Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kampanie społeczne w systemie działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego

Tokarczyk E.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2013

|

R. 14, nr 3

513-522

PL

W artykule omówiona została problematyka wykorzystywania kampanii społecznych w systemie działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Przedstawione zostały zasady tworzenia kampanii społecznej, czynniki sprzyjające jej skuteczności. Zaprezentowane i omówione zostały wybrane kampanie na rzecz Brd prowadzone w ostatnich latach ze szczególnym uwzględnieniem tych, w których ekspertem lub współtwórcą był Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie.

EN

The article discusses the issues surrounding the use of social campaigns on road safety measures. Are rules for creating a social campaign, enabling factors its effectiveness. Presented and discussed have been campaigns to road traffic safety conducted in recent years, with particular emphasis on those in which an expert or contributor was the Institute of Motor Transport in Warsaw.

2

Zachowania asertywne a bezpieczeństwo ruchu drogowego

Tokarczyk E., Ucińska M.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2012

|

R. 19, nr 9

901--911, CD

PL

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o postawach i zachowaniach asertywnych jako tych, które powinny charakteryzować wzajemne relacje społeczne pomiędzy ludźmi. Jedną z sytuacji społecznych jest uczestnictwo w ruchu drogowym. Zatem również w tej specyficznej sytuacji postawa i zachowanie asertywne mogą wywierać istotny wpływ na zachowanie uczestników ruchu a tym samym na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Postawa asertywna to nie tylko umiejętność odmawiania (np. spożywania alkoholu w sytuacji, gdy chcemy kierować pojazdem) ale również powstrzymywania czy skłaniania kogoś do określonych zachowań (kierowcy, który w naszej obecności pił alkohol i zamierza „siąść za kółkiem”). To również sposób na zmniejszenie zachowań o charakterze agresywnym. Bardzo ważne jest przy tym, iż postawy asertywne można kształtować a umiejętności asertywnych zachowań doskonalić. Artykuł ukazuje, w jaki sposób, poprzez kształtowanie postaw i umiejętności asertywnego zachowania można wpływać na poprawę stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

EN

Lately, more and more is being mentioned about assertive attitude and behaviours as the aspects that should characterize mutual social relations between the people. Participation in road traffic is certainly one of such social relations. Therefore, in this particular situation assertive attitude and behaviour may influence on the behaviour of road traffic participants and also on road traffic safety. Assertive attitude is not only an ability to refuse (e.g. drinking alcohol ), but also an ability of holding back or inducing someone to act in a particular way (e.g. a driver, who has been drinking alcohol and is willing to drive a vehicle). It is also a method for decreasing number of aggresive behaviours. While reffering to this, it is very important that assertive attitude can be shaped and abilities of assertive behaviours can be improved. The article shows the way, in which it is possible to influence the improvement of road traffic safety conditions through shaping the attitude and abilities of assertive behaviour.

3

Starszy kierowca w ruchu drogowym

Ucińska M., Niezgoda M., Karaś D., Tokarczyk E., Odachowska E.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2012

|

R. 19, nr 9

889--900, CD

PL

W większości krajów rozwiniętych, osoby w starszym wieku stanowią najszybciej zwiększającą się liczebnie grupę w populacji – szacuje się, że do 2030 roku 25 % populacji stanowiły będą osoby powyżej 65 roku życia. Oznacza to, że w najbliższych latach znacznemu zwiększeniu ulegnie liczba posiadaczy prawa jazdy w starszym wieku. Samochód staje się niezbędnym narzędziem organizacji codziennej aktywności. Pomimo kosztów (zwiększona liczba wypadków, hałas, zanieczyszczenia), podróżowanie samochodem połączone jest z aktywnością, wolnością i możliwością wyboru, a związek pomiędzy mobilnością a wysoką jakością życia jest bardzo silny. Dotyczy to zwłaszcza u osób starszych, dla których podróżowanie w inny sposób jest zwykle bardzo uciążliwe i trudne. Artykuł omawia zagadnienia związane z uczestnictwem starszych kierowców w ruchu drogowym, w tym między innymi aspekty zdrowotne i psychologiczne wpływające na sprawność za kierownicą.

