Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zagospodarowanie przestrzeni uzdrowiskowej Iwonicza-Zdroju w opinii turystów i kuracjuszy

Gargała-Polar M., Pisarek M., Lichołai L., Farajewicz M.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 6

73--79

PL

Na jakość przestrzeni uzdrowiskowej ma wpływ wiele składowych. Dobrze zagospodarowana zawiera funkcjonalną i interesującą wizualnie małą architekturę oraz zróżnicowaną pod względem botanicznym i estetycznym roślinność. Jest ona wizytówką miejscowości, a jej atrakcyjność wpływa na wzmocnienie procesu leczenia oraz zwiększenie zainteresowania turystycznego. Zdaniem respondentów deptak w Iwoniczu-Zdroju jest odpowiednio wyposażony w elementy małej architektury i ma ciekawą aranżację roślinną. W ich odczuciu aktualne zagospodarowanie przestrzeni jest spójne i stanowi uzupełnienie zabytkowej architektury sanatoryjnej. Potwierdzają to także badania terenowe dotyczące analizy małej architektury. Odwiedzający na tym terenie czuje się bezpiecznie i dobrze odpoczywa. Mankamentami przy dość długiej trasie spacerowej jest brak instalacji sanitarnej oraz niewystarczające zacienienie, co jest szczególnie uciążliwe w pełni sezonu turystycznego.

2

Land development of the Iwonicz Zdroj spa in tourists and patients' opinions

Gargała-Polar M., Pisarek M., Lichołai L., Farajewicz M.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 6

65--71

EN

Many components influence the quality of the spa space. It is welldeveloped and includes functional and visually interesting small architecture and botanically and aesthetically diverse vegetation. It is a showcase for the town, and its attractiveness has an impact on strengthening the treatment process and increasing tourist interest. According to the respondents, the promenade in Iwonicz Zdrój is adequately equipped with elements of small architecture and has an interesting arrangement of plants. In their opinion the current development of the space is consistent and complements the historic sanatorium architecture. This is also confirmed by field studies regarding the analysis of small architecture. Visitors to the area feel safe and rest well. The shortcomings on a fairly long walking route are the lack of sanitary installations and shade, which is particularly troublesome in the high tourist season.

3

Działalność gospodarcza a postawy wobec środowiska przyrodniczego rolników z uzdrowiskowej gminy Iwonicz Zdrój

Pisarek M., Lechowska J., Czerniakowski Z. W., Topczewska J., Kędzierska U.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2018

|

T. 22, cz. 2

125--129

PL

Celem badań była ocena działalności gospodarczej rolników prowadzących produkcję rolną na ternie gminy Iwonicz Zdrój w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wszyscy ankietowani rolnicy wiedzą o uzdrowiskowym charakterze gminy, nie mniej jednak nikt z badanych nie wiedział o ograniczeniach formalno-prawnych wynikających z specyficznego charakteru gminy. Wiek rolników nie wpływał na sposób gospodarowania oraz poziom ich zainteresowania tematyką ekologiczną. Rolnicy ograniczali się do przestrzegania zasad Kodeksu Dobrej Praktyki, natomiast nie byli zainteresowani działaniami ekologicznymi wymagającymi od nich poniesienia nakładów finansowych.

EN

The aim of the research was to assess the economic activity of farmers conducting agricultural production in the area of the Iwonicz Zdrój commune in the context of sustainable development. All of the surveyed farmers know about the spa character of the commune, but none of the respondents knew about the formal and legal limitations resulting from the specific character of the commune. The age of farmers did not affect the way of farming and the level of their interest in ecological issues. Farmers limited themselves to observing the principles of the Code of Good Practice, while they were not interested in ecological activities that required them to incur financial expenses.

4

Agroturystyka jako wsparcie różnorodności biologicznej

Pisarek M., Olbrycht T., Gargała-Polar M., Kucharska-Świerszcz M.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2018

|

T. 22, cz. 1

55--61

PL

Postępująca degradacja środowiska przyrodniczego wymaga poszukiwania równowagi pomiędzy działalnością człowieka a stanem środowiska przyrodniczego. Odpowiedzią na potrzeby środowiskowe jest zrównoważony rozwój, w który wpisuje się turystyka wspierająca różnorodność biologiczną. Przykładem dobrej praktyki może być taka organizacja gospodarstwa agroturystycznego by wspierało ono organizmy pożyteczne. Ich obecność na terenie gospodarstwa jest możliwa poprzez odpowiedni dobór roślin i podporządkowanie elementów małej architektury potrzebom zwierząt wolno żyjących.

EN

The ongoing degradation of the natural environment has led to a search for a balance between human activity and the condition of the natural environment. Response to environmental needs is the idea of sustainable development, which is a part of the concept of tourism supporting biodiversity. Therefore, an example of good practice is to propose a model agritourism farm, which will include the presence of beneficial organisms. Their presence on the farm is possible by the proper selection of plants and the dependence of small architecture elements for the needs of free-living animals.

5

Znaczenie terenów zieleni w świadomości mieszkańców Tarnowa

Pisarek M.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2017

|

T. 2

131--144

PL

W 2014 r. wykonano badania mające na celu określenie stanu wiedzy o terenach zielonych Tarnowa i świadomości w podejmowaniu decyzji dotyczącej zarządzaniem tymi obszarami. Kwestionariusz ankiety wypełniło 230 osób. Z przeprowadzonych badań wynika, że tereny zieleni są bardzo ważnym elementem miasta, dostrzeganym przez jego użytkowników, a wraz z wiekiem respondentów znaczenie zieleni jeszcze istotnie wzrasta. Społeczeństwo dostrzega głównie funkcję użytkową i estetyczną terenów zieleni. Mieszkańcy Tarnowa nie uczestniczą aktywnie w pracach na rzecz zielonych przestrzeni miasta. Akcje promujące zieleń w mieście są rzadko organizowane, a dodatkowo ich upowszechnianie nie jest w dostateczny sposób nagłaśniane. Decyzja o przekształceniach terenów zieleni pod nowe inwestycje nie spotkała się z poparciem ludności, głównie kobiet. Osoby z niższym wykształceniem chętniej godzą się na taką przemianę terenów zieleni.

