Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stężenia fosforu w wodzie zrenaturyzowanych zbiorników należących do systemu rzeczno-jeziornego

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 2

603--609

PL

W przypadku wód dopływających do jezior zaobserwowano poprawę w zakresie obniżenia stężeń fosforu ogólnego po ich przepłynięciu przez akweny, a utrzymywanie się wysokich koncentracji Pog w wodach badanych jezior należy wiązać także z ich polimiktycznym charakterem. Z dostawy zanieczyszczeń (Pog) do zbiorników układu paciorkowego wynika, iż wody dopływów wnoszą do jezior znaczne jego ilości, powodując ponadnormatywne stężenia Pog w wodzie akwenów i przyspieszając w ten sposób procesy, które pogarszają jej jakość oraz funkcjonowanie jezior. Średnie z trzech lat stężenia fosforu - pierwiastka limitującego produkcję pierwotną - mieściły się więc w zbiornikach systemu rzeczno-jeziornego w zakresie od 0,22 do 0,34 mg P·dm–3. Sporządzone obliczenia akumulacji Pog w wodzie badanych zbiorników oraz analiza statystyczna wyników wykazały, że większy wpływ na nagromadzenie biogenu miała objętość wody niż stężenie substancji, wskazując zatem na duże możliwości rozcieńczania substancji przedostających się ze zlewni.

EN

As regards lake inflows, a decrease in total phosphorus levels was noted after passage through the water bodies, and high concentrations of total phosphorus could also result from the polymictic character of the studied lakes. The inflows to water bodies that form a chain system supply substantial amounts of total phosphorus to the lakes, leading to excessive phosphorus concentrations in water and speeding up processes which deteriorate water quality and lake functioning. Over a three-year experimental period, the average concentrations of phosphorus, an element limiting primary production, ranged from 0.22 to 0.34 mg P·dm–3 in the water bodies within the analyzed river-lake system. Total phosphorus concentrations in the studied water bodies and a statistical analysis of the results suggest that the accumulation of this biogenic element was affected primarily by water volume, which points to the possibility of diluting the substances supplied from the catchment basin.

2

Akumulacja materii w osadach dennych zatoki Pilwa (Jezioro Dobskie) pod wpływem intensywnej produkcji rolnej

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 1

261--266

PL

Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 roku w zatoce Pilwa. W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

EN

The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007 in the Pilwa Bay. Selected physicochemical parameters of the studied bottom deposits are presented in the paper. Long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilawa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > NTot > Mg > Na > PTot > K.

3

Risk assessment of surface waters associated with water circulation technologies on trout farms

Sidoruk M., Koc J., Cymes I., Rafałowska M., Rochwerger A., Sobczyńska-Wójcik K., Skibniewska K. A., Siemianowska E, Guziur J., Szarek J.

Journal of Ecological Engineering

|

2014

|

Vol. 15, nr 3

76--81

EN

Dynamic development of aquaculture has led to an increasing impact on the status of surface waters. Fish production generates wastes that, at high concentrations, may present a serious risk to the aquatic environment. Studies on the assessment of the impact of water management technologies in trout production on the quality of surface waters were conducted in 2011. Six farms were selected for the studies and were divided into two groups based on water management solutions (n = 3): farms with a flow through system (FTS) and farms with a recirculation aquaculture system (RAS). On all farms, water measurement points were set and they depicted the quality of in-flow water, the quality of water in ponds and the quality of outflow water. The studies did not demonstrate any impact of applied technology on electrolyte conductivity or calcium and magnesium concentrations in outflow water from a trout operation. In addition, it was found that the use of water for production purposes resulted in a slight increase in phosphorus and total nitrogen concentrations in waste waters.

4

Temperature and Oxygen Profiles of Restored Water Bodies

Sobczyńska-Wójcik K., Koc J., Rafałowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 10