EN

In majority of developed countries elderly people make up the fastest growing age group in the society – it is being estimated that 25% of the population will consist of people over 65 until 2030. This means a considerable growth of elderly driving license owners in the following years. A car has become a necessary instrument in organizing daily activities. Despite the costs (increased number of accidents, noise, pollution), travelling by car is connected with feeling of being active, independent and having a choice. Therefore, a connection between the mobility and high quality of living is very strong, especially for elderly people, for whom travelling in other way is usually very inconvenient and difficult. The article discusses the issues connected with the particiaption of elderly drivers in road traffic, including health and psychological aspects affecting the driving proficiency.

4

Wiedza i zachowania kierowców a ochrona środowiska

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2012

|

z. 1

17--34

PL

Wiedza i zachowania kierowców a ochrona środowiska Ochrona środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych zadań, przed jakimi stanął człowiek u progu XXI wieku. Jednym ze źródeł zanieczyszczeń jest transport, w tym transport samochodowy. Na szczęście każdy z nas we własnym zakresie może działać tak, aby zminimalizować ruch samochodowy, możliwie ograniczyć szkodliwy wpływ transportu drogowego na przyrodę, na życie i zdrowie człowieka. W artykule zaprezentowane zostały wyniki badań własnych analizujących poziom wiedzy kierowców o wpływie transportu na stan środowiska naturalnego oraz zachowania kierujących mające wpływ na ochroną środowiska. Wskazano na związek pomiędzy wiedzą i zachowaniem jako dwoma elementami kształtowania postaw. Analiza wykazała, iż większe znaczenie ma wiedza o tym, jak się zachowywać niż wiedza o szkodliwym wpływie transportu na środowisko. Może to stanowić wytyczną do realizowania programów edukacyjnych.

EN

Knowledge and drivers’ behaviour versus environmental protection Environmental protection is one of the most important tasks stood for person in XXI century. The transport, especially road transport is one of the source of pollution. Fortunately, each of us, can minimize traffic, reduce the possible harmful effects of road transport on nature, life and human health.. The paper presents results of our studies examining the level of knowledge about the impact of transport drivers on the environment, attitudes and behavior of managers having an impact on the environment. The research showed the relationship between knowledge and behavior as the two of elements shaping attitudes. The analysis showed that more important is knowledge about how to behave than knowledge about the harmful effects on the environment. This is a guideline to implement educational programs.

5

Psychologia transportu w ITS. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość

Ucińska M., Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2012

|

z. 3

33--51

PL

Psychologia transportu jest istotnym obszarem działań Instytutu Transportu Samochodowego. Zakład Psychologii, którego nazwa zmieniała się w czasie tych lat, od początku swojego istnienia w ITS pełnił ważną funkcję w systemie działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Artykuł odnosi się zarówno do historii Zakładu Psychologii oraz samej psychologii transportu, podkreślając rolę ITS w tym zakresie, jak i przedstawia obecne działania oraz perspektywy i wyzwania jakie stoją przed psychologami transportu.

EN

Transport Psychology is an important area of Motor Transport Institute activities. Psychology Department, whose name has changed over the years, since its existence in ITS, played an essential role in the road safety system in Poland. Article refers the history of Psychology Department as well as transport psychology emphasizing the role of ITS in this field. It also presents the current activities, perspectives and challenges standing by transport psychologists.

6

Czynniki powstrzymujące przed zachowaniami ryzykownymi w ruchu drogowym : na przykładzie trzeźwości kierujących

Tokarczyk E.

Logistyka

|

2012

|

nr 3

PL

W najnowszych naukowych pracach z zakresu profilaktyki różnych negatywnych zjawisk społecznych zwraca się uwagę na fakt, że nie wystarczy już jedynie eliminowanie czy ograniczanie wpływu czynników negatywnych, sprzyjających zachowaniom ryzykownym. Aby działania profilaktyczne były skuteczne konieczne jest równoczesne oddziaływanie na czynniki chroniące, powstrzymujące przed takimi zachowaniami poprzez ich promowanie i wzmacnianie. Aby to było jednak możliwe niezbędna jest wiedza na temat tych czynników. W pracy zaprezentowane zostały wyniki badań nad identyfikacją czynników powstrzymujących przed takim zachowaniem ryzykownym, jakim jest kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości.

