Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy, w szczególności w ruchu drogowym

Majewski G., Majewski P.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

Nr 2

5--13

PL

Autorzy dokonują analizy przestępstwa z art. 174 § 1 Kodeksu karnego ze szczególnym uwzględnieniem niebezpieczeństwa katastrofy. Wskazują jedne z najważniejszych orzeczeń Sądu Najwyższego. Omawiają kryteria bezpośredniości niebezpieczeństwa.

EN

The authors analyse the crime under article 174 paragraph 1 of the Penal Code with particular emphasis on the danger of a disaster in road traffic. They indicate one of the most important judgements of the Supreme Court. They discuss the criteria of danger immediacy.

2

Miejsce spowodowania i sprawca wypadku drogowego w kontekście art. 177 Kodeksu karnego

Majewski G., Majewski P.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

Nr 4

47--57

PL

Autorzy dokonują analizy przestępstwa z art. 177 k.k. ze szczególnym uwzględnieniem miejsca popełnienia przestępstwa. Omawiają pojęcie wypadku oraz ruchu lądowego. Przedstawiają najważniejsze orzeczenia Sądu Najwyższego w tej materii.

EN

The authors analyse the crime under article 177 of the Penal Code with particular emphasis on the place of committing the crime. They indicate one of the most important judgements of the Supreme Court. They discuss the concept of accident and road traffic.

3

Badania nad występowaniem węgla w powietrzu wewnętrznym wybranych uczelni w Polsce

Kociszewska K., Rogula-Kopiec P., Majewski G., Rogula-Kozłowska W., Mucha W., Mathews B.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2017

|

Vol. 26, No. 1

108--124

PL

Prezentowane badania miały na celu rozpoznanie stężeń submikronowego pyłu (PM1) i związanego z nim węgla organicznego (OC) i elementarnego (EC) w sali wykładowej i tzw. laboratorium studenckim. W pracy omówiono zmienność 24-godzinnych stężeń PM1, OC i EC w obu pomieszczeniach (I, ang. indoor) oraz w powietrzu atmosferycznym (O, ang. outdoor), a także przeanalizowano stosunek I do O. Na przełomie wiosny i lata, niezależnie od lokalizacji (Gliwice – laboratorium studenckie, Warszawa – sala wykładowa), stężenie węgla elementarnego (EC) i organicznego (OC) wewnątrz sal dydaktycznych kształtowała intensywność migracji tych zanieczyszczeń wraz z powietrzem atmosferycznym. Tym samym można uznać, że w żadnym z badanych pomieszczeń dydaktycznych nie występuje istotne źródło OC i EC. Mimo to należy zauważyć, że warunki sprzyjające sorpcji różnych zanieczyszczeń, w tym zwłaszcza związków organicznych tworzących grupę OC na cząstkach pyłu, zmieniają się dynamicznie w czasie i przestrzeni. Wydaje się, że w innym okresie pomiarowym, na przykład w zimie, kiedy wietrzenie sal jest rzadsze a pył atmosferyczny ma inny skład, kumulacja zanieczyszczeń, w tym OC, wewnątrz sal może być większa niż w okresie ciepłym.

EN

The research presented herein aimed at recognition of submicrone particulate matter concentration as well as organic (OC) and elemental (EC) carbon bound to it in a lecture room and students’ laboratory. The 24-h variability of PM1, OC and EC concentration in both rooms were also discussed along with I : O ratio. In the analysed period – the turn of spring and summer – independent of the location (Gliwice – students’ laboratory, Warsaw – lecture room) the indoor concentration of elemental carbon EC was conditioned by the intensity of those contaminants migration along with atmospheric air. Because of this, it can be concluded that in neither of the rooms there was an important source of OC and EC. However, it should be noted, that conditions favourable for different contaminant sorption, in particular those belonging to OC bound to particulate matter, vary in time and space. It is expected, that for other measurement period – for instance in winter, when rooms are ventilated seldom and PM has different composition, the cummulation of indoor contaminants, including OC, may be higher than for warm period.

4

Analysis of the data set from a two-year observation of the ambient water-soluble ions bound to four particulate matter fractions in an urban background site in Southern Poland

Rogula-Kozłowska W., Majewski G., Czechowski P. O., Rogula-Kopiec P

Environment Protection Engineering

|

2017

|

Vol. 43, nr 1

137--149

EN

Ten water-soluble ions (F–, Cl–, NO3–, PO43–, SO42–, Na+, NH4+, K+, Ca2+, Mg2+), distributed among four fractions of particulate matter, PM, were investigated in an urban background site. The PM was sampled twice a week during a two-year sampling period. Mass distribution among the PM fractions and ambient concentrations of the ten PM-bound ions in the heating and non-heating periods, the seasonal effects in the PM fraction-bound ion concentrations (generalized regression model), and the principal components of all the resulting sets of ambient concentrations (principal component analysis) were determined, discussed, and interpreted in the terms of source apportionment of PM emissions. The formation of secondary inorganic aerosol in transformations of gaseous precursors (e.g., SOx, NOx, NH3) appeared to be most probable and significant source of PM2.5, especially of its sub-fraction PM1–2.5, in the non-heating period. In the heating period, PM and PM2.5 bound water-soluble ions originated mainly from combustion of coal and other solid fuels, or waste. Coarse particles (PM2.5–10 and PM10–40) and some PM2.5–40-bound ions (e.g. Na+, K+, Mg2+) may come from re-suspension of mineral matter and road dust. In some part, coarse PM may consist of mineral and salt particles containing gaseous and semi-volatile compounds.

5

Thermal comfort in intelligent buildings

Majewski G., Telejko M.