1115--1125

EN

The study covered three lakes: Nowe Wloki (with two pools – Main Basin and Northern Bay), Setalskie Duze and Setalskie Male – connected by the Setal Stream (Struga Setal) to form a riverine-lacustrine system. Due to their specific location (slope), the investigated water bodies form a cascade system. They are situated 25 km from the city of Olsztyn, in the Dywity municipality (Olsztyn Lakeland), in an agricultural catchment. Due to their low average depth (1 to 2 m), the analyzed water bodies can be classified as polymictic. The aim of this study was to analyze the temperature and oxygen profiles of water bodies restored approximately 30 years ago. The profiles were determined during winter stagnation (2005 and 2006) and summer stagnation (2007). An analysis of temperature and oxygen conditions performed in the summer confirmed close correlations between the studied parameters. All lakes were characterized by incomplete thermal and oxygen stratification, typical of shallow water bodies. The oxygen profiles determined in the winter showed a temperature distribution pattern characteristic of reverse thermal stratification. In all investigated water bodies, surface water temperature was close to 0 oC, and it increased gradually from a depth of 30–50 cm. During winter stagnation, the highest dissolved oxygen content was noted in the top layer of water under the ice, and oxygen concentrations varied widely between years. The lowest oxygen content was observed at the bottom, and critically low values (from 0.16 mgO2 dm–3 to 0.29 mgO2 dm–3), were recorded during the severe winter of 2006, when ice cover thickness reached 40 cm and organic matter decomposition and aerobic respiration processes led to almost complete oxygen depletion.

PL

Badaniami objęto trzy zbiorniki wodne: jezioro Nowe Włóki (o dwóch plosach – basen główny i zatoka północna), jezioro Sętalskie Duże i jezioro Sętalskie Małe, połączone Strugą Sętal w jeden system rzeczno-jeziorny. Obiekty te ze względu na charakterystyczne położenie (spadki terenu) tworzą układ kaskadowy. Położone są one 25 km od Olsztyna w gminie Dywity (Pojezierze Olsztyńskie) w zlewni o wyraźnym ukierunkowaniu rolniczym. Analizowane akweny ze względu na małą głębokość średnią (od 1 do 2 m) należą do polimiktycznych. Celem pracy była analiza termiczno-tlenowa wód zbiorników wodnych, odtworzonych przed około 30 laty. Profile zostały wykonane zarówno w okresach stagnacji zimowej (2005 i 2006 r.), jak i letniej (2007 r.). Badania stosunków termiczno-tlenowych wykonanych latem wykazały dużą zbieżność elementów temperatury i tlenu. We wszystkich jeziorach stwierdzona została charakterystyczna dla wód płytkich niepełna stratyfikacja termiczno-tlenowa. Wykonane zimowe profile tlenowe wykazały charakterystyczny układ dla temperatur, kiedy to zachodzi zjawisko stratyfikacji odwróconej – katotermii. We wszystkich badanych zbiornikach temperatura wody przy powierzchni była zbliżona do 0 oC i od głębokości około 30–50 cm stopniowo rosła. Największa zawartość tlenu rozpuszczonego w czasie stagnacji zimowej znajdowała się w górnej warstwie, tuż pod lodem i wyraźnie różniła się w poszczególnych latach. Najniższe stężenia O2 występowały przy dnie, z krytycznie niskimi wartościami (od 0,16 mgO2 dm–3 do 0,29 mgO2 dm–3) odnotowanymi w akwenach w czasie bardzo ostrej zimy 2006 r., kiedy to pokrywa lodowa sięgała 40 cm. Wówczas procesy rozkładu materii oraz procesy oddychania tlenowego organizmów doprowadziły prawie do całkowitego zużycia tlenu w zbiornikach.

5

Hydrological conditions in small-scale retention basins restored in rural areas

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M., Szymczyk S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 4-5

491--502

EN

This paper discusses the results of a hydrological survey of small-scale retention basins, including three lakes in a cascade system which were created by a dam on the Setal Stream and three smaller basins which were filled due to a rise in groundwater levels after the construction of weirs. All basins occupy an agricultural catchment in the municipality of Dywity (Olsztyn Lakeland). They are characterized by a small surface area (1–41 ha) and a shallow depth (1.6–3.6 m). The objective of this study was to analyze water level variability and determine the retention capacities of the examined basins. The survey covered three hydrological years between 2005 and 2007. Water levels were monitored on a weekly basis. Retention capacities were determined from bathygraphic curves for average water levels (based on bathymetric maps which were developed for the needs of the study). An analysis of the retention capacities of the studied basins during winter and summer points to higher levels of water accumulation in winter in all reservoirs. Lower retention in summer can be attributed to high ambient temperatures which speed up water evaporation and actual evapotranspiration from aquatic vegetation. The differences observed between the summer seasons in the analyzed hydrological years (other than evaporation which lowers retention) indicate that summer precipitation levels significantly affect retention capacity. The difference in the overall volume of water retained in all basins between the “dry” year of 2005 and the “wet” year of 2007 reached 104,600 m3. Total winter retention during the three-year survey was determined at 1,511,600 m3, and it was 69,700 m3 higher in comparison with summer retention. The greatest fluctuations in the volume of retained water were noted in closed basins. In one of the studied reservoirs, a nine-fold difference was observed between the minimum and maximum retention levels.