EN

In 2014 tests were performed to determine the state of knowledge on green areas Tarnow and awareness in decision-making concerning the management of these areas. The questionnaire filled 230 people. According to the research, green areas are a very important part of the city, perceived by its users, and with the age of respondents importance of green yet significantly increases. Society sees primarily utilitarian function and aesthetic greenery. Residents Tarnow do not participate actively in the work for green space of the city. Actions promoting greenery in the city are rarely held, and also their promotion is not sufficiently publicize. The decision on the transformation of green areas for new investments did not meet with the support of the population, mostly women. People with lower education more willing to agree to a change of greenery issued with one.

6

Astroturystyka w zainteresowaniu wybranych mieszkańców województwa podkarpackiego

Pisarek M., Gargała-Polar M., Dudek T.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 2

101--106

PL

Badania ankietowe wykonane w 2015 r. wśród mieszkańców województwa podkarpackiego miały na celu określenie stopnia ich zainteresowania ofertą astroturystyczną i problemami związanymi z zanieczyszczeniem nieba sztucznym światłem. Na podstawie pozyskanych danych należy stwierdzić, że zagadnienia te są im mało znane. Niewielki odsetek ankietowanych mieszkańców województwa interesuje się astronomią oraz poszukuje informacji na autoryzowanych stronach internetowych. Również tylko, co szósty respondent planuje w najbliższej przyszłości uczestnictwo w atrakcjach oferowanych przez astroturystykę, nawet w znacznej odległości i za cenę jednorazowego biletu powyżej 20 złotych. Na Podkarpaciu atrakcje astroturystyczne rozmieszczone są przede wszystkim na południu województwa i dotyczą pokazów w obserwatoriach i Parku Gwiezdnego Nieba „Bieszczady”.

EN

The survey research made in 2015 among the selected inhabitants of Podkarpacie was to determine the degree of interest in the astro tourism offer and problems related to pollution of the sky with artificial light. Based on the data obtained it should be stated that these issues are little known to them. A small percentage of the respondents was interested in astronomy and looked for information on authorized websites. Only one in six respondents plan in the near future to participate in the attractions offered by astro-tourism even at a considerable distance and at the price of a one-off ticket over 20 zlotys. In Podkarpackie astro tourism attractions are mainly located in the southern part of the voivodship and concern shows in observatories and Sky Park in the Bieszczady Mountains.

7

Badanie funkcjonalności Ogrodu Miejskiego im. Solidarności w Rzeszowie

Pisarek M., Gargała-Polar M.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2015

|

T. 19

101--107

PL

Celem badań było rozpoznanie czynników przestrzennych mających wpływ na funkcjonalność Ogrodu Miejskiego im. Solidarności w Rzeszowie. Przeprowadzono własne obserwacje terenowe oraz ankietę wśród osób odwiedzających park. Zauważono, że Ogród Miejski użytkowany był przez osoby siedzące na ławkach lub spacerujące alejkami, przychodzące z dziećmi na plac zabaw oraz traktujące Ogród jako ciąg komunikacyjny. Więcej osób wypoczywało w dzień powszedni niż wolny od pracy, a maksimum odwiedzin przypadało na godziny popołudniowe. Obserwowani najchętniej wypoczywali w miejscach lekko osłoniętych od słońca i nie narażonych na kontakt z pomiotem ptasim. Ankietowani istniejący stan Ogrodu oceniali jako odpowiedni, ale postulowali o wymianę nawierzchni, rozwiązanie problemu gniazdujących ptaków, wprowadzenie większej liczby ozdobnej małej architektury i założeń rabatowych, jak również budowę psiej toalety. Respondenci negatywnie odnieśli się do budowy ogrodzenia i zamykania parku od zmierzchu do rana.

EN

The aim of the study was to identify the spatial factors, affecting on the functionality of the City Garden named Solidarność. Own field observations and a survey among visitors in the park were conducted. It was noted that the City Garden was used by people sitting on benches or strolling along the paths, coming with the children to the playground and treating the garden as a communication way. More people rested in weekdays than off from work, and a maximum of visits were in the afternoon hours. People most often rested in a slightly sheltered from the sun and not exposed to the birds. Respondents, the current state of the Garden assessed as appropriate, but they postulated the change the surface of the Garden, the solve the problem of nesting birds, to bring more decorative small architecture and flowerbeds, as well as the construction of a dog toilet. Respondents negatively referred to the construction of the fence and closing the park from dusk till dawn.

8

Nowoczesne formy turystyki szansą zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich Podkarpacia

Pisarek M., Lechowska J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 4

63--76

PL

Celem pracy było przedstawienie wybranych dobrych praktyk, prowadzonych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, oferowanych przez kwaterodawców oraz inne instytucje działające na Podkarpaciu, w celu zwiększenia atrakcyjności oferty turystycznej. Opisano wybrane przykłady turystyki zrównoważonej: bezpośrednio związanej z gospodarstwem rolnym (zagrody edukacyjne); aktywnej krajoznawczo-kulturowej, opartej na zasobach etnograficznych (skanseny, muzea w dworkach lub chałupach chłopskich) i sprzężonej z dziedzictwem przyrodniczym (ekomuzea); kulinarnej, promującej produkty oparte na lokalnych surowcach, często już zapomnianych (serwatka) lub mało popularnych (wołowina), oraz unikatowy produkt związany z astroturystyką. Z analizy asortymentu produktów turystycznych wynika, że w obliczu wzrastającej konkurencji sukcesywnie zwiększa się liczba ofert turystyki zrównoważonej, mająca nowatorski program, zgodny z oczekiwaniami świadomego klienta (np. zagrody edukacyjne, ekomuzea, astroturystyka, imprezy kulturalne promujące tradycyjne potrawy). W tworzenie zrównoważonego produktu turystycznego zaangażowanych jest wielu mieszkańców podkarpackich wsi, zrzeszonych w różnych organizacjach (np. Koła Gospodyń Wiejskich, Lokalne Grupy Działania) lub osoby indywidualne (np. właściciele gospodarstw agroturystycznych).