Structure and Environment

|

2016

|

Vol. 8, no. 1

25--30

EN

The paper presents the issue of thermal comfort conditions with regard to intelligent buildings. First the principles of thermal comfort are discussed, namely the parameters affecting the human perception of the best indoor air conditions. Among the mentioned parameters indoor temperature seems to be especially vital for humans. In the second part the test results of temperature changes in the Energis building are presented together with the discussion.

6

Wpływ elementów meteorologicznych na kształtowanie się stężeń zanieczyszczeń powietrza na przykładzie Krakowa

Ćwiek K., Majewski G.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 1

54--66

PL

W pracy omówiono stan jakości powietrza w Krakowie na podstawie wyników pomiarów prowadzonych na stacjach monitoringu jakości powietrza: Aleja Krasińskiego, Kraków Nowa Huta, Kraków Krowodrza i Kurdwanów. Obliczono częstość przekraczania norm jakości powietrza (dla PM10) oraz przekroczenia poziomów alarmowych (dla NO2, SO2, PM10). W pracy zbadano również związek pomiędzy elementami meteorologicznymi a stężeniem analizowanych zanieczyszczeń powietrza. Badania wykazały, że głównym problemem w zakresie jakości powietrza w Krakowie było częste przekroczenie poziomu dopuszczalnego przez pył zawieszony PM10. Wyniki analizy regresji wielokrotnej wykazały, że elementy meteorologiczne wpływały na kształtowanie stężeń zanieczyszczeń powietrza. Uzyskano znaczne zróżnicowane charakteru związku między stężeniem analizowanych zanieczyszczeń a elementami meteorologicznymi. Wskazuje to na dużą złożoność tych zależności, na niektóre wpływa zespołowo wiele czynników. W Krakowie w okresie badawczym 2006–2012 odnotowano wystąpienie 81 epizodów ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10. Najdłuższe zaobserwowane epizody trwały przez 23 i 19 dni. Występowaniu epizodów ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń towarzyszyły następujące czynniki: brak pionowego mieszania powietrza, niska temperatura powietrza, zaleganie gęstego, wymrożonego powietrza, występowanie mgieł i inwersji termicznej.

EN

The paper discusses the state of air quality in Cracow based on the results of measurements carried out at air quality monitoring stations: Krasiński’s Avenue, Cracow Nowa Huta, Cracow Krowodrza, and Kurdwanów. The frequency of exceeding air quality standards (PM10) and alarm levels (for NO2, SO2, PM10) was calculated. The study also examined the relationship between meteorological elements and the concentration of air pollutants. Studies have shown that the main problem in case of air quality in Cracow is a frequent exceeding of acceptable levels for particulate matter PM10. Results of multiple regression analysis showed that meteorological elements influence the formation of air pollution concentrations. Significant diversification of the relationship between analyzed pollutants and meteorological factors was noted. This indicates high complexity of such relationships, some of which are affected by many factors simultaneously. In Cracow in 2006–2012 study period 81 episodes of air pollutants PM10 exceedance were reported. The longest episodes were observed for 23 and 19 days. The presence of exceeded concentrations of pollution episodes is often accompanied by the following factors: the lack of vertical air mixing, low temperature, deposition of dense frozen air, the occurrence of fog and thermal inversion.

7

Udokumentowane skutki oddziaływania aerozolu atmosferycznego na środowisko

Rogula-Kozłowska W., Rogula-Kopiec P., Majewski G.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 3

290--303

PL

W pracy dokonano przeglądu dostępnych/opublikowanych prac dotyczących skutków oddziaływania aerozolu atmosferycznego na środowisko. Zapylenie powietrza atmosferycznego stanowi jeden z najważniejszych problemów zdrowotnych we wszystkich krajach uprzemysłowionych. Badania naukowe i studia epidemiologiczne pozwoliły stwierdzić, że powoduje on wiele groźnych skutków zdrowotnych, takich jak: przedwczesna śmierć, nasilenie astmy, ostre reakcje układu oddechowego (kaszel, trudności z oddychaniem lub bolesne oddychanie), osłabienie czynności płuc, objawiające się między innymi skróceniem oddechu i innych negatywnych skutków w środowisku. Stopień zagrożenia dla zdrowia ze strony wdychanych cząstek oraz siła oddziaływania tych cząstek na środowisko (klimat, widzialność) oprócz ich stężenia w powietrzu zależą także od wielkości cząstek. Liczba cząstek o określonych wielkościach w danym miejscu zależy od bardzo wielu czynników, ale głównie od pochodzenia pyłu zawieszonego w tym miejscu. Zatem także skład chemiczny cząstek zależy od pochodzenia pyłu w danym obszarze. Niezbędne wydaje się podjęcie badań, których wyniki pozwolą na ustalenie pochodzenia pyłu drobnego w większej liczbie obszarów miejskich i tłowych.

EN

This study provides a review of available published works concerning effects of ambient aerosols on the environment. Pollution of atmospheric air is one of the most important health issues in all industrialised countries. Scientific research and epidemiological studies have demonstrated that it causes a number of serious health effects, such as: premature death, aggravation of asthma symptoms, acute reactions of the respiratory system, impaired function of the lungs (manifested e.g. through shallow breathing) and other negative impacts on the environment. The degree of health hazard caused by inhaled particles and the extent of their influence on the environment (climate and visibility), besides their concentration in the air, depends on the size of the particles. The quantity of specific size particles in a given place depends on a number of factors, the main of them being the origin of the airborne dust in the particular area. It seems requisite to undertake research whose results will enable determination of the origin of fine dust in a larger number of urban and reference areas.