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań hydrologicznych dotyczących zbiorników małej retencji – trzech powstałych w wyniku podpiętrzenia wody na Strudze Sętal i stanowiących układ kaskadowy oraz trzech mniejszych obiektów, które w wyniku zastosowanych zastawek napełniły się na skutek podniesienia poziomu wód gruntowych. Wszystkie akweny położone są na terenie gminy Dywity (Pojezierze Olsztyńskie), w zlewni o wyraźnym ukierunkowaniu rolniczym. Cechą charakterystyczną jest ich niewielka powierzchnia (1–41 ha) oraz głębokość (1,6–3,6 m). Celem pracy była analiza zmienności stanów wód badanych zbiorników oraz określenie ich zdolności retencyjnych. Wyniki są efektem trzyletnich badań, przeprowadzonych w latach hydrologicznych 2005–2007. Stany wód odczytywane były w cyklach cotygodniowych. Możliwości retencyjne zbiorników odczytywano z krzywych batygraficznych przy średnich stanach wód (sporządzonych na podstawie planów batymetrycznych, które również zostały wykonane w ramach prac badawczych). Rozpatrując retencję zbiorników wodnych w okresie zimowym i letnim, zaobserwowano tendencję do gromadzenia większych zapasów wody we wszystkich zbiornikach – w półroczu zimowym. Niższe wartości w półroczu letnim wynikają z wysokich temperatur powietrza, co zwiększa procesy parowania wody, ale także ewapotranspiracji rzeczywistej roślinności pokrywającej zbiornik. Analizując różnice występujące w półroczach letnich w latach hydrologicznych, zaznacza się (oprócz parowania, kształtującego niższą retencję wody) ogromne znaczenie opadów letnich. Różnica między rokiem „suchym” (2005) a „mokrym” (2007) w sumie wody zgromadzonej we wszystkich akwenach wyniosła 104,6 tys. m3. Podczas trzech lat obserwacji w półroczu zimowym zbiorniki wodne zgromadziły średnio 1511,6 tys. m3, czyli więcej o 69,7 tys. m3 niż w półroczu letnim. Wykazano, że najwyższe wahania w retencji wód wystąpiły w obiektach bez odpływu wody. W przypadku jednego z badanych akwenów, różnica między minimalną a maksymalną retencją była aż 9-krotna.

6

Analysis of temperature conditions and dissolved oxygen concentrations in the Pilwa Bay (Lake Dobskie)

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 11

1265--1273

EN

This study was carried out in the Pilwa Bay of Lake Dobskie located in the mesoregion known as the Land of Great Masurian Lakes, Gizycko district. Temperature and oxygen conditions in the western, central and eastern (connected to Lake Dobskie) parts of the Pilwa Bay were studied by analyzing the vertical distribution of temperature and dissolved oxygen concentrations in the winter and summer seasons of three consecutive years (2005–2007). Measurements were performed using the WTW OxiTop OC 100 system with automatic temperature compensation. During winter stagnation, the highest dissolved oxygen content was noted in the top water layer under ice cover, and oxygen concentrations varied widely between years. An analysis of temperature and oxygen profiles revealed an insignificant temperature difference of approximately 1–2 oC between the surface and bottom layers of water, which indicates that the studied bay was not characterized by a summer stratification pattern typical of deep water bodies.

PL

Badaniami objęto zatokę Pilwa jeziora Dobskiego położonego na obszarze mezoregionu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, w powiecie giżyckim. W niniejszej pracy przedstawiono warunki termiczno-tlenowe wód zatoki. Podczas trzyletnich prac badawczych (2005–2007) w okresie zimy i lata wykonano w zatoce (w części zachodniej, środkowej i wschodniej połączonej z głównym akwenem jeziora Dobskiego) pomiary rozkładu pionowego temperatury i tlenu rozpuszczonego. Pomiarów dokonano za pomocą sondy tlenowej z automatyczną kompensacją temperatury (WTW OXI Top OC 100). 1272 Małgorzata Rafałowska and Katarzyna Sobczyńska-Wójcik W wyniku badań stwierdzono, że w czasie stagnacji zimowej największa zawartość tlenu rozpuszczonego znajdowała się w górnej warstwie pod powierzchnią lodu, a przebieg zmienności stężenia tlenu był bardzo zróżnicowany w poszczególnych latach. Z analizy profilu termiczno-tlenowego wynika, że istnieje niewielka różnica temperatur między powierzchnią lustra wody a dnem i wynosi ona około 1–2 oC, w związku z czym, nie można mówić o typowej stratyfikacji letniej, jaka występuje w akwenach głębokich.