EN

In the most recent scientific work from the scope of the prevention of various negative phenomena of social attention is the fact that it is not enough to have only eliminate or reduce the impact of negative factors, conducive to anti-social risky. To be effective preventive action, it is necessary to the simultaneous impact factors for protection, repress against such behavior by promoting and strengthening. This was, however, possible, it is necessary to know about these factors. In the work presented are the results of research on the identification of the factors hampering before giving risky, which is DUI (Driving Under Influence).

7

Syndrom chronicznego zmęczenia a kierowanie pojazdem

Tokarczyk E.

Logistyka

|

2011

|

nr 3

PL

Zmęczenie jest zjawiskiem powszechnym i jako takie na ogół stanowi normalną reakcję organizmu na przeciążenie. Obok zmęczenia stanowiącego normę wyróżnia się jednak zmęczenie zaburzone. Możliwe jest również występowanie zmęczenia jako odrębnej jednostki chorobowej (Chronic Fatique Syndrom). Wiedza na ten temat nie jest jeszcze pełna, ale fakt, że zaburzenie to może dotykać nawet około 17 milionów ludzi na całym świecie zmusza do jego poznania szczególnie w odniesieniu do osób kierujących pojazdami.

EN

Fatigue is a common phenomena and it is a normal body's reaction to overload. There is also another form of fatigue known as impaired fatigue. A special disease entity is Chronic Fatigue Syndrome. The knowledge about this topic isn't complete yet, but the fact that this kind of disorder may be characteristic for even 17 million people around the world, forced the researchers to recognize it in relation to drivers.

8

The role and tasks of psychologists within a system of preventive measures aimed at the road traffic safety

Tokarczyk E., Ucińska M., Niezgoda M.

Journal of KONES

|

2011

|

Vol. 18, No. 4

527-533

EN

Poland has one of the highest fatal accidents and victims indicators in European Union. In 2010, there were 38 832 road accidents. 3907 people were killed and 48 952 were injured. It is assumed that road accidents are a cost of the growth of motorise and transport. Since year 2000, there were about 14 millions registered vehicles in Poland. Today there are more than 22 millions. Road safety system should be aimed at decreasing the number of the road accidents victims and assisting the victims. In the recent years, there has been a change in the approach to the programs on the social prevention. It has been stressed out that, the programs based on the intuition of their creators and operators, adapted at will from other groups, or developed for other problems and being treated as universal ones, cannot be effective, and on the contrary, can bring about the results opposite to the intended. This is, why the problems of constructing, running and evaluating the preventive programs, have become a subject of the scientific interest. Interdisciplinary analyses led to conclusions that road traffic safety consists of many different factors that influence road safety. In this system, prevention works in two ways. It can not only help to eliminate or reduce the risk factors but it can also strengthen the protective factors. Among them, the most important are human factors. Driver can cause the risk but also by changing and adapting his driving style to the road conditions he can avoid traffic accidents. In each population, including the population of road traffic participants, there are people under various degrees of danger and susceptible to the risk factors.

9

Źródła stresu kierujących pojazdami w miejskim ruchu drogowym

Tokarczyk E.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2011

|

R. 12, nr 12

380-391

PL

Kierując pojazdem w ruchu drogowym kierowca znajduje się w systemie wzajemnych oddziaływań różnych, innych - poza min samym - czynników ruchu drogowego. Każdy z tych czynników może być źródłem stresu kierowcy uczestniczącego w danym momencie w ruchu drogowym. To, czy dany czynnik będzie źródłem stresu zależy m.in. od tego, jak dana sytuacja zostanie oceniona przez kierowcę (podejście interakcyjne do stresu). Reakcja stresowa pojawia się wtedy, gdy kierowca sam określi swoją sytuację w ruchu drogowym jako zagrażającą, przekraczającą jego możliwości. Badani, w opracowanej do celów niniejszego badania ankiecie określali, co według nich jest stresem, podawali własne rozumienie pojęcia, a następnie byli proszeni o wskazanie źródeł stresu kierowcy związanych z uczestnictwem w ruchu drogowym lub pracy na stanowisku kierowcy i zaznaczenie jego natężenia na skal 1-10. Badania przeprowadzone w Instytucie Transportu Samochodowego zostały uzupełnione o przeprowadzone w ramach pracy magisterskiej badania nad źródłami stresu motorniczych tramwajów miejskich w Warszawie. Wyniki badań wykazały, zgodnie z interakcyjna teorią stresu, że w zasadzie nie ma uniwersalnych stresorów. To co stanowi źródło stresu dla kierujących w miejskim ruchu drogowym zależy od roli, w jakiej w ruchu drogowym występuje.

