village were designed and marked out on the basis of a specific base area unit. This contradicts the views in the literature about the spontaneous character of the original settlement at the foot of the Tatra Mountains. The examples presented in the article may be an inspiration for further studies and in-depth analyses. At the same time, the work carried out demonstrates the possibilities of increasing the effectiveness of historical research through the use of modern cartographic techniques and GIS tools.

2

Topograficzne i geodezyjne aspekty sporu o Morskie Oko w Tatrach

Bąk Piotr

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 1

24--32

PL

Spór o Morskie Oko pierwotnie był konfliktem granicznym pomiędzy właścicielami rozległych posiadłości w Dolinie Białki w Tatrach. Na skutek utożsamiania przebiegu prywatnej granicy dóbr z granicą państwową spór z końcem XIX w. zaczął nabierać charakteru politycznego, przeradzając się w konflikt pomiędzy Galicją i Węgrami, a ostatecznie między obiema częściami składowymi Austro – Węgier. Zaangażowanie i emocje z obu stron konfliktu stopniowo narastały, a w końcu okazało się, że żaden urząd ani sąd nie był władny do rozstrzygnięcia sporu pomiędzy węgierską i austriacką częścią monarchii. Mógł to zrobić jedynie Franciszek Józef I – cesarz Austrii i król Węgier, lecz nie podjął się tego. Obawiając się trudnych do przewidzenia i zagrażających spoistości monarchii konsekwencji politycznych, zaproponował rozstrzygnięcie sporu przez międzynarodowy trybunał rozjemczy. Sąd rozjemczy, któremu przewodniczył dr Johann Winkler, prezydent szwajcarskiego trybunału związkowego rozpoczął swoją działalność 21 sierpnia 1902 roku. Na miejsce obrad wyznaczono Graz w Styrii. Dzięki licznym wcześniejszym informacjom i artykułom prasowym, zainteresowanie procesem w kraju było olbrzymie. W trakcie procesu pojawiła się konieczność posłużenia się opinią biegłego geodety. Został nim szwajcarski topograf prof. Fridolin Becker, który odegrał kluczową rolę podczas wizji lokalnej nad Morskim Okiem. 13 września 1902 roku, został ogłoszony wyrok. Trybunał rozjemczy przyznał Galicji 97% spornego obszaru. Zwycięstwo w sporze o Morskie Oko nastąpiło 107 lat po trzecim rozbiorze Polski, w czasie, gdy sprawa polska wydawała się pogrzebana na zawsze. Wykorzystując możliwości, jakie dawała autonomia Galicji, udało się obronić skrawek polskiej ziemi o dużym znaczeniu symbolicznym dla społeczeństwa trzech zaborów. Było to pierwsze polskie zwycięstwo terytorialne na drodze do Niepodległej w XX w.

EN

The conflict over ”Morskie Oko” was originally between the owners of extensive properties in the Białka Valley in the Tatras. As a result of identifying the course of the boundaries of private properties with that of national boundaries at the end of the XIX century, the conflict began to acquire a political character becoming a conflict between Galicia and Hungary, and finally between the two sides which were both component parts of Austria-Hungary. The engagement and emotions of both sides steadily increased, and in the end it turned out that no authority nor judge had the power to resolve the conflict between the Hungarian and Austrian parts of the empire. This could be achieved only by Franz-Jozef I, emperor of Austria and king of Hungary, and he did not undertake this. Afraid of the political consequences of such action which were difficult to foresee and which endangered the unity of the monarchy, he proposed to leave the resolution of the matter in the hands of an international tribunal. The president of this tribunal was Dr. Johann Winkler, president of the Federal Supreme Court of Switzerland, who began his work on 21st august 1902. The tribunal was located in Graz, in Styria. The early profusion of information and articles in the press aroused enormous interest in the proceedings. The process required the opinion of an experienced geodesist, and this was produced by Swiss topographer Prof. Fridolin Becker who played a key role at the visual inspection of Morskie Oko. The sentence was made public on 13th august of 1902. The tribunal assigned 97% of the area under dispute to Galicia. The solution in the dispute over Morskie Oko was established 107 years after the third dismemberment of Poland at a time when it seemed that the matter of Poland was buried forever. Taking advantage of the possibilities available under the autonomy of Galicia, it became possible to defend a scrap of Polish land of enormous symbolic importance to the population of the three separated territories. It was the first Polish territorial victory in the XX century.

3

Analiza dokumentów katastralnych jako metoda badania przekształceń własnościowych w Tatrach na przykładzie Hali Jaworzyna Rusinowa

Bąk Piotr

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 5

19--23

PL

Turystom zwiedzającym Tatry góry jawią się jako królestwo pierwotnej i dzikiej przyrody. Tymczasem w Tatrach już kilkaset lat temu obecne były górnictwo, hutnictwo, gospodarka leśna i pasterstwo wysokogórskie.Sołtysi z podhalańskich wsi na podstawie przywilejów królewskich otrzymywali prawa do korzystania z pastwisk na tatrzańskich halach. Autor wykorzystując archiwalne dokumenty katastralne i sądowe ustalił granice i obszar hali Jaworzyna Rusinowa, opisał użytkowanie gruntów i przemiany własnościowe na jej terenie w XIX i XX wieku. Udało się określić obszar objęty dawnymi uprawnieniami serwitutowymi zniesionymi w drugiej poowie XIX w. Dokonane wtedy rozstrzygnięcia nigdy nie zostały zaakceptowane przez właścicieli hali i stały się powodem sporów ciągnących się przez kilka pokoleń. Autor prześledził również proces likwidacji własności prywatnej na badanym terenie zakończony wywłaszczeniem w 1969 r. Zastosowanie nowoczesnychb technik kartograficznych i narzędzi GIS zwiększyło efektywność wykorzystania informacji zawartych w operacie katastru austriackiego oraz umożliwiło łatwe odszukanie śladów przeszlości w terenie. Życie na halach było kolebką i sercem podhalańskiej kultury. Poznanie historii własności sołtysiej pozwala lepiej zrozumieć źródła góralskiej tożsamości oraz uwarunkowania w jakich ona się kształtowala. Walka o prawo do korzystania z hal, polan i lasów była ważnym, a w literaturze historycznej często niedocenianym składnikiem goralskiej tożsamości.