EN

The aim of this study was to present the selected good practices carried out in accordance with the principles of sustainable development of rural areas used by agro tourism farmers and other institutions operating in the Subcarpathian region in order to increase the attractiveness of tourism. Some examples of sustainable tourism are described: directly related to the farm (educational farm), active sightseeing and cultural resources based on ethnographic resources (open-air museums, country homes or peasant cottages) coupled with the natural heritage (Eco museums); culinary products based on local raw materials, often forgotten as whey or less common as beef and a unique product associated with astro-tourism. The analysis of tourism products showed that increasing competition is followed by gradually increasing number of innovative offers of sustainable tourism programme compatible with the expectations of a conscious customer (e.g. educational farms, eco museums, astrotourism, cultural events promoting traditional food). The creation of sustainable tourism product involves many of subcarpathian villagers associated in various organizations (e.g. Housewives Associations, Local Action Groups) or individuals (e.g. the owners of agro-tourism farms).

9

Chemical modification of nanocrystalline titanium surface for biological application

Zwolińska M., Roguska A., Pisarek M., Załęgowski K., Garbacz H.

Inżynieria Materiałowa

|

2014

|

Vol. 35, nr 2

231--234

EN

Due to unique properties, titanium and titanium alloys are most commonly used metallic biomaterials. Alloing alements in case of long term aplicatons cane lead to metalosis. Because of the significant strengthening, Ti6Al4V alloy can be replaced by pure titanium after grain refinement to the nanometric scale. In this paper, nanocrystalline and microcrystalline titanium Grade 2 was subjected after to two types of chemical modification: soaking in 3 M NaOH for 24 hours at 60°C and annealing at 400°C as well as soaking in a solution of 85% H3PO4 and 30% H2O2 at room temperature. The purpose of modification was to change the topography and the chemical composition of the titanium surface and improve its bioactivity. Titanium surfaces were analyzed using scanning electron microscope (SEM) and TEM before and after modification. The surface chemical composition was examined by Auger electron spectroscopy (AES) using a high resolution electron Auger microprobe Microlab 350 (Thermo Electron).

PL

Ze względu na unikatowe właściwości tytan oraz jego stopy są zaliczane do najczęściej stosowanych biomateriałów metalicznych. Pierwiastki stopowe V i Al obecne w stopach tytanu przeznaczonych na silnie obciążone implanty, w przypadku długoterminowych wszczepów, mogą nieść jednak ryzyko metalozy. Umocnienie tytanu przez zmniejszenie rozmiaru ziaren do skali nanometrycznej może istotnie ograniczyć potrzebę stosowania stopów. W pracy powierzchnia nanokrystalicznego i mikrokrystalicznego tytanu Grade 2 została poddana dwóm rodzajom modyfikacji chemicznej: trawieniu w 3 M roztworze NaOH przez 24 h w temperaturze 60°C i wygrzewaniu w 400°C oraz trawieniu w roztworze 85% H3PO4 i 30% H2O2 w temperaturze pokojowej. Celem zastosowanych modyfikacji była zmiana topografii i/lub składu chemicznego powierzchni tytanu i w efekcie poprawa jego bioaktywności. Po trawieniu powierzchne tytanu poddano analizie za pomocą elektronowego mikroskopu skaningowego (SEM) oraz transmisyjnego mikroskopu elektronowego. Skład chemiczny powierzchni był badany metodą spektroskopii elektronów Augera (AES) za pomocą wysokorozdzielczego mikroanalizatora elektronów Augera Microlab 350 (Thermo Electron).

10

Rośliny energetyczne jako kreatorzy krajobrazu

Pisarek M., Gargała M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 3/II

423--432

PL

W warunkach klimatycznych Polski istnieje realna szansa włączenia do systemu energetycznego różnych gatunków roślin, które obecnie mają niewielkie znaczenie w kreowaniu krajobrazu. Wzrost powierzchni ich upraw może być przyczyną zmiany wizerunku obszarów wiejskich. Dlatego też w pracy dokonano analizy znaczenia plantacji energetycznych jako wartości dodanej wykorzystywanej w architekturze krajobrazu i turystyce. Rośliny energetyczne przyczynią się do zwiększenia atrakcyjności krajobrazowej poprzez bezpośrednie zaspokojenie potrzeb człowieka w zakresie piękna estetyki i harmonii, bowiem wnoszą w przestrzeń pozytywny akcent kolorystyczny. Rośliny tj. rzepak ozimy, topinambur, róża bezkolcowa dzięki jednolitej strukturze kompozycji tworzą duże płaty kolorystyczne, które dają niezamierzony efekt przekazu artystycznego. Ponadto uprawa roślin energetycznych na dużych powierzchniach umożliwia wykorzystanie ich w turystyce poprzez tworzenie różnego typu labiryntów. Za atrakcyjne uważane się przede wszystkim labirynty wykonane z roślin jednorocznych: kukurydza zwyczajna, konopie siewne, bowiem corocznie umożliwiają one tworzenie nowych schematów ścieżek. Niektóre gatunki, jak rdest Sachalińskiego mogą przyczynić się do trwałego zaburzenia składu florystycznych zbiorowisk łąkowych i pól uprawnych, podobnie jak to miało miejsce w przypadku introdukcji barszczu Sosnowskiego na terenie Bieszczad. Wpływ na wizerunek przestrzeni mogą mieć nie tylko rośliny energetyczne uprawiane wielkopowierzchniowo, ale również gatunki o mniejszym znaczeniu ekonomicznym, często wykorzystywane do tworzenia ogrodów tematycznych.