EN

Driving a vehicle in the road traffic the driver is situated in the system of the interactions, different from himself. Each of these factors can be the source of the stress of the driver participating the given moment in the traffic. The factor can be a source of the stress in dependence of the evaluation of the given situation by the driver (interactive approach to the stress). The stress reaction appears then, when the driver himself qualifies his situation in the road movement as threatens, exceeding his capabilities. The volunteers, tested in the inquiry, determined what was the stress in their opinion, they defined their own understanding of the notion, and then they were asked for the indication of the sources of the driver stress connected with participation in road movement or work on the driver position and mark of his intensity on scales 1 - 10.

10

Psychologiczna charakterystyka kierowców przestrzegających wymogu trzeźwości w ruchu drogowym

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2010

|

z. 1

77--92

PL

W najnowszym, naukowym podejściu do profilaktyki zwraca się uwagę, że aby działania profilaktyczne były skuteczne konieczne jest nie tylko eliminowanie lub ograniczanie czynników ryzyka takich zachowań, ale równocześnie wzmacnianie czynników chroniących przed podejmowaniem zachowań ryzykownych oraz promowanie postaw i zachowań zgodnych ze społecznymi i prawnymi oczekiwaniami. Wymaga to znajomości nie tylko czynników ryzyka, ale również chroniących, powstrzymujących, odpowiedzi na pytanie o to, co powoduje, że określona grupa kierowców to osoby zawsze trzeźwe „za kierownicą”, tj. osoby, którym nie zdarza się kierowanie pojazdem po użyciu alkoholu czy w stanie nietrzeźwości. W celu identyfikacji czynników chroniących przed zachowaniem ryzykownym - prowadzeniem pojazdu w stanie nietrzeźwości przeprowadzono badania 60 osób zawsze trzeźwych „za kierownicą”. Analizie poddano wiedzę o wpływie alkoholu na sprawność i zachowanie się kierowcy, cechy osobowości (w tym tendencję do zachowań ryzykownych) oraz stosunek do alkoholu na skali picie rozsądne - prawdopodobieństwo uzależnienia. Wyniki badań wykazały, iż dominującym czynnikiem powstrzymującym przed kierowaniem pojazdem w stanie nietrzeźwości jest w pełni dojrzała osobowość.

EN

The new, scientific approach to the prophylactics draws attention to the fact that for the prophylactic activities to be effective it is necessary not only to eliminate or limit the risk factors of such behaviours, but also simultaneously strengthen the factors protecting against the taking the risky behaviours and promoting attitudes and behaviours consistent with social and legal expectations. This requires the knowledge of not only the risk factors, but also those protective and preventive ones, which in practice boils down to the answer to the question - what causes certain group of people to be always sober “behind the wheel”. In order to identify the protective factors against the risky behaviour-driving a car being intoxicated - the tests of 60 people always sober “behind the wheel” were conducted. Analysed was the knowledge about the alcohol influence on the drivers capabilities and behaviour, personality features (including the tendency for risky behaviours) and the attitude towards alcohol on the scale reasonable drinking - probability of addiction. The results of tests proved, that the dominating factor preventing the drivers from driving the vehicle in the intoxicated state is fully developed personality.