7

Effect of Agricultural Production on Organic Matter Accumulation in the Bottom Deposits of Pilwa Bay (Lake Dobskie)

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

591-599

EN

This study examined selected physical and chemical parameters of bottom deposits in the Pilwa Bay (Lake Dobskie) supplied by watercourses draining intensively farmed areas. The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007. It was found that long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the surface layer of bottom deposits reached 77.0 kgNtot, 11.0 kgPtot, 8.0 kgK, 704 kgCa, 59.6 kgMg, 17.1 kgNa per hectare of catchment area, and it was equivalent to 14-year nitrogen loads, 36-year phosphorus loads, 2-year potassium loads, 8-year calcium loads, 5-year magnesium loads and 2-year sodium loads. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilwa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > Ntot > Mg > Na > Ptot > K.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w zatoce Pilwa jeziora Dobskiego, do której dopływają cieki odwadniające obszary o intensywnej produkcji w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 r. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w wierzchniej warstwie osadów wynosiła: 77,0 kgNog, 11,0 kgPog, 8,0 kgK, 704 kgCa, 59,6 kgMg, 17,1 kgNa na jeden ha zlewni, co równało się z 14-letnim dopływem azotu, 36-letnim fosforu, 2-letnim potasu, 8-letnim wapnia, 5-letnim magnezu oraz 2-letnim dopływem sodu. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki, pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

8

Assessment of Restored Water Bodies in a River-Lake System Based on Phosphorus Concentrations

Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 11

1441-1456

EN

Three water bodies restored around 30 years ago were studied: Lake Nowe Wloki, Lake Setalskie Duze and Lake Setalskie Male, connected by the Setal Stream into a single river-lake system in the Olsztyn Lakeland, approximately 25 km north of the city of Olsztyn, in the District of Dywity. The objective of this study was to evaluate the functioning of three water bodies in a river-lake system restored around 30 years ago. Particular attention was paid to water quality and the trophic status of the analyzed lakes, assessed based on seasonal changes in phosphorus concentrations. A river-lake system comprising restored water bodies in rural areas reduces the concentrations of biogens migrating from the catchment area, thus minimizing the effects of potential eutrophication in larger rivers and other water bodies to which the system’s watercourses evacuate. As regards lake inflows, a drop in total phosphorus levels was noted after passage through the water body, and high concentrations of total P resulted from the polymictic character of the studied lakes. The inflows to water bodies that form a chain system supply substantial amounts of total P to the lakes, leading to the retention of excessive phosphorus concentrations and speeding up processes which deteriorate water quality and lake functioning. Over a three-year experimental period, the average concentrations of phosphorus, – an element limiting primary production – varied from 0.22 to 0.34 mg Ptotal dm–3 in the water bodies within the studied river-lake system. The absence of water stratification (hypolimnion) contributed to intensive phosphorus recirculation and very high trophy levels in the examined lakes. According to Nurnberg, the total phosphorus concentrations determined in the spring are indicative of their hypetrophy.