8

Analiza liczebności drobnoustrojów zaadsorbowanych na pyle zawieszonym PM10

Frąk M., Majewski G., Zawistowska K.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 2

140--149

PL

Pył zawieszony, ze względu na łatwy dostęp do dróg oddechowych, stanowi poważne zagrożenie zdrowotne. Szkody może powodować skład chemiczny pyłu, ale także zaadsorbowane na jego powierzchni substancje. Wśród nich są także drobnoustroje potencjalnie wpływające na zdrowie człowieka. Badania przeprowadzono na Stacji Meteorologicznej Ursynów-SGGW. Wynika z nich, że dominantami przemieszczającymi się w powietrzu atmosferycznym wraz z PM10 są grzyby pleśniowe. Ich liczebność jest zmienna sezonowo. Najwięcej grzybów i bakterii zarejestrowano w sierpniu. W okresie zimowym liczebność drobnoustrojów znacząco spadła. Zauważono negatywny wpływ podsuszania filtrów z próbami PM10 na liczebność aktywnych cząstek biologicznych. Zbieranie prób pyłu do badań drobnoustrojów zaleca się z wykorzystaniem filtrów nitrocelulozowych.

EN

Particulate matter is thought to be serious health threat on account of its easy access to respiratory tracts. Harmful health effects can be caused by particulate matter chemical composition, but also by other components, which are absorbed on its surface. Among them, there are microorganisms that potentially influence human health. The research on that influence was performed using dataset collected at Ursynów SGGW meteorological station. It was concluded, that the dominants carried by the air along with PM10 are fungi. Their quantity was subject to seasonal variation. The highest quantity of fungi and bacteria was recorded in August. In the winter period, the quantity of microorganisms signifi cantly decreased. Negative influence of drying up of filters, containing sampled PM, on the number of active biological particles was found. This leads to the conclusion, that PM sampling for microbiological research should be done with the use of nitrocellulose filters.

9

Effect of air pollution on visibility in urban conditions. Warsaw case study

Majewski G., Czechowski P O, Badyda A., Brandyk A.

Environment Protection Engineering

|

2014

|

Vol. 40, nr 2

47--64

EN

The influence of air pollutants on visibility in Warsaw Agglomeration has been investigated. Following pollutants were considered: PM10, SO2, NO2 and O3, while meteorological parameters included: air temperatures (mean, minimum, maximum), solar radiation, relative air humidity, rainfall rates and wind speed. Initial analyses were performed with the use of principal component analysis (PCA). In next stages, the logistic regression (LR), the analysis of variance (ANOVA), one-way classification and a model path of generalized regression models (GRM) were applied. PCA analysis showed that in the cold season the visibility index depends on PM10, SO2, NO2 and the temperatures: T, Tmin, and Tmax. In the warm season, the index of visibility is mostly shaped by four elements: O3, T, Tmax and solar radiation. Logistic regression model indicated that in the warm season only two variables are significantly related to visibility: PM10 and relative humidity of air. Regularities in the cold season shown by the LR correspond with the conclusions from the PCA. Among meteorological conditions, the most important is air temperature, but only Tmax preserves the same direction of influence as the one pointed by the PCA model.

10

Ocena stężenia całkowitej rtęci gazowej (TGM) na terenie stacji tła regionalnego Granica-KPN (województwo mazowieckie, Polska) w latach 2010–2011

Majewski G., Czechowski P O, Badyda A., Kleniewska M., Brandyk A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 2

1302--1317

EN

The study presents measurement results of the concentration of total gaseous mercury (TGM) in the atmospheric air of 2010–2011 coming from the only measurement station in the Mazovia Province, the Granica-KPN station (λE 20°27'20" φN 52°◦17'09.088"). A series of measurement results of mercury concentration was used to estimate the model which identifies the influence of chosen measurement results, both imission and meteorological ones, on concentrations of gaseous mercury in the atmospheric air. Due to the number of measurements limited to 2 years, the study made an attempt to perform an initial evaluation of seasonal factors. The analyses used included: the Principal Component Analysis (PCA) and a path for the Generalised Regression Model (GRM). Average concentration of TGM in 2010–2011 amounted to 1.52 ng m-3 which is very close to the background values obtained in other European countries. Seasonal dependence of TGM concentration was observed; in the cold half-year the TGM concentration was higher compared to the summer season. The obtained results of identifying the PCA and GRM models enable presenting the following synthetic, final conclusions: The employed models of PCA and GRM show that key factors which shape mercury concentration are the following: suspended dust PM10, gaseous pollutants: SO2 and NO2, and meteorological parameters: air temperature, relative humidity of air and solar radiation intensity. The index of the phenomenon, i.e. the first principal component, identifies this relationship as the strongest and most significant, but it is worth noting that there occurs inversely proportional influence of air temperature and solar radiation intensity. The GRM model shows the occurrence of seasonality in monthly periods and in total as an interaction of the year and the months, which is further confirmed in the PCA model through “distribution” of the effect of specific factors over successive principal components. Ozone, for instance, is connected with the first three components to a different degree (-0.6 with Component 1, 0.3 with Component 2 and 0.62 with Component 3) and not with the first or only one of the components. The PCA model is a linear relationship within each component separately and the relationships, being orthogonal to each other, account for successive parts of the total variance. The variables: ozone, wind velocity and atmospheric pressure are not related to the index of the phenomenon, i.e. to the first component. They are related to next principal components, which may prove a strong irregularity of the relationships or the occurrence of seasonality. To build the model, the study used data from a period of two years: 2010 and 2011. It does not give a sufficient number of observations for stable identification of seasonality (at least 5 repetitive periods) and further correlations of factors, i.e. successive principal components. Those components may indicate not so much the absence of measurement correlations with mercury, but a non-linear character or a strong dependence on various seasonal influences, such as yearly, seasonal or monthly fluctuations.