11

Stres a zachowanie kierowcy w ruchu drogowym

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2009

|

z. 1

57--69

PL

Kierując pojazdem w ruchu drogowym kierowca znajduje się w systemie wzajemnych oddziaływań różnych czynników, z których każdy może być potencjalnie źródłem stresu. Każda sytuacja stresowa z kolei może prowadzić do zachowań kierowcy, które będą stanowiły zagrożenie w ruchu drogowym. W literaturze i badaniach w Polsce problematyka źródeł stresu kierowców w ruchu drogowym, sposobów reagowania na stres oraz radzenia sobie ze stresem, a w konsekwencji zachowań kierowców w sytuacjach stresowych nie była dotychczas podejmowana. Prezentowany materiał dotyczący identyfikacji stresorów, strategii radzenia sobie ze stresem przez kierowców, uwarunkowań zachowań w konkretnych sytuacjach ruchu drogowego został oparty o wyniki prac prowadzonych w innych krajach. Wskazuje na konieczność podjęcia stosownych badań w Polsce. Bez tej wiedzy trudno planować działania profilaktyczne, tak w skali ogólnej (np. jako formy bhp), jak i jednostkowej.

EN

A driver in road traffic is placed in the system of mutual influence of various factors – each of them being a potential source of stress. Every stressful situation can, in turn, result in such behaviour of the driver which will pose a threat to the road traffic safety. So far Polish sources and studies have not touched upon such issues as: sources of drivers` stress in road traffic, ways of reacting to stress, and overcoming it, and as a consequence, upon drivers` behaviour in stressful situations. The presented material which concerns identification of stress-causing factors, strategies of overcoming stress by drivers and reasons for given behaviour in concrete road traffic situations is based on results obtained in projects conducted abroad. It points to the need of starting appropriate studies in Poland. Lack of such knowledge makes it difficult to plan preventive activities (e.g. as a form of work health and safety) both on a global and single-unit scale.

12

Naukowe podstawy profilaktyki społecznej w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego (na przykładzie ofiar wypadków drogowych)

Tokarczyk E., Ucińska M.

Transport Samochodowy

|

2009

|

z. 2

31--49

PL

Od wielu lat w Polsce podejmowane są działania mające na celu wyeliminowanie z naszego życia zagrożeń na drodze. Przyjęta w Polsce wizja bezpieczeństwa ruchu drogowego - Wizja Zero, zakłada całkowite wyeliminowanie ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Dążenie do zera (lub prawie zera) ofiar śmiertelnych i ciężko rannych w wypadkach drogowych po roku 2020 możliwe będzie dzięki różnym działaniom. Pomocą mają być w tym zakresie profesjonalnie tworzone programy profilaktyczne, edukacyjne i reedukacyjne. Niniejszy artykuł omawia zagadnienia profilaktyki społecznej (definicja, cele, poziomy) w zakresie brd na przykładzie ofiar wypadków drogowych. Zawarto w nim także zasady i procedury tworzenia programów profilaktyki opierając się na wyznaczonych standardach.

EN

For many years in Poland, a lot of activities have been undertaken to eliminate road dangers from our lives. Approved by the Polish government, Zero Vision for road traffic safety, assumes total elimination of deaths on roads. This will be possible after 2020 due to many activities undertaken. Prophylactic, educational and reeducational programs are to be used to reach the aim. This article discusses prophylactic issues (definition, goals, levels) in road traffic safety field, basing on road accidents’ victims. The paper also contains the rules and procedures of creating this kind of programs in reference to particular standards.

13

Działania psychologiczne na rzecz zmniejszenia rozmiarów nietrzeźwości kierowców w wybranych krajach

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2008

|

z. 1

61--76

PL

Doświadczenia krajów, w których wdrożono system działań organizacyjno - prawnych i edukacyjno - reedukacyjnych na rzecz zmniejszenia rozmiarów nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami wskazują, że muszą się one wzajemnie wspierać. Warunkiem skuteczności polityki karnej jest jej wsparcie przez odpowiednie programy psychoedukacyjne. W Polsce aktualnie brak jest rozwiązań systemowych. Podejmując się prac nad opracowaniem odpowiedniego programu działań niezbędne jest dokonanie przeglądu programów wdrożonych w innych krajach.

EN

Experiences gathered in the countries which have implemented a system of organizational and legal as well as educational and re-educational activities aimed at limiting the phenomenon of drink-driving show that such activities have to be mutually supportive. In order to assure effectiveness of the penal policy one needs to back it up with relevant psychological and educational programmes. Poland currently lacks systemic solutions. While taking measures to develop the relevant action plan it is necessary to conduct an overview of programmes already operational in other countries.