PL

Badaniami objęto trzy zbiorniki wodne odtworzone przed około 30 laty: jezioro Nowe Włóki, jezioro Setalskie Duże i jezioro Setalskie Małe, połączone Strugą Setal w jeden system rzeczno-jeziorny, położone na Pojezierzu Olsztyńskim około 25 km na północ od Olsztyna w gminie Dywity. Celem pracy była ocena funkcjonowania odtworzonych przed około 30 laty zbiorników wodnych, należących do systemu rzeczno-jeziornego, ze szczególnym uwzględnienie jakości wody i stanu troficznego jezior na podstawie stężeń fosforu i jego sezonowych zmian. Istnienie systemu rzeczno-jeziornego, dzięki odtworzonym zbiornikom na terenach wiejskich pozwala na redukcję stężeń (kumulacji związków biogennych) migrujących ze zlewni, zmniejszając w ten sposób skutki potencjalnej eutrofizacji większych rzek i innych akwenów, do których cieki systemu uchodzą. W przypadku wód dopływających do jezior zaobserwowano poprawę w zakresie obniżenia stężeń fosforu ogólnego, po ich przepłynięcie przez akweny, a utrzymywanie się dużych koncentracji Pog w wodach badanych jezior należy wiązać także z ich polimiktycznym charakterem. Z dostawy zanieczyszczeń (Pog) do zbiorników układu paciorkowego wynika, iż wody dopływów wnoszą do jezior znaczne jego ilości, powodując ponadnormatywne stężenia Pog w wodzie akwenów i przyspieszając w ten sposób procesy, które pogarszają jej jakość oraz funkcjonowanie jezior. Stwierdzono, że w wodzie odtworzonych zbiorników średnie z trzech lat stężenia fosforu - pierwiastka limitującego produkcję pierwotną, mieściły się w zakresie od 0,22 do 0,34 mg Pog dm-3. Brak stratyfikacji wód (hypolimnionu), wpłynął na intensywną recyrkulację fosforu i bardzo wysoką trofię wód. Według Nurnberga wiosenne koncentracje Pog, wskazują na stan ich skrajnego przeżyźnienia czyli hipertrofii.

9

Jakość wód odtworzonego zbiornika Nowe Włóki jako wskaźnik skuteczności tego zabiegu

Sobczyńska-Wójcik K.

Proceedings of ECOpole

|

2009

|

Vol. 3, No. 2

509--514

PL

Badano dynamikę zmian jakości wody w czasie trzyletnich obserwacji w latach 2005-2007 w odtworzonym, przepływowym zbiorniku wodnym na terenach rolniczych. Analiza zawartości składników chemicznych i parametrów fizycznych posłuży do określenia stopnia zaawansowania trofii w jeziorze po 25 latach od jego odtworzenia. Próbki wody do badań laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu przez trzy lata. Analizy laboratoryjne wykonywano według powszechnie stosowanej metodyki. Jezioro Nowe Włóki w 25 lat po jego odtworzeniu funkcjonuje jako stabilny ekosystem, którego wody wg kryteriów Kudelskiej należały do II i III klasy jakości, co wskazuje, że odtwarzanie jezior jest racjonalne i może przyczyniać się do poprawy zasobów wodnych kraju.

EN

The aim of the research was to establish the dynamics of the changes in water quality during three-year observations in the years 2005-2007 in a restored flow-through reservoir situated on agricultural lands. The purpose of the analysis of the content of chemical ingredients is to determine the advancement of trophism in the lake 25 years after its restoration. Water samples for the laboratory tests were collected once a month for three years. The laboratory analyses were conducted according to the generally used methodology of Hermanowicz et al. Nowe Włóki Lake, 25 years after its restoration, functions as a stable ecosystem whose waters according to the criteria established by Kudelska were classified as quality class II and II. It proves that restoration of lakes is rational and can contribute to the improvement of the country's water supplies.

10

Quality of the water of the restored Nowe Włóki reservoir as an indicator of the effectiveness of restoration

Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 8

817-830

EN

The aim of the research was to establish the dynamics of the changes in water quality during three-year observations in the years 2005-2007 in a restored flow-through reservoir situated on agricultural lands. The purpose of the analysis of the content of chemical ingredients is to determine the advancement of trophism in the lake 25 years after its restoration. The research covered Nowe Włóki Lake, which bad been dried out by lowering the water level in the 19th century and was restored at the beginning of the 1980s. It is situated near a locality from which its name originates (53°54' N, 20°32' E), about 25 kilometres north of Olsztyn in the area belonging to the Dywity district. Water samples for the laboratory tests were collected once a month for three years (2005-2007). The sampling sites were established in two points of the reservoir (in the north and south) on the basis of its characteristics - it consists of the main basin and the northem bay. The research included analyses of water quality indicators: total phosphorus, phosphate phosphorus, mineral forms of nitrogen, calcium, sodium, potassium and chlorides. The following were also determined: chemical demand for oxygen, electrolytic conductance, pH reaction, dry residues and residues after roasting as well as the colour and opacity of water. The laboratory analyses were conducted according to the generally used methodology of Hermanowicz et al. The tests have indicated that the concentrations of P and N, two main components contributing to water reservoir degradation, indicate hypertrophy according to the criteria established by Numberg. Indicators such as chemical demand for oxygen, dry residue, ash, potassium showed a slight tendency to decrease in the subsequent research years. The changes in N-NH4, N-NO2, and PO4 bad only a seasonal nature. The values of other parameters varied only slightly during the three subsequent years. Nowe Włóki Lake, 25 years after its restoration, functions as a stable ecosystem whose waters according to the criteria established by Kudelska were classified as quality c1ass II and III. It proves that restoration of lakes is rational and can contribute to the improvement of the country' s water supplies.