11

Modeling of hydrological conditions for the restoration of Przemkowsko-Przecławskie Wetlands

Brandyk A., Majewski G.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 1

371--391

PL

Przekształcenie środowiska naturalnego obszarów mokradeł spowodowało konieczność podjęcia działań na rzecz ich ochrony i renaturyzacji. Szacuje się, że w środkowej i zachodniej części kontynentu europejskiego ponad 80% (Borger, 1992, Smits i in., 2001), a na świecie ponad połowa terenów mokradłowych została osuszona lub przeobrażona w takim stopniu, że przestała pełnić swoje pierwotne funkcje w krajobrazie. Jako obiekt badań wybrano Bagna Przemkowsko-Przecławskie, o łącznej powierzchni równej 3050 ha, położone w południowo-zachodniej Polsce na Dolnym Śląsku. Według przeprowadzanych badań florystycznych (Szlachetka, 2005) zbiorowiska roślinne Bagien Przemkowsko-Przecławskich wykazują obecnie stadia regeneracyjne po długotrwałym odwodnieniu, świadczące o współczesnej degradacji przyrodniczej tego obiektu. W celu odtworzenia walorów środowiska Bagien Przemkowsko-Przecławskich ustanowiono w 1997 roku Przemkowski Park Krajobrazowy, uwzględniając w sposób szczególny ochronę środowiska przyrodniczego w planach gospodarowania wodą oraz w prowadzeniu gospodarki łąkowo-pastwiskowej (Grootjans i in., 2007). Celem oceny możliwości odtworzenia warunków wodnych oraz szaty roślinnej, skonstruowano model przepływu wód podziemnych dla obiektu Bagna Przemkowsko-Przecławskie, wykorzystując program komputerowy MODFLOW. Za jego pomocą symulowano położenie zwierciadła wód gruntowych dla 6-ciu wariantów gospodarowania wodą, opracowanych na podstawie rozpoznania aktualnego stanu siedlisk i elementów sieci wodnej bagien. Obliczenia realizowano z dekadowym krokiem czasowym dla wielolecia 1965–1988. Stany wód gruntowych, obliczone za pomocą modelu, porównywano z przyjętymi kryteriami hydrologicznymi, opisującymi stan uwilgotnienia siedlisk mokradłowych. Kryteria te zawierały wartości progowe charakterystycznych stanów wody, opracowane na podstawie monitoringu siedlisk referencyjnych w dolinie rzeki Biebrzy w północno-wschodniej Polsce. Poszczególne warianty obliczeniowe były zróżnicowane pod względem parametrów pracy urządzeń wodnych, takich jak: wysokości piętrzenia wody przez zastawki i jazy, wydatek przepompowni melioracyjnej oraz przerzut wód powierzchniowych do obszaru renaturyzowanego. Analiza wyników modelowania wykazała, że dla odtworzenia siedlisk bagiennych na obiekcie badań potrzebne jest nie tylko wykorzystanie istniejącego zasilania podziemnego, ale także niezbędne jest doprowadzenie rezerw wód powierzchniowych.

12

Precipitation variability and anomalies at the background of urbanization development in the southern districts of Warsaw (1961-2010)

Majewski G., Przewoźniczuk W., Kleniewska M., Brandyk A.

Przegląd Geofizyczny

|

2013

|

Z. 3-4

145--162

EN

Precipitation data and observations, collected in the period 1961-2010 at Ursynów-SGGW meteorological station, were the basic material for the research on the variability of precipitation and the occurrence of precipitation anomalies in the southern districts of Warsaw. That data was as well essential for the estimation of the influence of urbanization growth on precipitation phenomena. The Ursynów-SGGW station (λE 21º02’52’’, φN 52º09’38’’, latitude 102.5 m a.s.l.) is representative for significantly urbanized areas of the southern Warsaw, and the precipitation data of that station were compared with the data of Warsaw-Okęcie station, which is located within the distance of 6 km from the Ursynów-SGGW station, in the areas which have not undergone major urban growth. The research was performed by applying general climatological methodology, that is, the courses of monthly precipitation for a long-term period were examined, the precipitation frequencies were calculated, their differentiation in a year was estimated and finally the variability coefficient of yearly precipitation totals was analyzed along with the linear trend of yearly precipitation. Proper classification of daily, monthly and yearly precipitation was performed by applying the criteria of Olechnowicz-Bobrowska (1970), Kaczorowska (1962) and Mrugała (2000). The analyses of a 50-year period of precipitation data for Ursynów SGGW station proved the increase of precipitation totals since mid 1990s until the present times, for which the evidence is given by statistically significant trend of yearly precipitation totals and that trend is considerably higher than the trend given in other research concerning the second half of the XX century (Kożuchowski, 2004). The variability coefficient of yearly precipitation totals for the period 1961-2010 was equal to 20.9 %. and the highest precipitation variability was found in October and the lowest in March. The mean value of days with precipitation higher than 0.1 mm reached 143 in the analysed period. Maximum number of those days reached 203 in 2009, while in 1982 the minimum was equal to 99 days. In the course of precipitation throughout an year, the numbers of days with a very low precipitation (0.1-1 mm) and with a low precipitation (1.1-. 5 mm) were relatively similar in all months, except for the winter period, for which these numbers were a little higher. Most seldom were the days with a high (20.1-30 mm) and a very high precipitation (>30 mm). Precipitation totals higher than >30 mm occurred only in the summer period. The number of days with precipitation is characterized by an increasing trend in the analyzed period. The comparison of precipitation values for Ursynów and Okęcie stations, in the periods reflecting a rural use of Ursynów station surroundings, and in the periods of urbanization growth of that districts, and finally during considerable development of WULS campus, provides evidence for the increase of precipitation as a result of progressing city urbanization.