EN

In Polish climatic conditions, there is a real chance of inclusion in to the energy system of different species of plants, which currently have little importance in creating the landscape. Increase in the area of crop may be the cause of changing the image of rural areas. Therefore, the study analyzes the importance of energy plantations as an added value used in landscape architecture and tourism. Energy crops will increase the attractiveness of the landscape through the direct satisfaction of human needs in the field of aesthetic beauty and harmony, as in space make a positive accent color. Plants such as Brassica napus, Helianthus tuberosus, Rosa multiflora through the uniform structure of the composition form large patches of color that give the unintended effect of artistic communication. In addition, the cultivation of energy crops on large areas allows to use them in tourism through the creation of various types of mazes. Considered to be attractive primarily mazes made from annual plants: Zea mays, Cannabis sativahemp, because every year they enable the creation of new patterns of tracks. Some species, such as the Reynoutria sachalinensis can contribute to sustainable disorders floristic composition of meadow and arable land , as it did in the case of introduction of Heracleum sosnowskyi in the Bieszczady mountains. The impact on the image of the space may have not only grown energy crops large areas, but also species of lesser economic importance, is often used to create thematic gardens.

11

Grass Lawns and Ornamental Grasses in the Urban Greenery of the City of Rzeszów

Stompor-Chrzan E., Pisarek M., Gargała M., Wąsowicz-Duch A.

Architektura Krajobrazu

|

2014

|

nr 3

34--43

EN

Grass is an important part of the contemporary architecture of urban spaces. This research was conducted in 2009–2013 in Rzeszów to estimate the surface area of grass lawns, planted ornamental grasses, and other grasses planted and maintained by the Management of Urban Greenery for their decorative value at various locations. Grasses account for approximately 40% of the total green areas in Rzeszów with the highest proportion along roadways. The botanical compositions are dominated by perennial ryegrass (Lolium perenne), red fescue (Festuca rubra) and smooth meadow-grass (Poa pratensis). A total of 11 grass species were catalogued in the compositions along roadways, strips of urban greenery, parks and the Rzeszów White Garden, among which the most popular were blue fescue, sea lyme grass and Chinese silver grass. Ornamental grasses like blue fescue (Fesatuca cinerea), hakone grass (Hakonechloa macra), and sedge (Carex sp.) are the most complementary additions to trees and shrubbery. Other varieties of taller grasses include sea lyme grass (Leymus arenarius), reed mannagrass (Glyceria maxima), and Chinese silver grass (Miscanthus sinensis). These plants feature decorative leaves, inflorescences, and circular and semi-circular shapes. Floristic compositions also have additional decorative elements such as statues, gravel or stones.

PL

Współcześnie w architekturze przestrzeni miejskiej ważne miejsce zajmuje roślinność trawiasta. W latach 2009–2013 w Rzeszowie zostały przeprowadzone badania mające na celu przedstawienie powierzchni trawiastych i nasadzeń z traw ozdobnych urządzanych i pielęgnowanych przez Zarząd Zieleni Miejskiej z uwzględnieniem ich lokalizacji oraz walorów dekoracyjnych. W ogólnej powierzchni terenów zieleni Rzeszowa powierzchnie trawiaste stanowią około 40%, w tym największą zajmują w pasach drogowych. W składzie botanicznym dominują życica trwała (Lolium perenne), kostrzewa czerwona (Festuca rubra) i wiechlina łąkowa (Poa pratensis). Wśród roślinności dekoracyjnej występującej w pasach drogowych, zieleńcach oraz parkach i białym ogrodzie zinwentaryzowano 11 gatunków traw ozdobnych, w tym do najpopularniejszych zaliczono kostrzewę siną, wydmuchrzycę piaskową oraz miskant chiński. Trawy ozdobne w założeniach zieleni stanowią najczęściej efektowne wypełnienie między drzewami i krzewami (kostrzewa sina (Fesatuca cinerea), hakonechloa wysmukła (Hakonechloa macra), turzyce (Carex sp.) lub z uwagi na swoją wysokość były roślinami dominującymi (wydmuchrzyca piaskowa (Leymus arenarius), manna mielec (Glyceria maxima), miskant chiński (Miscanthus sinensis). Rośliny te charakteryzowały się dekoracyjnymi liśćmi i kwiatostanami oraz przybierały koliste i półkoliste kształty. Niejednokrotnie uzupełnieniem kompozycji są elementy ozdobne, np. rzeźby, żwir, kamienie.

12

Analysis of Wayside Shrines in Selected Areas of the Podkarpacki Region

Lichołai L., Gargała M., Pisarek M.