PL

Celem przeprowadzonych badań było określenie dynamiki zmian jakości wody w czasie trzyletnich obserwacji w latach 2005-2007 w odtworzonym, przepływowym zbiorniku wodnym na terenach rolniczych. Analiza zawartości składników chemicznych i parametrów fizycznych ma posłużyć do określenia stopnia zaawansowania trofii w jeziorze, po 25 latach od jego odtworzenia. Badaniami objęto Jezioro Nowe Włóki, które zostało zlikwidowane przez obniżenie poziomu wód w XIX wieku, a następnie odtworzone na początku lat osiemdziesiątych XX wieku. Położone jest ono nieopodal miejscowości, od której pochodzi jego nazwa (53°54' N, 20°32' E), około 25 km na północ od Olsztyna, na terenie należącym do gminy Dywity. Próbki wody do badań laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu, przez okres trzech lat (2005-2007). Miejsca pobierania zlokalizowano ze względu na charakter zbiornika, który składa się z basenu głównego i zatoki północnej w dwóch jego punktach (północnym i południowym). Badania obejmowały analizy wskaźników jakości wody: fosfor ogólny, fosforanowy, mineralne formy azotu, wapń, sod, potas oraz chlorki. Oznaczono także chemiczne zapotrzebowanie na tlen, (ChZT) przewodność elektrolityczną, odczyn (pH), koncentrację tlenu rozpuszczonego w wodzie, suchą pozostałość i pozostałość po prażeniu oraz barwę i mętność wody. Analizy laboratoryjne wykonywano według powszechnie stosowanej metodyki Hermanowicza i innych. Badania wykazały, że stężenia P i N, dwóch głównych składników przyczyniających się do degradacji zbiorników wodnych, wskazują według kryteriów Nurnberga na stan hipertrofii. Wskaźniki, takie jak ChZT, sucha pozostałość, popiół, potas wykazywały niewielką tendencję spadkową w kolejnych latach badań. Natomiast N-NH4, N-NO2 i PO4 miały głównie charakter zmian tylko sezonowych. Wartości pozostałych parametrów były nieznacznie zróżnicowane w ciągu trzech kolejnych lat. Jezioro Nowe Włóki w 25 lat po jego odtworzeniu funkcjonuje jako stabilny ekosystem, którego wody wg kryteriów Kudelskiej należały do II i III klasy jakości, co wskazuje, że odtwarzanie jezior jest racjonalne i może przyczyniać się do poprawy zasobów wodnych kraju.

11

Dynamika stężeń fosforu w wodach zbiorników odtworzonych na obszarach wiejskich

Sobczyńska-Wójcik K.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

233--237

PL

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie sezonowych zmian wartości stężeń fosforu oraz określenie obecnego stanu troficznego w wodach zrenaturyzowanych zbiorników wodnych, po 25 latach od ich odtworzenia. Koncentracja fosforu w analizowanym okresie badawczym w wodach wszystkich akwenów wskazuje wg kryteriów Numbcrga (1996) na ich politroficzny charakter. Stan badanych niewielkich jezior, funkcjonujących samoistnie w zlewniach rolniczych, po 25 latach po ich odtworzeniu można zatem ocenić jako niekorzystny.

EN

The aim of this work is to present seasonal changes of phosphorus concentration values and what is the trophic condition in the waters of renaturised reservoirs, after 25 years since their restoration. The phosphorus concentration in the analysed research period in the waters of all reservoirs according to Nurenberg's criteria (1996) indicates their polytrophic character. The condition of the researched small lakes, functioning independently in agricultural catchments, 25 years after their restoration can be evaluated as unfavourable.