PL

Obserwacje i dane opadowe, zebrane w latach 1961-2010 na stacji meteorologicznej Ursynów-SGGW, były podstawowym materiałem do badań nad zmiennością opadów atmosferycznych i występowaniem anomalii opadów w południowych dzielnicach Warszawy. Były one również podstawą do oceny wpływu wzrostu urbanizacji na zjawiska atmosferyczne. Stacja Ursynów-SGGW (λE 21 º 02’52 „, φN 52 º 09’38’’, wysokość 102,5 m n.p.m.) jest reprezentatywna dla obecnie silnie zurbanizowanych obszarów południowej Warszawy, a dane opadowe z tej stacji zostały porównane z danymi od stacji Warszawa-Okęcie, która znajduje się w odległości 6 km od stacji Ursynów-SGGW na obszarze, który nie został poddany tak silnej presji urbanizacyjnej, zachowując prawie naturalny charakter. Badania przeprowadzono stosując ogólne metody klimatyczne, tzn. przeanalizowano przebiegi miesięcznych sum opadów, zbadano częstości sum opadów, obliczono ich różnicowanie w roku obliczono współczynnik zmienności rocznych sum opadów oraz oszacowano liniowy trend opadów rocznych. Klasyfikację opadów miesięcznych i rocznych przeprowadzono stosując kryteria Olechnowicz-Bobrowskiej (1970), Kaczorowskiej (1962) i Mrugały (2000). Analizy 50-letniego okresu danych opadowych stacji SGGW-Ursynów wykazały wzrost sum opadów atmosferycznych od połowy lat 1990. aż do czasów obecnych, czego dowodem jest statystycznie istotna tendencja sum opadów rocznych. Trend ten jest znacznie większy niż trendy otrzymane w innych badaniach dotyczących opadów w drugiej połowie XX wieku (Kożuchowski, 2004). Współczynnik zmienności rocznych sum opadów atmosferycznych w latach 1961-2010 był równy 20,9%. Największa zmienność opadów została stwierdzona w październiku, a najmniejsza w marcu. Średnia wartość liczby dni z opadem powyżej 0,1 mm w analizowanym okresie wyniosła 143, a maksymalna osiągnęła 203 w 2009 r., minimalna w 1982 r. wynosiła 99 dni. W przebiegu rocznym, liczby dni z bardzo niskimi opadami (0,1-1 mm) i niskimi opadami (1,1-5 mm) były stosunkowo podobne we wszystkich miesiącach, z wyjątkiem okresu zimowego, w którym były nieco wyższe. Rzadziej występowały wysokie opady (20,1-30 mm) i bardzo wysokie (>30 mm). Sumy opadu powyżej >30 mm wystąpiły tylko w okresie letnim. Liczba dni z opadami charakteryzuje się tendencją wzrostową w badanym okresie. Porównanie wartości opadów na stacjach Ursynów i Okęcie w okresach, gdy teren w okolicach Ursynowa miał charakter wiejski i był rolniczo wykorzystany oraz w okresach wzrostu urbanizacji w dzielnicy, a w końcu w okresie, w którym nastąpił znaczny rozwój kampusu SGGW, dostarcza dowodów na zwiększenie opadów atmosferycznych w wyniku postępującej urbanizacji miasta.

13

Data mining system for air quality monitoring networks

Czechowski P., Badyda A., Majewski G.

Archives of Environmental Protection

|

2013

|

Vol. 39, no. 4

123--147

EN

The use of quantitative methods, including stochastic and exploratory techniques in environmental studies does not seem to be sufficient in practical aspects. There is no comprehensive analytical system dedicated to this issue, as well as research regarding this subject. The aim of this study is to present the Eco Data Miner system, its idea, construction and implementation possibility to the existing environmental information systems. The methodological emphasis was placed on the one-dimensional data quality assessment issue in terms of using the proposed QAAH1 method - using harmonic model and robust estimators beside the classical tests of outlier values with their iterative expansions. The results received demonstrate both the complementarity of proposed classical methods solution as well as the fact that they allow for extending the range of applications significantly. The practical usefulness is also highly significant due to the high effectiveness and numerical efficiency as well as simplicity of using this new tool.

14

Analiza warunków termicznych na stacji Ursynów-SGGW w Warszawie w latach 1970-2009

Majewski G., Odorowska M., Rozbicka K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 2

171-184

PL

W pracy przestawiono zmienność warunków termicznych w południowej części Warszawy w latach 1970-2009. Podstawowy materiał do analizy stanowiły średnie dobowe, maksymalne i minimalne wartości temperatury powietrza ze stacji meteorologicznej Ursynów-SGGW (λE 21° 02', φN 52° 09'). W pracy przedstawiono zmiany temperatury średniej, maksymalnej i minimalnej oraz pokazano ich trendy. Istotnym wskaźnikiem uwzględnionym w opracowaniu, charakteryzującym warunki termiczne są także dni charakterystyczne. W opracowaniu dokonano klasyfikacji termicznej dla miesięcy i lat wg LORENC (1994; 1996). W końcowym etapie pracy porownano zmiany w rejestrowanych wartościach temperatury powietrza na stacji Ursynów-SGGW w okresie 1960-2008, zachodzących w miarę wzrostu zabudowy terenow wokół stacji, w odniesieniu do rejestrowanych wartości temperatury powietrza na stacji Okęcie (λE 20° 59' φN 52° 09'). Średnia roczna temperatura powietrza w badanym okresie wyniosła 8,6°C, średnia maksymalna 12,6°C, a minimalna 4,7°C. Najchłodniejszy był 1980 r. (6,9°C), natomiast najcieplejszy okazał się 2008 r. (10,1°C). We wszystkich badanych przedziałach czasowych, z wyjątkiem grudnia, średnia i maksymalna temperatura powietrza odznaczała się tendencją rosnącą. W przypadku minimalnej temperatury powietrza zbadane tendencje układają się jednokierunkowo, wskazując na wzrost wartości temperatury. Liczba dni przymrozkowych, mroźnych, bardzo mroźnych i chłodnych maleje, natomiast liczba dni upalnych i gorących rośnie. Według klasyfikacji LORENC (1994; 1996) w badanym wieloleciu 13 lat było w normie. Przeprowadzone porownanie zmian temperatury powietrza na stacji Ursynów-SGGW, zachodzących w miarę wzrostu zabudowy terenu wokół stacji wykazało, że w miarę zwiększania obszaru zabudowanego od 1960 do 2008 r. następował stopniowy wzrost temperatury powietrza na stacji w Ursynowie, w porownaniu ze stacją na Okęciu.