Architektura Krajobrazu

|

2014

|

nr 3

78--91

EN

The landscape is inharmonious in most of the suburban areas in Poland. This is a result of the particular way that suburbs developed around Polish cities. Private, semi-public places with recreational features were built as substitutes for public places. Residents of these communities typically have opportunities to spend free time in the company of other residents who can participate in organized groups dedicated to gardening or some type of sports like tennis, horseback riding, golf or other. The suburban landscape often looks like a composite of a traditional urban landscape and a community landscape made up of social clubs. This article examines the characteristics of the modern country club landscape, how it came to be so prevalent, the positive and negative features, and possible future directions. Country club space and the landscape it presents has begun to influence the perception of the wider suburban landscape as well as the quality of life and lifestyle of the local residents. The spatial arrangements of country club landscapes create many problems, however, there are also many positive side-effects like the integration of residents with similar interests, the enhancement of suburban landscapes from the addition of sites of aesthetic value and the creation of places that facilitate social interaction. The problems that can arise from the formation of semipublic spaces, especially in suburban settings, need to be further addressed and examined in greater detail.

PL

W miejscowościach położonych w centralnej części woj. podkarpackiego (Wiercany, Wola Zgłobieńska, Boguchwała, Głogów Młp., Husów) zinwentaryzowano łącznie 117 obiektów małej architektury sakralnej, w tym 89 kapliczek i 28 krzyży. Zebrane informacje posłużyły do określenia aktualnego stanu zachowania obiektów małej architektury sakralnej na badanym terenie. Zinwentaryzowane kapliczki to najczęściej formy figuralne oraz kapliczki słupowe (kolumnowe). Najwięcej kapliczek poświęconych jest Matce Bożej. Wśród krzyży dominowały drewniane, wysokie, proste w konstrukcji, malowane na brązowy kolor. Drobne elementy architektury sakralnej najczęściej umiejscawiane były na poboczu dróg publicznych lub w obrębie prywatnych posesji. Bardzo często przyzdabiano je sztucznymi kwiatami lub obsadzano trwałą roślinnością bądź otaczano metalowym albo drewnianym ogrodzeniem. Na obszarze badań 54% kapliczek i krzyży posadowiono po II wojnie światowej, w tym zdecydowana większość znajdowała się w Wiercanach i Woli Zgłobieńskiej. Niemniej obiekty te mają niepodważalną wartość historyczną oraz stanowią istotny element krajobraz kulturowego. Potwierdzeniem ich wyjątkowości było wytyczenie w Woli Zgłobieńskiej, Boguchwale i Husowie turystycznych tras rowerowych.

13

Spektroskopia elektronowa AES jako narzędzie analityczno-diagnostyczne w inżynierii materiałowej

Pisarek M.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Materiałowa

|

2013

|

z. 29

3--96

PL

W niniejszej rozprawie wykazano przydatność metod analitycznych spektroskopii elektronowej oraz oscylacyjnej w kilku obszarach szeroko pojętego materiałoznawstwa, takich jak: kataliza, korozja oraz biofunkcjonalność wybranych materiałów metalowych. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniom związanym z chemicznymi i elektrochemicznymi metodami modyfikacji powierzchni materiałów funkcjonalnych. Wielostronną charakterystykę tego typu powierzchni otrzymano poprzez skojarzenie szeregu komplementarnych metod badawczych, takich jak mikroskopia elektronowa oraz zaawansowane spektroskopowe metody analizy powierzchni; spektroskopia AES oraz mikroanaliza Augera (SAM). Tego typu opis umożliwił zrozumienie mechanizmów zjawisk zachodzących na powierzchni materiałów funkcjonalnych, w kontekście ich potencjalnych zastosowań po celowej modyfikacji. Znalezione korelacje pomiędzy składem chemicznym, stanem chemicznym składników i morfologią powierzchni a strukturą wewnętrzną materiałów okazały się niejednokrotnie kluczowe dla opracowania skutecznych metod modyfikacji ich właściwości fizykochemicznych w pożądanym kierunku. Wykazano w szczególności wpływ: elektrochemicznej i chemicznej obróbki katalizatorów na bazie Cu lub Ni na ich aktywność oraz selektywność w reakcjach odwodornienia/uwodornienia związków organicznych, wyciskania hydrostatycznego na strukturę stali austenitycznych i trwałość ich stanu pasywnego w roztworach wodnych zawierających chlorki, pierwiastków stopowych - metali trudnotopliwych (Ta, Nb) na formowanie się na powierzchni amorficznych stopów Al warstw tlenkowych o charakterze ochronnym (antykorozyjnym), obróbek chemicznych i elektrochemicznych na poprawę biofunkcjonalności powierzchni Ti oraz na skuteczność wytwarzania aktywnych podłoży (TiO2 AI2O3) do badań adsorpcji molekuł organicznych metodą SERS. Niniejsza rozprawa stanowi podsumowanie dotychczasowego dorobku naukowego autora zawartego w publikacjach, w tym czterech pracach przeglądowych, [1, 2, 20-22, 29, 44,45, 50, 58-61, 78-81, 84, 88, 89, 101, 111-113, 116, 130, 131, 140, 142, 149, 155, 157, 158] opublikowanych w międzynarodowych i krajowych czasopismach naukowych oraz w materiałach konferencyjnych. Znaczną cześć pracy zrealizowano w ramach projektów badawczych sfinansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz przez Narodowe Centrum Nauki (projekt realizowany obecnie). W rozdziale 2 rozprawy przedstawiono podstawy fizyczne spektroskopii AES z uwzględnieniem możliwości analityczno-diagnostycznych oraz ograniczeń tej metody w zastosowaniu do badań podstawowych z zakresu inżynierii materiałowej. W rozdziałach od 3 do 7 zamieszczono wyniki badań własnych autora, a ich podsumowanie - w rozdziale 8.