EN

For tourists visiting the Tatras, the mountains appear as a kingdom of primeval and wild nature. Meanwhile, mining, metallurgy, forestry and high-mountain pastoralism were present in the Tatra Mountains several hundred years ago. On the basis of royal privileges, sołtyses from Podhale villages received the right to use pastures in the Tatra pastures. The author, using archival cadastral and court documents, determined the boundaries and area of the Jaworzyna Rusinowa, described the changes of land use and ownership in its area in the 19th and 20th centuries. It was possible to determine the area covered by the old servitude rights which were abolished in the second half of the 19th century. The decisions made at that time were never accepted by the owners of the pastures and became the cause of disputes lasting for several generations. The author also traced the process of liquidation of private property in the area of study, which ended with expropriation in 1969. The use of modern cartographic techniques and GIS tools increased the efficiency of the use of information contained in the Austrian cadastre report and made it possible to easily find traces of the past in the current situation. The pastures were the cradle and heart of Podhale culture. Getting to know the history of the property of the sołtys allows us to better understand the sources of the highlander identity and the conditions in which it was shaped. The fight for the right to use pastures, glades and forests was an important, and in the historical literature often underestimated, component of highlander identity.

4

Effect of heat treatment on the tensile properties of incrementally processed modified polylactide

Kozik Bogdan, Dębski Mariusz, Bąk Piotr, Gontarz Małgorzata, Zaborniak Małgorzata

Polimery

|

2021

|

T. 66, nr 6

357--361

EN

The influence of temperature (80, 95 and 110°C) and annealing time (20, 25, 30 min) on the tensile strength and elongation at break of the modified polylactide (PLA Pro) processed by 3D printing (FFF – Fused Filament Fabrication) was investigated. The properties of PLA Pro were compared with properties of unmodified PLA and ABS. It was observed that the tensile strength was comparable for all annealed samples and was about 45 MPa. Moreover, the annealing process decreased the tensile strength of the modified PLA and increased the elongation at break, which may be related to a change in the degree of crystallinity. The modified PLA was characterized by tensile properties similar to ABS.

PL

Zbadano wpływ temperatury (80, 95 i 110°C) i czasu wygrzewania (20, 25, 30 min) na wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie względne przy zerwaniu modyfikowanego polilaktydu (PLA Pro) przetwarzanego metodą druku 3D (FFF – Fused Filament Fabrication). Właściwości PLA Pro porównano z właściwościami niemodyfikowanego PLA i ABS. Zaobserwowano, że wytrzymałość na rozciąganie była porównywalna dla wszystkich próbek i wynosiła około 45 MPa. Ponadto, proces wygrzewania spowodował zmniejszenie wytrzymałości na rozciąganie modyfikowanego PLA i zwiększył wydłużenie przy zerwaniu, co może być związane ze zmianą stopnia krystaliczności. Modyfikowany PLA charakteryzował się właściwościami mechanicznymi przy rozciąganiu podobnymi do ABS.

5

Wytwarzanie połączeń gwintowych z zastosowaniem technologii przyrostowych

Budzik Grzegorz, Dziubek Tomasz, Przeszłowski Łukasz, Kochmański Łukasz, Poliński Przemysław, Bąk Piotr

Przegląd Mechaniczny

|

2020

|

nr 12

25--27

PL

W artykule przedstawiono sposób projektowania i wytwarzania elementów połączeń gwintowych z zastosowaniem systemu 3D-CAD oraz technologii przyrostowych. Modelowanie 3D-CAD w połączeniu z drukiem 3D otwiera nowe możliwości projektowania połączeń gwintowych. W większości wypadków połączenia gwintowe oparte są na znormalizowanych zasadach projektowania oraz stosowania złącznych elementów znormalizowanych, dzięki temu połączenia tego typu należą do relatywnie tanich i szeroko stosowanych. W artykule opisano sposób modelowania z zastosowaniem systemu CATIA standardowego połączenia gwintowego w układzie metrycznym na przykładzie śruby i nakrętki M10. Sam sposób wytwarzania elementów połączenia z zastosowaniem druku 3D niesie ze sobą pewne trudności technologiczne, które należy wyeliminować na etapie opracowywania modelu 3D-CAD oraz 3D-STL. Problemy dotyczą doboru pasowania elementów połączenia w zależności od zastosowanej technologii przyrostowej oraz ułożenia elementów podczas wytwarzania względem układu współrzędnych drukarki 3D.

EN

The article presents a method of designing and manufacturing threaded connection elements using the 3D-CAD system and additive manufacturing technologies. 3D-CAD modeling combined with 3D printing opens up new possibilities for designing threaded connections. In most cases, threaded connections are based on standardized design principles and the use of standardized fasteners, therefore connections of this type are relatively cheap and widely used. The article describes the method of modeling a standard threaded connection in a metric system using the CATIA system, using the example of an M10 bolt and nut. The very method of producing connection elements using 3D printing brings with it some technological difficulties that should be eliminated at the stage of developing the 3D-CAD and 3D-STL model. Problems relate to the selection of the fitting of the connection elements depending on the additive technology used and the arrangement of the elements during production relative to the system 3D printer coordinates.