EN

This paper presents the variability of thermal conditions in southern districts of Warsaw for the period 1970-2009. The basic material for analyses was daily mean, maximum and minimum air temperatures recorded at Ursynów-SGGW station (λE 21° 02', φN 52° 09'). The paper describes changes of the mean, maximum and minimum temperatures and their trends. An important parameter, which was included in analyses when describing thermal conditions, is the so-called characteristic days. Thermal classification of months and years was performed according to the methodology of LORENC (1994; 1996). Final part of the paper contains the changes in temperature values at Ursynow station for the period 1960-2008 that occurred along with the urban development, compared with temperature values recorded at Okęcie station (λE 20° 59' φN 52° 09'), which is representative for city suburbs. The mean annual temperature for the analysed period was 8.6°C. The coldest year was 1980 (6.9°C) while the warmest was 2008 (10.1°C). For all the analysed time intervals, the mean and maximum temperature showed an increasing trend, except for December. Minimum air temperatures showed a directional trend of increasing temperature values. The number of frosty, chilly, very chilly, and cold days was decreasing while the number of very warm and hot days was increasing. According to the classification by LORENC (1994; 1996), 13 years of the analysed period were normal with respect to temperature. The comparison of temperatures recorded at Ursynów station with those at Okęcie station, for the period of increased urban development near Ursynów station in the years 1960-2008, proved the gradual increase of temperatures at Ursynów station.

15

Zmiany zawartości tlenu (O2) w powietrzu atmosferycznym aglomeracji warszawskiej w latach 2008–2009

Majewski G., Cichocka D.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2012

|

Vol. 21, No. 2

33--49

PL

Tlen jest pierwiastkiem odgrywającym szczególną rolę w środowisku. Bierze udział w procesach życiowych i reakcjach chemicznych organizmów, dlatego zmiany jego zawartości w powietrzu mogą stanowić zagrożenie dla ich odpowiedniego przebiegu. Głównym celem pracy było określenie zmian zawartości tlenu w powietrzu atmosferycznym (w przebiegu dobowym miesięcznym i rocznym) aglomeracji warszawskiej. Do analizy wykorzystano parametry meteorologiczne z trzech stacji pomiarowych (różniących się stopniem zurbanizowania) z lat 2008–2009. Stacja MzWarszNiepodKom (WaK) znajduje się w centrum miasta, stacja MzWarszUrsynów (WaU) zlokalizowana jest w południowej (peryferyjnej) dzielnicy Warszawy i stacja MzLegionZeg (Leg) znajduje się w strefie podmiejskiej miasta. Wyniki badań pozwoliły na określenie częstości występowania zmniejszonego poziomu tlenu w powietrzu, zagrażającego zdrowiu człowieka. Zawartość tlenu w powietrzu atmosferycznym obliczona została za pomocą przekształconego równania Clapeyrona. Zróżnicowana struktura analizowanych obszarów przyczyniła się do różnicowania się rejestrowanych elementów meteorologicznych, mających wpływ na zawartość tlenu w powietrzu atmosferycznym tych obszarów. Średnia roczna zawartość tlenu w powietrzu jest wyższa na terenach podmiejskich niż w centrum miasta. Największą średnią roczną zawartość tlenu w powietrzu na wszystkich analizowanych stacjach uzyskano w 2009 roku. Największa wystąpiła na stacji podmiejskiej (284,0 g·m–3), najmniejsza – na stacji zlokalizowanej w ścisłym centrum miasta w obszarze zwartej zabudowy miejskiej (282,3 g·m–3). Zawartość tlenu w powietrzu cechuje się określonym rytmem rocznym, maksimum przypada na miesiące zimowe, a minimum występuje w okresie lata. Średnia zawartość tlenu w powietrzu wykazuje cykliczność dobową. Maksymalne wartości osiągane są w godzinach nocnych, a minimalne w godzinach popołudniowych. Zagrożenie zdrowia człowieka, wynikające z dużej zmienności zawartości tlenu w powietrzu w krótkim czasie, jest największe w półroczu chłodnym, przede wszystkim w styczniu, październiku i grudniu. Najmniej dni ze zmianami zawartości tlenu w powietrzu, rzędu poniżej 2,5 g·m–3, będącymi dla organizmu bodźcem obojętnym, wystąpiło na stacji zlokalizowanej w ścisłym centrum miasta. Na stacji tej stwierdzono też występowanie największej liczby dni ze zmianami zawartości, klasyfikowanymi jako ostra, wyraźnie odczuwalna zmiana warunków środowiskowych.