EN

This paper presents wide applicability of certain analytical methods, such as electron and vibrational spectroscopies, in a number of areas of materials science, like: catalysis, corrosion and bio-functionality of selected metal materials. Particular attention is paid to chemical and electrochemical methods of surface modification of functional materials. To obtain comprehensive characteristics of this type of surface, a combination of different complementary methods was applied: electron microscopy and advanced spectroscopic methods of surface analysis, including AES spectroscopy and SAM microanalysis. This type of description has enabled understanding of the mechanisms of the phenomena occurring on the surface after modification of functional materials, exerted upon them for the purpose of their intended applications. The correlation revealed between the chemical composition, chemical state of the components, surface morphology and the internal structure of these materials proved to be crucial for the elaboration of effective methods leading to intended modification of their physicochemical properties. In particular, evidence of the following correlations was given: impact of electrochemical and chemical pretreatment of catalysts based on Cu or Ni on their activity and selectivity for dehydrogenation/hydrogenation reactions of certain organic compounds, impact of hydrostatic extrusion on the internal structure of austenitic stainless steels and stability of their passive state in solutions containing chlorides, impact of refractory metals (Ta, Nb) as alloying elements in Al-based amorphous alloys on growing highly protective oxide layers (corrosion barrier) on their surface, impact of chemical and electrochemical treatment on: improving the biocompatibility of titanium surface and on upgrading fabrication of active substrates (TiO2, AI203) for the investigation of adsorption of organic molecules with the SERS method. The thesis summarizes the up-to-now scientific output of the author presented in the papers [1, 2, 20-22, 29, 44, 45, 50, 58-61, 78-81, 84, 88, 89, 101, 111-113, 116, 130, 131, 140, 142, 149, 155, 157, 158] as published in international and domestic scientific journals and conference proceedings. Besides, this scientific output of the author was briefly summarized in the supplement to this thesis. A significant part of the work was carried out in the framework of research projects funded by the Ministry of Science and Higher Education and by the National Science Centre (a currently realized project). Chapter 2 presents physical background of AES spectroscopy, including its analytical and diagnostic capabilities, as well as the limitations of the method when applied for fundamental research in the field of materials science. In Chapters 3 up to 7, the author's own research results are shown, while their summary is given in Chapter 8.

14

Sposób na produkcję biomasy

Pisarek M.

Czysta Energia

|

2013

|

Nr 2

32

15

Enhanced bioactivity of calcium phosphate coatings obtained by a direct electrodeposition from Hanks' solution on Ti surface

Pisarek M., Roguska A., Marcon L., Andrzejczuk M., Janik-Czachor M.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2013

|

Vol. 58, iss. 1

261-267

EN

The main requirements for titanium biomaterials are: (a) biocompatibility, (b) resistance to biological corrosion and (c) antisepticity. These requirements may be met by a new generation of titanium biomaterials with a specific surface layer of strictly defined microstructure, chemical and phase composition. Recently, various surface modifications have been applied to form a bioactive layer on Ti surface, which is known to accelerate osseointegration. The purpose of this study was to investigate bioactivity of porous calcium phosphate coatings prepared by a direct electrodeposition on Ti surface from a modified Hanks’ solution. The thick 200 nm coatings, were prepared via cathodic polarization at constant voltage -1.5 V vs. OCP in a Hanks’ solution. In order to evaluate the potential use of the coatings for biomedical applications, the adsorption of bovine serum albumin (BSA), the most abundant protein in blood, and living cells attachment (osteoblasts, U2OS) were studied. The observed differences in living cells attachment suggest a more promising initial cellular response of Ca-P coatings with a pre-adsorbed albumin. The topography and a cross-section view of the Ca-P coatings were characterized using SEM and STEM techniques. The surface analytical techniques (AES, XPS, and FTIR) were used to characterize their chemical composition before and after protein BSA adsorption.

PL

Wymagania stawiane biomateriałom tytanowym to przede wszystkim: (a) biozgodność, (b) odporność na korozję oraz (c) antyseptyczność. Wymagania te mogą zostać spełnione poprzez wytworzenie nowej generacji biomateriałów tytanowych o określonej powierzchni właściwej, z ściśle określoną mikrostrukturą, składem fazowym i chemicznym. Współczesnie znane są różne metody modyfikacji powierzchni Ti prowadzące do formowania bioaktywnych warstw, które przyspieszają proces osteointegracji. Celem naszych badań było zbadanie bioaktywności porowatych powłok fosforanowo-wapniowych (Ca-P) przygotowanych poprzez bezpośrednie elektroosadzanie na powierzchni Ti z roztworu Hanka. Grubość wytworzonych powłok wynosiła około 200 nm, przy parametrach procesu elektroosadzania: napięcie - 1.5 V vs. OCP, czas 8000 s, roztwór Hanka. W celu dokonania oceny możliwości zastosowania badanych powłok dla potrzeb biomedycznych zastosowano adsorpcje albuminy surowicy bydlecej (BSA), która jest najczęstszą występującą proteina we krwi oraz testy komórkowe przyłączania się osteoblastów (linia komórkowa U2OS). Obserwowane zmiany podczas testów z żywymi komórkami sugerują bardziej obiecujacą początkową odpowiedz dla powłok fosforanowo-wapniowych z wstępnie zaadsorbowana albumina. Do obserwacji topografii powierzchni otrzymanych powłok oraz struktury na przekroju zastosowano mikroskopie wysokorozdzielczą SEM oraz TEM. Zastosowano również techniki powierzchniowo czułe: AES, XPS, FTIR w celu okreslenia składu chemicznego warstw przed oraz po adsorpcji protein na ich powierzchni.

16

Charakterystyka warstw kompozytowych Ca-P/Ag/TiO2 na Ti do zastosowań biomedycznych

Roguska A., Pisarek M., Lewandowska M., Kurzydłowski K. J.