14

Learning to drive in accompanied driving system-psychological and educational aspects

Tokarczyk E., Ucińska M.

Journal of KONES

|

2008

|

Vol. 15, No. 3

517-524

EN

There are a lot of activities world-wide, aimed at increasing road safety. According to the statistics, young novice drivers are at the highest risk of being involved in crashes, and more often than other age groups, cause danger on the road. A proper driving education of teenagers and young persons may contribute to a decrease of accident risk. One of the solutions is accompanied driving, which currently exists in 17 European countries, USA, Canada, Australia, New Zealand. It allows a driver to start driver training before he or she has reached the legal age for receiving a driving license. Currently, a draft of national law concerning drivers, which introduces accompanied driving, is being considered in Poland. This study concerns drafting of the new regulations, and it constitutes a proposal of methodological and organizational solutions of accompanied driving, trainings and preparation of people participating in it in Poland. The study describes the role of accompanying person as a lay instructor and as a model for road traffic behaviour.

15

Actions towards reducing of alcohol intoxication occurrences among polish drivers

Tokarczyk E.

Journal of KONES

|

2008

|

Vol. 15, No. 2

509-517

EN

The paper is a review of the present activities conducted in Poland and concerning reducing the numbers drink driving cases. The system of activities in support of safety in road traffic encompasses: the process of the instruction of candidates on the drivers and the drivers, the examination of the candidates on the drivers and of drivers, monitoring the compliance to the traffic regulations and to the rules of road traffic by the drivers, and to the people, which are offending the rules the policy of punishment, re-education and resocialisation of perpetrators, the activity in support of the recidivism prevention. The analysis indicates that in Poland there is a lack of standard solutions with regard prophylactics to reduce the magnitude of drink driving occurrences. Penal activities dominate. The results of the analysis of The Ministry of Justice data show that over 98% of cases receive suspended sentences. There isn't any analysis concerning the circumstances of suspension, and their effectiveness. There is a lack of information regarding specific rehabilitation activities for short-term prisoners. Other activities (for example the obligatory medical and psychological testing), are not coherent, and they lack sanctions, are rather isolated and there isn't also any analysis of their effectiveness. Among current activities we observe deficiency in reeducation programmes for drivers who drove the car after the influence of alcohol. Regulations do not envisage any obligatory forms of the re-education (psycho-education), although the experiences of other countries, in which such form is applied, prove that it is the most efficient method of preventing recurrences.

PL

Praca stanowi przegląd aktualnie realizowanych w Polsce działań na rzecz zmniejszenia rozmiarów zjawiska kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości. System działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym obejmuje: proces szkolenia kandydatów na kierowców i kierowców, egzaminowanie kandydatów na kierowców i kierowców, monitorowanie przestrzegania przepisów i zasad ruchu drogowego przez kierowców, a w stosunku do osób, które dopuszczają się naruszania przepisów politykę karania, reedukację i resocjalizację sprawców, działania na rzecz zapobiegania recydywie. Analiza pozwala stwierdzić, że aktualnie w Polsce brak jest systemowych rozwiązań w zakresie profilaktyki na rzecz zmniejszenia rozmiarów zjawiska kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości. Dominują działania karne. Z analizy danych Ministerstwa Sprawiedliwości (2006) wynika, że ponad 98% wyroków jest orzekanych w zawieszeniu. Nie prowadzono analizy warunków zawieszenia, nie jest również znana jego skuteczność, tj., nie jest znana liczba (udział) wyroków odwieszonych, recydywa. Brak jest również informacji na temat ewentualnych specyficznych działań resocjalizacyjnych, jakim poddawani są więźniowie odbywający, na ogół krótkoterminowe, kary pozbawienia wolności. Inne działania (np. obowiązkowe kierowanie zatrzymanych na badania lekarskie i psychologiczne), nie są spójne, brak im sankcji, są całkowicie izolowane. Brak jest również analizy ich skuteczności. Wśród aktualnych działań brak jest programów o charakterze reedukacyjnym obejmujących kierowców, którzy już podejmowali zachowania ryzykowne, tj. prowadzili pojazd po spożyciu alkoholu. Przepisy nie przewidują żadnych obligatoryjnych form reedukacji (psychoedukacji), chociaż z doświadczeń krajów, w których taka forma jest przewidywana wynika, że jest ona najskuteczniejszym sposobem zapobiegania recydywie.