EN

Oxygen is an element that plays a special role in the environment. It takes part in the life processes of organisms and chemical reactions, so changing its content in the air could pose a threat to their proper course. The main aim is to assess changes of oxygen content in the air in Warsaw agglomeration. The research was conducted in 2008–2009, at three stations in different degree of urbanization surroundings. MzNiepodKom (WaK) is located in the city center, the station MzWarszUrsynów (WaU) is located in the southern suburb of Warsaw, and the station MzLegionZeg (Leg) located in the suburban area of the city Legionowo. This will allow to define frequency of a reduced level of oxygen in the air, threatening human health. The content of oxygen in the air was calculated with the modified Clapeyron formula. A different structure of analysed areas contributed to the variation of the recorded meteorological parameters, that influence the concentration of oxygen in the air over those areas. Mean yearly air oxygen concentration is higher on suburban area than in the city centre. The highest annual mean air oxygen concentration at all analysed station was reached in 2009. The highest mean value was recorded at suburban station (284.0 g·m–3), and the lowest was reached at the station located exactly in the city centre, within the dense urban housing (282.3 g·m–3). Air oxygen concentration is characterized by a certain yearly course: maximum takes place in winter months, and minimum of air oxygen content is observed during summer. Mean oxygen concentration in the air has a daily periodicity. In the daily course of oxygen concentration, the maximum is reached at night, and the minimum is observed in the afternoon hours. The threat to human health, resulting from a considerable variability of oxygen in the air in short periods of time, is the highest in the cold half-year, and first of all in January, October and December. The lowest number of days with changes of air oxygen concentration below 2.5 g·m–3, which is an indifferent incentive for human organism, was observed at the station located exactly in the city centre. At that station, there was also the highest number of days with oxygen changes classifi ed as a hard, highly noticeable, change of environmental conditions.

16

Energia wiatru – ocena zasobów i problemy inwestycji w odnawialne źródła energii na przykładzie gminy Latowicz (woj. mazowieckie)

Majewski G., Nasiłowska B.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2011

|

Vol. 20, No. 1

61--71

PL

W pracy przedstawiono zagadnienie inwestycji w odnawialne źródła energii na przykładzie elektrowni wiatrowej. Przybliżono sytuację polityczno – gospodarczą w kraju w odniesieni do odnawialnych źródeł energii, wskazano podłoże prawne do rozwoju i konieczności inwestycji w OZE. Na konkretnym przykładzie pokazano drogę przez jaką musi przejść inwestor od pomysłu do uzyskania wymiernych efektów finansowych. Pokazano jak dokonać wyboru działki pod inwestycję. Opracowano możliwości lokalizacji pod względem środowiskowym jak i administracyjnym. Na podstawie danych udostępnionych przez Zakład Meteorologii i Klimatologii SGGW dokonano analizy wietrzności terenu.

EN

The topic of investment in renewable sources of energy is presented in this work. As the example wind power plant is analyzed. The work outlines political-economical background that influences the situation of renewable sources of energy segment. Legal determinants to develop and invest are described also. The way that investor has to pass from the idea to the moment of return on investment is shown on particular example. It is explained how to choose right location for the wind power plant. The possibilities of location due to environmental and administrative issues are discussed. The potential of wind use is analyzed on the basis of the data got from Meteorology and Climatology Institute of Warsaw University of Life Science as the appendices to the dissertation the reader finds set of filled applications for the energy production permit.

17

Warunki opadowe na stacji meteorologicznej Ursynów SGGW w latach 1960–2009

Majewski G., Przewoniczuk W., Kleniewska M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 2

3--22

PL

W pracy przeanalizowano miesięczne sumy opadów zmierzone na stacji Ursynów-SGGW w latach 1960-2009. Obliczono współczynnik zmienności rocznych sum opadów oraz zbadano ich trend liniowy. Zastosowano metodę Kaczorowskiej do klasyfikacji miesięcy i lat pod względem ilości opadu. Szczegółowej analizie poddano również maksima dobowe opadów w latach 1980-2009. Obliczono m.in. prawdopodobieństwo występowania maksimów dobowych w różnych przedziałach wielkości oraz w różnych porach roku.

EN

In this paper, monthly precipitation sums, measured at Ursynów-WULS station in the period 1960-2009 were analysed. The coefficient of the variability of yearly precipitation sums was calculated and the linear trend of yearly precipitation sums was examined. The method of Kaczorowska (1962) was applied to classify months and years in respect of precipitation quantity. A detailed analysis was performed also on daily maximum precipitation sums for years 1980-2009. The probability of maximum daily precipitation occurrence was calculated for various intervals of the precipitation and for different seasons of the year.

18

Analiza zależności między aktualną wilgotnością gleby a wskaźnikiem opadów uprzednich i temperaturą powietrza

Niemczyk H., Kowalska B., Majewski G.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 1

13--19

PL

Celem pracy jest ocena zależności między aktualną wilgotnością gleby oznaczoną laboratoryjnie (W wag.) ze stosowanymi w hydrologii wskaźnikami wilgotności gruntu: wskaźnikiem opadów uprzednich Lambora (IL ) i amerykańskim wskaźnikiem (Ia ) z uwzględnieniem temperatury powietrza. Oznaczenia wilgotności gleby pochodzą z doświadczeń modelowych prowadzonych na polu doświadczalnym Katedry Agronomii SGGW w Chylicach w latach 2001-2009. Dobowe sumy opadów atmosferycznych i średnie dobowe wartości temperatury powietrza pochodzą ze stacji meteorologicznej w RZD Chylice zlokalizowanej w pobliżu prowadzonych doświadczeń. Ocenę wykonano dla gleby o składzie granulometrycznym gliny lekkiej pylastej, a w 2006r piasku gliniastego mocnego. W ocenie statystycznej porównywano zależność parametru stosowanego w określeniu aktualnej wilgotności gleby, wilgotność wyrażaną w procentach wagowych w stosunku do suchej masy gleby (Wwag), od średniej dekadowej temperatury powietrza (T) i jednego z dwóch wskaźników opadów uprzednich. Zastosowano analizę regresji wielokrotnej, w obu przypadkach zaproponowano model liniowy tej zależności. W oparciu o wielkości wyznaczonych współczynników korelacji i determinacji stwierdzono, że zależność między aktualną wilgotnością gleby a temperaturą powietrza i jednym z dwóch wskaźników opadów uprzednich jest bardzo silna, szczególnie dla amerykańskiego wskaźnika opadów uprzednich Ia.