Inżynieria Materiałowa

|

2012

|

Vol. 33, nr 3

193--196

PL

Istotnym problemem w aplikacji implantów jest ryzyko infekcji pooperacyjnych, w dużym stopniu spowodowane przyleganiem bakterii do biomateriału. Celem przeprowadzonych prac jest wytworzenie nowoczesnych warstw kompozytowych typu Ca-P/Ag/TiO2 na podłożu tytanowym o dobrej biozgodności i właściwościach bakteriobójczych. Metodą utleniania anodowego wytworzono nanorurki TiO 2, które mają uporządkowaną strukturę, a ich wzrost odbywa się prostopadle do podłoża. Specyficzne rozwinięcie powierzchni nanorurek TiO 2 ułatwia tworzenie się warstw fosforanowo- -wapniowych (Ca-P). Osadzenie na tak przygotowanych podłożach odpowiedniej liczby nanocząstek srebra o średnicy 2÷50 nm metodą napylania w próżni ma zapewnić oczekiwane właściwości antyseptyczne. Warstwy kompozytowe na Ti składające się z powłoki ceramicznej i nanocząstek Ag powinny pozytywnie wpływać na aktywność osteoblastów oraz zapobiegać przyłączaniu się bakterii do powierzchni implantu.

EN

The new generation of medical implants made of titanium is functionalized with different coatings to improve their bioactivity and reduce the risk of infection. This paper describes how these goals can be achieved via the deposition of silver nanoparticles and calcium phosphate coating. TiO2 nanotubes were grown on a Ti substrate via electrochemical oxidation. Silver particles with a size of 2÷50 nm were deposited on the surface using the sputter deposition technique. It has been found that the silver nanoparticles are distributed homogeneously in the coating, which is promising to maintain a steady antibacterial effect. The results also show that the Ag-incorporated TiO2 nanotubes significantly stimulate apatite deposition from a Hanks’ solution. The highly ordered Ag-incorporated TiO 2 nanotube arrays with apatite coating may offer unique surface features of biomedical implants that assure both biocompatibility and antibacterial properties.

17

Biomimetic Ca-P coatings obtained by chemical/electrochemical methods from Hanks' solution on a Ti surface

Pisarek M., Roguska A., Marcon L., Andrzejczuk M.

Engineering of Biomaterials

|

2012

|

Vol. 15, no. 113

29--32

EN

The purpose of this study was to investigate the bioactivity of porous calcium phosphate coatings on titanium prepared using a two-step procedure (chemical etching or anodic oxidation of Ti followed by soaking in simulated body fluid or direct electrodeposition from Hanks' solution). In order to evaluate the potential use of the coatings for biomedical applications, the adsorption of serum albumin, the most abundant protein in the blood, and the attachment of living cells (osteoblasts, U2OS) were studied.

18

Determination of Ammonia and Other Pollutants in Air and in the Area of Poultry and Milker Cows Keeping Farms

Gorzka Z., Zaborowski M., Kaźmierczak M., Żarczyński A., Paryjczak T., Kędziora A., Ciesielski R., Pisarek M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

609-617

EN

Polluted air in a big farm of poultry keeping (~18 thousands of chickens) and milker cows (30 animals) in Lodz province was sampled. The aim of the investigation was to determine odour pollutants, especially ammonia, in air and check the possibility of a catalytic method application in their removal. Gas samples were analyzed on the spot of sampling with an application of gases analyser Madur GA-20, as well as in a laboratory with an application of instrumental and spectrophotometric methods. The intensity of odours was estimated using five-stage scale applied by local authorities in Japan for odorous protection of air quality. Within sampling period, poultry keeping in the farm was the source of variable in time ammonia emission ranging from 0.82 to 2.65 mg/m3. Air inside the farm contained carbon dioxide (0–0.3 %) and oxygen (20.5–20.9 %). Carbon monoxide, sulphur dioxide, hydrogen sulphide (> 2.0 mg/m3) and formaldehyde (> 0.25 mg/m3) was not detected. The highest odour intensity inside the building of chicken keeping and at outlets of ventilators was at the third stage in odour scale applied in Japan (3.5), ie, clearly perceptible. However, it decreased significantly with the increase in a distance from the building. Higher ammonia concentrations were determined inside a cowhouse with milker cattle. They ranged from 3.2 to 5.6 mg/m3. Ammonia temporary concentration determined during removal of manure was higher and totalled 15.5 mg/m3. Its highest value (18.8 mg/m3) was determined in gases above slurry in the septic tank.

PL

Wykonano pobory próbek zanieczyszczonego powietrza z dużej fermy drobiu rzeźnego (~18 tys. kurcząt) oraz budynku hodowli bydła mlecznego (30 zwierząt) w województwie łódzkim. Celem badań było wykonanie analiz powietrza na zawartość zanieczyszczeń odorowych, zwłaszcza amoniaku, a w perspektywie zbadanie możliwości zastosowania metody katalitycznego utleniania do ich usuwania. Próbki gazów były analizowane na miejscu pobierania za pomocą automatycznego analizatora gazów Madur GA-20, a także w laboratorium metodami instrumentalnymi i spektrofotometrycznymi. Do oceny intensywności zapachu zastosowano pięciostopniową skalę wykorzystywaną przez władze lokalne w Japonii do ochrony zapachowej jakości powietrza. Hodowla drobiu w badanej fermie była w okresie pobierania źródłem zmiennej w czasie emisji amoniaku w granicach 0,82-2,65 mg/m3. W powietrzu obiektu stwierdzono 0-0,3 % ditlenku węgla i 20,5-20,9 % tlenu, natomiast nie wykryto tlenku węgla, ditlenku siarki, siarkowodoru (> 2,0 mg/m3) ani formaldehydu (> 0,25 mg/m3). Największa intensywność zapachu wewnątrz budynku hodowli kurcząt, a także na wylotach wentylatorów była w trzecim stopniu skali zapachu stosowanej w Japonii (3,5), tj. wyraźna, jednak znacznie obniżała się wraz z oddalaniem się od obiektu. Znaczniejsze były stężenia amoniaku w powietrzu budynku hodowli bydła mlecznego, które mieściły się w zakresie 3,2-5,6 mg/m3. Wyższe było stężenie chwilowe amoniaku podczas usuwania obornika 15,5 mg/m3, a najwyższe w gazach nad gnojowicą w zbiorniku szamba 18,8 mg/m3.