16

Wiedza kierowców na temat wpływu alkoholu na sprawność i zachowanie się kierujących pojazdami

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2007

|

z. 1

43--62

PL

Wiedza kierujących pojazdami o wpływie alkoholu na sprawność i zachowanie się kierowcy w ruchu drogowym może stanowić istotny czynnik warunkujący zachowania trzeźwościowe. W oparciu o badanie trzech grup kierowców: zatrzymanych za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, odbywających karę pozbawienia wolności za kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości oraz zawsze trzeźwych „za kierownicą" określony został poziom wiedzy ogólnej i szczegółowej na temat relacji alkohol - kierowanie pojazdem. Stwierdzono generalnie bardzo niski poziom tej wiedzy. Brak jest przede wszystkim umiejętności oceny stężenia alkoholu we krwi zależnie od ilości i rodzaju spożytego napoju alkoholowego oraz wiedzy na temat tempa spalania alkoholu po jego spożyciu. Ten brak wiedzy może powodować, że nawet osobom, które nie mają problemów z alkoholem czy tendencji do zachowań ryzykownych może się zdarzyć kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości, gdyż źle obliczą stężenie alkoholu lub są przekonane, że są już ponownie całkowicie trzeźwe. Na zakończenie zaproponowane zostały sposoby oddziaływań profilaktycznych.

EN

Knowledge of drivers about the influence of alcohol on their efficiency and behavior patterns in road traffic may be an important factor influencing sobriety behavior. On the basis of the examination of three groups of drivers: those stopped for driving under the influence of alcohol, the ones punished with deprivation of liberty for driving under the influence of alcohol and those always sober "behind the wheel", the level of general and specific knowledge about interdependencies between alcohol and driving a vehicle were determined. The level of knowledge turned out to be generally very low. Firstly and most importantly, drivers are unable to assess alcohol concentration in the blood in relation to the amount and type of alcohol consumed, and further, they lack knowledge about the speed of alcohol metabolism after it was consumed. Such lack of knowledge may contribute to the fact that even those who do not have problems with alcohol or inclination to take risk, may happen to drive a vehicle under the influence of alcohol because they have either miscalculated alcohol concentration in the blood, or they are convinced of their sobriety. Finally, some preventive patterns of influence were presented.

17

Rozmiary zjawiska kierowania pojazdem po spożyciu alkoholu w Polsce

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2006

|

z. 2

39--54

PL

Zjawisko nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami stanowi jedno z poważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wskazują na to dostępne dane statystyczne dotyczące udziału nietrzeźwych wśród sprawców wypadków drogowych czy też systematycznie rosnąca liczba zatrzymywanych i skazywanych za jazdę w stanie nietrzeźwości. Dostępne dane statystyczne nie oddają jednak rozmiarów zjawiska. Bliższe rzeczywistym są wyniki badań socjologicznych. Z badań tych wynika, że zachowanie ryzykowne - prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu może być udziałem ok. 40% kierowców, w tym częściej niż co 10 zdarza się prowadzić w stanie upojenia alkoholowego widocznego dla otoczenia.

EN

Drink-driving is one of the biggest threats to road traffic safety. It is confirmed by statistical data concerning the number of drunk drivers among those causing road accidents and data concerning systematically growing number of drivers detained and charged with drink-driving. The available statistical data do not however fully reflect the scale of the phenomenon. What seems to be closer to reality are sociological tests results. According to the tests, risky behaviour, i.e. drink-driving might be ascribed to as much as 40% drivers, including every tenth within the group being intoxicated to a degree readily visible to others.