12

Dynamics of phosphorus concentrations in the waters of recreated reservoirs in rural areas

Sobczyńska-Wójcik K., Skwierawski A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 12

1261-1270

EN

The aim of this work is to present seasonal changes of phosphorus concentration values in the waters of renaturised reservoirs and in the same time to attempt at finding what is the trophic condition of the waters of the reservoirs after 25 years since their restoration. The researched reservoirs are located in the vicinity of Sętal in the commune of Dywity, situated in the centre of the Olsztyn Lakeland. The research covered three smali drainless basins marked with numbers 442, 443, 444, whose depth does not exceed 2.5 m, located in catchments of various sizes and ways of exploitation. Water samples for laboratory analyses were collected once a month in the years 2005-2006 and analyzed for general phosphorus (after mineralization) and P-PO4 using colorimetry with ammonium molybdate and tin chloride(II) as a reductor. Research conducted in the renaturised bodies of water indicated that they had developed as strongly eutrophied (polytrophic) ones. Their state of eutrophication resulted from high phosphorus concentrations (on average 0.268 mgP - dm-3). The highest concentration was noted in the reservoir no. 443, which was 0.342 mgP o drr-3, which could be a result of the character of its catchment area. Of all researched objects, only the catchment of this one contains farm buildings. An important factor is that the catchment area of this reservoir is the largest (with agricultural lands constituting 60 %), which increases the potential risk of the flow of biogenic substances into the waters. The phosphorus concentration in the analyzed research period in the waters of all reservoirs according to the Nurenberg's criteria (1996) indicates their polytrophic character. The condition of the researched small lakes, functioning independently in agricultural catchments, 25 years after their restoration can be evaluated as unfavourable. It results from the way of exploiting the surrounding areas and their polymictic limnological type connected with their morphometrics.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono sezonowe zmiany wartości stężenia fosforu w wodach zrenaturyzowanych zbiorników wodnych, a tym samym próbę uzyskania odpowiedzi, jaki jest aktualny stan troficzny wód zbiorników wodnych po 25 latach od ich odtworzenia. Badane zbiorniki znajdują się w sąsiedztwie miejscowości Sętal w gminie Dywity, usytuowanej w centralnej części Pojezierza Olsztyńskiego. Badaniami objęto 3 małe, bezodpływowe zbiorniki wodne oznaczone numerami 442, 443, 444, których głębokość nie przekracza 2,5 m, położone na terenie zlewni o różnym sposobie użytkowania i powierzchni. Próbki wody do analiz laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu w latach 2005 -2006 i oznaczano w nich Pog (po mineralizacji) i P-PO4 kolorymetrycznie z molibdenianem amonu i chlorkiem cyny(II) jako reduktorem. Przeprowadzone badania wykazały, że wykształciły się one jako zbiorniki silnie zeutrofizowane (politroficzne). Ich stan przeżyźnienia wynikał z dużych stężeń fosforu (średnio 0,268 mgP o dm 3). Największe stężenie odnotowano w zbiorniku 443 wynoszące 0,342 mgP - dm3, co może być spowodowane charakterem jego zlewni. Wśród badanych obiektów jedynie w zlewni tego zbiornika występują zabudowania gospodarcze. Ważnym aspektem jest fakt, że powierzchnia zlewni tego zbiornika jest największa (gdzie udział gruntów rolnych wynosi 60 %), co zwiększa potencjalne zagrożenie spływów biogenów do wód. Stężenie fosforu w analizowanym okresie badawczym w wodach wszystkich akwenów wskazuje wg kryteriów Nurnberga (1996) na ich politroficzny charakter. Stan badanych niewielkich jezior, funkcjonujących samoistnie w zlewniach rolniczych, po 25 latach po ich odtworzeniu można zatem ocenić jako niekorzystny. Wynika to ze sposobu użytkowania terenów otaczających i polimiktycznego typu limnologicznego związanego z ich morfometrią.

13

Sezonowa zmienność azotu mineralnego w wodzie odtworzonego zbiornika na obszarach rolniczych

Sobczyńska-Wójcik K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Nr 17

122-124

14

Stężenia i odpływ fosforu ogólnego z wodami rzecznymi ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu

Grabińska B., Koc J., Skwierawski A., Sobczyńska-Wójcik K., Rafałowska M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 13

87-92

15

Stężenia i odpływ azotu amonowego z wodami rzecznymi ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu

Grabińska B, Koc J., Skwierawski A., Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 13

81-86