19

Determination of ammonia and other pollutants in air and in the area of poultry keeping farms

Gorzka Z., Zaborowski M., Kaźmierczak M., Żarczyński A., Paryjczak T., Kędziora A., Ciesielski R., Pisarek M.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 1

41--45

EN

Polluted air in a big farm of poultry keeping (~18 thousands of chickens) in Lodz province was sampled. The aim of the investigation was to determine odour pollutants, especially ammonia, in air and check the possibility of a catalytic method application in their removal. Gas samples were analyzed on the spot of sampling with an application of gases analyser Madur GA-20, as well as in a laboratory with an application of instrument and spectrophotometric methods. The intensity of odours was estimated using five-stage scale applied by local authorities in Japan for odorous protection of air quality. Within sampling period, poultry keeping in the farm was the source of variable in time ammonia emission ranging from 0.82 to 2.65 mg/m3. Air inside in farm contained carbon dioxide (0÷0.3%) and oxygen (20.5÷20.9%). Carbon monoxide, sulphur dioxide, hydrogen sulphide (> 2.0 mg/m3) and formaldehyde (> 0.25 mg/m3) was not detected. The highest odour intensity inside the building of chicken keeping and at outlets of ventilators was at the third stage in odour scale applied in Japan (3.5), ie, clearly perceptible. However, it decreased significantly with the increase in a distance from the building.

PL

Próbki zanieczyszczonego powietrza z dużej fermy drobiu rzeźnego (~18 tys. kurcząt) pobrano w województwie łódzkim. Celem badań było wykonanie analiz powietrza na zawartość zanieczyszczeń odorowych, zwłaszcza amoniaku, a w perspektywie zbadanie możliwości zastosowania metody katalitycznego utleniania do ich usuwania. Próbki gazów były analizowane na miejscu pobrania za pomocą automatycznego analizatora gazów Madur GA-20, a także w laboratorium metodami instrumentalnymi i spektrofotometrycznymi. Do oceny intensywności zapachu stosowano pięciostopniową skalę wykorzystywaną przez władze lokalne w Japonii do ochrony zapachowej jakości powietrza. Hodowla drobiu w badanej fermie była w okresie pobrania próbek źródłem zmiennej w czasie emisji amoniaku w granicach 0,82÷2,65 mg/m3. W powietrzu obiektu stwierdzono 0÷0,3% ditlenku węgla i 20,5÷20,9% tlenu, natomiast nie wykryto tlenku węgla, ditlenku siarki, siarkowodoru (> 2,0 mg/m3) ani formaldehydu (> 0,25 mg/m3). Najwyższa intensywność odorowa wewnątrz budynku hodowli kurcząt, a także na wylotach wentylatorów mieściła się w trzecim stopniu skali zapachu stosowanej w Japonii (3,5), tj. wyraźny, jednak znacznie obniżała się wraz z oddalaniem się od obiektu.

20

Charakterystyka nanoporowatych warstw na Ti jako perspektywicznych podłoży dla zastosowań biomedycznych

Pisarek M., Roguska A., Andrzejczuk M.

Inżynieria Materiałowa

|

2011

|

Vol. 32, nr 2

71-76

PL

Nanorurki (NT) tlenku tytanu o długości około 1 ?m i średnicy w zakresie od 40 do 110 nm wytworzono na Ti metodą utleniania anodowego przy stałym potencjale (10, 15, 20 i 25 V) w roztworze gliceryny i wody dejonizowanej z dodatkiem 0,86% mas. fluorku amonu. Do scharakteryzowania samoorganizujących się porowatych warstw na Ti oraz wpływu temperatury wygrzewania w zakresie 200÷600°C na ich morfologię, strukturę i mechaniczną stabilność wykorzystano elektronową mikroskopię skaningową, elektronową mikroskopię transmisyjną, dyfrakcję rentgenowską oraz spektroskopię fotoelektronów. Na powierzchni termicznie stabilizowanych nanorurek TiO2 zaadsorbowano proteiny w celu wstępnej oceny biozgodności tak przygotowanych podłoży. Przeprowadzone badania wykazały, iż porowate warstwy tlenkowe uzyskiwały stabilność po wygrzewaniu w temperaturze powyżej 400°C, a ich struktura ulegała zmianie z amorficznej na krystaliczną (anataz + rutyl). Tak zmodyfikowana powierzchnia Ti okazała się obiecującym podłożem do adsorpcji protein w porównaniu z powierzchnią typowego implantu z czystego Ti.

EN

Titanium oxide nanotube arrays were fabricated in a mixture of glycerol, deionized water and low concentration solution of NH4F (0.86 wt %). Well- -ordered nanotube arrays of titania with length of ~1.0 ?m and diameter of about 40÷110 nm were prepared via electrochemical oxidation at constant voltage (10, 15, 20 or 25 V). SEM, X-ray diffraction, FTIR spectroscopy and XPS surface analytical technique were used to characterize the self-organized porous layers, and the effect of annealing at 200÷600°C on their morphology, structure and mechanical stability. Thermally stabilized TiO2 nanotubes were used for adsorption of the protein on their surfaces. Our results showed, that the nanotubular structure was stable above the 400°C and their structure changed from amorphous to the crystalline phase (anatase + rutile). Surface of Ti modified as presented in the article appeared a promising substrates for protein adsorption, as compared to a typical Ti implant surfaces.