18

Ocena egzaminatorów osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami: ocena przełożonych i samoocena

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2005

|

z. 4

15--27

PL

Artykuł omawia funkcjonowanie w zawodzie: egzaminator osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Ocena funkcjonowania egzaminatorów została dokonana przez ich bezpośrednich przełożonych (kierowników ośrodków egzaminowania) w oparciu o opracowany w ITS Kwestionariusz oceny funkcjonowania w zawodzie. Z badań wynika, że większość egzaminatorów oceniana jest jako funkcjonujący na poziomie ponadprzeciętnym w stosunku do wymagań zawodu. Badanie należałoby uzupełnić o informacje od osób egzaminowanych.

EN

The paper discusses profession-related functioning of examiners of driving license applicants. The examiners were assessed by their direct superiors (examination centres managers) on the basis of a survey on the assessment of professional functioning prepared by the Motor Transport Institute. According to research results, the majority of examiners scored an above-average level taking into account the requirements applied in the profession. The research however still needs to be supplemented by information obtained from the examinees.

19

Specyficzne wymagania do wykonywania zawodu: egzaminator osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Analiza stanowisk pracy i zawodu

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2004

|

z. 1

49--65

PL

Ustawa - prawo o ruchu drogowym przewiduje obowiązek badania psychologicznego kandydatów na egzaminatorów oraz badań okresowych egzaminatorów czynnych zawodowo. Merytoryczną podstawę badań stanowi stosowna metodyka badań psychologicznych. Aktualnie obowiązująca metodyka nie uwzględnia specyfiki tej grupy badanych. Procedura opracowywania metodyki zgodna z wymaganiami psychologii pracy przewiduje, iż pierwszym etapem prac jest analiza stanowisk(a) pracy oraz analiza zawodu. Z nich wyprowadza się teoretyczny profil specyficznych psychologicznych wymagań do wykonywania określonego zawodu. Prezentowany artykuł stanowi właśnie taką analizę w stosunku do zawodu: egzaminator osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Analiza została dokonana w oparciu o badania w wybranych wojewódzkich ośrodkach egzaminowania.

EN

According to the Act on wad traffic law, all candidates for the position of examiners are obliged to undergo psychological examination, while those actually performing their jobs - periodic examination. An applied methodology of psychological examination constitutes substantial basis for the examination. However, the methodology currently in use, does not take into account specificity of the examiners group. According to the methodology devising procedure, which corresponds to the requirements of the psychology of work, the first stage of activities shall concern analysis of position(s) at work and job analysis. On this basis a theoretical profile of specific psychological requirements necessary for performing a given job is formed. This article constitutes such an analysis of the following job: an examiner of persons trying to obtain documents of eligibility for driving vehicles. The analysis was based on examinations conducted in selected voivodeship examination centres.

20

Specyficzne cechy do wykonywania zawodu egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Cechy osobowości egzaminatorów

Tokarczyk E.

Transport Samochodowy

|

2004

|

z. 4

35--43

PL

Specyficzne cechy do wykonywania jakiegoś zawodu określają standardy kwalifikacji zawodowych. Obejmują one wiadomości niezbędne do wykonywania zawodu, specyficzne umiejętności oraz indywidualne cechy psychiczne. W odniesieniu do kandydatów na egzaminatorów osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami zakres wiedzy określają odpowiednie przepisy prawne regulujące szkolenie kandydatów. Przepisy te wskazują również na te umiejętności, które mogą być przedmiotem szkolenia. Określenie tych umiejętności, które kandydat musi posiadać (umiejętności wrodzonych, których nie można się wyuczyć) oraz cech psychologicznych wymagało przeprowadzenia badań naukowych specjalnie dobranej grupy czynnych zawodowo przedstawicieli zawodu. W artykule zaprezentowane zostaną wyniki badań specyficznych cech osobowości egzaminatorów osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami.

EN

Specific features necessary for performing a given job are specified in the standards referring to job qualifications. They include Information indispensable to do the job, specific skills and individual psychological traits. As far as examiner candidates of driving license applicants are concerned, the scope of knowledge is determined by specific provisions of law which regulate the training of applicants. The above-mentioned provisions also indicate which skills may constitute the subject of training. Specifying the skills which an applicant must have (inborn abilities which cannot be learned) as well as psychological traits required conducting scientific research on a selected group of professionally active members of the group. The article presents the results of the research into specific personality traits of the examiners of driving license applicants.