EN

The aim of this paper is the analysis of the relationship between actual soil moisture, which was determined in a laboratory as the weight content, and land moisture indexes applied in hydrology: anterior precipitation index by Lambor (IL ) and the American index (Ia). The relationship of both: actual soil moisture and anterior precipitation indexes with air temperature was also considered. The determination of actual soil moisture was performed within the modeling experiment at an experimental field of the Agronomy Department of Warsaw University of Life Science in Chylice from 2001 to 2009. Daily precipitation and mean daily air temperature values were recorded at the meteorological station of the Agricultural Research Station in Chylice, located near the experimental field. The analysis, performed in this paper, considered the soil of the granulometric composition typical for light- silty clay, and in 2006 it was typical for heavy - clayey sand. The statistical analysis, which was part of the research, involved the estimation of the relationship between actual soil moisture parameters, the actual soil moisture expressed as a percentage weight content, with mean decade air temperature and with one of two anterior precipitation indexes. The estimated relationships were expressed as linear equations by applying multidimensional regression analysis. Basing on the calculated correlation and determination coefficients it was concluded, that there was a significant relationship of the actual soil moisture and air temperature and there was also a significant relationship of the actual soil moisture and the anterior precipitation indexes, especially strong for the American index.

19

System pomiaru głównych składników bilansu cieplnego łąki bagiennej w dolinie dolnej Biebrzy

Kleniewska M., Gołaszewski D., Majewski G., Siedlecki P.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2009

|

Vol. 18, No. 1

32--41

PL

Dolina Biebrzy jest jednym z najcenniejszych obszarów wodno-błotnych w Polsce, miejscem występowania rzadkich, często zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Szczególnym miejscem jest dolina dolnej Biebrzy - uważana za najbardziej naturalny obszar, z zachowanymi siedliskami bagiennymi - torfowiska biebrzańskie w przeciwieństwie do podobnych obszarów na naszym kontynencie zostały osuszone tu tylko na niewielkim odcinku. Ważnym elementem ochrony tych obszarów jest poznanie bilansu wodnego, który przez proces parowania związany jest z bilansem cieplnym powierzchni czynnej. W ten sposób badania nad bilansem cieplnym pozwolą na wykorzystanie danych np. w badaniach modelowych uwzględniających ewapotranspirację. W pracy zaprezentowano metodykę rozpoczętych właśnie badań bilansu cieplnego powierzchni ekosystemów łąkowych w dolinie dolnej Biebrzy. Automatyczny system pomiarowy zaprojektowany i wykonany w Zakładzie Meteorologii i Klimatologii SGGW wyposażony został w następujące czujniki: saldometr - pomiar salda promieniowania, płytki glebowe - pomiary gęstości strumienia ciepła glebowego, anemometr ultradźwiękowy - pozwalający na bezpośrednie pomiary gęstości strumienia ciepła jawnego przy zastosowaniu metody kowariancji wirów. Dodatkowo system został wyposażony w dwa elektroniczne termohigrometry, które pozwalają na oszacowanie wielkości strumienia ciepła utajonego z wykorzystaniem metody stosunku Bowena.

EN

The Biebrza River valley is the most valuable wetland’s complex in Poland. The biodiversity of endangered plants and animals observed in this region is outstanding. The lower river valley is considered as one of the most natural wetland area in Europe since, only small reach of this valley was drained. The conservation of this valuable object depends also on maintaining of high soil moisture, therefore the knowledge about the water balance dynamic of this ecosystem seems to be crucial. The evaporation process is a common element of both water and heat cycles thus wetland surface heat balance studies will be helpful for modeling of local hydrological conditions. The paper presents the methodology of grassland ecosystem heat balance structure research which have just started at the Biebrza River valley. The automatic measurement system was developed at the Division of Meteorology and Climatology, and it is consisted of net radiometer - net radiation measurement, heat flux plates - soil heat flux density measurement, 3D sonic anemometer used for direct measurement of sensible heat fl ux (eddy covariance approach). Two thermohygrometers were installed additionally, which allow to estimate the latent heat flux density using the Bowen ratio method.

20

Próba zastosowania metody krigingu do wykonania map izolinii stężenia pyłu zawieszonego PM10 dla rejonu aglomeracji warszawskiej

Brandyk A., Majewski G., Porretta L.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2007

|

Vol. 16, No. 2

93--100

EN

In this paper an attempt was made to apply kriging method for the creation of isoline maps of particulate matter PM10 concentration for Warsaw agglomeration for the following days: 20.02.2005, 21.02.2006, 22.02.2006, either distinguished by the presence of different meteorological conditions. Obtained empirical variograms of PM10 concentration values were of irregular course on account of a low number of measurement points availability (15 monitoring stations of particulate matter concentration). Those irregular courses of empirical variograms caused the arbitrary selection of theoretical functions for their approximation. Applying the arbitrarily selected functions for particulate matter concentration interpolation done by kriging method resulted in creating approximate PM10 concentration isoline maps. It was stressed that obtaining reliable isoline maps of related concentrations would require the availability of a wide range of measurement points.